C’moo 2024, tỉnh n’nâu t’bhlâng pa dưr đợ gâm ngút âng crâng bơơn 57,7%, bh’rợ pazao đoọng, zư lêy crâng năc muy coh pazêng bh’rợ chr’năp đoọng zư lêy đợ bha lăh crâng coh da ding k’coong Bình Định.

Coh pazêng t’ngay n’nâu, p’răng puyh pa bhlâng năc t’cooh Đinh Thái, ắt coh cr’noon Hà Ti, chr’val Vĩnh Hiệp, chr’hoong da ding k’coong Vĩnh Thạnh đh’rưah lâng 10 cha năc manuyh n’lơơng coh c’bhuh zư lêy crâng âng bhươl cr’noon Hà Ri dzợ lướt ch’mêệt lêy crâng ơy vêy đhanuôr đớp zư lêy.

Pr’loọng đong t’cooh Đinh Thái zư lêy 15 héc ta crâng g’mrâng lâng đợ zên mơ 400 r’bhâu đồng coh muy c’moo muy héc ta. Zr’lụ crâng vêy ta pazao đoọng zư lêy vêy bấc n’loong ga măc năc bh’rợ lướt ch’mêệt lêy ta luôn vêy ta bhrợ. T’cooh Đinh Thái prá xay, ađoo đh’rưah lâng đhanuôr ting zư lêy crâng n’năc n’năl ghít đợ manuyh lướt mót ooy crâng đoọng pa xiêr đhr’năng rooh crâng buôn vaih đhơ đhơ bêl: “Đhanuôr ta luôn lướt ch’mêệt lêy, ha dang bơơn lêy manuyh bhrợ n’loong năc đơơh loon xay moon ooy ngành chức năng. Bh’rợ zâl cha groong rooh crâng năc bh’rợ bha lâng. Bêl bơơn lêy đhanuôr mót ooy crâng pay đác g’dợ, ta bơơn achim ađhăh năc azi p’too pa choom coh crâng đoọng apêê n’năl lâng n’năl ghít râu căh liêm crêê bêl vaih rooh crâng”.

Cr’noon Hà Ri, chr’val Vĩnh Hiệp xoọc vêy 157 pr’loọng đong lâng 564 cha năc manuyh ắt mamông, bấc bhlâng năc đhanuôr Ba Na, pr’ắt tr’mông âng đhanuôr bấc bhlâng đươi ooy crâng. C’moo 2024, cr’noon Hà Ri vêy ta pazao đoọng zư lêy 2.548 héc ta crâng, coh đêêc bấc bhlâng năc crâng g’mrâng lâng bấc râu n’loong chr’năp lâng pr’đươi chr’năp coh crâng. Cr’noon Hà Ri vêy 13 C’bhuh zư lêy crâng, pazêng apêê coh c’bhuh zư lêy crâng k’rong bhrợ đh’rưah liêm choom lâng apêê coh Ban Zư lêy crâng phòng hộ chr’hoong Vĩnh Thạnh lâng kiểm lâm đhị vel đong lướt ch’mêệt lêy, zư lêy crâng. T’cooh Đinh Thìn, Bí thư Chi bộ, trưởng cr’noon Hà Ri, chr’val Vĩnh Hiệp, chr’hoong da ding k’coong Vĩnh Thạnh prá xay, pazêng apêê đảng viên coh cr’noon Hà Ri lâng pazêng c’bhuh zư lêy crâng ơy prá xay bấc xa nay bh’rợ zư lêy crâng vêy Nhà nước pazao đoọng ha đhanuôr: “Coh 13 c’bhuh âng bhươl cr’noon zư lêy crâng n’nâu, mơ muy c’bhuh cơnh đêêc năc vêy tơợ 2 tước 3 đảng viên ting pâh bhrợ. Azi k’dua đảng viên bhrợ tổ trưởng đoọng k’đhơợng xay c’bhuh zư lêy crâng bêl bhrợ bh’rợ zư lêy crâng. Trách nhiệm âng manuyh đảng viên năc p’too moon coh c’bhuh bêl tước t’ngay năc ng’lướt ch’mêệt lêy. C’bhuh n’nâu buôn lướt ch’mêệt lêy, mơ muy tuần năc lướt muy chu, muy c’xêê pazêng c’bhuh họp muy chu đoọng prá xay đhr’năng bh’rợ coh crâng”.

