Pr’loọng đha rựt, căh vêy k’tiếc bhrợ cha, k’diic ơy lâh bil tơợ 3 c’moo hay tu cr’ay ngân, amoó H Rung Mlô (amí Trâm) ặt đhị vel Ea Kjoh A, chr’val Ea Drông, thị xã Buôn Hồ năc muy ađoo băn 2 p’nong coon  xoọc ruuh lướt học. Cơnh lâng đhr’năng nắc đoo, amoó bơơn zooi muy p’nong k’roọc rưah lâng bơr p’nong bé m’ma đoọng băn. Jưah lâng đêêc, tơợ dự án “Ha dưr a đay” amoó bơơn pa choom cơnh k’rang băn bh’năn liêm choom, đâh pậ banh:“Acu vêy apêê zooi đoọng m’ma k’roọc lâng bé ting xa nay pr’loọng đha rựt, tr’mung pa bhlầng k’đhap k’ra, căh năl cơnh đoọng bhrợ cha pa dưr tr’mông tr’meh. Rơơm vêy c’rơ liêm đoọng bhrợ cha, pa dưr bh’năn đoọng vêy pr’đơợ k’rang băn apêê ca coon cha học ta nih  liêm.”

“Ha dưr a đay” năc dự án âng Tổ chức liêm loom cha groong ha ul đha rựt prang bha lang k’tiếc lâng trôông dấc pr’hân (CARE bha lang k’tiếc) đhị Việt Nam pa zưm lâng Trung tâm pa dưr đhanuôr lâng apêê đơn vị zooi xoọc xay bhrợ đhị Đắk Lắk. Ting đêêc, coh 2 c’moo 2023-2024, dự án t’hước tước bhiệc pa dưr tr’mông tr’meh đoọng ha pr’loọng đha nuôr, pa bhlầng năc pân đil acoon coh ặt đhị 2 chr’val Ea Drông lâng Cư Bao, thị xã Buôn Hồ. Ting cơnh pơ căn Vũ Lan Hương, ma nuyh k’đhơợng lêy Dự án âng tổ chức CARE bha lang k’tiếc đhị Việt Nam, dự án năc bhrợ trực tiếp lâng mơ 4.000 đhanuôr ting xanay bh’rợ “k’đhơợng têy ch’ol bh’rợ”, tơợ bhrợ c’rọol bh’năn, luuc ch’na bh’năn, cha groong pr’luh; tước bhiệc pa liêm pa ghit zên prặ, k’bơch k’miah đhị đươi dua. Pa choom t’vaih lâng bhrợ têng apêê cr’noọ bh’rợ k’bơch, k’rong t’pâh zên tơợ đhanuôr đoọng t’vaih zên đoọng ha đhanuôr vặ. Bhrợ apêê g’luh tr’lưm, prá xay lâng apêê đơn vị k’rong câl, bhrợ têng liêm choom đoọng pa dưr dal chr’năp pr’đươi. Lâh mơ dzợ năc t’hước tước pa dưr apêê pr’đươi OCOP. Pơ căn Vũ Lan Hương đoọng năl, coh 2 c’moo, dự án lêy năc ting chroi k’rong pa dưr pr’ặt tr’mông âng mơ 15.000 đhanuôr lâng pa dzooc chr’năp bấc lâh mơ đoọng ha đhanuôr, cơnh lâng đợ apêê bơơn k’rang lêy năc pân đil acoon coh:“Coh dự án năc a zi vêy 3 đăh bhrợ têng bha lầng, tr’nơợp năc apêê bh’rợ crêê tước đoọng pa dưr dal c’rơ đăh pa dưr bh’rợ tr’nêng, pazêng lâng rau crêê tước kỹ thuật choh bhrợ, băn rơơi. Zooi đoọng đhanuôr choom pa dưr dal chr’năp rau crêê tước k’đhơợng zên prặ lâng bơơn ting vặ zên đoọng pa bhrợ ta têng. Lâng rau chr’năp bhlầng đoọng choom pa dưr tr’mông tr’meh ha dưr đanh mâng, năc đoo lêy bươn pa đăn lâng thị trường, bơơn pa câl bh’nơơn ơy bhrợ t’vaih lâng coh zêng 3 đăh năc đoo năc apêê bh’rợ zêng bhrợ đh’rưah lâng đhanuôr, đoọng bhrợ cơnh ooy choom pa dưr pa têệt pa mâng bhlưa zập ngai coh đhanuôr lâng pa dưr boọp p’rá lâng chr’năp âng ma nuyh pân đil liêm ta nih lâng mơ coh t’nooi bh’rợ tơợ bhrợ têng tước pa câl bh’nơơn.”

