Coh 3 c’moo ahay, tơợ bấc râu zên la lay, pa bhlanag Xa nay bh’rợ cr’noọ cr’niêng âng k’tiếc k’ruung pa dưr pr’ắt tr’mông zr’lụ đhanuôr acoon coh lâng da ding k’coong cr’chăl c’moo 2021 - 2025, đợ trường lớp, zr’lụ ắt tớt đoọng ha học sinh, pr’đươi dạy lâng học coh zr’lụ da ding k’coong Quảng Nam ting t’ngay vêy ta bhrợ liêm mâng lâh mơ.

Zr’lụ đong ắt lâng đong cha cha âng học sinh Trường phổ thông dân tộc nội trú trung học cơ sở Đông Giang năc coh hoọng âng lớp học t’mêê vêy ta bhrợ lâng bhr’lậ pa liêm. Coh ra diu, pazêng apêê cô ch’zêệ xoọc ra văng zêệ đợ chr’na đha năh đhâng đoọng ha học sinh. Nhà trường băn păr, dạy 277 học sinh tơợ lớp 6 tước lớp 9 năc k’coon ta đhi âng đhanuôr acoon coh ắt mamông đhị chr’hoong. Pazêng học sinh năc ắt coh nội trú lứch c’moo học, zập c’moo bơơn chô ooy đong coh cr’chăl bhiệc bhan, Tết tóc căh cậ đoo bêl pr’loọng đong vêy bh’rợ chr’năp.

T’ngay hân đoo công cơnh đêêc, pazêng apêê coh Ban Giám hiệu nhà trường lướt ch’mêệt lêy đong za nêệ, đong cha cha, đong ắt âng học sinh. Thầy giáo Bùi Thành Chung, Hiệu trưởng Trường phổ thông dân tộc nội trú trung học cơ sở Đông Giang prá xay, t’mêê đâu, tơợ zên prặ Dự án k’tứi 1 âng Dự án 5 Xa nay bh’rợ cr’noọ cr’niêng k’tiếc k’ruung pa dưr pr’ắt tr’mông zr’lụ đhanuôr acoon coh lâng da ding k’coong, nhà trường năc vêy ta đoọng zên câl tủ chrộ đoọng zư đớc chr’na đha năh, tủ đớc chr’na đha năh bha lâng, pr’dzông xa nấp, pa ra đớc chom đhia âng học sinh lâng pa pan, tr’nớt ha học sinh. L’lăm ahay, đong za nêệ căh ơy vêy tủ chrộ, đợ chr’na đha năh vêy ta câl chô đơơng năc đơơh ng’zêệ bhrợ coh ra diu năc đớc cha coh toong t’ngay. Nâu cơy, chr’na đha năh vêy ta đớc coh tủ chrộ liêm buôn pa bhlâng lâng nhâm mâng râu liêm choom âng chr’na đha năh.

Thầy giáo Bùi Thành Chung prá xay, nhà trường xoọc bhrợ bha ar bha tơ đoọng đương đớp p’xoọng đợ pr’đươi cơnh ti vi đươi ha bh’rợ dạy học, bh’nếch bêch ha học sinh, tủ đớc xa nấp, máy puyh chrộ đoọng học sinh họm coh hân noo ha ót…, nhâm mâng đoọng ha học sinh cha ắt lâng học tập:

“Pazêng apêê ađhi học sinh nội trú ắt 100% coh trường. Dự án n’nâu năc liêm choom bấc pa bhlâng, pa liêm đhị ắt tớt, cha đăh âng học sinh. N’đăh nhà trường năc công rơơm kiêng zập cấp k’rang lêy tước ooy xa nay cha ắt âng học sinh nội trú. Nhà trường ta luôn xay bhrợ bhâm mâng doọ vêy học sinh hân đoo lơi học lâng râu liêm choom coh giáo dục âng trường vêy ta xay bhrợ liêm choom coh pazêng c’moo ahay”