Chr’hoong da ding k’coong Vĩnh Thạnh, tỉnh Bình Định k’tiếc k’bunh k’đhap, bấc da ding dal. Ban Zư lêy crâng phòng hộ chr’hoong Vĩnh Thạnh xoọc zư lêy 32 r’bhâu héc ta crâng, coh đêêc lâh 30 r’bhâu héc ta crâng g’mrâng.

Ban Zư lêy crâng phòng hộ chr’hoong Vĩnh Thạnh ơy bhrợ 9 trạm, 11 chốt zư lêy crâng, bhrợ k’rơ bh’rợ prá xay, p’too pa choom lâng t’bhlâng pruh coóp đhị pazêng zr’lụ bhrợ n’loong lất xa nay. C’moo 2024, Ban Zư lêy crâng phòng hộ chr’hoong Vĩnh Thạnh pazao đoọng 24.674 héc ta crâng ooy cr’nhăng, pr’loọng đong, bhươl cr’noon zư lêy. Coh đêêc, đợ zên đoọng chroót ha đhanuôr zư lêy crâng tơợ xa nay cr’noọ cr’niêng k’tiếc k’ruung pa dưr pr’ắt tr’mông zr’lụ đhanuôr acoon coh lâng da ding k’coong cr’chăl c’moo 2021 - 2030; xa nay bh’rợ pa dưr crâng k’coong liêm choom; zên chroót zư lêy crâng. T’cooh Trần Phước Phi, Giám đốc Ban Zư lêy crâng phòng hộ chr’hoong Vĩnh Thạnh prá xay bh’rợ zư lêy crâng đoọng ha bhươl cr’noon bhrợ t’vaih râu liêm choom. Hân đhơ cơnh đêêc, đhanuôr đớp zư lêy crâng căh ta luôn coh crâng, tu cơnh đêếc dzợ vaih đhr’năng pa hư crâng: “Xa nay bh’rợ zư lêy crâng vêy 2 xa nay đoọng pa dưr bh’rợ bhrợ cha ha đhanuôr, râu đêêc năc ngân sách nhà nước zooi đoọng t’ngay công đoọng đhanuôr đươi dua cơnh xoọc đâu. Xa nay bh’rợ cr’noọ cr’niêng k’tiếc k’ruung k’rong bhrợ 400 r’bhâu đồng coh muy héc ta, đợ crâng zập pr’loọng đong zư lêy tơợ 20 tước 30 héc ta lâng đợ zên bơơn pay pa chô công z’zăng đoọng ha đhanuôr coh da ding k’coong. Đươi dua pazêng râu pr’đươi coh crâng êêh râu n’loong, cơnh: c’rêê, đác a mát căh cậ pazêng râu p’lêê p’coo coh crâng. Bh’rọ zư lêy crâng năc đợ zên coh t’ngay công cung căh ơy zập đoọng ha đhanuôr, hân đhơ cơnh đêêc công năc muy râu chroi đoọng pa dưr p’xoọng bh’rợ bhrợ cha”.

