Lâh muy tuần ahay, c’lâng bê tông tơợ zr’lụ chr’val tước ooy bha nụ Mới, cr’noon Vạn Trung, chr’val Ân Hảo Tây, chr’hoong Hoài Ân, tỉnh Bình Định vêy ta bhrợ liêm xang. C’lâng n’nâu bhưah 7m, vêy ta bhrợ t’bhưah đươi tơợ zên xa nay bh’rợ cr’noọ cr’niêng âng k’tiếc k’ruung bhrợ pa dưr bhươl cr’noon t’mêê, đhanuôr đoọng k’tiếc bhrợ c’lâng. L’lăm ahay, c’lâng ng’lướt ooy bha nụ Mới năc k’tứi bhlâng, lướt chô zr’năh k’đhap. Pr’ắt tr’mông âng đhanuôr coh bha nụ năc za nươr ooy bh’rợ choh keo, băn a ọc lâng bhrợ ruộng, bêl c’lâng ga măc vêy ta bhrợ, chr’năp âng tơơm keo công bấc lâh mơ, apêê c’câl công choom moot tước ooy đong đhanuôr đoọng câl a ọc. T’cooh Phạm Quang Tiên, coh bha bụ Mới, cr’noon Vạn Trung, chr’val Ân Hảo Tây, chr’hoong Hoài Ân prá: “Pazêng c’lâng lướt coh bhươl cr’noon đhị đâu zêng vêy ta bhrợ lâng bê tông. Bh’rợ đơơng âng hàng hoá, công cơnh ha roo, ch’neh công ba buôn. C’lâng p’rang vêy ta bhrợ liêm mâng lâh mơ lâng l’lăm ahay. Bha nụ Mới t’mêê bêl đêêc ahay ta bhrợ xang c’lâng năc công ta đang moon đhanuôr chroi zên bhrợ điện ang coh c’lâng. Ta đang moon đhanuôr chroi đoọng zên m’bứi, pr’loọng đong hân đoo vêy k’coon ta đhi lướt bhrợ cha coh ch’ngai công ting chroi đoọng bhrợ têng t’nâl điện coh c’lâng lướt lâng t’mêê vêy ta bhrợ xang lâh muy t’pâl t’ngay ahay”.

C’moo đâu chr’val Ân Hảo Tây năc bhrợ bha ar đoọng cấp vêy thẩm quyền xay moon chr’val bhươl cr’noon t’mêê. Chr’val Ân Hảo Tây vêy 5 cr’noon, đhanuôr lâh 4 r’bhâu cha năc, dợ manuyh coh c’moo pa bhrợ pay lâh bơr t’piing pêê đhanuôr coh đâu, bấc bhlâng năc căh ơy vêy ta pa choom bh’rợ tr’nêng. Bêl xay bhrợ cơnh xa nay bh’rợ cr’noọ cr’niêng âng k’tiếc k’ruung bhrợ têng bhươl cr’noon t’mêê, Ân Hảo Tây năc chr’val pa bhlâng zr’năh k’đhap, c’lâng p’rang bhươl cr’noon căh crêê cơnh lâng xa nay pa dưr pr’ắt tr’mông, đợ zên k’rong bhrợ năc dzợ m’bứi. Hân đhơ cơnh đêêc, đươi tơợ râu t’bhlâng âng prang hệ thống chính trị lâng râu mr’cơnh cr’noọ xa nay âng đhanuôr, chr’val Ân Hảo Tây ơy xay bhrợ liêm xang 15/19 cr’noọ xa nay chr’val bhươl cr’noon t’mêê cr’chăl c’moo 2021 - 2025. Coh đêêc, bấc cr’noọ bh’rợ cơnh: Môi trường lâng liêm crêê chr’na đha năh; xay bhrợ bh’rợ pa bhrợ lâng pa dưr kinh tế bhươl cr’noon; pazêng râu pr’đươi tr’câl tr’bhlêy coh bhươl cr’noon; bha nậ đác lâng zâl cha groong đhí boo, tuh bhlong vêy ta xay bhrợ liêm choom.