Tơợ bấc n’đăh zên prặ la lay, zập c’moo, chr’hoong Đông Giang t’bhlâng bhr’lậ pa liêm, bhrợ t’mêê pazêng pr’đươi âng trường lớp, câl p’xoọng pazêng pr’đươi dạy học, t’bil lơi trường ta bhrợ lâng cr’đe, căh cậ lâng n’loong. Hân đhơ cơnh đêêc, bấc trường học, zr’lụ nội trú học sinh vêy ta bhrợ tơợ đanh ahay năc nâu cơy ma hư. Tơợ zên prặ âng Dự án k’tứi 1 coh Dự án 5 ooy xa nay Pa dưr giáo dục lâng đào tạo pa dưr râu liêm choom manuyh pa bhrợ âng Xa nay bh’rợ cr’noọ cr’niêng âng k’tiếc k’ruung pa dưr pr’ắt tr’mông zr’lụ đhanuôr acoon coh lâng da ding k’coong cr’chăl c’moo 2021 - 2025, chr’hoong ơy bhr’lậ pa liêm, câl p’xoọng pr’đươi dạy học lâng đươi dua coh bh’rợ cha ắt ha 4 trường học vêy học sinh nội trú lâng bán trú. T’cooh Nguyễn Văn Lê, Trưởng Phòng Giáo dục lâng Đào tạo chr’hoong Đông Giang, prá xay, UBND chr’hoong năc bhr’lậ cớ, p’xoọng đoọng ha Phòng Giáo dục lâng Đào tạo 2 tỷ đồng câl pazêng pr’đươi ha pazêng trường ha mơ dzợ:

“Pazêng pr’đươi vêy ta câl năc chr’năp pa bhlâng, pazêng apêê ađhi pa bhlâng kiêng đươi dua. Cr’noọ bấc bhlâng coh xoọc đâu năc phòng ắt, vêy trường ơy ta bhrợ đanh bhlâng năc bhr’lậ pa liêm cớ đoọng u mâng, liêm lâh mơ. T’mêê bêl đêêc ahay, UBND chr’hoong công bhr’lậ p’xoọng ha Phòng Giáo dục lâh 2 tỷ đồng tơợ zên Xa nay bh’rợ cr’noọ cr’niêng âng k’tiếc k’ruung pa dưr pr’ắt tr’mông zr’lụ đhanuôr acoon coh lâng da ding k’coong.”

C’moo 2024, chr’hoong da ding k’coong Đông Giang năc vêy tỉnh Quảng Nam pác đoọng lâh 15 tỷ đồng tơợ zên prặ âng Xa nay bh’rợ cr’noọ cr’niêng k’tiếc k’ruung pa dưr pr’ắt tr’mông zr’lụ đhanuôr acoon coh lâng da ding k’coong cr’chăl c’moo 2021 - 2025 đoọng t’bhlâng k’rong bhrợ đoọng ha giáo dục. T’cooh Đỗ Hữu Tùng, Phó Chủ tịch UBND chr’hoong Đông Giang prá xay, UBND chr’hoong ơy bhrợ “Đề án pa dưr râu liêm choom âng pazêng pr’đươi trương crêê cơnh xa nay âng k’tiếc k’ruung”, năc đợ zên xay bhrợ k’dâng 86 tỷ đồng.

“Cr’noọ bhrợ têng trường lớp crêê cơnh xa nay âng k’tiếc k’ruung ha đhanuôr acoon coh, da ding k’coong năc đươi bấc pa bhlâng zên prặ, tu crêê tước ooy bấc râu xa nay bh’rợ, tu tơợ bêl ahay trường học căh vêy ta bhrợ crêê cơnh. Xoọc đâu, chr’hoong xoọc xay bhrợ cơnh Thông tư 13 âng Bộ Giáo dục lâng Đào tạo vêy bấc râu đơ t’mêê. Hân đhơ cơnh đêêc, tơợ bêl xay bhrợ năc đợ zên đoọng nhâm mâng ting cơnh cr’noọ xa nay số 3 âng Thông tư n’nâu ooy pazêng râu pr’đươi năc pa bhlâng bấc. Ha dang xay bhrợ liêm xang năc ng’đươi lâh 86 tỷ đồng. Đông Giang năc chr’hoong đharựt năc đơơh đươi râu k’rong bhrợ tơợ nhà nước”.

