Pr’loọng đong amoó Võ Thị Chín đh’rưah lâng 32 pr’loọng đong cr’noon 1 lâng cr’noon 2 chr’val Tiên An, chr’hoong Tiên Phước, tỉnh Quảng Nam l’lăm ahay ắt mamông coh zr’lụ vêy đhr’năng hr’lang hr’câh, tuh chô pr’hậc. C’moo 2009, chính quyền vel đong bhrợ bh’rợ ra pặ đhanuôr coh zr’lụ buôn vaih đhí boo tuh bhlong, pa tơơi pazêng pr’loọng đong đhanuôr coh zr’lụ căh liêm mâng tước ooy zr’lụ đhăm ắt mamông t’mêê nhâm mâng, liêm crêê lâh mơ coh cr’noon 2, chr’val Tiên An, chr’hoong Tiên Phước. K’nặ 15 c;moo ắt mamông nhâm mâng coh zr’lụ đhăm ắt mamông t’mêê năc amoó Võ Thị Chín lâng k’zệt pr’loọng đong đhanuôr căh ơy vêy ta đoọng bha ar xay moon quyền đươi dua k’tiếc. Ting cơnh amoó Võ Thị Chín, hân đhơ bấc chu bhrợ bha ar ta đang moon năc Chính quyền vel đong công căh tộ xay bhrợ:“Acu ta mooh địa chính chr’val năc chr’val ơy đơơng ooy chr’hoong. Xang n’nắc phòng Tài nguyên lâng Môi trường chr’hoong ta ơơi pa chô năc zr’năh k’đhap coh bha ar bha tơ, dzợ đanh dzợ, ha dzợ zr’năh k’đhap coh ooy năc đhanuôr coh bơơn n’năl.”

T’cooh Võ Văn Chương ắt coh cr’noon 2, chr’val Tiên An, chr’hoong Tiên Phước, tỉnh Quảng Nam chô ắt mamông coh zr’lụ đhăm ắt mamông t’mêê pa bhlâng mốp loom bêl đương vêy ta đoọng bha ar xay moon quyền đươi dua k’tiếc: “Đhanuôr lum zr’năh k’đhap, ba bi cơnh vặ zên bhrợ cha căh vêy bha ar, bấc râu zr’năh k’đhap. Azi t’cooh đhur ặ kiêng đoọng k’tiếc ha k’coon ch’chau năc căh vêy bha ar bhrôông năc h’cơnh ooy ng’choom đoọng.”

Tơợ c’moo 2009 tước c’moo 2015, UBND chr’val Tiên An, chr’hoong Tiên Phước đớc đoọng 165 pr’loọng đong đhanuôr chô ắt coh zr’lụ đhăm ắt mamông t’mêê đhị vel đong. Hân đhơ cơnh đêếc, tước nâu cơy năc đhiệp 60 pr’loọng đong ơy vêy ta đoọng bha ar quyền đươi dua k’tiếc. T’cooh xa nay UBND chr’val Tiên An, chr’hoong Tiên Phước, tỉnh Quảng Nam xay moon, cr’chăl đớc đoọng chô ắt đhị đhăm ắt mamông t’mêê, apêê ngành chức năng căh ơy xay bhrợ zập liêm pazêng bha ar bha tơ ooy k’tiếc k’bunh, tước ooy cr’chăl t’tun năc zr’năh k’đhap ooy pazêng râu xa nay xay moon âng Luật K’tiếc k’bunh 2013. Ting cơnh t’cooh Phan Hồng Phát, Chủ tịch UBND chr’val Tiên An, chr’hoong Tiên Phước, tỉnh Quảng Nam, bấc pr’loọng đong đhanuôr tơơi tước ooy zr’lụ đhăm ắt mamông t’mêê năc căh ơy xay bhrợ bha ar bha tơ pay pa chô bha ar bha tơ k’tiếc coh zr’lụ ắt ty. Lâh n’năc pazêng bha ar bha tơ crêê tước ooy bh’rợ đoọng bha ar xay moon quyền đươi dua k’tiếc đhị zr’lụ ắt mamông t’mêê công căh ơy zập liêm:“Tu tr’xăl bhlưa Sở Nông nghiệp lâng Pa dưr bhươl cr’noon bhrợ c’la bhrợ têng tước ooy UBND chr’hoong Tiên Phước bhrợ c’la k’rong bhrợ, xang n’nắc Luật K’tiếc k’bunh 2013 tr’xăl. Xoọc đâu, đợ manuyh vêy trách nhiệm bhrợ c’la k’rong bhrợ ơy đhêy hưu lứch, năc k’đhap đoọng ha apêê t’cooh xa nay t’tun.”