T’cooh Huỳnh Công Khải, Chủ tịch UBND chr’val Ân Hảo Tây, chr’hoong Hoài Ân prá xay, bhrợ pa dưr bhươl cr’noon t’mêê, c’lâng p’rang coh bhươl cr’noon vêy ta bhrợ liêm choom bhlâng. Điện năc vêy ta choọng tước ooy zr’lụ choh dâu băn tằm coh toor k’ruung An Lão đhị chr’val zooi đhanuôr pa bhrợ. Ting cơnh t’cooh Huỳnh Công Khải, đươi k’rong pazêng xa nay bh’rợ cr’noọ cr’niêng âng k’tiếc k’ruung bhrợ têng bhươl cr’noon t’mêê lâng pazêng xa nay bh’rợ n’lơơng năc đợ pr’loọng đong đharựt coh vel đong ơy xiêr bấc bhlâng: “Bêl ahay căh ơy vêy điện tước ooy zr’lụ ch’choh âng đhanuôr. Nâu cơy azi bhrợ bhươl cr’noon t’mêê năc điện âng Nhà nước vêy ta choọng tước ooy zr’lị pa bhrợ bơơn pa xiêr zên bhrợ têng. L’lăm ahay ng’tưới đác lâng máy pr’toh, nâu cơy ơy vêy điện nắc tưới đác lâng điện. Bhrợ têng bhươl cr’noon t’mêê cruung k’tiếc bơr n’đăh c’lâng công ơy la lay cơnh”.

C’moo 2024, chr’hoong Hoài Ân, tỉnh Bình Định xay moon bhrợ pa dưr Ân Hảo Tây dưr vaih bhươl cr’noon t’mêê lâng Ân Thạnh dưr vaih chr’val bhươl cr’noon t’mêê pa dưr dal; cr’noon O6, chr’val Đak Mang lâng cr’noon T2, chr’val Bok Tới bhrợ pa dưr bhươl cr’noon t’mêê. Tước nâu cơy pazêng vel đong n’nâu bhrợ pa dưr bhươl cr’noon t’mêê ơy liêm choom pazêng cr’noọ xa nay vêy ta prá xay xang.

Bêl xay bhrợ bhươl cr’noon t’mêê, chr’hoong Hoài Ân ơy t’bhlâng xăl chr’noh chr’bêệt, bh’năn băn, pa dưr bh’rợ ch’choh b’băn. Ting n’năc, kinh tế ch’choh b’băn âng vel đong n’nâu vêy ta pa dưr prang zập n’đăh ting c’lâng bh’rợ xay bhrợ hàng hoá, ting t’ngay bhrợ t’vaih bấc zr’lụ b’băn ch’choh liêm choom pa bhlâng. Đhị pazêng zr’lụ bhươl cr’noon âng chr’hoong Hoài Ân ting t’ngay dưr vaih bh’rợ pa têệt câl pr’đươi lâng pa dưr kinh tế zooi đhanuôr bơơn pa câl r’veh r’đoong, bh’năn băn lâng pa dưr t’bấc râu bơơn pay pa chô. T’cooh Võ Duy Tín, Trưởng Phòng Nông nghiệp lâng Pa dưr Bhươl cr’noon chr’hoong Hoài Ân prá xay, vel đong t’bhlâng pa dưr đợ pr’đươi ch’noh b’băn đh’rưah lâng bhrợ pa dưr bhươl cr’noon t’mêê: “Pa dưr kinh tế ch’choh b’băn âng đhanuôr đh’rưah lâng bhrợ pa dưr bhươl cr’noon t’mêê năc c’lâng bh’rợ ga măc chr’năp. Chr’hoong Hoài Ân ơy vêy xa nay bh’rợ xay bhrợ lâng cr’noọ bh’rợ ghít liêm đoọng xay bhrợ coh pazêng vel đong ooy xa nay bh’rợ bhươl cr’noon t’mêê. Chr’năp bhlâng, tơợ bh’rợ bhrợ têng bhươl cr’noon t’mêê năc ơy xăl xa nay bh’rợ kinh tế. Coh đêêc, t’bhlâng bhrợ k’rơ ooy xa nay bh’rợ bhr’lậ ngành Nông nghiệp; T’đui đoọng bhrợ têng zr’lụ b’băn ch’choh, zr’lụ b’băn ch’choh zazum, pa dưr râu liêm choom âng pr’đươi bh’rợ”.

Tước nâu cơy, tỉnh Bình Định vêy 90/113 chr’val xay bhrợ liêm xang bhươl cr’noon t’mêê, bơơn k’nặ 80% pazêng chr’val coh tỉnh; 20/90 chr’val xay bhrợ liêm xang bhươl cr’noon t’mêê pa dưr dal, bơơn lâh 22%; 1 chr’val xay bhrợ liêm xang bhươl cr’noon t’mêê cơnh liêm t’mêê lâng 5 đơn vị cấp chr’hoong vêy ta moon xay bhrợ crêê cơnh xa nay/xay bhrợ liêm xang bhươl cr’noon t’mêê. Coh vel đong tỉnh Bình Định vêy 382 pr’đươi crêê cơnh xa nay OCOP, coh đêêc 338 pr’đươi crêê cơnh xa nay OCOP 3 sao, 44 pr’đươi bơơn 4 sao. Văn phòng Điều phối bhươl cr’noon t’mêê âng Sở Nông nghiệp lêng Pa dưr bhươl cr’noon tỉnh Bình Định ơy đh’rưah lâng Sở Thông tin lâng Truyền thông tỉnh Bình Định đh’rưah lâng đơn vị prá xay bhrợ bha ar, cr’noọ bh’rợ xay bhrợ lâng đh’rưah bhrợ phần mềm k’đhơợng xay bh’rợ bhrợ têng bhươl cr’noon t’mêê coh prang tỉnh.

