Vêy đoo t’ngay thầy cô lươt bhuông mơ 2-3 chu, zi lâh đợ đhị clung k’tiêc Hung Trâu xoọc nong lit đhộ. Vêy cô giáo ting bhặ đơơng k’coon k’tứi mơ 6 c’xêê ha dợ đh’rưah lâng k’căn dzang zi lâh tuh chô moot coh vêêl đông; vêy thầy giáo ặt tươc ta c’xêê coh vêêl đông k’coong ch’ngai nâu đoọng pa choom chữ. Ooy zâp vêêl đông Yên Hợp, Ón, Mò O Ồ Ồ, đợ xa nay t’ruih ooy đăh loom luônh lâng cr’noọ bh’rợ t’bhlâng âng thầy cô coh k’coong ch’ngai năc ơy looih ta lêy.

Trường Tiểu học lâng THCS Thượng Hoá ăt đhị m’pâng pêê vêêl Ón, Yên Hợp lâng Mò O Ồ Ồ. Zâp bêl hân noo boo, đhị clung k’tiêc Hung Trâu vaih a’bóc đac bhrợ ta căt k’đoong zêng. Đọong chô moot ooy trường, thầy cô lươt bhuông bâc chu, xang nặc ăt coh vêêl đông đenh đươnh bêl đac tuh căh ơy rêệ.

Cô giáo Đinh Thị Thu Hằng, giáo viên lớp pa zưm 2-3, ơy vêy 5 c’moo ăt pa bhrợ coh vêêl Yên Hợp. C’moo tr’nơợp lươt pa choom coh đâu, cung năc bêl a’đoo vaih k’coon k’tứi 6 c’xêê ha dợ. Đhị bêl g’luh tuh c’xêê 10/2020, cô Hằng bhặ đơơng k’coon, k’đươi k’căn ting lươt đh’rưah đoọng choom ặt đh’rưah coh trường tươc ka c’xêê. Cô moon:“Kiêng tươc ooy trường năc thầy, cô lêy lươt dzang bhuông 2 chu, bêl boo đhí zâp đhị cung crêê lưm năc bêl moot ooy vêêl đông k’rang bhlâng đhị ăt tơt, tu apêê giáo viên dzợ p’niên bâc lêy vêy k’coon k’tứi ăt coh đông, lêy ra pặ pa liêm đợ bh’rợ coh đông têêm ngăn, pa gơi k’coon đoọng ha dich a’bhươp pa ăt năc vêy têêm ngăn ăt pa bhrợ prang 1 tuần. Thầy cô moot ooy vêêl đông vêy âng đơơng cha nêêh, ch’na đh’năh zâp cha 1 tuần, vêy đợ t’ngay căh zâp cha năc thầy cô k’đươi đợ apêê châc lươt pa câl ch’na đh’năh đơơng đoọng”.

Lâng thầy Cao Ngọc Sơn, trường Tiểu học lâng THCS Thượng Hoá, lâh 10 c’moo ăt pa bhrợ coh vêêl Yên Hợp năc đợ đêêc c’moo thầy lươt dzang zi lâh tuh bhlong đoọng chô lâng học sinh. Đợ t’ngay boo đenh đươnh, thầy ting ặt k’rang k’pân lêy đac tọm dưr nong. Bâc hi dưm đhí k’rơ, coh vêêl đông bil điện, thầy cô lêy băt nến zêệ a’vị, xrặ bhrợ bài. Thầy Sơn moon:“Zr’lụ đâu, zâp c’moo zêng vêy đợ g’luh boo tuh, bâc bhlâng năc 4 chu lêy dzang zi lâh dzang moot coh trường, coh vêêl đông. Lươt bhuông zr’năh bhlâng lâng k’rang k’pân, lêy xập xa nập phao, pa dzoọc xe máy ooy bhuông, boo priu ma dzong zêng. Azi ting p’too moon đh’rưah t’bhlâng dzang zi lâh tuh đoọng chô moot coh vêêl đông, chô lâng học sinh. Bêl ơy moot coh vêêl năc lêy đợc zêng bh’rợ coh đông đoọng ăt pa bhrợ coh trường, lớp, vêêl đông đoọng dạy học ha coon a’đhi zr’lụ đhanuôr acoon coh”.

