Coh c’lâng bh’rợ bhrợ têng vel bhươl t’mêê âng chr’hoong Yên Bình, ha dang cơnh đhị cr’chăl tr’nơợp, pr’đơợ đăh thu nhập  lâng cơ sở hạ tầng bơơn pa ghit lâh mơ nắc đhị cr’chăl t’tun đâu, pa bhlầng nắc cr’chăl c’moo 2021 – 2025, chr’hoong pa bhlầng k’rang tước bhiệc pa dưr dal bh’nơơn pr’ặt tr’mông đoọng ha đhanuôr.

Tu cơnh đêêc, c’rơ bh’rợ zư lêy môi trường bơơn xay bhrợ đhậu bhưah tước zập cơ quan, đoàn thể, vel bhươl lâng zập cha nắc đhanuôr. Apêê tổ dân phố, vel, bhươl, pr’loọng đong ơy bhrợ têng lâng ký gr’hoọt moon coh bhiệc zư lêy môi trường vel bhươl; bhrợ pa dưr vel bhươl liêm ta nih, pa dưr pr’loọng đong văn hóa pa têệt lâng bh’rợ thi đua, t’pâh bh’rợ cơnh “Pazêng đhanuôr đoàn kết, pa dưr pr’ặt tr’mông văn hóa”, bh’rợ bhrợ pa dưr pr’loọng đong “5 doọ, 3 sạch; 6 doọ, 6 sạch”; bh’rợ “Pazêng đhanuôr k’rong n’noh tơợ tr’nơợp” … Amoó Ngô Thị Thắm, đhanuôr chr’val Phú Thịnh, chr’hoong Yên Bình xay moon: “Pr’loọng đong zi cung cơnh pazêng đhanuôr năc zêng kiêng đong đay, môi trường ặt năc liêm aih, l’thai; zr’lụ bhươ cung liêm”.

Pazêng cr’noọ bh’rợ đong sạch, bhươn liêm, pazêng g’roong choh pô, tơơm cha năm bơơn choh đhị zr’lụ đhanuôr ặt ma mông đhị Yên Bình. Tước apêê chr’val bhrợ têng vel bhươl t’mêê coh đâu cung buôn lưm apêê cán bộ, đhanuôr zập cha nắc muy hun bh’rợ ting pâh zư lêy môi trường, bhrợ liêm c’lâng lướt. T’cooh Chu Quốc Phòng, Bí thư Chi bộ vel Lem, chr’val Phú Thịnh, chr’hoong Yên Bình xay moon: “Muy c’xêê bơr chu nắc a zi ta luôn bhrợ, đhanuôr ting pâh bhrợ bấc pa bhlầng, zập ngai zên năl trách nhiệm âng đay. Cán bộ chr’hoong, chr’val xang nắc apêê giáo viên zập nhà trường ting pâh bhrợ, đhanuôr lêy cung bhui har, yêm loom ting bhrợ”.

Cr’nọo bh’rợ đong ooch lơi n’noh chr’val Vĩnh Kiên, bơơn chr’hoong Yên Bình đoọng đươi dua tơợ lâh 2 c’xêê đâu lâng đong ga mắc ta bhrợ nắc mặ ooch 1 tấn/giờ. Xoọc đâu zập t’ngay đong ooch n’noh nâu nắc mặ ooch mơ 6 tấn n‘noh. Đoọng tệêm ngăn, g’đech nha nhự bhrung bhrăng, g’doóc, năc đong ooch n’noh dzợ ra văng hệ thống pa liêm g’doóc lâng apêê pr’đươi pa liêm g’dooc sơ cấp, thứ cấp lâng pr’đươi k’rong pa chô lưch đợ khí độc. Hệ thống n’coo pa gluh g’doóc bhưah zập đoọng pa liêm lưch đợ g’doọc gluh păr ooy nguôi, ha dợ k’chăh coh đong ooch nắc bơơn đơc coh boọng vêy đác. Đong ooch n’noh nâu bơơn rơơm năc bhlêh lơi đhr’năng n’noh ta lơi âng k’rơ bhầu đhanuôr dhdị 8 chr’val đhị chr’hoong Yên Bình. T’cooh Nguyễn Duy Tiệp, cán bộ Ban k’đhơợng lêy dự án chr’hoong Yên Bình, tỉnh Yên Bái đoọng năl: “Xọoc đâu n’noh bơơn đơơng ooch đhị chr’val Vĩnh Kiên, pa bhlầng nắc n’noh pr’loọng pr’loọng vất lơi. N’noh đơơng chô pazêng rau tọ dzợ choom đươi bhrợ rau lơơng nắc ơy ra pặ đơc lalay; n’noh lơơng năc đơc ooch lơi. Đăh hệ thống pa liêm n’noh nâu nắc bơơn ooch pa lưch vaih bloo lâng xỉ”.

Đhị tỉnh Yên Bái, dáp lêy c’moo 2023 đoọng lêy, zập t’ngay prang tỉnh dưr vaih lâh 480 tấn n’noh, ma mơ lâng k’nặ 178.000 tấn/c’moo. Lâng lâh 20 cơ sở bhrợ pa liêm n’noh ta lơi âng apêê vel đong, nắc lâh 90% n’noh vêy ta k’rong coh đêêc vêy chr’hoong Yên Bình coh bhiệc zư lêy môi trường ặt ma mông, zư lêy c’rơ tr’mông đoọng ha đhanuôr./.