Xang 5 c’moo xay bhrợ cơnh Chỉ thị 13 t’ngay 12/1/2017 âng Ban Bí thư ooy xa nay t’bhlâng pa dưr k’rơ bh’rợ k’đhơợng xay âng Đảng lâng bh’rợ k’đhơợng xay, zư lêy lâng pa dưr crâng, bh’rợ k’đhơợng lêy, zư lêy crâng đhị tỉnh Bình Định vêy bấc râu liêm choom. Chr’năp bhlâng, râu liêm choom vaih k’rơ tơợ c’năl tước ooy bh’rợ âng zập cấp, ngành, chính quyền vel đong, đhanuôr coh tỉnh ooy râu chr’năp coh bh’rợ zư lêy lâng pa dưr crâng, ting pa dưr đợ gâm ngút âng crâng đhị tỉnh vaih k’rơ lâh mơ. C’moo 2024, tỉnh Bình Định xay moon cr’noọ bh’rợ zư lêy crâng lâng pa dưr nhâm mâng đhăm crâng lâng k’tiếc lâm nghiệp 415.724 héc ta. Tỉnh Bình Định t’bhlâng pa dưr đợ gâm ngút âng crâng c’moo 2024 bơơn 57,7%, zư lêy lêy crâng 130 r’bhâu héc ta.

Ngành nông nghiệp tỉnh Bình Định lâng pazêng chr’hoong vêy crâng âng tỉnh n’nâu xoọc bhrợ k’rơ bh’rợ xay bhrợ Tiểu dự án 1: Pa dưr kinh tế nông, lâm nghiệp nhâm mâng đh’rưah lâng zư lêy crâng lâng pa dưr râu bơơn pay pa chô ha đhanuôr, Dự án 3: Pa dưr bh’rợ ch’choh b’băn, lâm nghiệp nhâm mâng, pa dưr râu liêm choom, c’rơ âng zập zr’lụ miền đoọng bhrợ hàng hoá t’đui ooy râu chr’năp, xa nay bh’rợ cr’noọ cr’niêng âng k’tiếc k’ruung pa dưr kinh tế, xã hội zr’lụ đhanuôr acoon coh lâng da ding k’coong cr’chăl 2021 - 2030. Tr’nơớp, Sở Nông nghiệp lâng Pa dưr bhươl cr’noon tỉnh Bình Định ch’mêệt lêy pazêng đhăm crâng nhâm mâng pr’đơợ đớc đoọng zên đoọng pazêng vel đong pazao đoọng ooy đhanuôr zư lêy. T’cooh Bùi Tấn Thành, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp lâng Pa dưr bhươl cr’noon tỉnh Bình Định prá xay: “Nhà nước zooi đoọng năc c’rơ chr’năp pa bhlâng t’piing lâng đhr’năng n’nâu, pazêng vel đong da ding k’coong năc ơy zooi tih đoọng ha đhanuôr, đoọng apêê đoo pa têệt quyền lợi đh’rưah lâng trách nhiệm âng đhanuôr. Coh pazêng c’moo ahay, bh’rợ k’đhơợng xay, zư lêy crâng công ơy vêy ta pa dưr liêm choom, hân đhơ dzợ vêy căh lâh liêm choom năc lâng đợ bh’nơơn ơy choom bơơn bhrợ coh bh’rợ zư lêy crâng âng pazêng c’la crâng công ơy ting pa dưr trách nhiệm, cr’noọ âng đhanuôr coh bhươl cr’noon coh pazêng zr’lụ đăn crâng, ắt mamông đăn crâng. Zooi xay bhrợ liêm choom bh’rợ zư lêy cranag, ting bhrợ t’vaih nhâm mâng xa nay bh’rợ liêm loom lâng đhanuôr”./.

Hiệu quả từ giao khoán, bảo vệ rừng ở Bình Định

Thời gian qua, công tác giao khoán, bảo vệ rừng ở tỉnh Bình Định đã phát huy hiệu quả và mang lại thu nhập cho người dân vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Năm 2024, tỉnh này phấn đấu nâng tỷ lệ độ che phủ rừng đạt 57,7%, công tác giao khoán, bảo vệ rừng là một trong những nhiệm vụ quan trọng bảo vệ các cánh rừng ở miền núi Bình Định.