Cư Bao lâng Ea Drông năc 2 chr’val tỵ bhrợ ha rêê đhuôch, lâng lâh 80% đhanuôr năc ma nuyh acoon coh ặt ma mông, tr’mông tr’meh âng apêê dzợ lưm bấc k’đhap đha rựt. T’cooh Võ Văn Sự, Trưởng phòng Kinh tế thị xã Buôn Hồ đoọng năl, tơợ lêy cha mêệt đoọng lêy 2 chr’val vêy bấc pr’đơợ đoọng băn k’roọc lâng bé. Tu cơnh đêêc, bhiệc xay bhrợ dự án bơơn đương rơơm năc t’vaih c’lâng đoọng đhanuôr pa dưr tr’mông tr’meh liêm choom lâh mơ:“Pr’đơợ pleng k’tiếc đhị Buôn Hồ moon za zưm lâng bơr chr’val nâu moon lalay năc liêm đoọng pa dưr mị rau bh’năn nâu. Pa bhlầng năc zập pr’đươi tơợ bhrợ  tơợ lêệ bé xoọc đâu chr’năp thị trường zên liêm choom, pa câl tệêm ngăn. Tu cơnh đêêc nắc xay bhrợ dự án nâu liêm choom cơnh lâng bơr chr’val nâu. Tin đươi lêy năc vêy ha dưr đăh c’năl ooy b’băn âng đhanuôr acoon coh, chroi k’rong ta bil ha ul pa xiêr đha rựt, pa dưr dal bh’nơơn tr’mông tr’meh âng đhanuôr. Lâng tơợ dự án nâu năc tân đôr lâh mơ coh đhanuôr.”

Đắk Lắk: Triển vọng cải thiện sinh kế cho phụ nữ dân tộc thiểu số

Dự án “Vươn mình” đang được triển khai tại thị xã Buôn Hồ, tỉnh Đắk Lắk với kỳ vọng cải thiện sinh kế cho hàng nghìn phụ nữ yếu thế tại địa phương thông qua việc hỗ trợ tiếp cận các phương pháp chăn nuôi mới, sản xuất theo hướng bền vững . 

Gia đình thuộc diện hộ nghèo, thiếu đất sản xuất, chồng qua đời cách đây 3 năm vì bạo bệnh, chị H Rung Mlô (amí Trâm) ở buôn Ea Kjoh A, xã Ea Drông, thị xã Buôn Hồ phải một mình gồng gánh nuôi 2 con đang tuổi đi học. Trước hoàn cảnh đó, chị đã được hỗ trợ một con bò cái sinh sản và một cặp dê giống để chăn nuôi. Cùng với đó, thông qua dự án “Vươn mình” chị được hướng dẫn kỹ thuật chăm sóc để đàn vật nuôi phát triển tốt “Mình được hồ trợ nuôi bò và dê theo diện hộ nghèo, hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, không có hướng nào để phát triển kinh tế. Thì cũng hi vọng là có đủ sức khỏe để làm ăn, phát triển chăn nuôi để có điều kiện chăm lo cho con cái ăn học nên người.”

