Bài thứ 5, ngày 20/10/2015

Phụ nữ  Nậm La; giữ lửa nghề truyền thống

          Ziêm quyaz đảng 20 làn tỏ dỉa đảng hải, tháo ỳ hít Hợp tác xã Namạ la hả mài 25 thành viên,, plùn plaiz pến 2 tổ. ziệ tổ lẩy mài 10 làn tỏ dỉa dênhz bez coz làn miền pùa tzáo bliẻng, hài đát đia, khzống khzống, lùn. Ziêm tói pùa tzangz, coz làn cu, làn tỏ hả tzấu khzuát khzàm nhủng húa còn ziều phụ sú zieme chà tình hnanưg xuống,  dầm tào, khăn piêu, diềm plá, làn nhiểu miền, miền chẳng chàn thái nhây lùi đaoz. Coz nhủng pèng piêuz khzống ziêm tồm đia, dênhz pun puột coz làn nhiểu miền hả phấy khzá tzấy. Cán coz lnf cú làn tỏ zieme nayz, coz nhủng hòng húa dênhz lieuè phụ sú pun coz làn miền ziêm chà tình múa tỏi chàn Thái, tuz múa tỏi miền màn cô phát laz xì lác. Tỏ Cà Thị Sơ ziêm láng Mé, Phường Chiềng Cơi, Tồm plấu Sơn La, xã viên hợp tác xã pun hiuz:

          Băng: ‘ Zia bez làn miền lác đát tồm đia, tỏ dỉa khzính chuổng tỏi thấy liệp hợp tác xã nayz. Zia mayz ói phính chàn Thái mienè nhây  nhủng công đát tồm đia còn ziều puồng mất lái nải zia chuổng kếu coz làn tỏ diaz phàn xiêuz vuônz nhủng công còn ziều nayz. Tzấu khzuất nhủng hòng húa nayz zia laz xì guyền hnâyz./.

           Chuổng kếu tổ đát tồm đia, tổ dịch vụ lai khzói tồng lẩu mài 15 làn xã viên lẩy phụ sú lống coz làn khé, kếu coz nhủng lai khzói còn ziều congz đỏ phính chàn Thái miền nhây vuồn hoá hnăng : Ò kháng gai, bliẻo tzí, hnàng lam, che tzí… Mài công tzấ, mài thim nhuồn xiêu lái nải coz làn tỏ dỉa nhây sấy tzẳng tuz pầu pháo. Tỏ Cà Thị Thơm, ziệt làn xã viên lọ tzụ tổ dịch vụ lai khzói pun hiuz thim:

          Băng: ‘ Láng tzông coiz thiuz seng, đào thâuz, lình tẩy tzộ, zia bua chuổng thấy liệp pế hợp tác xã nayz liều tẩu khzáng pun coz làn tỏ dỉa mài công tzấu. Ziết khzé khzố tuz liệp tzèng nhaya bez coz làn tỏ dỉa nhây nhuồn xieue hả òn tỉnh, coz làn xã viene nhây nhuồn xiêu pènh pun ziêm quyaz đảng 3 tzỉu nom nhàn táo pháo, miền mài pùa tào bez quyaz đảng 12 tzỉu nom nhàn/há”

          Coz nhủng hòng húa ziêm HTX tzấu khzuất mayz tan phụ sú coz chà tình múa tỏi chàn thái miền ziêm tẩy pung, bez ì hít khzàm làn khé ziều mảng ziêm coz sanhz cờ hên pliến tẩy Tây Nguyên hả hiuz tháo coz nhủng hòng húa. Nayz tìu tồng hả tzùn khzuất pun can chủ nhiệm hợp tác xã  tzụ mayz tình ló hiuz, coz nhủng mâu seng pịa đát đia, pầu hang xiều xềnh coz nhủng hòng húa liều tạp ếnh hây tzẳng. Tỏ Cà Thị Thoả, Chủ nhiệm HTX Nậm La cho biết.

