Cr’noọ cr’niêng ooy đợ poong t’mêê nhâm mâng, têêm ngăn âng đhanuôr coh k’coong ch’ngai rơơm vêy đâh ta bhrợ đoọng

Vêêl Ra Ê, chr’val Sông Kôn (t’mêê) vêy lâh 90 pr’loọng đhanuôr lâng k’noọ 1000 manưih ặt ma mung bơr đăh toor toọm Cờ Cong. Zâp t’ngay đhanuôr cung dzang toọm đoọng lươt ặt, bhrợ cha. Đợ t’ngay lưch c’xêê 7 nâu, tu căh liêm crêê âng đhí a’muôt số 3, boo ngân ta luôn coh zr’lụ da ding k’coong đăh Tây thành phố, đac toọm dưr nong đhộ bhrợ ta căt bơr đăh toor toọm nâu, bhiệc lươt vôch âng đhanuôr năc lêy pa đhêy. Lêy đợ c’nuung prí rơợc đoọm xoọc ăt đương âng đơơng, đợ t’nooi bh’năn băn cung ăt k’đoong toor k’ruung đăh tôh, lêy toọm k’ruung hooi hor ha dợ t’cooh Trần Văn Sơn, Trưởng vêêl Ra Ê k’ay loom, căh năl cơnh lêy bhrợ:

“Boo tuh đhanuôr căh choom lươt pay ha roo, ha rêê ha lai zêng toor toọm đăh tôh, zâp bêl boo tuh, căh vaih poong năc lêy dzang bh’luah k’rang k’pân bhlâng”.

T’cooh vêêl A Lăng Phương, manưih bâc ngai chăp coh vêêl Ra Ê ơy ta luôn lêy râu zr’năh zr’dô âng đhanuôr đhị bâc chu boo tuh moon, bêl đac dưr nong dal, prang vêêl đông zêng ăt k’đoong. Bhiệc lươt vôch, học hành, zư lêy đăh y tế căh cậ châc pa câl pr’đươi pr’dua, ch’na đh’năh zr’năh k’đhạp bhlâng.

Ting cơnh t’cooh Phương, l’lăm, đhanuôr vêêl Ra Ê cung dzợ đươi poong âng vêêl Chanet t’mêê bhr’lậ pa liêm. Hân đhơ cơnh đêêc, poong nâu k’tứi lâng căh lâh nhâm mâng cung choom lươt dzung lâng zâp đoọng mưy bêệ xe máy lươt. Zâp râu bh’rợ âng đơơng pr’đươi pr’dua lêy pa câl, đợ pr’đươi xây dựng zêng âng đơơng coh toọm đac, tươc bêl boo tuh năc zêng lêy pa đhêy. Râu zr’năh k’đhạp lâng đương rơơm âng đhanuôr ooy mưy bêệ poong t’mêê ơy vêy t’cooh Phương bâc chu k’đươi moon đhị zâp g’luh họp, lưm prá lâng đhanuôr, hân đhơ cơnh đêêc cung căh ơy vêy ta bhrợ đoọng:

“Bêl dzợ chr’hoong Đông Giang ty, zâp bêl chô họp căh cậ lưm prá lâng đhanuôr, acu bâc chu k’đươi moon bhrợ poong t’mêê đoọng ha đhanuôr lươt vôch. Bêl đêêc, chr’hoong ta ơơi moon bhiệc nâu vêy ooy đề án ha dợ lêy đương zên dzợ. Acu moon đương zên nâu năl ha bêl vaih, xoọc đâu đhanuôr kiêng vêy poong đoọng bhrợ têng cha, pa dưr pr’ăt trmung. Lalua lêy bâc đhanuôr kiêng bhrợ đông toor k’ruung đăh tôh ha dợ zr’năh k’đhạp đăh âng đơơng vật liệu. Căh vêy poong đhanuôr căh choom pa dzang, guy đơơng xi măng, nam păn. Nâu cơy Quảng Nam pa zưm chô ooy Đà Nẵng, acu rơơm thành phố lêy bhrợ 3 bêệ poong đhị toọm Ka Koong đoọng đhanuôr doọ dzợ zr’năh k’đhạp, k’rêệm loom ặt bhrợ cha, âng đơơng pr’đươi pr’dua gluh pa câl coh ngoai. Vêy cơnh đêêc năc vêy mặ choom pa dưr zr’lụ đhanuôr acoon coh nâu”.

