Pazêng bh’nơơn bh’rợ coh k’nặ 40 c’moo tr’xăl t’mêê lâng đợ xa nay bh’rợ âng đồng chí Nguyễn Văn Linh năc dzợ vêy chr’năp ting k’đơơng k’tiêc k’ruung hêê tươc ooy cr’chăl pa dưr t’mêê, k’bhộ k’van, mâng k’rơ, bhui har têêm ngăn

Đhị Đại hội 6 c’moo 1986 âng Đảng, đồng chí Nguyễn Văn Linh vêy ta bầu bhrợ Tổng Bí thư, đại hội ơy xay moon c’lâng xa nay tr’xăl t’mêê prang zập n’đăh đoọng xay bhrợ pazêng xa nay bh’rợ đơơh hân: k’tiêc k’ruung lum bâc rau zr’năh k’đhap xa nay bh’rợ kinh tế ta k’rong pazum bấc cơnh, bao cấp căh dzợ liêm choom, bh’rợ tr’nêng, tr’câl tr’bhlêy zr’năh k’đhap, kinh tế xiêr k’rơ pa bhlâng, làm phát dưr vaih tước 3 acoon số, đhr’năng ha ul cha dưr vaih bhưah bấc ooy, k’tiêc k’ruung crêê ta zâl cha groong…

Coh đhr’năng đơơh hân n’năc, Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh xay moon rau chr’năp âng bh’rợ tr’xăl t’mêê, pa bhlâng năc ooy bh’rợ tr’xăl t’mêê ooy cr’noọ xa nay. Đh’rưah lâng pazêng Nghị quyết vêy ta bhrợ, Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh xay moon pazêng rau zr’năh k’đhap coh xa nay bh’rợ tr’xăl t’mêê, rau đêêc năc đhr’năng t’tông k’roóch, ta uah ta ruông, pr’ắt bh’rợ căh liêm crêê âng apêê pa bhrợ… Tu cơnh đêêc, tơợ c’moo 1987 ađoo xay moon ghít pazêng bh’rợ tr’nêng căh liêm choom âng muy bơr cán bộ coh pazêng bài báo coh c’nặt t’ruih Đợ xa nay bh’rợ đơơh hân ng’xay bhrợ vêy ta p’căh coh báo Nhân dân lâng đh’nớc âng manuyh xrặ năc NVL.

Pazêng bha ar xrặ coh c’nặt xay đợ bh’rợ tr’nêng đơơh hân ng’bhrợ têng, prá xay đh’rưah lâng bhrợ têng ơy bhrợ t’vaih rau t’mêê pa dưr zập ngai coh hệ thống chính trị lâng đhanuôr ting xay bhrợ đoọng ng’xay bhrợ liêm choom c’lâng xa nay tr’xăl t’mêê âng Đại hội 6 xay moon. Đoọng bhr’lậ pazêng rau zr’năh k’đhap Đảng hêê xoọc đêêc manuyh bhrợ t’cooh xa nay bha lâng năc Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh ơy bhrợ c’lâng xa nay bhrợ t’bhưah bh’rợ tr’câl tr’bhlêy hàng hoá, t’bil lơi bh’rợ cha groong, căh đoọng tr’câl tr’bhlêy, năc bhrợ ha bh’rợ tr’câl tr’bhlêy coh tr’nơơp vêy ta bhrợ k’rơ bhlâng. 3 xa nay bh’rợ kinh tế ga măc vêy đồng chí Nguyễn Văn Linh xay moon ghít l’lăm xay bhrợ năc ooy ch’neh ch’na, đha năh, hàng ng’đươi dua, lâng đơơng pa câl ooy k’tiêc k’ruung n’lơơng. Pazêng xa nay bh’rợ bha lâng cơnh zên lương, chr’năp âng pr’đươi, ngân sách, lãi suất ngân hàng công năc vêy ta pa liêm, pa mâng.

