Cr’noọ bh’rợ “Pa xăl n’noh vaih zên” căh muy đơơng chô đợ zên bhrợ bh’rợ liêm loom năc dzợ đơơng chr’năp zư lêy môi trường pa têệt lâng k’rang pr’ặt tr’mông đhanuôr

Đhị vel Bản Vài, chr’val Ba Bể, tỉnh Thái Nguyên, bhiệc ra pặ n’noh ting k’bhuh ta lơi vaih năc bh’rợ ơy loih âng bấc a đhi a moó. Pazêng tọ nhựa, lon bia, bìa carton… bơơn k’rong k’tom, ra pặ đoọng pa câl t’bơơn zên quỹ, n’noh hữu cơ bơơn tập coh bọong, ha dợ n’noh vô cơ căh dzợ đươi năc k’rong muy đhị. Đươi cơnh bhrợ nâu, vel bhươl liêm sạch lâh lâng Chi hội Pân đil vêy pa xoọng đợ zên zooi hội viên đha rựt, p’niên pa nar, p’niên khuych  goo. Amoó Hoàng Thị Tới, Chi hội trưởng Hội Pân đil Bản Vài xay moon:

“Azi ta luôn k’rong n’noh đhị quy định. Zập tuần vêy xe đơơng n’noh, zập tuần năc chở 2 chu, buôn năc thứ 4, thứ 7. Azi cung t’pâh zập cha nắc ra pặ n’noh đoọng t’vaih zên quỹ đoọng ha hội viên đha rựt, cung bơơn z’zăng. Chroi  k’rong ađhi amoó đha rựt, đăn đha rựt vêy pr’đơợ bhrợ têng cha, băn a’ọc, k’roọc… pa dưr pr’ặt tr’mông”.

Căh muy đhị Bản Vài, đhị vel Khuổi Slưn, chr’val Chợ Rã, c'moo 2024, K’bhuh pân đil tơợp bhrợ tu môi trường liêm sạch bơơn ta bhrợ t’vaih lâng 8 cha nắc đươi vêy rau zooi âng zooi Pân đil chr’val lâng Tổ chức APHEDA. Tơợ lâh muy c’moo, k’bhuh ơy k’rong k’zệt ức tấn n’noh tơợ đong, chợ phiên, zr’lụ đhanuôr ặt. Amoó Đỗ Thị Thu Hương, Chi hội trưởng Chi hội pân đil vel Khuổi Slưn đoọng năl:

“Chi hội xay moon ađhi amoó ra pặ n’noh, pa câl pay zên t’vaih quỹ. Ađhi amoó cung năl lâh mơ, zập cha nắc zêng lưch loom ting pâh bhrợ đoọng c’lâng vel bhươl liêm sạch”.

Zập quý, k’bhuh t’vaih zên quỹ tơợ bơr pêê r’bhầu tước lâh muy ức đồng. Đợ zên đhơ căh bấc ha dợ năc râu ơy zooi bấc ađhi amoó vêy pa xoọng zên pa dưr pr’ặt tr’mông lâng tân đôr c’rơ zư lêy môi trường, amoó Hoàng Thị Tuyền đhị Bản Duồm, chr’val Bằng Vân xay moon:

“Pr’loọng đong zi k’đhap zr’năh pa bhlầng, ha dợ pr’đoọng bơơn rau k’rang âng Hội Pân đil zooi đoọng pr’hêl. Acu năl ơn bh’rợ ta  nih liêm âng apêê a đhi amoó, acu cung căh ngoọ năc đoo zên bơơn tơợ pa câl phế liệu, rau acu lơi coh zập t’ngay”.

Tước nâu kêi, k’zệt Chi hội  pân đil đhị da ding ca coong Thái Nguyên ơy xay bhrợ cr’nọo bh’rợ k’rong, ra pặ n’noh. Tơợ zên quỹ “Bhrợ pa xăl n’noh vaih zên”, k’ha riêng pân đil đha rựt lâng học sinh k’đhap k’ra ơy bơơn zooi học sinh k’đhap k’ra ơy bơơn zooi, vêy pa xoọng pr’đơợ ha dưr. Pr’căn Hoàng Thị Lệ Hằng, Trưởng đại diện Tổ chức APHEDA đhị Việt Nam, xay moon:

“Đhanuôr ơy năl bhiệc k’rong k’tom n’noh, ra pặ lâng pa liêm n’noh. Pa bhlầng nắc đhị pr’loọng đong ơy bơơn zooi bơr pêê thùng ủ, đhanuôr năl k’rong n’noh hữu cơ t’moọt ooy thùng ủ đoọng g’bur rơ veh, tơợ đêêc pa dưr dal c’năl, xăl cơnh bhrợ âng đhanuôr đăh zư lêy môi trường”.

Căh muy bh’rợ t’vaih zên liêm loom, cr’nọo bh’rợ nâu dzợ pa dưr dal c’năl âng đhanuôr đăh ra pặ n’noh, zư lêy môi trường, pa dưr pr’ặt tr’mông liêm t’mêê. Tơợ pazêng bh’rợ ta nih liêm, ađhi amoó đhị da ding ca coong Thái Nguyên ơy đơơng chô chr’năp liêm, chroi k’rong pa dưr pr’ặt tr’mông vel bhươl liêm pr’hay lâh mơ./.

