Phính Pẹ mìu miền ziêm Lai Châu guyền hnâyz tzấu ziều mảng

          Gang hít khói kềm thông tzíp khé pịa 10 há, hayz đom tồng hnăng nải, cuzn 100 huaz miền màn ziêm 2 láng Thèn Pả kếu Háng Là tồng plaiz 1 làn pháo nayz anhz tzíp tzấu tzéng coz nhủng liều tzíp khé. Tò con múa tỏi tzấu coz nom lìu lổng chè nòm cômz, ông Giàng A Thắng, bí thư chi bộ láng Thèn Pả guyền hnâyz congz: Ziêm tóng mình pháo tháo phiều tzênhz, tỉm lờ plêz, tzấu lìu tồng tuz ban thấy mhiên plaiz công đỏ đàng pun từng làn miền, từng chà tình. Khzố tzấu hnăng nhây bez hayz làn tồng guyền hnâyz:

          “ Paz lìn 2 láng bez 126 huaz, tấy paz huaz chà tình tồng lái sấy tzẳng, ziêm nayz múa tỏi càn zẩy. Zia bua tồng mayz hể coz chà tình khuýn cáp. Múa tỏi càn tzẩy khuýn cáp hnoi công liều tzấu, kếu tấy nhàn phún đảng khuýn cáp bez 1 huaz 1 tzỉu”

          Nhniêuz hnăm phét héng cờ tzong thông pịa pliến tẩy ziều mảng sinh thái tuz tzính múa tỏi miền màn ziêm láng hểu hít puột coz hnoi chổm tuần phai bez coz hnoi hít khốn mài khzàm làn miền tháo nayz. Lỉu bez y láng họp kếu tỏi liều búa kếu xía, guyểnduấn chaoz tzấu. Puột tồm tzuống y láng phính pẹ mìu miền hò nò, pliến kềm nayz anhz lái múa tỏi miền màn tzuống, múa tỏi miền màn cunz xiêuz liều tzấu ziều mảng, xía guyển hả tồng ấy.

          Chủ trương kếu chaoz tzấu hả tzẩy nhây bez tzìn bayz hiuz tzó ziêm hayz đao khzuất? tấy tzìn khziếm tháo 100 tzỉu nom nhàn liều púng nhàn con đảng hải mayz hô, nhây bez tói kếu coz huaz chổm bez tấy tzìn 1 tzỉu ziệt huaz tzụ khuýn cáp bez mayz tzẩy phái. Ông Giàng A Súa, miền màn ziêm láng Thèn Pả hả sâuz khzuất caz ngân hàng nông nghiệp guyển 100 tzỉu tzìn. Y láng chuổng nhniêuz liều ông Súa mình caz tzìn liều tzấu ziều mảng. Ông Súa congz mayz kènh mài hayz tzản múa tỏi ziêm nayz anhz hò nò hnăng nải.

          “Zia sâuz pháo tzó sổ đỏ mình caz ngân hàng nông nghiệp nhây tzìn tuz 100 tzỉu duấn. Hnăng nải ỳ hít tzấu lỉu 100 tzìn, guyển puột khzé khzăm, guyển kếu xía hả thính 150 tzỉu tzìn khzính tzấu tuz hnăng nải”

          Tấy tzìn caz kếu tấy tzìn xía, guyển pong thính tuz láng tziêuz 2 láng công khoi mái chà sỉ duấn liều tzấu chào tầu, tzấu lìu, pun coz làn khzé ziều mảng tình tzáo. Ziết bez 20 làn miền tuz plaiz mình hộ chaoz tzấu mô hình ziều mảng tồm tzuống ziêm láng Cát Cát kếu Sa Pa.

          Ziêm pliến kềm thông quangz hòng chiệp ha ghez nayz 10 nhnáng, múa tỏi ziêm Tả Lèng hả tzấu ziều mảng, nít kếu phính pẹ mìu miền nhây vuồn hoá ưu khé ziêm nhủa kếu nhỉa sanhz tháo. Ziết bez đuông ziêm tzèng hổ púng nhàn tzìn tzấu hạ láng, nhây bez pongz 1 há nayz hả tzíp quyaz đảng 6.000 luồn khzé ziều mảng, ưu tuz quyaz đảng 30 tzỉu tzìn.

          “Tài ziết dủn zia tháo nayz zia hái laz xì ói vuổi lùng tzẳng làng. Tài nhể bez ziêm nayz laz xì dểnh duổi. Múa tỏi ziêm nayz laz xì chiền”

          Ông Phạm Văn Kiện, Chủ tịch UBMM Tả Lèng xía pun hiuz: liều puz lống tzíp khzé, múa tỏi miền màn tẩy pung hả liệp tzèng khzàm tổ liều cunz xiêuz, phụ sú ziêm tìu công phiều tzênhz tháo puz lống pènh on bếu tzịa  liều múa tỏi miền màn tzấu can.