T’cooh Đỗ Hữu Tùng, bêl ahay năc quyền Chủ tịch UBND chr’hoong Đông Giang, tỉnh Quảng Nam ty, xoọc đâu năc Chủ tịch UBND chr’val Sông Kôn t’mêê moon, c’lâng bh’rợ bhrợ pa dưr poong bê tông đhị toọm Cơ Cong năc ặt ooy t’nooi đương zên chô đoọng bhrợ t’mêê. C’lâng xa nay ơy vêy ha dợ zên k’rong bhrợ dzợ ăt coh bha ar. T’cooh Tùng moon, coh vêêl đông chr’val Sông Kôn xoọc vêy 10 bêệ poong, zêng lêy ta bhrợ tơợ đenh ma hư zơch, lêy bhrợ t’mêê, pa dưr pa liêm đoọng têêm ngăn, bhrợ liêm crêê cơnh cr’noọ cr’niêng lươt vôch, bhrợ têng cha âng đhanuôr, lâh mơ năc bêl hân noo boo tuh:

“Azi t’bhlâng lêy cha mêêt cớ đợ xa nay bh’rợ, lâh mơ năc zâp bh’rợ zêl cha groong boo đhí tuh bhlong, bhrợ zr’năh k’đhạp ha đhanuôr. Lâng t’bhlâng k’đươi moon zâp doanh nghiệp lâng đông k’rong bhrợ ga măc coh cr’loọng thành phố lâng coh ngoai thành phố k’rong ooy zâp xa nay bh’rợ đoọng ha đhanuôr, ooy đâu vêy poong bhrợ đhị toọm. Xọoc đâu poong đhị toọm coh Sông Kôn bâc lêy năc đợ poong bhrợ đenh ặ, ma hư zơch bâc. Tu cơnh đêêc, azi cung lêy cha mêêt, t’pâh k’rong bhrợ pa dưr poong nhâm mâng đoọng lươt vôch liêm buôn ha đhanuôr, âng đơơng pr’đươi pr’dua. K’noọ tươc đâu, cung rơơm thành phố k’rang lêy k’rong bhrợ đăh hạ tầng đoọng ha vêêl đông, l’lăm năc bhrợ poong đhị zr’lụ đhanuôr ăt coh vêêl Bhơ Hôồng ty lâng bơr pêê đhị lơơng dzợ”.

Căh mưy chr’val Sông Kôn, bâc chr’val coh k’coong ch’ngai âng thành phố Đà Nẵng cung xoọc ặt zâng zr’năh k’đhạp đăh bhiệc đợ poong ma hư zơch. Ting cơnh số liệu lêy cha mêêt căh ơy liêm zâp, prang thành phố xoọc vêy 136 bêệ poong đoọng ha đhanuôr, ha dợ tươc đâu vêy 14 poong ơy bhrợ t’mêê, bhr’lậ pa liêm. Xọoc, thành phố t’bhlâng lêy cha mêêt, xay bhrợ zâp xa nay bh’rợ lơi jợ đợ poong căh liêm nhâm, xăl đợ poong nhâm mâng, têêm ngăn lươt vôch, pa dưr pr’ăt tr’mung ha đhanuôr coh k’coong ch’ngai.

Mưy bêệ poong căh nặc mưy p’têêt bơr đăh toor toọm năc dzợ p’têêt pa dưr đợ cr’noọ cr’niêng ooy mưy pr’ăt tr’mung têêm ngăn coh k’coong ch’ngai. Rơơm, ooy nâu a’tôh, cr’noọ cr’niêng âng đhanuôr ooy đợ bêệ poong t’mêê nhâm mâng, têêm ngăn vêy ta bhrợ pa dưr./.

ĐỒNG BÀO VÙNG CAO MƠ ƯỚC VỀ NHỮNG CÂY CẦU MỚI

Khu vực miền núi thành phố Đà Nẵng có 136 cầu treo dân sinh. Trải qua bao mùa mưa nắng, đến nay hầu hết những cây cầu này đều đã xuống cấp, hư hỏng nặng, gây khó khăn, nguy hiểm cho bà con mỗi khi đi lại, vận chuyển hàng hóa, nhất là trong mùa mưa bão. Ước mơ về những cây cầu mới vững chãi, an toàn của đồng bào vùng cao hy vọng sẽ sớm được hiện thực

Thôn Ra Ê, xã Sông Kôn (mới) có hơn 90 hộ dân với gần 1000 nhân khẩu sống ở đôi bờ suối Cờ Cong. Ngày ngày bà con vẫn phải băng suối qua lại sinh hoạt, làm ăn. Những ngày cuối tháng 7 vừa qua, ảnh hưởng bão số 3, mưa dông liên tục trút xuống vùng núi phía Tây thành phố, nước suối dâng cao chia cắt đôi bờ khiến mọi hoạt động của bà con nơi đây gần như ngưng trệ. Nhìn những buồng chuối vàng ươm đang chờ vận chuyển, đàn gia súc, gia cầm bị kẹt bên kia dòng nước cuồn cuộn mà ông Trần Văn Sơn, Trưởng thôn Ra Ê cảm thấy bất lực, xót xa:

“Mưa lũ dân không thể qua lấy lúa, lấy thóc; rẫy nương ở hết bên nớ, trâu bò ở hết bên nớ, mỗi lần mưa lũ, không có cầu phải lội, bơi qua bên nớ nguy hiểm lắm”

Già A Lăng Phương, người có uy tín của thôn Ra Ê, từng chứng kiến nỗi khổ của bà con qua bao mùa mưa lũ cho biết, khi nước suối dâng cao, toàn thôn bị cô lập. Việc đi lại, học hành, chăm sóc y tế hay mua bán hàng hóa, thực phẩm thiết yếu đều trở nên gian nan.