Xoọc đâu, bấc zr’lụ ắt mamông t’mêê coh tỉnh Quảng Nam, đhanuôr chô ắt mamông đhị zr’lụ ắt mamông t’mêê coh bấc c’moo n’nâu năc Chính quyền vel đong công căh vêy quyết định pazao đoọng k’tiếc lâng chr’năp âng đhăm k’tiếc đhị ắt mamông t’mêê bhrợ ha bh’rợ xay bhrợ pazêng râu bha ar bha tơ ooy bh’rợ pazao đoọng k’tiếc ha pazêng pr’loọng đong đhanuôr lum bấc râu zr’năh k’đhap. T’cooh Võ Như Toàn, Phó Giám đốc Sở Tài Nguyên lâng Môi trường tỉnh Quảng Nam xay moon, năc tu xa nay xay moon âng Luật k’tiếc k’bunh vêy đợ bh’rợ bhr’lậ, tr’xăl tơợ coh pazêng c’moo năc bh’rợ pay đoọng Bha ar quyền đươi dua k’tiếc ha đhanuôr đhị pazêng zr’lụ đhăm ắt mamông t’mêê lum bấc pa bhlâng zr’năh k’đhap:“Coh cr’chăl đêếc, ahêê pa tơơi, căh vêy bha ar bha tơ, chr’năp k’tiếc căh vêy ta xay moon. Nâu cơy, ahêê đươi ting cơnh xa nay âng Luật k’tiếc k’bunh c’moo 2013, tu cơnh đêếc ahêê năc prá xay cớ ting cơnh xa nay xay moon âng chr’năp k’tiếc lâng bha ar bha tơ, năc bhrợ t’vaih zr’nặh k’đhap đoọng ha đhanuôr. Nâu đoo năc xa nay vêy ta k’rang bấc pa bhlâng, xoọc đâu Sở Tài Nguyên lâng Môi trường tỉnh Quảng Nam xoọc ch’mêệt lêy cớ 18 chr’hoong, thị xã, thành phố đoọng đơơh xay moon ooy UBND tỉnh vêy bh’rợ bhr’lậ pa liêm.”

Zr’năh k’đhap pa bhlâng coh bh’rợ đoọng bha ar đươi dua k’tiếc đoỌng ha đhanuôr coh zr’lụ đhăm ăt mamông t’mêê nắc bh’rợ ra pặ đhanuôr ắt mamông căh pa têệt lâng bh’rợ bhrợ têng bha ar bha tơ pháp lý ooy k’tiếc. Bêl ng’đương vêy zập cấp Chính quyền ch’mêệt lêy lâng chêêc c’lâng bhr’lậ, đhanuôr đhị zr’lụ ắt mamông t’mêê năc đhơ đương coh cr’chăl đanh đươnh năc vêy cơnh năc vêy ta đoọng bha ar xay moon quyền đươi dua k’tiếc coh đhăm k’tiếc âng đay. T’cooh Lê Văn Dũng, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh uỷ, Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Nam ta đang moon Chính quyền vel đong t’bhlâng bhr’lậ zr’năh k’đhap, đơơh đoọng bha ar xay moon quyền đươi dua k’tiếc đoọng ha đhanuôr coh zr’lụ ắt mamông t’mêê:“Công tu ahêê zêng, bêl tước ắt hau tu căh pa liêm pa crêê bha ar bha tơ, xang n’năc đơc lơi đanh đươnh tơợ c’moo n’nâu tước ooy c’moo n’tôh, h’cơnh đhanuôr vêy choom têêm loom. Nâu đoo năc trách nhiệm âng vel đong, Sở Tài nguyên lâng Môi trường lâng UBND tỉnh Quảng Nam năc vêy trách nhiệm bhr’lậ pa liêm xa nay bh’rợ n’nâu.”./.

Quảng Nam: Mòn mỏi chờ sổ đỏ sau khi vào khu tái định cư

Liên tiếp những năm gần đây, khu vực miền núi tỉnh Quảng Nam chịu nhiều thiệt hại nặng nề bởi các đợt thiên tai, sạt lở núi, lũ quét. Nhiều khu tái định cư đã được xây dựng giúp hàng ngàn hộ dân tại các vùng chịu ảnh hưởng thiên tai có nơi ở mới an toàn, từng bước ổn định cuộc sống. Tuy nhiên, sau nhiều năm dọn về nơi ở mới, rất nhiều hộ dân vẫn chưa được nhận Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, ảnh hưởng đến cuộc sống và quyền lợi của bà con.

