Tỉnh Quảng Bình vêy đhăm crâng tươc 68%, đhăm k’tiêc bâc bha đưn, tran chăng, plêêng k’tiêc p’răng puih đanh, đh’rưah lâng dhí Lào k’rơ tu cơnh đêêc đhr’năng ra rooh crâng buôn ăt đhị đhr’năng p’rơơt. Bh’rợ zư lêy crâng, cha groong ra rooh crâng âi bơơn đha nuôr apêê vel bhươl k’noong k’tiêc t’moot ooy hương ước, quy định liêm ghit tươc ting cha năc, tơợ đêêc bh’rợ zư lêy crâng, cha groong ra rooh crâng liêm choom lâh.

Chr’hoong Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình vêy đhăm crâng bhưah, đhăm k’tiêc bha đưn, tran chăng tu cơnh đêêc bh’rợ k’đhơợng lêy, zư lêy crâng, pa bhlâng ănc bh’rợ cha groong ra rooh crâng coh hân noo p’răng puih coh hân noo ch’noọng xơơt lum bâc râu zr’năh k’đhap. Ting cơnh đhr’niêng bh’rợ âng đha nuôr da ding ca coông chr’hoong Minh Hóa, cr’chăl p’răng puih, hân noo ch’noọng xơơt công năc bêl bâc ngai lươt och bhrợ ha rêê. Nâu đoo năc muy coh bâc đhr’năng dal ooy ra rooh crâng tu căh choom ch’mêêt lêy đh’rôông oih băr dzang bhưah.

T’cooh Hồ Đăm, ăt coh chr’val Trọng Hóa, chr’hoong Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình đoọng năl, đha nuôr bâc ngai công dzợ căh lâh p’ghit coh bh’rợ đươi dua oih bêl moot ooy crâng bhrợ têng apêê cr’van coh crâng. L’lăm a hay, đha nuôr buôn tal och ha rêê, och đong c’root, g’dớm, och tr’nal xang bêl col pay keo, đhr’năng rooh crâng pa bhlâng dal. Cơnh tơợ tơơp hân noo p’răng puih, cán bộ Kiểm lâm, Chính quyền vel đong âi xay truih p’too moon đha nuôr coh bh’rợ zêl lâng cha groong ra rooh crâng. Ting t’cooh Hồ Đăm, đha nuôr coh chr’val bơơn k’đươi  k’đhơợng lêy crâng, bhrợ t’vaih c’bhuh zư lêy crâng, cha groong lâng t’păt ra rooh crâng ting c’lâng xa nay “4 đhị đêêc”. “Xơợng bhrợ râu k’đhơợng xay âng Trạm Kiểm lâm lâng UBND chr’val, pr’loọng đong cu cr’chăl ha nua âi xơợng đươi zêl lâng cha groong ra rooh crâng, c’la cu lâng pr’loọng đong âi bhrợ liêm lâng xay truih p’too moon ha đha nuôr coh c’bhuh zư lêy crâng xơợng bhrợ liêm bh’rợ zêl lâng cha groong ra rooh crâng lâng zư lêy crâng.”

Vel Ông Tú coh chr’val Trọng Hóa, chr’hoong Minh Hóa năc đhị xơợng bhrợ liêm bh’rợ zư lêy crâng, cha groong ra rooh crâng đhị tỉnh Quảng Bình. C’moo 1994, dự án ăt ma mông âi zooi đoọng vel Ông Tú zâp c’moo 20 ưc đồng đoọng zư đơc crâng. T’cooh vel, trưởng vel, Bí thư Chi bộ lâng đha nuôr vel Ông Tú tơt đh’rưah bhrợ pa dưr hương ước zư crâng. Cr’liêng xa nay hương ước, quy định, bêl moot ooy crâng och g’dợ xang năc t’păt oih pa liêm, pay oih căh choom têch tơơm t’mêê, đươi dua đợ đoong răng, đha nuôr căh choom och crâng bhrợ ha rêê đhuôch, căh och đăn crâng. Vel dzợ k’đươi cán bộ chr’val, cán bộ Kiểm lâm đâc xay truih Luật Zư lêy lâng pa dưr crâng, pa choom đoọng đha nuôr ng’cơnh zư x’mir lêy n’loong lâng zêl, cha groong ra rooh crâng.