Theo già Phương, trước mắt, bà con thôn Ra Ê vẫn qua lại nhờ chiếc cầu treo của thôn Chanet mới được nâng cấp, sửa chữa. Tuy nhiên, chiếc cầu này vừa nhỏ, vừa yếu nên cũng chỉ có thể đi bộ và vừa đủ cho 1 chiếc xe máy chạy qua. Mọi hoạt động vận chuyển hàng hóa, vật liệu xây dựng đều ở dưới gầm cầu, đến mùa mưa thì ngưng trệ hoàn toàn. Nỗi khổ và niềm mong mỏi của bà con về một cây cầu mới đã được già Phương nhiều lần kiến nghị tại các cuộc họp và tiếp xúc cử tri nhưng đến nay vẫn chưa được giải quyết:

“Hồi còn huyện Đông Giang cũ, mỗi lần về họp hay tiếp xúc cử tri, tôi đã nhiều lần kiến nghị xây cầu bản cho dân qua lại. Lúc đó, huyện trả lời việc này là có trong đề án nhưng phải chờ có vốn. Tôi bảo phải chờ vốn đến bao giờ, hiện tại bà con cần có cây cầu để phát triển kinh tế, đời sống. Thực tế nhiều bà con muốn làm nhà ở bên kia nhưng khó khăn về vật liệu. Không có cầu bà con không thể lội suối để vác, gùi xi măng, sắt thép được. Bây Giờ Quảng Nam sáp nhập về Đà Nẵng rồi, tôi mong muốn thành phố phải làm 3 chiếc cầu bản qua suối Ka Koong để bà con khỏi khó khăn, vất vả yên tâm làm ăn, vận chuyển hàng hóa, nông sản từ trong đó ra bên ngoài này. Có thế mới phát triển được vùng đồng bào thiểu số này”.   

Ông Đỗ Hữu Tùng, nguyên quyền Chủ tịch UBND huyện Đông Giang, tỉnh Quảng Nam cũ nay là Chủ tịch UBND xã Sông Kôn mới xác nhận, kế hoạch xây dựng cầu bê tông bắc qua suối Cơ Cong đã nằm trong danh mục chờ nguồn vốn để xây mới. Chủ trương đã có nhưng nguồn kinh phí đầu tư thì vẫn còn năm trên giấy. Ông Tùng cũng cho biết, trên địa bàn xã Sông Kôn hiện có 10 chiếc cây cầu treo, hầu hết được xây dựng từ lâu nay đã hư hỏng, xuống cấp cần được đầu tư làm mới, nâng cấp để đảm bảo an toàn, đáp ứng nhu cầu đi lại, làm ăn của bà con, đặc biệt là trong mùa mưa lũ:

“Chúng tôi tiếp tục rà soát lại những công trình, đặc biệt là các công trình phòng chống thiên tai, gây khó khăn cho người dân. Đồng thời tiếp tục kêu gọi các doanh nghiệp và nhà đầu tư lớn ở trong và ngoài thành phố đầu tư vào các công trình dân sinh, trong đó có hệ thống cầu qua sông suối. Hiện nay cầu qua sông suối của Sông Kôn đa phần là cầu treo xây dựng đã lâu nên cũng đã xuống cấp. Vì thế chúng tôi cũng phải nghiên cứu thu hút đầu tư xây cầu kiên cố để tạo thông thoáng cho bà con đi lại, lưu thông hàng hóa. Sắp tới cũng mong muốn thành phố quan tâm đầu tư về hạ tầng cho địa phương, trước mắt là công trình cầu qua khu dân cư Bhờ Hôồng cũ và một số công trình khác nữa”

Không riêng xã Sông Kôn, nhiều xã miền núi của thành phố Đà Nẵng cũng đang đối mặt với bài toán cầu yếu, cầu cũ xuống cấp. Theo số liệu thống kê chưa đầy đủ, toàn thành phố hiện có 136 cầu treo dân sinh nhưng đến nay mới có 14 cây cầu được xây mới, sửa chữa. Hiện, thành phố đang tiếp tục rà soát, triển khai các biện pháp xóa bỏ cầu treo tạm bợ thay thế bằng cầu dân sinh kiên cố nhằm đảm bảo an toàn giao thông, phục vụ tốt hơn đời sống của bà con vùng cao.

Một cây cầu không chỉ nối đôi bờ sông suối mà còn nối liền những ước mơ về một cuộc sống bình yên giữa đại ngàn. Hy vọng, trong tương lai gần, niềm mong mỏi của bà con về những cây cầu mới vững chãi, an toàn sẽ thành hiện thực./.