Gia đình chị Võ Thị Chín cùng 32 hộ dân thôn 1 và thôn 2 xã Tiên An, huyện Tiên Phước, tỉnh Quảng Nam trước đây sống trong khu vực nguy cơ sạt lở, lũ quét. Năm 2009, chính quyền địa phương thực hiện chủ trương sắp xếp dân cư vùng chịu ảnh hưởng thiên tai, di dời toàn bộ các hộ dân khu vực nguy hiểm đến khu tái định cư kiên cố, an toàn tại thôn 2, xã Tiên An, huyện Tiên Phước. Gần 15 năm sống ổn định trong khu tái định cư nhưng chị Võ Thị Chín và hàng chục hộ dân vẫn chưa được cấp Giấy Chứng nhận quyền sử dụng đất. Theo chị Võ Thị Chín, dù nhiều lần làm đơn kiến nghị nhưng Chính quyền địa phương vẫn chưa giải quyết:“Tôi hỏi địa chính xã thì xã đem xuống huyện. Rồi phòng Tài nguyên và Môi trường huyện trả lời là trục trặc giấy tờ, còn lâu lắm, nhưng trục trặc gì thì người dân không được biết.”

Ông Võ Văn Chương ở thôn 2, xã Tiên An, huyện Tiên Phước, tỉnh Quảng Nam về sống trong khu tái định cư rất bức xúc khi chờ đợi được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất:“Người dân gặp khó khăn, ví dụ như vay vốn làm ăn là không có sổ, nhiều rắc rối lắm. Chúng tôi già rồi muốn chuyển nhượng đất lại cho con nhưng không có sổ đỏ làm sao mà chuyển.”

Từ năm 2009 đến năm 2015, UBND xã Tiên An, huyện Tiên Phước bố trí 165 hộ dân về ở trong khu tái định cư trên địa bàn. Tuy nhiên, đến nay mới chỉ có 60 hộ được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Lãnh đạo UBND xã Tiên An, huyện Tiên Phước, tỉnh Quảng Nam cho biết, thời điểm bố trí tái định cư, các ngành chức năng chưa thực hiện đầy đủ các thủ tục về đất đai, đến giai đoạn sau thì vướng các quy định của Luật Đất đai 2013. Theo ông Phan Hồng Phát, Chủ tịch UBND xã Tiên An, huyện Tiên Phước, tỉnh Quảng Nam, nhiều trường hợp hộ dân di dời đến khu tái định cư nhưng chưa thực hiện thủ tục thu hồi giấy tờ đất tại nơi ở cũ. Ngoài ra các thủ tục liên quan đến cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất tại nơi ở mới cũng chưa đầy đủ:“Do chuyển đổi giữa Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn làm chủ đầu tư sang UBND huyện Tiên Phước làm chủ đầu tư, rồi Luật Đất đai 2013 thay đổi. Hiện nay, những người có trách nhiệm làm chủ đầu tư đã nghỉ hưu hết, nên rất khó khăn cho lãnh đạo về sau.”

Hiện, nhiều khu tái định cư ở tỉnh Quảng Nam, người dân về sống tại nơi ở mới nhiều năm nay nhưng Chính quyền địa phương vẫn chưa có quyết định giao đất tổng thể và giá đất tái định cư khiến việc thực hiện thủ tục giao đất cho các hộ dân gặp vướng mắc. Ông Võ Như Toàn, Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Quảng Nam cho biết, do các quy định của Luật Đất đai có sự điều chỉnh, thay đổi qua các thời kỳ nên việc cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho người dân tại các khu tái định cư gặp nhiều trở ngại:“Thời gian đó, chúng ta di dời, không có thủ tục, giá đất không có quy định. Bây giờ, chúng ta áp dụng Luật Đất đai 2013, nên chúng ta phải tính toán lại theo quy định của giá đất và hồ sơ thủ tục, thành ra gây khó khăn cho bà con. Đây là vấn đề rất được quan tâm, hiện Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Quảng Nam đang rà soát lại 18 huyện, thị xã, thành phố để sớm báo cáo UBND tỉnh có phương án giải quyết.”

Vướng mắc lớn nhất trong cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho người dân tại các khu tái định cư là việc bố trí, sắp xếp dân cư không gắn với xác lập thủ tục pháp lý về đất đai. Trong khi chờ các cấp Chính quyền rà soát và tìm hướng giải quyết, người dân tại các khu tái định cư vẫn tiếp tục chờ đợi một thời gian dài nữa mới có thể có được Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trên mảnh đất của mình. Ông Lê Văn Dũng, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh uỷ, Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Nam đề nghị Chính quyền địa phương tập trung tháo gỡ vướng mắc, sớm cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho người dân vùng tái định cư:“Cũng do chúng ta cả thôi, lúc di dời tại sao không hoàn chỉnh hồ sơ thủ tục, sau đó để kéo dài từ năm này qua năm nọ, làm sao người dân yên tâm được. Đây là trách nghiệm của địa phương, Sở Tài nguyên và Môi trường và UBND tỉnh Quảng Nam phải có trách nhiệm tháo gỡ vấn đề này”./.