T’cooh Hồ Thay, ăt coh vel Ông Tú, chr’val Trọng Hóa, chr’hoong Minh Hóa đoọng năl, c’năl zư lêy crâng âng đha nuôr bơơn ha dưr dal, k’ha riêng hécta crâng g’mrâng bơơn zư đơc, pa dưr liêm, doó âi dưr vaih ra rooh n’đoo coh zr’lụ crâng bơơn vel Ông Tú zư lêy. N’đhơ crâng đăn cơnh đêêc, n’dhang căh ngai pân moot bhrợ têng coh crâng. Ha dang pr’loọng đong ngai vêy bh’rợ kiêng đươi tươc n’loong năc choom xay moon l’lăm. Xang n’năc, vel pa chung xay đha nuôr, mr’cơnh chơơih pay lâng zươc pay boop p’rá cơ quan chức năng. Ha dợ đợ tơơm n’loong vel căh đoọng năc đha nuôr ton col pay năc vêy ta toom ting hương ước. Ting a noo Hồ Thay, hương ước công quy định cha groong ra rooh crâng, ngai căh tộ xơợng đươi ting quy định căh câ bhrợ pa rooh crâng năc vêy ta toom ha lêêng: “Bh’rợ zư lêy crâng, cha groong ra rooh crâng âi vey bâc râu pa dưr bh’rợ liêm crêê âng lang a hay coh hương ước zư đơc crâng. Đha nuôr vel Ông Tú năl ghit bh’rợ chr’năp âng crâng coh pr’ăt tr’mông âng đha nuôr, căh choom col pa hư crâng, och crâng bhrợ ha rêê đhuôch đăn crâng, căh pa hư crâng, lâng zưlêy crâng năc đoo zư lêy pr’ăt tr’mông âng đha nuôr.”

Chi cục Kiểm lâm tỉnh Quảng Bình âi k’đhơợng xay apêê Hạt Kiểm lâm câp chr’hoong, trạm Kiểm lâm apêê zr’lụ pa zum liêm ghit lâng Ban k’đhơợng lêy crâng zư đơc chr’hoong, pac trách nhiệm liêm ghit ha ting cha năc coh zêl lâng cha groong ra rooh crâng. C’bhuh Kiểm lâm ting xay moon đoọng ha vel đong câp chr’val, apêê c’la crâng t’bhlâng ch’mêêt lêy crâng đhị apêê zr’lụ đăn k’noong, zr’lụ k’noong k’tiêc coh cr’chăl p’răng puih. T’cooh Nguyễn Văn Thế, Trạm Phó Trạm Kiểm lâm La Trọng, chr’hoong Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình đoọng năl, lâh bh’rợ t’bhlâng xay truih, p’too moon pháp luật ha đha nuôr, c’bhuh Kiểm lâm ma năl cha groong, căh đoọng ha đha nuôr moot ooy crâng bhrợ têng lêt chêr, t’bhlâng lươt ch’mêêt lêy toong t’ngay ha dum lâng apêê zr’lụ bha lâng buôn dưr vaih ra rooh. “Moot hân noo bhrợ ha rêê đhuôch âng đha nuôr och ha rêê, bêl ra văng och năc xraach n’lăh pa liêm c’lâng cha groong oih. Dha nuôr bêl och năc choom xay truih lâng chính quyền, kiểm lâm vel đong. Đoọng bêl och ha dang dử vaih ra rooh năc vêy c’bhuh kiểm lâm đhị đêêc zooi t’păt, pa xiêr ra roó clan bhưah.”

Tỉnh Quảng Bình xooc vêy lâh 144 r’bhâu héc ta crâng g’mrâng, lâh 151 r’bhâu héc ta crâng chr’năp lâng k’noọ 320 r’bhâu héc ta crâng bhrợ têng. Nâu đoo năc vel đong ăt coh c’bhuh tr’nơơp vêy đhăm crâng chr’năp, g’mrâng bhưah bhlâng. Tỉnh Quảng Bình âi k’đươi cơ quan chức năng, c’bhuh zư lêy crâng đương goon toong t’ngay ha dum đhị apêê pợ lâng lươt ch’mêêt lêy apêê zr’lụ bha lâng ra rooh crâng; t’bhlâng ch’mêêt lêy apêê t’ngay p’răng puih. Coh bh’rợ zêl lâng cha groong ra rooh crâng năc choom pay c’lâng xa nay cha groong năc bha lâng, Kiểm lâm k’đhơợng xay apêê c’la crâng bhrợ pa dưr c’lâng bh’rợ cha groong ra rooh crâng crêê lâng đhr’năng la lua âng vel đong, đơn vị lâng k’đhơợng nhâm c’bhuh, pr’đươi pr’dua ta păt ra rooh crâng ting c’lâng xa nay “4đhị đêêc”. T’cooh Trần Thắng, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Bình đoọng năl: “C’moo đâu đhr’năng p’răng puih dưr vaih k’đhap, bh’rợ zêl lâng cha groong ra rooh năc choom p’ghit bhlâng. Tỉnh âi bhrợ Hội nghị zêl lâng cha groong ra rooh crâng coh cr’chăl p’răng puih bhrơợng. Lươt đh’rưah lâng n’năc năc bh’rợ k’rong t’bhlâng k’đhơợng lêy crâng, k’tiêc crâng lâng cha groong ra rooh crâng, cha groong pa hư crâng./.”

