Coh nhiệm kỳ 2020 - 2025 Đảng bộ tỉnh Kon Tum khoá XVI vêy bâc xa nay bh’rợ pa dưr rau liêm choom, pa hêl cr’noọ xa nay z’lâh zr’năh k’đhap âng đhanuôr. Tơợ c’xêê 7 bêl đêêc ahay xay bhrợ chính quyền 2 cấp, pazum tỉnh, zr’lụ pa dưr âng pazêng chr’val manuyh Xơ Đăng ăt mamông năc vêy ta bhrợ t’bhưah, Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ g’luh tr’nơơp pazêng chr’val công xay moon crêê pazêng xa nay bh’rợ bha lâng đoọng bhrợ t’vaih rau liêm choom bhlâng coh cr’chăl pa dưr t’mêê.

Tơợ muy pr’loọng đong lum pr’ăt tr’mông zr’năh k’đhap, xang 6 c’moo t’bhlâng pa bhrợ, pa bhlâng năc bơơn choh tơơm sâm Ngọc Linh, pr’loọng đong anoo A Tụ, coh cr’noon Pu Tá, chr’val Măng Rí xoọc đâu năc vêy rau đớc, vêy rau cha. Anoo Tụ prá xay, đươi vêy xa nay bh’rợ pa dưr t’nơơm zơ nươu âng Tỉnh uỷ Kon Tum ty ahay, xang n’năc vêy ngân hàng zooi đoọng vặ zên pa bhrợ năc pr’loọng đong anoo năc bơơn choh tơơm zơ nươu chr’năp n’nâu. Xoọc đâu lâng bhươn sâm Ngọc Linh lâh 800 t’nơơm, ng’xay đợ axậ a năm lâng cr’liêng ng’pêêh coh zập c’moo năc pa bhlâng ặ bơơn bấc zên đươi dua coh pr’loọng đong: “Pr’loọng đong zi l’lăm ahay zr’năh xr’dô pa bhlâng, ch’na cha căh zập. Tơợ bêl tỉnh vêy xa nay bh’rợ zooi đhanuôr choh tơơm zơ nươu, acu vặ zên choh sâm Ngọc Linh. Đợ t’nơơm sâm choh đanh tơợ 4 tươc 5 c’moo nâu cơy ơy vêy cr’liêng. Acu pac lơi m’bứi bhrợ m’ma choh p’xoọng, ha mơ năc pa câl vêy zên đươi coh pr’loọng đong. Bơơn choh t’nơơm sâm Ngọc Linh năc êêh muy acu năc pazêng đhanuôr coh bhươl cr’noon n’nâu doọ dzợ ha u cha, doọ dzợ đharựt”.

Cr’chăl c’moo 2020 - 2025, Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Kon Tum g’luh XVI xay moon cr’noọ xa nay pa xiêr đợ pr’loọng đong đharựt âng tỉnh zập c’moo tơợ 3 - 4%. Hân đhơ dzợ bâc rau zr’năh k’đhap, năc coh rau la lua cậ đhr’năng pa xiêr đharựt coh zr’lụ ch’ngai bha dăh, năc bơơn đợ pa xiêr bâc lâh mơ pa châng lâng cơnh xa nay nghị quyết. Pazêng chỉ thị, nghị quyết lươt đh’rưah lâng xa nay pa dưr, pa têệt lâng rau zooi đoọng la lua ta nih, crêê cơnh cr’noọ xa nay âng chính quyền pazêng cấp, năc ơy choom pa dưr rau liêm choom. Anoo A Linh, coh cr’noon Đăk Ka, chr’val Tu Mơ Rông, prá xay, pr’loọng đong năc vêy ta đoỌng m’ma, zên vặ lâng vêy ta pa choom cơnh ng’choh, tu cơnh đêêc năc căh muy t’bil lơi đharựt năc anoo t’bhlâng bhrợ t’vaih t’bấc cr’van cr’bhộ: “Coh pazêng c’moo ahay pr’loọng đong cu choh cà phê, choh bời lời xang n’năc công ting zư lêy crâng đoọng vêy p’xoọng rau bơơn pay pa chô lâng bơơn t’bil lơi đharựt lâng bơơn băn par k’coon lươt học liêm zập. Bơơn rau k’rang lêy âng Đảng, Nhà nước năc acu t’bhlâng choh tơơm cà phê crêê cơnh đoọng liêm choom lâh mơ, pa câl năc chr’năp dal. Ting n’năc acu công t’bhlâng zư lêy crâng, cr’noọ năc choh tơơm zơ nươu coh crâng đoọng căh muy bơơn t’bil lơi đharựt ting n’năc công kiêng bhrợ t’vaih cr’van cr’bhộ”.