C’moo 1988, Bộ Chính trị bhrợ Nghị quyết 10 - khoán hộ, ooy tr’xăl t’mêê coh bh’rợ k’đhơợng xay nông nghiệp, ơy xay moon pr’loọng đong đhanuôr bhrợ bh’rợ ch’choh, b’băn năc đơn vị kinh tế ma bhrợ c’la coh bhươl cr’noon, vêy ta đoọng đươi k’tiêc pa bhrợ đanh đươnh, ma bhrợ c’la tr’câl tr’bhlêy coh đhăm k’tiếc vêy ta đoọng đươi, p’zương k’rong bhrợ bấc cơnh bh’rợ ooy bh’rợ ch’choh b’băn. Khoán 10 crêê cơnh cr’noọ cr’niêng âng đhanuôr bhrợ ha rêê đhuốch, bhrợ t’vaih rau liêm choom bấc bhlâng ha bh’rợ ch’choh b’băn. Mơ 1 c’moo t’tun n’năc, c’moo 1989, g’luh tr’nơơp k’tiêc k’ruung hêê tơợ muy k’tiêc k’ruung ta bhúch ch’neh ch’na, dưr vaih k’tiêc k’ruung đơơng pa câl ch’neh bấc pa bhlâng coh bha lang k’tiêc. Tiến sĩ Đỗ Quang Tuấn, bêl ahay bhrợ Phó Trưởng ban Dân vận Trung ương, nâu cơy năc Ban Tuyên giáo lâng Dân vận Trung ương prá xay:

“Coh cr’chăl căh mơ đanh, ahêê tơợ muy k’tiêc k’ruung ng’câl chô đơơng ch’neh ch’na, năc ahêê dưr xưa ch’neh, ng’đơơng pa câl ooy k’tiêc k’ruung n’lơơng lâng dưr vaih muy k’tiêc k’ruung đơơng pa câl ooy k’tiêc k’ruung n’lơơng bâc pa bhlâng. Nâu cơy cơnh đâu. Tơợ muy k’tiêc k’ruung hêê ta bhúch zập rau năc dưr vaih muy k’tiêc k’ruung vêy bh’rợ công nghiệp công z’zăng lâh mơ.”

Căh muy năc manuyh tơơp xay bhrợ bh’rợ tr’xăl t’mêê năc coh x’rịa Đại hội 6, ra văng ha Đại hội 7, đồng chí Nguyễn Văn Linh dzợ năc manuyh xay bhrợ pazêng cương lĩnh pa dưr k’tiêc k’ruung coh cr’chăl k’nặ tước ooy chủ nghĩa xã hội. Xang Đại hội 6, Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh dưr vaih cố vấn BCH Trung ương Đảng, tước bêl căh dzợ coh c’moo 1998. Bêl bhrợ bh’rợ cố vấn, đồng chí t’bhlâng chroi đoọng ooy xa nay bh’rợ k’đhơợng xay âng Đảng pa dưr kinh tế thị trường, c’lâng xa nay xã hội chủ nghĩa, t’bhlâng bhrợ công nghiệp hoá, hiện đại hoá k’tiêc k’ruung. T’bil ha ul, pa xiêr đharựt, t’bhlâng pa dưr pr’ăt tr’mông âng đhanuôr, bhrợ pa dưr nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, pa mâng độc lập chủ quyền âng k’tiêc k’ruung, đươi ooy c’rơ đại đoàn kết pazêng đhanuôr, bhrợ t’bhưah xa nay bh’rợ zr’ziêng đối ngoại coh cr’chăl doọ dzợ vêy bh’rợ zâl cha groong, prang bha lang k’tiêc k’ruung đh’rưah ting xay bhrợ lâng ting ắt bhrợ đh’rưah lâng bha lang k’tiêc.

Bh’nơơn bh’rợ prang zập n’đăh âng k’nặ 40 c’moo tr’xăl t’mêê k’tiêc k’ruung, coh đêêc vêy bh’rợ âng manuyh bhrợ t’vaih c’lâng bh’rợ âng Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh, ơy pa dưr rau chr’năp âng k’tiêc k’ruung coh bha lang k’tiêc, ơy tươc ooy prang k’tiêc k’ruung, tơợ xuôi tước ooy da ding k’coong, tơợ thành thị tước ooy bhươl cr’noon.