BIẾN RÁC THÀNH TIỀN, CÁCH LÀM HAY CỦA PHỤ NỮ VÙNG CAO THÁI NGUYÊN

Bằng sự sáng tạo và tinh thần sẻ chia, nhiều Chi hội Phụ nữ ở vùng khó khăn tỉnh Thái Nguyên đã biến phế liệu tưởng chừng bỏ đi thành “khoản tiền yêu thương”, giúp đỡ hội viên nghèo vươn lên trong cuộc sống. Mô hình “biến rác thành tiền” không chỉ mang lại nguồn quỹ nhân đạo mà còn gửi đi thông điệp ý nghĩa: bảo vệ môi trường gắn với an sinh xã hội

Tại thôn Bản Vài, Xã Ba Bể, tỉnh Thái Nguyên, việc phân loại rác thải đã trở thành thói quen của nhiều chị em. Những chai nhựa, lon bia, bìa carton... được gom, phân loại rồi bán gây quỹ, rác hữu cơ được xử lý bằng hố ủ, còn rác vô cơ không tái chế thì đưa về điểm thu gom chung. Nhờ cách làm này, bản làng sạch sẽ hơn và Chi hội Phụ nữ có thêm nguồn tiền hỗ trợ hội viên nghèo, trẻ mồ côi, trẻ khuyết tật. Chị Hoàng Thị Tới, Chi hội trưởng Phụ nữ Bản Vài chia sẻ:

“Chúng tôi thường xuyên thu gom rác vào nơi quy định. Hàng tuần có xe rác về chở đi, mỗi tuần chở 2 lần, thường là thứ Tư, thứ Bảy. Chúng tôi cũng vận động mọi người phân loại rác để gây quỹ cho hội viên nghèo, cũng được kha khá. Góp phần giúp chị em nghèo, cận nghèo có điều kiện sản xuất, chăn nuôi lợn, bò... cải thiện cuộc sống”.

Không chỉ ở Bản Vài, tại thôn Khuổi Slưn, xã Chợ Rã, năm 2024, Nhóm phụ nữ tiên phong vì môi trường xanh được thành lập với 8 thành viên nhờ sự hỗ trợ của Hội phụ nữ xã và Tổ chức APHEDA. Sau hơn một năm, nhóm đã thu gom hàng chục tấn rác từ hộ gia đình, chợ phiên, điểm công cộng. Chị Đỗ Thị Thu Hương, Chi hội trưởng Chi hội phụ nữ thôn Khuổi Slưn cho biết: 

“Chi hội tuyên truyền chị em phân loại rác thải, loại nào bán được sẽ thu gom bán gây quỹ. Chị em cũng có ý thức hơn, mọi người đều nhiệt tình tham gia để đường làng, ngõ xóm ngày càng xanh sạch đẹp”.

Mỗi quý, nhóm gây quỹ từ vài trăm nghìn đến hơn một triệu đồng. Số tiền tuy không lớn nhưng đã giúp nhiều chị em có thêm vốn phát triển kinh tế và lan tỏa ý thức bảo vệ môi trường, chị Hoàng Thị Tuyền ở Bản Duồm, xã Bằng Vân xúc động nói:

“Gia đình tôi hoàn cảnh rất khó khăn, nhưng may mắn nhận được sự quan tâm của Hội Phụ nữ thông qua các phần quà, hỏi thăm. Tôi thật sự biết ơn tấm lòng chị em, cũng rất bất ngờ vì số tiền hỗ trợ lại đến từ việc bán phế liệu, những thứ hàng ngày tôi thường bỏ qua”.

Đến nay, hàng chục Chi hội phụ nữ ở vùng cao Thái Nguyên đã triển khai mô hình thu gom, phân loại rác thải. Từ nguồn quỹ “biến rác thành tiền”, hàng trăm phụ nữ nghèo và học sinh khó khăn đã được giúp đỡ, có thêm động lực vươn lên. Bà Hoàng Thị Lệ Hằng, Trưởng đại diện Tổ chức APHEDA tại Việt Nam, đánh giá:

“Bà con đã có ý thức rất cao trong việc thu gom, phân loại và xử lý rác thải. Đặc biệt tại hộ gia đình đã được hỗ trợ một số thùng ủ, bà con đã biết gom rác hữu cơ đưa vào thủng ủ để bón rau, cây, từ đó nâng cao ý thức, thay đổi hành vi của bà con về bảo vệ môi trường”.

Không chỉ dừng ở việc tạo quỹ nhân đạo, mô hình còn nâng cao ý thức cộng đồng về phân loại rác, bảo vệ môi trường, xây dựng nếp sống văn minh. Từ những việc giản dị, các chị em phụ nữ vùng cao Thái Nguyên đã lan tỏa những giá trị tốt đẹp, góp phần dựng xây miền quê đáng sống./.