Tơợ pazêng c’lâng xa nay, nghị quyết, bh’rợ tr’nêng crêê, liêm, 5 c’moo ahay, bâc pr’đươi chr’năp âng đhanuôr Xơ Đăng coh zr’lụ da ding k’coong n’đăh mặt t’ngay lơơp âng Quảng Ngãi, cơnh a’moot, sâm a’ngoọn, ngũ vị tử… ơy vêy ta đơơng pa câl coh siêu thị ga măc. Pazêng g’luh pa câl hàng trực tuyến tơợ bhươn sâm Ngọc Linh coh zr’lụ da ding k’coong ch’ngai bha dăh vêy ta bhrợ ta luôn. Bâc bhlâng cr’noon ăt coh zr’lụ ch’ngai bha dăh cơnh Vi Rơ Ngheo, Tu Phó, Kon Vơng Kia… công dưr liêm pr’hay đươi tơợ bh’rợ du lịch bhươl cr’noon. T’cooh Võ Trung Mạnh, Bí thư Đảng uỷ chr’val Tu Mơ Rông, tỉnh Quảng Ngãi prá xay, zr’lụ da ding k’coong ch’ngai bha dăh n’nâu công ơy bơơn lêy c’rơ la lay lâng c’lâng bh’rợ pa dưr crêê cơnh: “Đảng uỷ chr’val t’mêê xay moon rau liêm choom la lay đoọng ha đay. Puôn chr’val t’mêê coh xa nay văn kiện xay moon xa nay bh’rợ bha lâng năc pa dưr, zư lêy crâng, choh tơơm zơ nươu, b’băn coh crâng đh’rưah lâng du lịch. Chr’val n’đăh mặt t’ngay lơơp pa dưr tơơm pay cha p’lêê, b’băn ha dợ lâng chr’val n’đăh mặt t’ngay looh năc zư lêy crâng, choh tơơm zơ nươu, b’băn coh crâng đh’rưah lâng pa dưr du lịch năc c’lâng bh’rợ bha lâng. Pazêng chr’val công ơy bhrợ pa dưr cr’noọ xa nay ha zập chr’val”.

5 c’moo ahay, pazêng xa nay bh’rợ crêê liêm âng Đảng bộ lâng chính quyền tỉnh Kon Tum ty ahay công năc ơy la lua lươt moot ooy pr’ăt tr’mông, bhrợ tr’xăl ooy cr’noọ xa nay, bh’rợ tr’nêng âng đhanuôr Xơ Đăng zooi k’r’bhâu pr’loọng đong đhanuôr coh đâu căh muy t’bil lơi đharựt nhâm mâng ting n’năc năc dzợ mâng loom t’bhlâng t’vaih cr’van cr’bhộ.

Tơợ t’ngay 1/7 bêl đêêc ahay 102 chr’val, phường, thị trấn âng tỉnh Kon Tum ty bhrợ bh’rợ pazum dzợ 40 chr’val, phường lâng chô pazum ooy tỉnh Quảng Ngãi t’mêê. Pazêng chr’val t’mêê n’đăh mặt t’ngay lơơp da ding k’coong âng tỉnh Quảng Ngãi ơy xay bhrợ liêm choom Đại hội đại biểu Đảng bộ chr’val g’luh tr’nơơp lâng xay moon ghít đợ xa nay bh’rợ bha lâng coh nhiệm kỳ 2025 - 2030 đoọng bhrợ t’vaih rau pa dưr k’rơ lâh mơ coh cr’chăl pa dưr t’mêê./.

TỪ NGHỊ QUYẾT GIẢM NGHÈO ĐẾN VIỆC LÀM GIÀU CỦA NGƯỜI XƠ ĐĂNG NƠI ĐẠI NGÀN QUẢNG NGÃI

Dân tộc Xơ Đăng có tổng dân số hơn 212.000 người cư trú chủ yếu ở các xã vùng cao, vùng sâu, vùng xa của tỉnh Kon Tum cũ, nay là phía Tây tỉnh Quảng Ngãi mới. Trong nhiệm kỳ 2020- 2025 Đảng bộ tỉnh Kon Tum khoá XVI đã có nhiều quyết sách khơi dậy được tiềm năng, cổ vũ tinh thần vượt khó vươn lên của người dân. Từ tháng 7 vừa qua thực hiện chính quyền 2 cấp, sáp nhập tỉnh, không gian phát triển của các xã nơi người Xơ Đăng sinh sống được mở rộng, Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ lần thứ nhất các xã cũng xác định đúng và trúng những khâu then chốt để tạo bứt phá trong giai đoạn phát triển mới. 