          Băng: ‘ Ziêm tzèng hổ tháo zia bua sẽ plài plấu òn tỉnh lai khzói phính miền. Tài nhể bez đát tồm đia  sẽ tzấu khzuất khzàm nhủng hòng húa. Coz nhủng húa tzụ duổi, tạp ếnh hây tzẳng . Coz nhủng húa tzấu khzuất hả tuz coz làn khé ói mái.

          Tháo kếu Sơn la, khé zìều mảng pến tình tzáo tháo thăm HTX Nậm la. Múa tỏi chàn thái miền nhaya nhây lai khzói, coz puẩn quà tồm đia  sẽ thính khé ziều mảng mayz lợ khú tuz duấn ziệt tẩy pung  tồm plấu SƠn la hnăm khzé./.                                Lường Hạnh.- Thu dịch

Chuyên mục thứ 3 ngày 20/10/2015

Coz bỉa bùng tangz pảnh pun zùng

( Miền chảng kếu miền xiaz tộ)

1: Duốn zùng puônz:

Tồng hangz coz nhủng tào xanh khờ lểnh, liều kênz coz tào zùng puônz tzụ kênz quýa ziểm zùng đảng vuaz. Timz mảng zùng quýa xin tzảng, zùng câuz lống phai mayz lống, zùng họp kếu khzáng zúng úi. Chuổng nải tzụ kênz zùng puônz ziêm coz nom tóng zúng úi puz lống chất lượng. Tzía tìu tzụ cấu tháo hít kênz zùng puônz:

a. Kênz zùng nhấy zỉa ton:

- Kênz coz tào zùng duổi, lờ khốt đô, xin duổi, đốp mao, prê duổi, nhó đaoz húng thuất đảng ménh, mài thàm tìu diàm chaoz ziêm nhó.

- Zỉa ton: Coz luổi ton zuồn, tấy zùng ton zỉa thamz, tziàng hang.

- Phát hiáng: Kênz coz tào zùng cào phát hiáng tói kếu coz tào zùng khờ lểnh ziêm quàn tziàng hổ thôz zỉa thuất, hít tuz 6 há, hít pun xanh, hít zỉa luổi ton đảng hải.

b. Kênz zùng câuz: Kênz coz tào zùng hô, hênz, duổi, 4 chiaz tzáo hô, mình tài xiếp.

c. Kênz zùng úi lổng oz: Kênz coz tào zùng xin tzảng zuồn, hênz, thzàm tzùi mài oz thamz, lờ khốt hô, tờ tán tzạ kếu quangz, tzáo hênz, đốp mao, prê duổi.

Mái zùng ziêm coz nom tóng mayz mài coz nhủng pảnh cờ día. Zùng tuz mái duốn tzụ pun ghez càn ziêm liều timz mảng  pảnh ziêm 2 – 3 tuần, hanzg congz zùng lống hênz, nhản hốp cáo dòi bez xính pun tzọp pịa quàn.

2. Duốn cờ nayz nhản:

Lái zùng nhản thàm nhủng, mảng tài nhản coz nhủng miaz càn thuất, coz nhủng điàng nòm, bièo gaoz, cờ mẹ nòm, càm tzía nhây tuôiz, coz nhủng đòi… ziêm nài cờ nayz nhản menh danh 55 – 70%.

Liều zùng phát hiáng lống kếu coz nom khzáng ziêm bua nhây kuaz ỳ tzản, bua pến púng mảng zùng ziêm coz nom cờ tzong mayz tzấu cành tzuống tuz. Chuổng kếu coz nhủng cờ nayz nhản khờ lểnh. Lổng coz nhủng hangz cờ nayz nhnả ziêm hít tzấy pến bia, tiuz, càm tzìa tòng… liều phụ sú cáo dòi cờ nayz nhản pun zùng ziêm coz thóng, zỉa tzộ nhàn tzìn zúng úi kếu pầu hang pến piêuz hiàng thzun./.

T.Thủy – Biên dịch