Đhị trường coh Yên Hợp, Ón, Mò O Ồ Ồ ta luôn ta căt k’đoong. Zâp bêl boo ngân, chính quyền lêy k’đươi bhuông đoọng âng đơơng apêê giáo viên. Trường xoọc vêy k’noọ 150 học sinh năc acoon a’đhi manưih Rục, Sách âng acoon coh Chứt. Thầy Phan Thế Dũng, Hiệu trưởng đoọng năl, bâc giáo viên vêy k’coon k’tứi ăt coh đông, xơợng k’coon k’ay ha dợ căh choom chô tu đac nong lit zêng. Nhà trường lêy pay đoọng bhuông âng đơơng giáo viên chô cớ ooy trường bêl t’ngay t’tưn. Thầy Dũng moon:“Đợ t’ngay boo tuh ta căt k’đoong căh vêy c’lâng moot ooy trường, azi lêy moon ooy chính quyền chr’val, đồn biên phòng đoọng k’đươi moon bhuông âng chr’val, thứ bơr tơợp tuần âng đơơng giáo viên moot ooy trường, lưch tuần đơơng chô cớ apêê chô ooy đông. Azi ra văng đợ pr’đươi pr’dua, ch’nêêh ch’na đoọng moot ooy trường, ăt pa bhrợ coh đâu, bhrợ liêm choom bh’rợ giáo dục, đợ bh’rợ âng c’moo học moon pa gluh, oó đoọng học sinh lưm ta bhưch, căh liêm zâp đăh bhiệc dạy lâng học”.

Lâh mơ bhiệc zooi đoọng cha nêêh, chr’val Kim Phú dzợ k’đươi apêê pa bhrợ đương goon zư lêy zâp đhị nong lit, ra văng đợc xa nập phao, bhuông ra cit đoọng đơơh loon t’moot giáo viên lâng đhanuôr lươt dzang đhị zr’lụ tuh. T’cooh Hoàng Tự Quốc Hùng, Chủ tịch UBND chr’val Kim Phú moon:“Apêê thầy cô ta luôn lươt bhuông chô moot ooy vêêl đông, đoọng bơơn lêy râu liêm chr’năp âng apêê thầy cô zr’lụ zr’năh k’đhạp đăh bhiệc âng đơơng chữ moot ooy vêêl đông lâng pa choom chữ ha đhanuôr acoon coh. Thầy cô moot ăt coh vêêl đông đhị ăt cha k’đhạp bhlâng ha dang nong lit tuh ta căt k’đoong đenh t’ngay, vêy bêl tươc ka c’xêê. Chr’val cung lêy đoọng cha nêêh coh vêêl đông đoọng ha đhanuôr cung cơnh ra văng đoọng zooi thầy cô ăt pa bhrợ coh vêêl đông”.

Đhanuôr lâng pr’zợc nha nhêr, đợ xa nay t’ruih n’năc đoọng lêy râu bhrợ ga măc chr’năp âng thầy cô đhị zr’lụ k’coong ch’ngai Quảng Trị - đợ apêê zâp t’ngay lươt zi lâh tuh bhlong, dưr zi lâh zr’năh k’đhạp đoọng k’đhơợng zư lớp, zư pa choom cr’liêng chữ đoọng ha học trò coh crâng k’coong./.

CÔ GIÁO ẴM CON NHỎ ĐI 3 LẦN ĐÒ VƯỢT LŨ VÀO CẮM BẢN DẠY HỌC

Mỗi mùa mưa lũ về, con đường đến trường của thầy cô giáo ở xã Kim Phú, tỉnh Quảng Trị lại gian nan hơn. Có ngày thầy cô phải đi 2–3 chuyến đò vượt qua thung lũng Hung Trâu đang ngập sâu. Có cô giáo bế theo con nhỏ mới 6 tháng tuổi cùng mẹ vượt lũ vào bản; có thầy giáo ở lại cả tháng trời giữa rừng để bám bản, bám lớp “gieo chữ”. Ở các bản Yên Hợp, Ón, Mò O Ồ Ồ, những câu chuyện về lòng tận tâm và nghị lực của thầy cô vùng cao đã trở thành quen thuộc.

Tường Tiểu học và THCS Thượng Hóa nằm giữa ba bản Ón, Yên Hợp và Mò O Ồ Ồ. Mỗi mùa mưa, thung lũng Hung Trâu biến thành hồ nước mênh mông, cô lập hoàn toàn. Để vào trường, thầy cô phải đi đò nhiều lần, rồi ở lại bản dài ngày khi nước lũ chưa rút.