Quảng Bình: Đưa nhiệm vụ phòng chống cháy rừng vào hương ước của bản làng

Tỉnh Quảng Bình có diện tích rừng chiếm tới 68%, địa hình đồi núi, thời tiết khắc nghiệt nắng nóng kéo dài, cùng với gió Lào thổi mạnh nên nguy cơ cháy rừng luôn đặt trong tình trạng báo động. Việc bảo vệ rừng, phòng cháy chữa cháy rừng (PCCCR) đã được cộng đồng dân cư các bản làng biên giới đưa vào hương ước, quy định cụ thể đến từng người dân, từ đó việc bảo vệ rừng, PCCCR hiệu quả hơn.

Huyện Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình có diện tích rừng lớn, địa hình đồi núi hiểm trở nên việc quản lý, bảo vệ rừng, đặc biệt là công tác PCCCR trong mùa nắng nóng gặp nhiều khó khăn. Theo tập quán của đồng bào miền núi huyện Minh Hóa, thời điểm nắng nóng, mùa khô cũng là lúc nhiều người đi đốt rẫy làm nương. Đây là một trong những nguy cơ lớn về cháy rừng do không kiểm soát được ngọn lửa cháy lan.

Ông Hồ Đăm, ở xã Trọng Hóa, huyện Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình cho biết, dân bản nhiều người vẫn còn thiếu ý thức trong sử dụng lửa khi vào rừng khai thác các loại lâm sản. Trước đây, bà con hay phát đốt nương rẫy, đốt ong, xử lý thực bì sau khai thác rừng trồng, nguy cơ cháy rừng rất cao. Ngay từ đầu mùa nắng nóng, cán bộ Kiểm lâm, Chính quyền địa phương đã tuyên truyền người dân trong công tác phòng cháy chữa cháy rừng. Theo ông Hồ Đăm, người dân trong xã được giao rừng để quản lý, lập tổ đội bảo vệ rừng, PCCCR theo phương châm "4 tại chỗ". “Thực hiện chỉ đạo của Trạm Kiểm lâm và UBND xã, gia đình tôi thời gian qua đã thực hiện phòng cháy chữa cháy rừng, bản thân và gia đình đã làm tốt và tuyên truyền cho bà con trong xóm, trong tổ bảo vệ rừng thực hiện tốt nhiệm vụ phòng cháy chữa cháy và bảo vệ rừng.”

Bản Ông Tú ở xã Trọng Hóa, huyện Minh Hóa là nơi thực hiện tốt việc bảo vệ rừng, phòng cháy chữa cháy rừng tại tỉnh Quảng Bình. Năm 1994, dự án định canh định cư đã hỗ trợ bản Ông Tú mỗi năm 20 triệu đồng để bảo vệ rừng. Già làng, trưởng bản, Bí thư Chi bộ và người dân bản Ông Tú ngồi lại với nhau xây dựng hương ước giữ rừng. Nội dung hương ước quy định, khi vào rừng đốt ong xong phải dập tắt lửa hoàn toàn, lấy củi không được chặt cây sống, tận thu cành ngọn mà phải lấy củi khô, người dân không được đốt rừng làm nương rẫy, không đốt rẫy, xử lý thực bì gần rừng. Bản còn mời cán bộ xã, cán bộ Kiểm lâm lên tuyên truyền Luật Bảo vệ và phát triển rừng, hướng dẫn bà con cách chăm sóc cây và PCCCR.