T’cooh Hồ Đắc Chương, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp lâng Pa dưr bhươl cr’noon tỉnh Bình Định prá xay, bh’rợ bhrợ têng bhươl cr’noon t’mêê coh tỉnh Bình Định ơy vêy đợ bh’nơơn bh’rợ pa bhlâng choom ng’haanh deh, pr’dưr pr’dzoong âng bhươl cr’noon tr’xăl ghít pa bhlâng: “K’rong bhrợ đh’rưah pazêng xa nay bh’rợ, xa nay bh’rợ cr’noọ cr’niêng âng k’tiếc k’ruung pa xiêr đharựt lâng xa nay bh’rợ cr’noọ cr’niêng k’tiếc k’ruung pa dưr pr’ắt tr’mông zr’lụ đhanuôr acoon coh lâng da ding k’coong năc coong đoọng ooy bh’rợ pa dưr bhươl cr’noon t’mêê. Xa nay bh’rợ bhươl cr’noon t’mêê năc muy xa nay bh’rợ la lay, năc pazêng xa nay bh’rợ n’lơơng công zêng zooi ha bhươl cr’noon t’mêê vêy ta pa dưr prang zập n’đăh. Tước nâu cơy azi lêy pazêng zr’lụ bêl ahay pa dưr zih bhlâng năc nâu cơy năc zêng pa dưr bhươl cr’noon t’mêê, pa dưr bhươl cr’noon tr’đăn lâng đô thị”./.

HIỆU QUẢ TỪ CHƯƠNG TRÌNH XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI Ở BÌNH ĐỊNH

Tỉnh Bình Định có 90/113 xã đạt chuẩn nông thôn mới, đạt tỷ lệ gần 80% số xã trong tỉnh. Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025 đã góp phần làm thay đổi bộ mặt nông thôn ở tỉnh Bình Định.

Hơn một tuần qua, con đường bê tông nối từ trung tâm xã vào xóm Mới, thôn Vạn Trung, xã Ân Hảo Tây, huyện Hoài Ân, tỉnh Bình Định đã hoàn thành. Con đường rộng 7m, được mở rộng từ nguồn vốn chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, người dân hiến đất làm đường. Trước đây, con đường vào xóm Mới rất nhỏ, đi lại khó khăn. Bà con ở địa phương chủ yếu sống nhờ trồng keo, nuôi heo và trồng lúa nước, khi đường lớn được mở, cây keo bán giá cao hơn, thương lái cũng có thể vào tận nhà để mua heo. Ông Phạm Quang Tiên, ở xóm Mới, thôn Vạn Trung, xã Ân Hảo Tây, huyện Hoài Ân nói: “Tất cả đường thôn xóm ở đây đã bê tông hết rồi. Công tác vận chuyển hàng hóa, cũng như lúa gạo đảm bảo. Bộ mặt giao thông khang trang hơn trước đây. Xóm Mới vừa rồi làm xong con đường thì vận động bà con người ta cũng đóng góp xây điện đường. Vận động bà con đóng góp tiền một phần, những gia đình có con em làm ăn xa người ta cũng hỗ trợ để xây dựng điện đường và mới hoàn thành cách đây hơn một tuần”.

Năm nay xã Ân Hảo Tây sẽ thực hiện các thủ tục để cấp có thẩm quyền công nhận xã nông thôn mới. Xã Ân Hảo Tây có 5 thôn, dân số hơn 4 ngàn người, số người trong độ tuổi lao động chiếm hai phần ba dân số hiện có, phần lớn chưa qua đào tạo. Khi thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, Ân Hảo Tây là xã đặc biệt khó khăn, kết cấu hạ tầng kỹ thuật nông thôn chưa đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, nguồn vốn đầu tư còn hạn chế. Thế nhưng, nhờ quyết tâm của hệ thống chính trị và sự đồng lòng của người dân, xã Ân Hảo Tây đã hoàn thành 15/19 tiêu chí xã nông thôn mới giai đoạn 2021-2025. Trong đó, nhiều chỉ tiêu như: Môi trường và an toàn thực phẩm; Tổ chức sản xuất và phát triển kinh tế nông thôn; Cơ sở hạ tầng thương mại nông thôn; Thủy lợi và phòng chống thiên tai đều đạt cao.