Từ một hộ dân hoàn cảnh khó khăn, sau 6 năm chăm chỉ lao động, nhất là trồng được cây sâm Ngọc Linh, gia đình anh A Tụ, làng Pu Tá, xã Măng Ri giờ đã có của ăn, của để. Anh Tụ cho biết, nhờ có chủ trương phát triển cây dược liệu của Tỉnh uỷ Kon Tum cũ, rồi được ngân hàng hỗ trợ vốn sản xuất gia đình anh mới trồng được loại dược liệu quý này. Hiện với vườn sâm Ngọc Linh hơn 800 gốc, chỉ tính lượng lá và hạt thu hái hàng năm đã dư giả cho việc chi tiêu của gia đình:“Nhà mình trước đây khổ nhiều lắm, cơm còn thiếu ăn đấy. Từ khi tỉnh có chủ trương hỗ trợ người dân phát triển cây dược liệu, mình được vay vốn trồng sâm Ngọc Linh. Những cây sâm trồng 4 đến 5 năm giờ cũng đã cho hạt.  Phần mình tiếp tục để giống trồng thêm, phần cũng bán để có tiền tiêu trong gia đình. Trồng được cây sâm Ngọc Linh không riêng gì mình đâu mà bà con trong làng cũng hết đói, hết nghèo rồi”.    

 Giai đoạn 2020- 2025, Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Kon Tum lần thứ XVI đặt mục tiêu giảm tỷ lệ hộ nghèo của tỉnh mỗi năm từ 3- 4%. Tuy điều kiện còn không ít khó khăn, nhưng thực tế tỷ lệ giảm nghèo ở các xã vùng cao, vùng sâu, lại đạt mức giảm gấp đôi nghị quyết. Các chỉ thị, nghị quyết đi liền với các đề án phát triển, gắn với sự trợ giúp thiết thực, trúng đích của chính quyền các cấp, đã thực sự phát huy hiệu quả. Anh A Linh, làng Đăk Ka, xã Tu Mơ Rông, cho biết, anh được hỗ trợ cả giống, vốn và kỹ thuật, nên không chỉ thoát nghèo mà còn đang phấn đấu làm giàu:“Những năm qua gia đình mình trồng cà phê, trồng bời lời rồi mình cũng tham gia quản lý bảo vệ rừng để có thêm thu nhập nhờ vậy vươn lên thoát nghèo và nuôi được con cái ăn học đầy đủ. Được sự quan tâm của Đảng, Nhà nước mình sẽ tiếp tục học hỏi chăm sóc cây cà phê đúng kỹ thuật để có năng suất, chất lượng cao bán được giá. Rồi mình cũng tích cực bảo vệ rừng, kế hoạch sẽ trồng dược liệu dưới tán rừng để không chỉ thoát nghèo mà cũng muốn làm giàu”.

Từ những chủ trương, nghị quyết, giải pháp đúng, trúng, 5 năm qua, nhiều sản vật của bà con dân tộc Xơ Đăng vùng núi cao phía Tây Quảng Ngãi, như tiêu rừng, sâm dây, ngũ vị tử… đã lên kệ các siêu thị lớn. Những buổi bán hàng trực tuyến từ những vườn sâm Ngọc Linh ở vùng rừng núi xa xôi diễn ra thường xuyên. Nhiều thôn làng heo hút chỗn rừng xa, lũng sâu như Vi Rơ Ngheo, Tu Thó, Kon Vơng Kia… cũng khá lên nhờ phát triển mạnh du lịch cộng đồng. Ông Võ Trung Mạnh, Bí thư Đảng uỷ xã Tu Mơ Rông, tỉnh Quảng Ngãi, cho biết, vùng núi cao xa xôi này cũng đã tìm thấy thế mạnh riêng và lộ trình phát triển phù hợp: “Đảng uỷ xã mới xác định lợi thế riêng cho mình. Bốn xã mới trong nội dung văn kiện xác định trọng tâm đó là phát triển, bảo vệ, quản lý rừng, trồng dược liệu, chăn nuôi dưới tán rừng gắn với du lịch. Xã phía Tây phát triển cây ăn quả, chăn nuôi còn các xã phía Đông thì quản lý bảo vệ rừng, trồng dược liệu, chăn nuôi dưới tán rừng gắn với du lịch là định hướng chính. Các xã cũng đã xây dựng chỉ tiêu cho từng xã một”.

5 năm qua, những quyết sách đúng đắn của Đảng bộ và chính quyền tỉnh Kon Tum cũ đã thực sự đi vào đời sống, làm thay đổi tư duy, nếp nghĩ, cách làm của đồng bào Xơ Đăng giúp hàng nghìn hộ dân nơi đây không chỉ thoát nghèo bền vững mà còn tự tin vươn lên làm giàu.

Từ ngày 1/7 vừa qua 102 xã, phường, thị trấn của tỉnh Kon Tum cũ thực hiện sáp nhập còn 40 xã, phường và nhập về tỉnh Quảng Ngãi mới. Các xã mới phía Tây nơi đại ngàn của tỉnh Quảng Ngãi đã tổ chức thành công Đại hội đại biểu Đảng bộ xã lần thứ nhất và xác định rõ những khâu then chốt trong nhiệm kỳ 2025-2030 để tạo bứt phá trong giai đoạn phát triển mới./.