SÁNG TẠO TRONG XỬ LÝ RÁC THẢI Ở NÔNG THÔN MỚI

Xử lý rác thải sinh hoạt là vấn đề không dễ trong thực hiện các tiêu chí xây dựng nông thôn mới. Đối với huyện Yên Bình, tỉnh Yên Bái - địa phương vừa được Thủ tướng Chính phủ công nhận là huyện nông thôn mới, những mô hình hay, những ý tưởng sáng tạo đã gỡ khó vấn đề này. Từ đây, rác thải sinh hoạt đã được xử lý theo đúng quy trình, diện mạo nông thôn càng xanh, sạch, đẹp.

Trong lộ trình xây dựng nông thôn mới của huyện Yên Bình, nếu như ở giai đoạn đầu, tiêu chí về thu nhập và cơ sở hạ tầng được chú trọng nhiều hơn thì ở giai đoạn sau, đặc biệt là giai đoạn 2021-2025, huyện đặc biệt quan tâm tới việc nâng cao chất lượng môi trường sống cho người dân. Do đó, công tác bảo vệ môi trường được triển khai sâu rộng đến từng cơ quan, đoàn thể, cộng đồng và từng người dân. Các tổ dân phố, thôn, xóm, hộ gia đình đã thực hiện xây dựng và ký hương ước, quy ước trong giữ gìn vệ sinh môi trường nông thôn; xây dựng nếp sống văn minh, xây dựng gia đình văn hóa gắn với các phong trào thi đua, cuộc vận động như: “Toàn dân đoàn kết, xây dựng đời sống văn hóa”, phong trào xây dựng gia đình “5 không, 3 sạch; 6 không, 6 sạch”; phong trào “Toàn dân thu gom rác thải tại nguồn”....Chị Ngô Thị Thắm, người dân xã Phú Thịnh, huyện Yên Bình chia sẻ: “Gia đình chúng tôi cũng như tất cả mọi người đều muốn nhà mình, môi trường ở phải gọn gàng, sạch sẽ; khu vườn cũng phải gọn gàng.”

Những mô hình nhà sạch, vườn đẹp, những hàng hoa, cây cảnh được trồng xung quanh nơi sinh sống được các gia đình ở Yên Bình. Đến các xã nông thôn mới nơi đây cũng không khó để bắt gặp hình ảnh từ cán bộ đến người dân mỗi người một phần việc tham gia vệ sinh môi trường, làm đẹp đường đi lối lại. Ông Chu Quốc Phòng, Bí thư Chi bộ thôn Lem, xã Phú Thịnh, huyện Yên Bình chia sẻ: “Một tháng hai đợt chúng tôi cứ thường xuyên làm, bà con đi tham gia rất là đông, có ý thức và trách nhiệm. Cán bộ huyện, xã rồi giáo viên các nhà trường tham gia thì bà con thấy rất là phấn khởi...”

Công trình lò đốt chất thải rắn sinh hoạt xã Vĩnh Kiên, được huyện Yên Bình đưa vào hoạt động hơn 2 tháng nay với công suất thiết kế đạt 1 tấn/giờ. Hiện mỗi ngày lò đốt này xử lý khoảng 6 tấn rác thải sinh hoạt. Để đảm bảo an toàn, tránh ô nhiễm về khói, bụi, lò đốt còn  được trang bị hệ thống xử lý khí thải với các thiết bị xử lý khí sơ cấp, thứ cấp và thiết bị hấp thụ khí độc hại. Hệ thống ống khói có đường kính rộng để xử lý khói triệt để, còn than muội được xử lý bằng bể lắng. Lò đốt được kỳ vọng sẽ giải quyết vấn đề chất thải rắn sinh hoạt của hàng nghìn hộ dân ở 8 xã trên địa bàn huyện Yên Bình. Ông Nguyễn Duy Tiệp, cán bộ Ban Quản lý dự án huyện Yên Bình, tỉnh Yên Bái cho biết: “Hiện tại rác thải được đưa về lò đốt rác tại xã Vĩnh Kiên chủ yếu là rác thải rắn sinh hoạt. Rác đưa về thì những loại rác tái chế như chai lọ thì được phân loại ra; rác thải còn lại thì đưa vào lò đốt. Qua hệ thống xử lí rác này thì rác được đốt cháy thành tro và xỉ.”

Tại tỉnh Yên Bái, thống kê năm 2023 cho thấy, mỗi ngày toàn tỉnh phát sinh trên 480 tấn chất thải rắn sinh hoạt, tương đương gần 178.000 tấn/năm. Với hơn 20 cơ sở xử lý chất thải rắn sinh hoạt thì trên 90% rác thải được thu gom, xử lý. Điều này cho thấy sự nỗ lực của các địa phương, trong đó có huyện Yên Bình trong việc bảo vệ môi trường sống, bảo vệ sức khỏe của người dân./. 

./.