Những ngày này, nắng nóng kéo dài, trời oi bức nhưng ông Đinh Thái, ở làng Hà Ri, xã Vĩnh Hiệp, huyện miền núi Vĩnh Thạnh cùng 10 thành viên khác trong tổ bảo vệ rừng cộng đồng làng Hà Ri vẫn bám núi tuần tra hết khu vực rừng đã được bà con nhận khoán.

Hộ ông Đinh Thái nhận bảo vệ 15 héc ta rừng tự nhiên với mức 400 ngàn đồng/năm/héc ta. Khu vực rừng được giao bảo vệ có nhiều cây gỗ lớn nên công tác kiểm tra phải thường xuyên. Ông Đinh Thái cho biết, ông cùng những người tham bảo vệ rừng phải kiểm soát chặt người vào rừng để hạn chế nguy cơ cháy rừng có thể xảy ra bất cứ lúc nào: “Bà con thường xuyên đi kiểm tra, nếu phát hiện lâm tặc thì kịp thời báo cáo với ngành chức năng. Công tác phòng cháy chữa cháy rừng là việc ưu tiên số 1. Khi phát hiện bà con vào rừng đi lấy ong, đi săn... nếu gặp họ thì mình tuyên truyền luôn trong rừng để họ hiểu và nắm được tác hại của cháy rừng”.

Làng Hà Ri, xã Vĩnh Hiệp hiện có 157 hộ với 564 nhân khẩu, chủ yếu là đồng bào Ba Na, đời sống bà con chủ yếu dựa vào rừng. Năm 2024, làng Hà Ri được giao khoán, quản lý và bảo vệ 2.548 héc ta rừng, trong đó chủ yếu rừng già với nhiều loại gỗ quý và lâm sản phụ dưới tán rừng. Làng Hà Ri đã có 13 Tổ bảo vệ rừng cộng đồng, các thành viên của tổ này phối hợp nhân viên Ban Quản lý rừng phòng hộ huyện Vĩnh Thạnh và kiểm lâm địa bàn tuần tra, bảo vệ rừng. Ông Đinh Thìn, Bí thư Chi bộ, trưởng làng Hà Ri, xã Vĩnh Hiệp, huyện miền núi Vĩnh Thạnh cho biết, các đảng viên ở làng Hà Ri và các tổ bảo vệ rừng cộng đồng đã mạnh dạn đề xuất nhiều giải pháp bảo vệ diện tích rừng Nhà nước giao khoán cho người dân: “Trong 13 tổ cộng đồng bảo vệ rừng này, cứ một tổ như vậy sẽ có từ 2 đến 3 đảng viên tham gia cùng với tổ. Chúng tôi phân công đảng viên là tổ trưởng để điều hành trong tổ mình trong quá trình đi tuần tra, kiểm tra rừng. Trách nhiệm của người đảng viên thì nhắc nhở trong tổ là đến lịch mình đi. Tổ này thường xuyên đi kiểm tra, cứ một tuần là đi một lần, một tháng các tổ họp một lần để báo cáo tình hình diễn ra ở trong rừng”.

Huyện miền núi Vĩnh Thạnh, tỉnh Bình Định có địa hình phức tạp, nhiều đồi dốc cao. Ban Quản lý rừng phòng hộ huyện Vĩnh Thạnh đang quản lý, bảo vệ 32.000 héc ta rừng, trong đó hơn 30.000 héc ta rừng tự nhiên.

