Pẹ mìu miền Sơn La nhây ziềm lám tzảng ồng thái ziêm hoi dờ hấy

Pongz 5 nom tziàng hổ lùng mán hoi 30/12 bua miền nhây hoi, pliào tziêuz tzụ chamz 3 tìu hào gimz nhây goà mayz puồng naoz tuôiz, nhiát 3 tìu hung pịa pluốt pịa pliaoz nhây 4 pung, pịa tzình thuất cờ nhìa tào cành hô. Tzíp nải bez lổng canz pluốt dểng pliaoz kếu hiêuz hamz tzùn coz tìu mayz xiểu mình kếu lồ hiáng, xiàng hiáng chà tình tìu tìu xiểu, chom pêuz, hồng phuz. Hít pluốt tziáng cờ nài pháp ziêm cờ nhúa pliaoz, pliào tziêuz nanz 3 tìu hào gimz nhây goà mình quảng ziêm phàm thzá chaoz can húng pờ hoi đót zỉa chề. Ưz quânz làn miền tzấu nayz tìu công tzụ bez miền chảng ( mảng tài mayz tzấy pliào tziêuz). Hít tzấu tziáng nải tìu công xính hểu chà tình miền nhây vuồn duốn tzíp xiàng hiáng. Ông Thào Chứ Chỉa, ziêm Co Nhừ láng, Long Hẹ xía, Thuận Châu guyển, Sơn La xanhz pun hiuz: Can pẹ mìu miền nhây ziềm lám, nayz puổn tzụ mài hùng lầu, pờ tzía làn miền ziêm chà tình bez mài pờ tzía nom cháo kếu liều tzểnh 1 – 2 nom cháo pun biào, tào xanh ziêm pliaoz chuổng kếu 2 nom che, 1 nom bez chè nhấy, 1 nom bez che cóng. Tzíp nải pliào tziêuz tzụ tò hùng lầu, 2 nom che an ziêm tào cành hô:

“ Hít hểu vuồn, puaz 12 tìu hung, dốp pịa lùng lầu chuổng kếu che nhây cháo. Hểu vuồn tziáng, nải nom hùng lầu kếu cháo an 3 hòi muốn. Hít quýa 3 hòi muốn puaz hung xính tò cháo zỉa vuồn pun 1 làn 1 nom”.

Can ông Lầu Vả Mua, ziêm Cha Mại A láng, Long Hẹ xía, Thuận Châu guyển: Hít hả tzong bển tziáng coz nhủng, pliào tziêuz phai bez miền hiuz duốn pẹ mìu miền nhây ziềm lám sẽ xâuz ziêm tào canh hô, púa nanz 1 nom ngùng chong hả plái pến 2 ménh kếu nom lình liều boz hểu vuồn. Hểu vuồn tziáng bez pliào tziêuz tzụ tzoi nải nom ngùng chong thuất cờ hinhz ménh, hangz congz 2 ménh ngùng chong gốp zỉa đao bez coz làn miền ziêm chà tình nhây vuồn hả duốn líu, gang nải tái tói che tzệp tzụa kếu anhz hểu vuồn thim ziệt dủn. Nghìn nhiếu hểu hangz nayz:

“ Ỳ hoi bez hoi lống, lồ hiáng quýa, xiàng hiáng tháo. Zia hểu suông miênz, kềm miênz, zia nhây chà tình bển bốm hang, mài che mài cháo hểu tào xanh, biào mhâyz, nhàn tzìn, hểu líu coz làn phùn phaz ziêm chà tình nhây vuồn duốn chà tình nhản dờ hấy.  Quýa xiàng hiáng ói tziàng chà tình hayz làn tồng lống hênz, mayz pút pảnh, biào thzuz puôngz lám, nhàn puôngz bụa, tào xanh puôngz zồ làn”.