Haanh deh 110 c’moo t’ngay n’niên Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh công năc t’ngay k’tiêc k’ruung tước ooy cr’chăl t’mêê - t’ngay chính quyền vel đong 2 cấp pa bhrợ. T’bhlâng pa dưr xa nay bh’rợ âng k’nặ 40 c’moo tr’xăl t’mêê, xoọc đâu k’tiêc k’ruung hêê tước ooy bh’rợ cách mạng ma méch bộ máy, xay bhrợ chính quyền vel đong bơr cấp căh bool vêy. Cơnh lâng rau t’bhlâng, đơơh hân âng prang đảng năc manuyh bhrợ t’cooh xa nay bha lâng năc Tổng Bí thư Tô Lâm, prang hệ thống chính trị lâng rau mr’cơnh cr’noọ xa nay âng đhanuôr, Đại tá PGS, TS Nguyễn Văn Sáu, Phó Viện trưởng Viện chiến lược lâng lịch sử Quốc phòng Việt Nam, Bộ Quốc phòng mâng loom:

“Ahêê mâng loom, xa nay bh’rợ tr’xăl t’mêê n’nâu năc cơnh bh’rợ tr’xăl t’mêê g’luh 2, năc coh rau chr’năp, c’rơ lâng pr’ăt tr’mông ha y chroo âng hêê năc liêm pr’hay lâh mơ lâng acu mậng loom xa nay bh’rợ tr’xăl t’mêê coh g’luh n’nâu zooi ha xa nay bh’rợ tr’xăl t’mêê âng 40 c’moo ahay năc vêy cớ ta pa mâng lâng vêy ta pa dưr ooy rau chr’năp t’mêê lâng k’đơơng k’tiêc k’ruung hêê tước ooy cr’chăl t’mêê, lâng t’bhlâng pa dưr rau chr’năp âng k’tiêc k’ruung hêê đoọng mâng loom tước ooy chủ nghĩa xã hội. Rau đêêc năc muy coh pazêng xa nay bha lâng năc ahêê mâng loom bêl ahêê xay bhrợ liêm choom đại hội đại biểu g’luh 14 âng Đảng công năc cr’chăl pa dưr k’tiêc k’ruung hêê tươc ooy cr’chăl t’mêê”./.

TỔNG BÍ THƯ NGUYỄN VĂN LINH NGƯỜI VIẾT TRANG MỞ ĐẦU CHO ĐỔI MỚI

Gần 70 năm hoạt động cách mạng, cuộc đời và sự nghiệp của Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh gắn liền với những trang sử của Đảng và dân tộc. Những thành quả của gần 40 năm đổi mới với dấu ấn của đồng chí Nguyễn Văn Linh có ý nghĩa quan trọng góp phần đưa đất nước ta bước vào kỷ nguyên phát triển mới, giàu mạnh, phồn vinh và hạnh phúc

Tại Đại hội 6 năm 1986 của Đảng, đồng chí Nguyễn Văn Linh được bầu làm Tổng Bí thư, đại hội đã đề ra đường lối đổi mới toàn diện để giải quyết các vấn đề cấp thiết đang đặt ra: đất nước bị khó khăn bủa vây tứ phía nền kinh tế tập trung cồng kềnh, bao cấp không còn phù hợp, sản xuất, thương mại đình trệ, kinh tế xuống dốc, lạm phát lên tới 3 con số, tình trạng thiếu đói lan rộng, đất nước bị cấm vận...

Trong tình thế nguy cấp, Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh xác định sự cấp thiết phải đổi mới, nhất là đổi mới tư duy. Cùng với các Nghị quyết được ban hành, Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh nhận diện những lực cản với công cuộc đổi mới, đó là căn bệnh tham nhũng, lãng phí, quan liêu, hách dịch... Vì vậy từ năm 1987 ông đã không khoan nhượng chỉ rõ từng hành vi đáng phê phán của một số cán bộ qua từng bài báo trong chuyên mục Những việc cần làm ngay đăng trên báo Nhân dân với bút danh NVL.

Các bài viết trong chuyên mục việc cần làm ngay, nói đi đôi với làm đã tạo ra làn gió mới thúc đẩy mọi người trong hệ thống chính trị và nhân dân hưởng ứng để thực hiện cho được đường lối đổi mới của Đại hội 6 đề ra. Để tháo gỡ khó khăn Đảng ta khi đó mà người đứng đầu là Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh đã ban hành chủ trương mở rộng giao lưu hàng hóa, xóa bỏ ngăn sông, cấm chợ, đã làm cho thương mại bước đầu sôi động. 3 chương trình kinh tế lớn được đồng chí Nguyễn Văn Linh xác định ưu tiên hàng đầu gồm lương thực, thực phẩm, hàng tiêu dùng , và hàng xuất khẩu. Các vấn đề then chốt như tiền lương, giá cả, ngân sách, lãi suất ngân hàng cũng dần được đưa vào quỹ đạo ổn định