Ban Quản lý rừng phòng hộ huyện Vĩnh Thạnh đã xây dựng 9 trạm, 11 chốt bảo vệ rừng, chú trọng công tác tuyên truyền và tăng cường công tác truy quét các điểm nóng. Năm 2024, Ban Quản lý rừng phòng hộ huyện Vĩnh Thạnh giao khoán 24.674 héc ta rừng cho cá nhân, hộ gia đình, cộng đồng quản lý. Trong đó, nguồn kinh phí để chi trả cho người dân bảo vệ rừng từ chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030; chương trình phát triển lâm nghiệp bền vững; dịch vụ môi trường rừng. Ông Trần Phước Phi, Giám đốc Ban Quản lý rừng phòng hộ huyện Vĩnh Thạnh cho hay việc giao khoán rừng cho cộng đồng mang lại hiệu quả. Tuy nhiên, người dân nhận khoán, bảo vệ rừng không thường trực trong rừng nên vẫn còn nguy cơ xảy ra phá rừng, hủy hoại rừng: “Chương trình khoán, bảo vệ rừng có 2 nội dung để phát triển sinh kế cho người dân đó là ngân sách nhà nước hỗ trợ ngày công để người dân hưởng lợi như hiện nay. Chương trình mục tiêu quốc gia là đầu tư 400 ngàn đồng/héc ta, bình quân mỗi hộ gia đình từ 20 đến 30 héc ta và tạo thu nhập đáng kể cho người dân địa bàn huyện miền núi. Khai thác các lâm sản ngoại gỗ để hưởng lợi như mây, mật ong hoặc các loại trái cây từ rừng. Công tác quản lý bảo vệ rừng thì đơn giá ngày công chưa đáp ứng đủ cho người dân, tuy nhiên cũng là một đóng góp phát triển thêm công ăn việc làm”.

Sau 5 năm thực hiện Chỉ thị 13 ngày 12/1/2017 của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Ðảng đối với công tác quản lý, bảo vệ và phát triển rừng, công tác quản lý, bảo vệ rừng tại tỉnh Bình Ðịnh có nhiều chuyển biến tích cực. Đặc biệt, sự chuyển biến mạnh mẽ từ nhận thức đến hành động của các cấp, ngành, chính quyền địa phương, người dân trong tỉnh về tầm quan trọng trong công tác quản lý, bảo vệ và phát triển rừng, góp phần nâng tỷ lệ độ che phủ rừng của tỉnh liên tục. Năm 2024, tỉnh Bình Định đặt mục tiêu quản lý, bảo vệ và phát triển bền vững diện tích rừng và đất lâm nghiệp 415.724 héc ta. Tỉnh Bình Định phấn đấu nâng tỷ lệ độ che phủ rừng năm 2024 đạt 57,7%, khoán bảo vệ rừng 130.000 héc ta.

Ngành nông nghiệp tỉnh Bình Định và các huyện có rừng của tỉnh này đang đẩy mạnh việc thực hiện Tiểu dự án 1: Phát triển kinh tế nông, lâm nghiệp bền vững gắn với bảo vệ rừng và nâng cao thu nhập cho người dân, Dự án 3: Phát triển sản xuất nông, lâm nghiệp bền vững, phát huy tiềm năng, thế mạnh của các vùng miền để sản xuất hàng hóa theo chuỗi giá trị, chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế, xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030. Trước mắt, Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tỉnh Bình Định rà soát lại các diện tích rừng  đảm bảo điều kiện bố trí nguồn lực để các địa phương giao khoán cho người dân bảo vệ. Ông Bùi Tấn Thành, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tỉnh Bình Định cho biết: “Nhà nước hỗ trợ đã có một nguồn lực tương đối lớn so với điều kiện hiện nay, các địa bàn miền núi thì đã hỗ trợ trực tiếp cho người dân để người ta gắn quyền lợi cũng như trách nhiệm người dân. Trong những năm qua, công tác quản lý, bảo vệ rừng cũng đã phát huy được hiệu quả, mặc dù có lúc có nơi còn tồn tại nhưng kết quả đạt được về công tác quản lý, bảo vệ rừng của các chủ rừng cũng đã góp phần làm cho nâng cao trách nhiệm, ý thức của cộng đồng và người dân ở các vùng giáp ranh với rừng, sống gần rừng. Hỗ trợ làm tốt công tác bảo vệ rừng, góp phần vào đảm bảo an sinh xã hội đối với người dân”./.