Tước nâu cơy, tơợ zên prặ âng Xa nay bh’rợ cr’noọ cr’niêng âng k’tiếc k’ruung pa dưr pr’ắt tr’mông zr’lụ đhanuôr acoon coh lâng da ding k’coong cr’chăl c’moo 2021 - 2025, tỉnh Quảng Nam ơy bhrợ 53 công trình trường học. Đợ zên xa nay bh’rợ vêy ta pác đoọng ha Sở Giáo dục lâng Đào tạo lâng UBND pazêng chr’hoong xay bhrợ; coh đêêc Sở Giáo dục lâng Đào tạo vêy ta pác đoọng lâh 12 tỷ đồng đoọng câl pazêng râu pr’đươi ha 4 trường phổ thông dân tộc nội trú trực thuộc. T’cooh Thái Viết Tường, Giám đốc Sở Giáo dục lâng Đào tạo tỉnh Quảng Nam prá xay, đợ zên tơợ Xa nay bh’rợ cr’noọ cr’niêng âng k’tiếc k’ruung pa dưr pr’ắt tr’mông zr’lụ đhanuôr acoon coh lâng da ding k’coong cr’chăl c’moo 2021 - 2025 năc ting pa mâng lâng pa dưr crêê cơnh pazêng trường phổ thông dân tộc nội trú lâng trường phổ thông dân tộc bán trú, trường phổ thông vêy học sinh ắt bán trú; k’rong bhrợ p’xoọng, bhr’lậ pa liêm pazêng pr’đươi đoọng ha pazêng trường căh ơy crêê cơnh xa nay âng k’tiếc k’ruung:

“Ngành giáo dục bhrợ muy bơr chính sách âng nhà nước, tơợ zên prặ âng Xa nay bh’rợ cr’noọ cr’niêng âng k’tiếc k’ruung pa dưr pr’ắt tr’mông zr’lụ đhanuôr acoon coh lâng da ding k’coong, chính sách ooy zr’lụ k’noong k’tiếc lâng muy bơr chính sách n’lơơng đoọng zooi pazêng nhà trường coh zr’lụ n’nâu. Ngành ơy đh’rưah lâng vel đong ra pặ cớ pazêng trường, zr’lụ trường crêê cơnh lâng đhr’năng pr’ắt tr’mông coh zr’lụ n’nâu, pa bhlâng năc crêê cơnh lâng đhr’năng ra pặ đhanuôr ắt mamông coh zr’lụ da ding k’coong”./.

QUẢNG NAM ĐẦU TƯ PHÁT TRIỂN GIÁO DỤC MIỀN NÚI

Nhiều trường học ở miền núi tỉnh Quảng Nam xây dựng quá lâu nay đã xuống cấp. Một số điểm trường ở vùng cao, cơ sở vật chất trường, lớp còn tạm bợ, thiếu nhà vệ sinh, nước sạch và thiết bị dạy học... Trong 3 năm qua, từ nhiều nguồn vốn khác nhau, đặc biệt là Chương trình tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2025, mạng lưới trường lớp, khu nội trú học sinh, cơ sở vật chất dạy và học ở vùng miền núi Quảng Nam từng bước được đầu tư toàn diện.