Tzấu tziáng nayz tìu lấy, chà tình xính bển bốm háng xíp ồng thái. Tziểu pịa từng huaz, hayz huaz pút tzòi bez mảng tài tái túng liều muổn có ziếu, hầu chế tháo nhản. Pliào tziêuz bển bốm háng mài: tzía á che phai túng nhây oz an pịa 1 nom viênz, 1 viênz háng, 1 nai tiuz, 1 nom tzanz an đảng miền tìa, 3 nom tôn liều an pháo cờ ngải bốm. Pliào tziêuz ziêm cờ điaz nanz nai tiuz thziaz kếu xíp miênz hểu ồng thái, cú thái duốn nhản dờ hấy kếu tòn chuôiz phùn phaz. Gang nải chà tình xính bển háng muổn có ziếu, hầu chế chuổng nhản, thzêng tỏi quýa xiàng hiáng lống hênz, tzấu nhản tuz…

Puổn khziếm hải ziêm pẹ mìu miền nhây hoi dờ hấy bez thiuz miền tìa kếu tzâyz nét miền tìa. Tzấu nayz tìu lấy, pliào tziêuz tzụ cói 1 khang hào gimz kếu cát 1 khoaiz tzâyz xiang thiuz pun lồ miền tìa, chuổng nải kênz 1 nom che cóng xiz, duổi hải liều tái, thzun piê ziêm che nhây chàng hồ liều nét pháo khoaiz tzâyz ziêm miền tìa. Gang nải tò che mình tzệp tzụa, an pịa piền liều tò pháo miền tìa muổn ồng thái cú thái, tháo xành ziết đom xính tò zỉa. Ông Thào Chứ Chỉ ziêm Co Nhừ láng, Long Hẹ xía, Thuận Châu guyển, Sơn La xanhz pun hiuz:

“ Tìu công thiuz miền tìa bez pẹ mìu miền zia bua tzấu pịa đamz muốn hoi 30/12 bua miền nhây hoi, hít ói làm quýa xiàng hiáng, lùng đom diêuz quýa xin chiều coz tìu lống duổi. Tài nhể, hít tzấu tziáng miền tìa, pongz 3, 4 nom tziàng hổ lùng đom diêuz zia bua tzu mình tzoz vuôm đảng hải xiàng hiáng kếu hiêuz hamz chà tình tìu tìu xiểu, liều xiàng hiáng blủng hỏ, diéo phái, cành tzuống xiều xềnh cào thzamz. Tài pham bez hoi xành ziết đom, chà tình miền mayz tuz mình hái cô, mayz lổng nhàn mái hayz nhủng, mayz mình lồ thzia”.

Ziềm lám xíp miênz muổn ồng thái cú thái duốn nhản dờ hấy kếu thiuz miền tìa ziêm dờ hấy hoi kềnh mài muz tói kếu pẹ mìu miền. Vuổi hangz nải múa tỏi vuổn puz chiênz nayz tìu ziềm lám ziêm nayz tỏi quýa vuaz tỏi kếu hiêuz hamz ói ồng thái, cú thái lẩu puz hẩu pun phùn phaz mài sấy tzảng chom pêuz, hồng phuz./.

Chàn Thái miền Sơn La nhây ziềm lắm  nhàng chổm hoi 30

PV: Kềnh guyền hâyz tuz puồng ông! Lánh tzình ông hả liều tzièng hổ pun đài TNVN nhây lầy tzình nhàng chổm hoi.

Can chàn Thái miền bez mày thàm tìu ziềm lắm khù mảng. Hangz nảy tzong bển dòi pun ziệt nom dờ hấy bez múa tỏi tzụ tzấu háy nhủng?

Ông Hịa: Can chàn Thái chiaz nhây ziềm lắm, lồ nháng quýa líu xièng nháng tháo  bez ziêm hoi 29, 30 múa tỏi phiếu dểnh pieoz nhúa, pièo hên,  miền pài. Hít phiếu dểnh miền pài đảng hảy pièo tziêuz tzụ thôz ồng thái ximz goi, pun tòn chuôiz, cù ngoà phun thiuz hùng lầu viênz, thiuz vuôm xíp ồng thái, háy nhủng tồng bển pun xieng”.

