“Nắc ma nuyh pân jưih, pa conh, dưr lướt coh chiến trường, đhơ chệêt ma mông căh ngai ngoọ tước. Quân hêê đh’rưah g’rooh, đh’rưah lướt xó ooy chiến trường, đh’rưah hát, ba booch, chr’năp pr’ặt lêy xơợng grơơ nhọol căh dzợ cơnh. Lâng nâu nắc g’luh vêy muy a năm coh quân đội hêê vêy muy g’luh chiến đấu bhlưa đh’riêng pháo, đh’riêng quân hêê g’rooh lâng đh’riêng n’jưi pr’hat”. Đhị Hội thảo khoa học cấp k’tiếc k’ruung t’mêê đâu đăh Chiến thắng Điện Biên Phủ, Đại tá Nguyễn Hữu Tài, bêl a hay nắc Chủ nhiệm Chính trị Trung đoàn 209, Sư đoàn 312, nắc Phó Cục trưởng Cục Quân huấn, Bộ Tổng tham mưu lalăm ahay – ma nuyh trực tiếp ting pâh Chiến dịch Điện Biên Phủ ơy hooi đác mắt bêl hay cớ cr’chăl t’la cờ Quyết chiến – Quyết thắng âng quân đội hêê dưr păr coh bha bhung boọng tướng DeCastries. Đoọng bơơn thắng lợi grơơ nhọol nắc đoo, đơơng chô độc lập tự do đoọng ha k’tiếc k’ruung, đoọng ha đhanuôr hêê, đoọng ha Điện Biên chơh pô chiến thắng, bấc đồng đội âng t’cooh nắc lâh c’lâm bêch coh dưp k’tiếc Điện Biên Phủ chr’năp ma bhuy nâu: “Azi ơy chiến đấu grơơ nhọol đh’rưah lâng đơn vị lơơng, bấc chu nắc xung phong tr’zêl tr’panh bhlưa đăn bhlầng lâng lựu đạn lâng lưỡi lê đhị bêl D1. Năc đoo pazêng g’luh tr’zêl bhrơợng k’rơ pa bhlầng đoọng pa zay zư nhâm mâng zr’lụ ặt zêl. Bấc chỉ huy, đồng đội, đồng chí âng zi nắc căh dzợ, bấc ngai ặt bêch coh đhăm k’tiếc lịch sử nâu, tu cơnh đêêc mơ chu pa hay tước zêng hooi đác mắt”.

Thành phố Điện Biên Phủ pazêng t’ngay đâu bấc manuyh vối chô tơợ zập ooy chô lưm lêy chiến trường a hay. Đh’rưah lâng bấc ma nuyh văl chô nắc pazêng a dooh t’viêng âng lính Apêê nắc pazêng cựu chiến sĩ Điện Biên c’moo hay văl chô lêy chiến trường. Cơnh lâng apêê, zập zr’lụ k’tiếc, zập chiến hào, zập bệê lô cốt zêng ặt vaih rau xa nay căh choom ha vil.

Pazêng bọop p’rá xay moon âng cựu chiến sĩ Điện Biên Phạm Thắng, bêl ahay nắc chiến sĩ Trung đoàn 102, Trung đoàn Thủ đô, âng Đại đoàn 308 bơơn phóng viên VOV xrặ đơc k’nặ 7 c’moo hay dzợ ặt coh a cọ a bục âng bấc ngai. Tu nắc đoo pazêng cr’noọ pr’chăp tất lang ặt coh a cọ a bục ooy cr’chăl chêệt bil âng t’cooh lâng 11 đồng chí coh tiểu độ đuôl bộc phá đấc bôl A1: “Bộ đội hêê lướt truih chiến hào đấc bôl A1, cứ 10 cha nắc chêệt bil nắc vêy 10 cha nắc lơơng đấc xăl. Tiểu đội zi gung dưr 11 cha nắc nắc c’lâm lưch 9 cha nắc. Lâng acu kiêng moon lâng r’vai âng đồng đội cu ơy lâh chêệt bil, apêê đồng chí nắc lêy chô ooy Điện Biên xăl t’mêê nâu. Lâng đhanuôr ơy tước lưm lêy bôl A1 nắc pa hay, bôl A1 nâu k’ha riêng, k’ra bhầu chiến sĩ hêê ơy lơi a chắc đay đoọng vêy cơnh t’ngay đâu”.

70 c’moo a hay, đhăm k’tiếc Điện Biên nắc ặt zâng lâng bom cha răh lâng pazêng rau ca ay loom, bil bal âng chiến trường đanh c’moo tr’zêl lâng a rọp Pháp. Ha dợ nâu kêi, đhăm k’tiếc nâu nắc ơy vaih phố t’mêê xoọc ha dưr k’rơ liêm. Pazêng cr’noọ dzợ ặt tất lang ting c’xêê c’moo ha dợ x’nưl chuông lịch sử ta luôn chr’va pa hay apêê lang p’niên nắc chăp hơnh, đơc coh loom đay c’rơ g’lêêh âng apêê lang lalăm ơy lơi a ham cr’hấu, chêệt bil coh đhăm k’tiếc nâu đoọng bhrợ pa dưr pr’ặt tr’mông tệêm ngăn ha t’ngay đâu./.