Khu nội trú và nhà ăn của học sinh Trường phổ thông dân tộc nội trú trung học cơ sở Đông Giang, tỉnh Quảng Nam nằm phía sau dãy lớp học vừa mới được xây dựng và nâng cấp sửa chữa khá khang trang. Buổi sáng, các cô nuôi đang chuẩn bị bữa cơm trưa cho học sinh. Nhà trường nuôi dạy 277 học sinh từ lớp 6 đến lớp 9 là con em đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn huyện. Toàn bộ học sinh đều ở nội trú trong suốt năm học, mỗi năm chỉ về nhà vài lần vào dịp lễ. Tết hoặc khi nhà có việc đột xuất.

Ngày nào cũng vậy, các thành viên trong Ban Giám hiệu nhà trường đi kiểm tra nhà bếp, nhà ăn, phòng ở sinh hoạt của học sinh. Thầy giáo Bùi Thành Chung, Hiệu trưởng Trường phổ thông dân tộc nội trú trung học cơ sở Đông Giang, tỉnh Quảng Nam khoe rằng, mới đây, từ nguồn vốn Tiểu Dự án 1 của Dự án 5 Chương trình tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, nhà trường được cấp phí mua tủ đông để bảo quản thực phẩm tươi, tủ đựng thực phẩm chính, giá treo quần áo, kệ để chén bát của học sinh và bàn ghế học sinh. Trước đây, nhà bếp chưa có tủ đông, thực phẩm mua về phải chế biến ngay trong buổi sáng để dành ăn luôn cả ngày. Bây giờ, thức ăn được bảo quan ở tủ đông rất tiện lợi và đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm.

Thầy giáo Bùi Thành Chung cho biết, nhà trường đang làm thủ tục để tiếp nhận thêm một số trang thiết bị như ti vi phục vụ dạy học, giường ngủ học sinh, tủ đựng quần áo, máy nóng lạnh để học sinh tắm vào mùa đông…, đảm bảo cho học sinh ăn ở, sinh hoạt và học tập.

“Các em học sinh nội trú ở 100 % tại trường. Dự án này là hiệu quả rất cao, cải thiện được điều kiện ăn ở, sinh hoạt của học sinh. Về phía nhà trường thì cũng mong muốn các cấp quan tâm đến vấn đề ăn ở cho học sinh nội trú. Nhà trường luôn duy trì đảm bảo không có trường hợp bỏ học giữa chừng và chất lượng giáo dục của trường duy trì tốt trong những năm qua”.

Đông Giang là một trong các huyện miền núi nghèo ở tỉnh Quảng Nam. Từ nhiều nguồn khác nhau, hàng năm, huyện ưu tiên đầu tư sửa chữa, xây mới cơ sở vật chất trường lớp, mua sắm trang thiết bị dạy học, cơ bản xóa trường lớp tranh, tre, nứa, lá hoặc gỗ. Tuy nhiên, nhiều trường học, khu nội trú học sinh được xây dựng quá lâu nay đã xuống cấp. Từ nguồn vốn của Tiểu Dự án 1  thuộc Dự án 5 về Phát triển giáo dục đào tạo nâng cao chất lượng nguồn nhân lực của Chương trình tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2025, huyện đã đầu tư nâng cấp sửa chữa, mua sắm thiết bị dạy học và phục vụ ăn ở sinh hoạt cho 4 trường học có học sinh nội trú và bán trú. Ông Nguyễn Văn Lê, Trưởng Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Đông Giang, tỉnh Quảng Nam cho biết, UBND huyện tiếp tục điều chỉnh, bổ sung cho Phòng Giáo dục và Đào tạo 2 tỷ đồng để mua sắm trang thiết bị cho các trường còn lại:

“Hầu hết các trang thiết bị mua sắm là rất thiết thực, các em rất cần. Nhu cầu lớn nhất hiện nay là phòng ở, có trường đã xây dựng lâu rồi cần sửa chữa lại cho kiên cố, khang trang. Vừa rồi, UBND huyện cũng điều chỉnh, bổ sung cho Phòng Giáo dục hơn 2 tỷ đồng cũng nguồn vốn Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế- xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi”