 Năm 1988, Bộ Chính trị ra Nghị quyết 10 – khoán hộ, về đổi mới quản lý trong nông nghiệp, đã xác định hộ nông dân trong nông nghiệp là đơn vị kinh tế tự chủ ở nông thôn, được nhận đất khoán lâu dài, được tự chủ kinh doanh trên đất khoán, khuyến khích mọi hình thức đầu tư vào nông nghiệp. Khoán 10 đúng với mong mỏi của nông dân, đã tạo nên bước nhảy vọt cho nông nghiệp. Chỉ 1 năm sau đó, năm 1989, lần đầu tiên nước ta từ một nước thiếu lương thực, thành nước xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới. Tiến sĩ Đỗ Quang Tuấn, nguyên Phó Trưởng ban Dân vận Trung ương, nay là Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương cho biết:

“Trong thời gian không lâu lắm, chúng ta từ một nước phải nhập khẩu lương thực, đến chỗ chúng ta thừa gạo xuất khẩu và trở thành một trong những quốc gia lớn về xuất khẩu gạo. Bây giờ thế này. Hay từ một nước chúng ta thiếu thốn mọi thứ nhưng trở thành một nước có nền công nghiệp cũng tương đối khá.”h

Không chỉ là người khởi xướng công cuộc đổi mới mà vào cuối Đại hội 6, chuẩn bị Đại hội 7, đồng chí Nguyễn Văn Linh còn là kiến trúc sư của cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ tiến lên chủ nghĩa xã hội. Sau Đại hội 6, Tổng bí thư Nguyễn Văn Linh trở thành cố vấn BCH Trung ương Đảng, cho đến khi từ trần vào năm 1998. Trên cương vị cố vấn, đồng chí tiếp tục đóng góp vào sự lãnh đạo của Đảng phát triển nền kinh tế thị trường, định hướng xã hội chủ nghĩa, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Xóa đói, giảm nghèo, chăm lo nâng cao đời sống vật chất tinh thần của nhân dân, xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, củng cố độc lập chủ quyền dân tộc, dựa trên sức mạnh đại đoàn kết toàn dân, mở rộng quan hệ đối ngoại trong thời kỳ kết thúc chiến tranh lạnh, toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế.

Thành tựu toàn diện của gần 40 năm đổi mới đất nước, trong đó có vai trò người mở đường của Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh, đã nâng cao vị thế của đất nước ta trên trường quốc tế, đã tới với mọi miền tổ quốc, từ đồng bằng tới miền núi, từ thành thị tới nông thôn:

Kỷ niệm 110 ngày sinh Tổng bí thư Nguyễn Văn Linh cũng là ngày đất nước bước vào giai đoạn phát triển mới - ngày chính quyền địa phương 2 cấp đi vào vận hành. Tiếp tục phát triển trên nền tảng của gần 40 năm đổi mới, giờ đây đất nước ta bước vào cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy, sắp xếp, vận hành chính quyền địa phương hai cấp chưa từng có trong tiền lệ. Nhưng với sự quyết tâm, khẩn trương của toàn đảng mà đứng đầu là Tổng Bí thư Tô Lâm, toàn hệ thống chính trị và sự đồng lòng của nhân dân, Đại Tá PGS TS Nguyễn Văn Sáu, Phó Viện trưởng Viện chiến lược và lịch sử Quốc phòng Việt Nam, Bộ Quốc phòng tin tưởng:

“Chúng ta tin tưởng rằng, công cuộc đổi mới này như cuộc đổi mới lần thứ 2, nhưng mà trên vị thế, tiềm lực và tương lai của chúng ta sẽ sáng rõ hơn rất nhiều và tôi tin chắc rằng công cuộc đổi mới lần này giúp cho thành quả công cuộc đổi mới của 40 năm qua tiếp tục được khảng định được phát triển lên một tầm cao mới và để đưa dân tộc ta bước vào một kỷ nguyên mới, và tiếp tục nâng cao vị thế, uy tín của đất nước ta để vững bước trên con đường đi lên chủ nghĩa xã hội. Đó là một trong những nội dung hết sức căn bản mà chúng ta tin rằng khi chúng ta tổ chức thành công đại hội đại biểu lần thứ 14 của Đảng cũng là thời điểm đưa đất nước chúng ta bước vào kỷ nguyên mới.”