Ông Huỳnh Công Khải, Chủ tịch UBND xã Ân Hảo Tây, huyện Hoài Ân cho biết, xây dựng nông thôn mới, đường làng ngõ xóm được cải thiện đáng kể. Dòng điện được đưa về các khu sản xuất trồng dâu nuôi tằm ở ven sông An Lão qua địa bàn xã giúp bà con an tâm sản xuất. Theo ông Huỳnh Công Khải, nhờ lồng ghép chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới với các chương trình khác nên tỷ lệ hộ nghèo ở địa phương đã giảm đáng kể: “Hồi trước chưa có điện kéo ra tới các vùng sản xuất chuyên trồng của bà con. Nay mình xây dựng nông thôn mới thì đường điện Nhà nước hỗ trợ kéo đến vùng sản xuất thì giảm được chi phí. Trước đây tưới bằng máy nổ, nay điện đến thì tưới nước bằng điện. Xây dựng nông mới nên cảnh quan ở 2 bên đường cũng đã khác rồi".

Năm 2024, huyện Hoài Ân, tỉnh Bình Định đặt mục tiêu xây dựng Ân Hảo Tây thành xã nông thôn mới và Ân Thạnh trở thành xã nông thôn mới nâng cao; thôn O6, xã Đak Mang và thôn T2, xã Bok Tới xây dựng nông thôn mới. Đến nay các địa phương này xây dựng nông thôn mới đã đạt các chỉ tiêu đề ra.

Trong quá trình xây dựng nông thôn mới, huyện Hoài Ân đẩy mạnh chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, phát triển sản xuất nông nghiệp. Theo đó, kinh tế nông nghiệp của địa phương này phát triển toàn diện theo hướng sản xuất hàng hóa, hình thành ngày càng nhiều các trang trại, gia trại hiệu quả kinh tế cao. Tại các vùng nông thôn huyện Hoài Ân đã hình thành các chuỗi liên kết tiêu thụ sản phẩm và phát triển kinh tế giúp người dân tiêu thụ nông sản và nâng cao thu nhập. Ông Võ Duy Tín, Trưởng Phòng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn huyện Hoài ân cho biết, địa phương tập trung phát triển các sản phẩm nông nghiệp gắn với xây dựng nông mới: “Phát triển kinh tế nông nghiệp của bà con gắn với xây dựng nông thôn mới là chủ trương lớn. Huyện Hoài Ân đã có chương trình hành động và kế hoạch cụ thể để triển khai cho các địa phương về xây dựng nông thôn mới. Đặc biệt, qua xây dựng nông thôn mới đã góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế. Trong đó, đẩy mạnh về đề án tái cơ cấu ngành Nông nghiệp; Ưu tiên phát triển các trang trại, gia trại tập trung, nâng cao chất lượng sản phẩm”.

Đến nay, tỉnh Bình Định có 90/113 xã đạt chuẩn nông thôn mới, đạt tỷ lệ gần 80% số xã trong tỉnh; 20/90 xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao, đạt tỷ lệ hơn 22%; 1 xã đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu và 5 đơn vị cấp huyện được công nhận đạt chuẩn/ hoàn thành xây dựng nông thôn mới. Trên địa bàn tỉnh Bình Định có 382 sản phẩm đạt hạng OCOP, trong đó 338 sản phẩm đạt hạng OCOP 3 sao, 44 sản phẩm đạt hạng 4 sao. Văn phòng Điều phối nông thôn mới thuộc Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tỉnh Bình Định đã phối hợp với Sở Thông tin và Truyền thông tỉnh Bình Định cùng đơn vị tư vấn lập hồ sơ, kế hoạch triển khai và phối hợp xây dựng phần mềm quản lý chương trình xây dựng nông thôn mới trên phạm vi toàn tỉnh.

Ông Hồ Đắc Chương, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tỉnh Bình Định cho biết, công cuộc xây dựng nông thôn mới ở tỉnh Bình Định đã có những kết quả đáng mừng, bộ mặt của nông thôn thay đổi rõ nét: “Lồng ghép các chương trình, chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững và chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số miền núi thì cũng đưa vào phát triển nông thôn mới. Chương trình nông thôn mới là một chương trình,nhưng các chương trình khác cũng đều hỗ trợ cho nông thôn mới phát triển một cách toàn diện. Đến nay chúng tôi thấy những vùng ngày xưa phát triển chậm thì hiện nay tất cả cũng đều phát triển nông thôn mới, đưa nông thôn xích lại gần với đô thị”./.