Năm 2024, huyện miền núi Đông Giang được tỉnh Quảng Nam phân bổ hơn 15 tỷ đồng từ nguồn vốn Chương trình tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2025 để tiếp tục đầu tư cho giáo dục. Ông Đỗ Hữu Tùng, Phó Chủ tịch UBND huyện Đông Giang, tỉnh Quảng Nam cho biết, UBND huyện đã ban hành “Đề án nâng cao chất lượng cơ sở vật chất trường đạt chuẩn quốc gia”, cần nguồn kinh phí khoảng 86 tỷ đồng.

“Nhu cầu xây dựng trường đạt chuẩn quốc gia đối với đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi thì cần nguồn vốn lớn, tại vì liên quan tới nhiều yếu tố, do yếu tố lịch sử về xây dựng trường học chưa đồng bộ. Hiện nay, huyện đang triển khai Thông tư 13 của Bộ Giáo dục và Đào tạo có nhiều cái mới. Tuy nhiên, qua triển khai thực hiện thì nguồn vốn để đảm bảo theo tiêu chí số 3 của Thông tư này về cở sở vật chất là quá lớn. Nếu đầu tư hoàn thiện và duy trì cần hơn 86 tỷ đồng. Đông Giang là một huyện nghèo nên rất cần sự đầu tư về phía nhà nước”.

Vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi của tỉnh Quảng Nam hiện nay có 199 trường học. Mô hình trường phổ thông dân tộc nội trú, bán trú đã đóng góp lớn cho việc đào tạo cán bộ, bồi dưỡng và phát triển nguồn nhân lực có chất lượng cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Tuy nhiên, các phòng học bộ môn, trang thiết bị ở một số trường chưa đảm bảo theo yêu cầu của Chương trình giáo dục phổ thông 2018. Đề án “Hỗ trợ phát triển giáo dục miền núi tỉnh Quảng Nam giai đoạn 2021 - 2025” đặt mục tiêu đẩy nhanh quá trình giảm dần khoảng cách chênh lệch về chất lượng giáo dục của các huyện miền núi so với khu vực đồng bằng. Theo đó, tỉnh này đầu tư sắp xếp và hoàn thiện hệ thống mạng lưới trường lớp, xây dựng cơ sở vật chất theo hướng đạt chuẩn quy định, đảm bảo an toàn phòng tránh thiên tai; nâng cao năng lực đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục đủ về số lượng, chuẩn về nghề nghiệp, hợp lý về cơ cấu.

Đến nay, từ nguồn vốn Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2025, tỉnh Quảng Nam đã xây dựng 53 công trình trường học. Nguồn vốn chương trình được phân bổ cho Sở Giáo dục và Đào tạo và UBND các huyện thực hiện; trong đó Sở Giáo dục và Đào tạo được phân bổ hơn 12 tỷ đồng để đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị cho 4 trường phổ thông dân tộc nội trú trực thuộc. Ông Thái Viết Tường, Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Quảng Nam cho rằng, nguồn vốn Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2025 đã góp phần tiếp tục củng cố và phát triển hợp lý hệ thống các trường phổ thông dân dân tộc nội trú và trường phổ thông dân tộc bán trú, trường phổ thông có học sinh ở bán trú; đầu tư bổ sung, nâng cấp cơ sở vật chất cho các trường chưa đạt chuẩn quốc gia:

“Ngành Giáo dục thực hiện một số chính sách của nhà nước, từ nguồn vốn Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, chính sách về khu vực biên giới và một số chính sách khác để hỗ trợ các nhà trường trong khu vực này. Nhành đã phối hợp với địa phương sắp xếp, bố trí lại các trường, điểm trường phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội ở khu vực này, nhất là phù hợp với điều kiện bố trí dân cư ở khu vực miền núi"./.