 “Vươn mình” là dự án do Tổ chức nhân đạo chống đói nghèo toàn cầu và cứu trợ khẩn cấp (CARE quốc tế) tại Việt Nam phối hợp với Trung tâm Phát triển cộng đồng và các đơn vị tài trợ đang triển khai tại Đắk Lắk. Theo đó, trong 2 năm 2023 - 2024, dự án hướng đến việc thúc đẩy phát triển sinh kế cho nông hộ, nhất là phụ nữ dân tộc thiểu số ở 2 xã Ea Drông và Cư Bao, thị xã Buôn Hồ. Theo bà Vũ Lan Hương, Quản lý dự án của tổ chức CARE quốc tế tại Việt Nam, dự án sẽ đồng hành trực tiếp với khoảng 4.000 người dân theo hình thức “cầm tay chỉ việc”, từ cách làm chuồng trại, phối trộn thức ăn, phòng bệnh cho vật nuôi; đến những kỹ năng cân đối thu chi, tiết kiệm chi tiêu. Hướng dẫn thành lập và duy trì các mô hình tiết kiệm, huy động nguồn vốn cộng đồng để tạo vốn vay cho bà con. Tổ chức các hoạt động gặp gỡ, tiếp cận các đơn vị thu mua, chế biến sâu để nâng cao giá trị sản phẩm. Xa hơn nữa là hướng đến xây dựng các sản phẩm OCOP. Bà Vũ Lan Hương cho biết, trong 2 năm, dự án đặt mục tiêu góp phần cải thiện cuộc sống cho khoảng 15.000 người và lan tỏa giá trị nhiều hơn cho cộng đồng, với đối tượng ưu tiên là phụ nữ dân tộc thiểu số:“Trong dự án thì chúng tôi sẽ có 3 mảng hoạt động chính, đầu tiên là các hoạt động liên quan đến nâng cao năng lực về phát triển sinh kế, bao gồm những cái liên quan đến kỹ thuật sản xuất, trồng trọt, chăn nuôi. Hỗ trợ để bà con có thể nâng cao kỹ năng liên quan đến quản lý tài chính và tiếp cận các nguồn vốn để phục vụ cho cái sản xuất của họ. Và điều rất quan trọng để có thể phát triển sinh kế bền vững, đó là phải tiếp cận với thị trường, phải bán được sản phẩm và trong xuyên suốt 3 mảng đấy thì sẽ là các hoạt động song hành cùng với cộng đồng để làm thế nào tăng cường được sự liên kết giữa các thành viên trong cộng đồng và thúc đẩy tiếng nói và vai trò của phụ nữ tốt hơn trong tất cả chuỗi từ sản xuất cho đến tiêu thụ.”

Cư Bao và Ea Drông là 2 xã thuần nông, với hơn 80% dân số là người dân tộc thiểu số, đời sống của bà con còn rất khó khăn. Ông Võ Văn Sự, Trưởng phòng Kinh tế thị xã Buôn Hồ cho biết, qua khảo sát cho thấy 2 xã có nhiều điều kiện để chăn nuôi bò và dê. Do đó, việc triển khai dự án được kỳ vọng mở ra cơ hội để người dân phát triển kinh tế hiệu quả hơn:“Điều kiện tự nhiên của Buôn Hồ nói chung và hai xã này nói riêng về về khí hậu, thời tiết thì rất là thuận lợi để phát triển hai loại gia súc này, Đặc biệt là sản phẩm dê hiện nay giá cả thị trường nó cũng rất là tốt, đầu ra thì ổn định. Cho nên là triển khai dự án này là phù hợp đối với hai xã này. Tin tưởng rằng đầu tiên là sẽ chuyển biến nhận thức về hoạt động chăn nuôi của đồng bào dân tộc thiểu số, góp phần xóa đói giảm nghèo, nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân. Và từ dự án này sẽ lan tỏa ra ở cộng đồng nhiều hơn.”