NHỮNG KÝ ỨC ĐỌNG MÃI VỚI THỜI GIAN CỦA

CỰU CHIẾN SỸ ĐIỆN BIÊN

Đã 70 năm trôi qua, những ký ức hào hùng về một thời hoa lửa vẫn vẹn nguyên trong ký ức của những cựu chiến sĩ Điện Biên. Mảnh đất Điện Biên Phủ hôm nay được đánh đổi bằng xương, máu của biết bao chiến sĩ đã ngã xuống để dựng xây nền hòa bình cho dân tộc, cho đất nước.

“Là trang nam nhi, quyết chiến sa trường, sống đã coi thường. Quân ta vừa reo vừa chạy ra chiến trường vừa hát, không khí thật oai hùng. Và đây là lần duy nhất trong quân đội chúng ta có một trận chiến đấu giữa tiếng pháo, tiếng quân reo và tiếng đàn hát”. Tại Hội thảo khoa học cấp Quốc gia mới đây về Chiến thắng Điện Biên Phủ, Đại tá Nguyễn Hữu Tài, nguyên Chủ nhiệm Chính trị Trung đoàn 209, Sư đoàn 312, nguyên Phó Cục trưởng Cục Quân huấn, Bộ Tổng tham mưu - người trực tiếp tham gia Chiến dịch Điện Biên Phủ đã không ngăn được những giọt nước mắt khi nhớ lại khoảnh khắc lá cờ Quyết chiến – Quyết thắng của quân đội ta tung bay trên nóc hầm tướng DeCastries. Để giành được thắng lợi vẻ vang ấy, mang lại nền độc lập tự do cho đất nước, cho dân tộc, cho Điện Biên nở hoa chiến thắng, nhiều đồng đội của ông đã mãi mãi nằm lại nơi mảnh đất lửa Điện Biên Phủ anh hùng và linh thiêng: "Chúng tôi đã cùng chiến đấu rất quyết tâm với các đơn vị khác, nhiều lúc phải xung phong đánh giáp lá cà bằng lựu đạn và lưỡi lê ở trên đồi D1. Đó là những trận đánh rất quyết chiến để quyết tâm giữ vững trận địa. Nhiều chỉ huy, đồng đội, đồng chí của chúng tôi đã không còn nữa, nhiều người đã vĩnh viễn nằm lại mảnh đất lịch sử này nên mỗi khi nhắc đến đều vô cùng xúc động".

Thành phố Điện Biên Phủ những ngày này tấp nập dòng người từ khắp nơi về thăm chiến trường xưa. Hòa trong dòng người tấp nập đó là những màu xanh áo lính. Họ là những cựu chiến sĩ Điện Biên năm xưa trở lại thăm chiến trường. Đối với họ, từng tấc đất, từng chiến hào, từng lô cốt đều thấm đẫm những kỷ niệm của một thời hoa lửa.

Những lời chia sẻ của cựu chiến sĩ Điện Biên Phạm Thắng, nguyên chiến sỹ Trung đoàn 102, Trung đoàn thủ đô, thuộc Đại đoàn 308 được phóng viên VOV ghi lại cách đây gần 7 năm vẫn nguyên vẹn trong tâm thức nhiều người. Bởi đó là những ký ức đọng mãi với thời gian về giây phút sinh tử ông cùng 11 đồng chí trong tiểu đội vác bộc phá lên đồi A1: “Bộ đội ta đi dọc chiến hào lên đồi A1, cứ 10 người hy sinh thì sẽ có 10 người khác lên thay. Tiểu đội tôi tiến lên 11 người thì hy sinh 9 người. Và tôi muốn chia sẻ với vong linh các đồng đội tôi đã hy sinh, các đồng chí hãy về nhìn cảnh Điện Biên đổi mới này. Và bà con nhân dân đến thăm quan đồi A1 hãy nhớ rằng, đồi A1 này hàng trăm, hàng nghìn chiến sĩ ta đã hy sinh để có được ngày hôm nay”.

70 năm về trước, chảo lửa Điện Biên Phủ chỉ là cảnh tượng hoang tàn, đổ nát chìm trong khói bom và những đau thương mất mát của cuộc chiến trường kỳ với thực dân Pháp. Còn giờ đây, mảnh đất này đã trở thành thành phố trẻ vươn mình hội nhập. Những ký ức còn đọng mãi với thời gian ấy như tiếng chuông lịch sử vang mãi nhắc nhở các thế hệ trẻ trân trọng công lao của các thế hệ cha anh đi trước đã ngã xuống để dựng xây hòa bình cho hôm nay./.