          “Thấy liệp coz tìu chaoz liều múa tỏi miền àn tzấu lống ziều mảng. Tồm tzuống xiêuz mảng mayz tzá cói kềm tỏng lẩy. Búa pun múa tỏi miền coz tzùng đéng cuối”

          Ziêm hang pongz 1.000 khzí tói kếu vuồm khoiz, tóng ziều mảng cờ tzong Tả Lèng tuz khzé phún tỉnh mài tóng duổi, lùng tzẳng tzuôngz hăng Đà Lạt. Tháo nayz ziều mảng mayz tan tuz mảng cờ tzong tẩy hang phai paz bez coz làn khzé anhz cào hiuz đỏ tồm tzuống  nhây tìu hò nò liều phát héng ziều mảng mảng mình pháo chămz ngỏ zỉa chổm pun múa tỏi phính pẹ mìu miền ziêm nayz./.

                   Thanh Thuỷ- Khắc Kiên- Thu dịch

Chaoz bùng tangz pảnh dùi pánh huz tầy goz ziêm tào xanh

1. Tào xanh pút pảnh be dùi pánh huz tầy goz bez:

   Náy bez nhủng pảnh nhía xiếp quýa tào xanh. Tào xanh pút pảnh dùi pánh huz tầỳ goz bez Ngùng, vièng ngùng, túngz, zùng, cừu, gzè, chung..

   Pảnh dùi pánh huz tầy goz nhía ziêm tào xanh hênz quýa tào xanh pút pảnh, quáy coz nhủng cờ náy zúi tào xanh, nhía quýa diéo, quáy tào xanh puốn, chà xỉ piên tào xanh.  Pảnh nhái ziêm náy nomt óng quáy vuaz nom tóng, nhía ziêm náy xanhz quyá vuaz xanhz, nhía ziêm náy kuaz quýa pẹ kuaz…. Can Tổ chức thú y lùng điaz, náy bez nhủng pảnh tzấu tảy tào xanh thamz hảy.

2. Hít tào xanh pút pảnh.

   Bez tào xanh xố, chom 41-42 độ C ziêm 2-3 hoi; pháo blộc vuôm ziêm dùi pánh, biệt, , gang nảy tấy blộc huz thuất vuôm  tzấu dùi pành huz thuất biáo hangz xà phòng. Pờ tzong pháo thàm nom plộc vuôm , thuất vuôm tzuối, ziêm tầ con bez pháo blộc  thuất vuôm tzấu huz tầy con, tầy goz, tào xanh nhó tồng pháo blộc , ốm tzấu tào xanh mun. Hangz congz tào xanh đuông mày ton hốp nhó bez nhó kềnh mun, cunz hoi nhó cunz gai.

3.  Diếp vác xin bùng tangz pun ngùng, vièng ngùng, zùng can định kỳ:

   Kếu ngùng:  Diếp đia tày diết dủn pun ngùng ton hít ngùng ton gzỉa tuz 2 tuần táo pháo, diếp đia tày nhể dủn gang 4 tuần. gang nảy cunz 6 há anhz diếp dủn.

   Kếu túng: diếp đia tày diết dủn hít  túng ton  gzỉa tuz 2 tuần  táo pháo, tháo tày 4 tuần anhz diếp dủn, gang anỷ cunz gang 6 há anhz diếp dủn lềm tùng công, tùng nhế.

   Kếu zùng: Diếp đia tày diết dủn hít zùng ton gzỉa tuz 2 tuần táo pháo, gang 4 tuần anhz diếp dủn, gang nảy cunz 1 nháng diếp 1 dủn.

4. Tzỏ pảnh

Ưz mày háy nhủng đia tzỏ lống tuz đút náy tìu pảnh. Tìu công mảng cấu tào xanh kềnh tzụ lống, hít tào xanh nhía pảnh bez tzụ vuốn  ziêm tóng gai, dểnh, pun nhản cờ náy mao, khuz, lổng đia đao dểnh tóng puồng huz, lổng  dấm xui, phèn sui, đia buaz, kếu piều sui vuôm, piều lòng , tzà nòm,  piều ói nòm, sim nòm tzọp tỏi dát pháo tóng puồng huz.

          Gang 2-3 tuần bez tấy tóng huz càn thuất ò lún, líu lống./.

                                                                                                                                                                                                                                                                          Thu Thuỳ st –Nghiệp dịch