Cô giáo Đinh Thị Thu Hằng, giáo viên lớp ghép 2–3, đã có 5 năm cắm bản Yên Hợp. Năm đầu tiên đi dạy, cũng là lúc cô có con nhỏ 6 tháng tuổi. Trong trận lũ tháng 10/2020, cô Hằng đành mang theo con, nhờ mẹ đi cùng để có thể ở lại điểm trường suốt cả tháng. Cô chia sẻ:“Muốn tới trường thì thầy, cô phải qua 2 chặng đò, lúc mưa bão thì ở đâu cũng bị ảnh hưởng nên khi vào bản rất lo lắng cho ở nhà vì các giáo viên trẻ đa số có con nhỏ ở nhà, phải sắp xếp công việc gia đình ổn thỏa, gửi con cái cho ông bà để yên tâm cắm bản cả 1 tuần. Thầy cô vào bản sẽ mang theo gạo, thức ăn đủ cho 1 tuần, có những ngày thiếu thức ăn thì thầy cô nhờ những người bán hàng rong đưa vào”.

Với thầy Cao Ngọc Sơn, trường Tiểu học và THCS Thượng Hóa, hơn 10 năm cắm bản Yên Hợp là từng ấy năm thầy vượt lũ để đến với học sinh. Những ngày mưa rừng kéo dài, thầy lại thấp thỏm nhìn nước suối dâng. Nhiều đêm bão lớn, bản mất điện, thầy cô phải thắp nến nấu cơm, soạn bài. Thầy Sơn kể: “Vùng này, mỗi năm đều có những trận ngập lụt, nhiều nhất là 4 lần phải vượt 4 lượt đi đò để vào trường, vào bản. Đi đò rất vất vả và nguy hiểm, phải mặc áo phao, vận chuyển xe máy lên đò, trời mưa tầm tã ướt át. Chúng tôi động viên nhau cố gắng vượt lũ vào bản, tận tình với học sinh. Khi đã vào được bản làng rồi thì sắp xếp gác lại công việc gia đình để bám trường, bám lớp, bám bản để dạy học cho con em vùng đồng bào dân tộc thiểu số”.

Điểm trường Yên Hợp, Ón, Mò O Ồ Ồ thường xuyên bị cô lập. Mỗi khi mưa lớn, chính quyền phải huy động đò để đưa đón giáo viên. Trường hiện có gần 150 học sinh là con em người Rục, Sách thuộc dân tộc Chứt. Thầy Phan Thế Dũng, Hiệu trưởng, cho biết nhiều giáo viên có con nhỏ ở nhà, nghe tin con ốm nhưng không thể ra ngoài vì nước ngập. Nhà trường phải linh động bố trí đò đưa giáo viên về rồi trở lại điểm trường vào ngày hôm sau. Thầy Dũng chia sẻ:“Những ngày mưa lũ cô lập không có đường vào trường, chúng tôi liên hệ chính quyền xã, đồn biên phòng để huy động thuyền của xã, thứ 2 đầu tuần chở giáo viên vào trường, cuối tuần chở giáo viên trở về nhà. Chúng tôi chuẩn bị tư trang, hành lý, gạo cơm thức ăn để vào trường, cắm bản, làm tốt công tác giáo dục, thực hiện tốt nhiệm vụ của năm học đề ra, không để học sinh bị chậm tiến độ dạy và học”.

Ngoài việc hỗ trợ gạo, xã Kim Phú còn cử lực lượng túc trực tại các điểm ngập, chuẩn bị áo phao, ghe thuyền để kịp thời đưa giáo viên và người dân qua vùng lũ. Ông Hoàng Tự Quốc Hùng, Chủ tịch UBND xã Kim Phú, nói: "Các thầy cô thường xuyên phải đi thuyền vào bản, để thấy được sự tích cực, tâm huyết của thầy cô vùng khó trong việc đưa con chữ vào bản và xóa mù chữ cho đồng bào dân tộc thiểu số. Thầy cô vào ở lại bản điều kiện ăn ở rất khó khăn nếu ngập lụt chia cắt quá dài ngày, có khi đến cả tháng. Xã cũng bố trí gạo ở trong bản để cho bà con cũng như sẵn sàng để hỗ trợ thầy cô cắm bản”./.