Anh Hồ Thay, ở bản Ông Tú, xã Trọng Hóa, huyện Minh Hóa cho biết, ý thức bảo vệ rừng của người dân được nâng lên, hàng trăm héc ta rừng nguyên sinh được dân bản bảo vệ, phát triển tốt, chưa xảy ra vụ cháy nào ở khu vực rừng được dân bản Ông Tú bảo vệ. Tuy rừng gần như thế nhưng không ai dám tự tiện khai thác. Nếu gia đình nào có việc cần dùng tới gỗ thì phải “đăng ký”. Sau đó, bản tổ chức họp dân, thống nhất chọn và xin ý kiến cơ quan chức năng. Còn những cây bản không cho phép mà dân tự ý chặt thì sẽ bị phạt theo hương ước. Theo anh Hồ Thay, hương ước cũng quy định phòng cháy chữa cháy rừng, ai không tuân thủ theo quy định hoặc làm cháy rừng thì sẽ bị phạt nặng: “Công tác bảo vệ, phòng chống cháy rừng đã có nhiều sự kế thừa truyền thống của cha ông thế hệ trước trong hương ước giữ rừng. Người dân bản Ông Tú nhận thức rõ vai trò, vị trí của rừng rất quan trọng trong đời sống của người dân, không tự ý chặt phá, đốt rừng làm nương rẫy gần khu vực rừng, không phá rừng và bảo vệ rừng chính là bảo vệ đời sống của người dân.”

Chi cục Kiểm lâm tỉnh Quảng Bình đã chỉ đạo các Hạt Kiểm lâm cấp huyện, trạm Kiểm lâm các vùng phối hợp chặt chẽ với Ban Quản lý rừng phòng hộ huyện, phân công trách nhiệm cụ thể cho từng thành viên trong PCCCR. Lực lượng Kiểm lâm tham mưu chính quyền địa phương cấp xã, các chủ rừng tăng cường kiểm tra rừng tại các khu vực rừng giáp ranh, khu vực biên giới trong thời điểm nắng nóng. Ông Nguyễn Văn Thế, Trạm phó Trạm Kiểm lâm La Trọng, huyện Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình cho biết, ngoài việc tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật cho người dân, lực lượng Kiểm lâm chủ động ngăn chặn, không cho người dân vào rừng hoạt động trái phép, tăng cường tuần tra kiểm soát 24/24 đối với các vùng trọng điểm dễ xảy ra cháy. “Vào mùa nương rẫy của bà con thì hướng dẫn bà con xử lý thực bì, trước khi xử lý thực bì phải dọn dẹp toàn bộ thực bì đảm bảo an toàn. Người dân trước khi xử lý thực bì phải báo cáo chính quyền, kiểm lâm địa bàn. Để khi đốt thực bì nếu xảy ra cháy rừng, lửa lan ra khỏi tầm kiểm soát thì kiểm lâm nắm bắt nhanh, huy động lực lượng tại chỗ cùng lực lượng chức năng tham gia dập lửa, hạn chế thấp nhất khi có cháy rừng xảy ra.”

Tỉnh Quảng Bình hiện có hơn 144 ngàn héc ta rừng đặc dụng, hơn 151 ngàn héc ta rừng phòng hộ và gần 320 ngàn héc ta rừng sản xuất. Đây là địa phương nằm trong top đầu có diện tích rừng đặc dụng, rừng phòng hộ lớn. Tỉnh Quảng Bình đã yêu cầu cơ quan chức năng, lực lượng bảo vệ rừng ứng trực 24/24 tại các chòi canh và tại thực địa ở những vùng trọng điểm cháy rừng; tăng cường kiểm tra, giám sát trong những ngày nắng nóng. Trong công tác phòng cháy chữa cháy rừng phải lấy phương châm phòng là chính, Kiểm lâm chỉ đạo các chủ rừng xây dựng phương án phòng cháy chữa cháy rừng sát thực tế của địa phương, đơn vị và bảo đảm chủ động lực lượng, phương tiện, hậu cần chữa cháy rừng theo phương châm “4 tại chỗ”. Ông Trần Thắng, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Bình cho biết: “Năm nay tình hình nắng nóng diễn biến phức tạp, việc phòng cháy chữa cháy phải hết sức lưu ý. Tỉnh đã mở Hội nghị phòng chống, chữa cháy rừng trong thời gian cao điểm nắng nóng. Đi liền đó là nhiệm vụ tập trung tăng cường các biện pháp quản lý rừng, đất lâm nghiệp và phòng cháy chữa cháy rừng, quản lý bảo vệ rừng và ngăn chặn phá rừng./."