PV: Nảy bez tìu công háy chà tình tồng tzụ tzấu. Hangz nảy tháo hoi 30 bez múa tỏi chàn Thái miền anhz tzấu háy nhủng?

Ông Hịa: Tháo 30 hoi múa tỏi pêu gzuaz, vuồn gzuaz, táy túng, táy che, tziz biáo. Tháo 8-9 nom tzièng hổ lùng muốn tzản bez bển bốm háng kếnh ồng thái, đảng hít chuống ồng thái máy cành háy làn tuz nhản đảng háy nhủng”.

PV: Gang hít bển tziéng bồm háng, coz nhủng piêuz an pháo miền pài pièo tziêuz  hểu ồng thái duốn kếu chà tình nhản xièng nháng hangz háy?

Ông Hịa: Gang hít  bốm háng síp ồng thái bển tziéng, pièo tziêuz  puaz hung, thiaz 2 tzanz tiuz, pái hểu ồng thái duốn kếu chà tình nhản nháng. Pièo tziêuz hểu “Lồ nháng quýa líu xièng nháng tháo, tòn chuôngz, cù ngoà phun tzấu nhản tzấu hốp zói, tzỏn tuz nhàn tzìn, zúng tuz túng che pun ồng thái nhản.  Nhản pả bez ồng thái puz hẩu pun làn làn lống hênz, chà tình pành on hồng phuz, cù ngoà phun tộ sâu zói, cành tzuống xiều xềnh hang, tzấu háy tìu xỉ tồng zói”.

PV: Gang hít puaz hung , hểu ồng thái duốn nhản nháng pả, pièo tziêuz anhz tzấu háy nhủng tháo tồm nháng muốn?

Ông Hịa: “30 muốn, tzièng pieoz miền máy puối ừ gzòm, tzièng muốn púa hung , máy háy tzản hung tuz chuột líu. Tziéng 12 nom tzièng hổ  quyá xièng nháng, xièng  hoi, pièo tziêuz anhz puaz hung pun ồng thái, thôz ồng thái  puz hẩu pun ziệt nom xièng nháng háy làn tồng tuz lống hênz, pành on, mày phuz mày lụ”.

PV: Tuz hiuz, cờ hên tấy kuaz tuz chà tình bển  chuống ồng thái, anhz mày tòn chuôiz, cù ngoá phun nhây kuaz tò chuống pháo miền pài. Nảy hít pièo tziêuz tzấu hangz háy?

Ông Hịa: “ hangz congz cù ngoà phun chuổng láng, phai pẹ láng  tò kuaz tháo chuống ồng thái bez pièo tziêuz lánh tò pháo kếnh ồng thái, liúa bua sồng thái nayz bez  háy làn, háy làn phun nhây kuaz chuống ồng thái. Thôz ồng thái puz hẩu pun”.

PV: Lánh tzình ông Tòng Văn Hịa, láng tziêuz ziêm Mòng láng, Hua La xía, tồm plấu Sơn La thôz tzùn pun múa tỏi hiuz chàn Thái miền Sơn La xanhz nhây ziềm lắm tzíp dờ hấy. Ói tháo xièng nháng hoi thênh ông kếu chà tình hành vảng, pành on./.

Phính ìu miền ziêm Phú Thọ sanhz tzấu Nhiàng chậm đáo.

Phính ìu miền ziêm Phú Thọ sanhz tzấu nhiàng chậm đaoz ziêm nom tồm plieoz (nom tóng tzẳng nải phính miền nhây ồng cố thái). Tzèng hổ tzấu  nhiàng chậm đâoz  lẩu pịa bua miền nhây 12 há chổm nhnáng, ziêm tzèng hổ 3 hnoi 3 muẩn. Khzàm chà tình ìu miền lẩu 12, 15,20 phai bez 30 nhnáng khzính tzấu nhnàng chậm đaoz 1 dủn. Nhiàng chậm đaoz tuz tzấu pịa tzèng hổ nhản pả dờ dấy gang nải bez búa kếu ồng thái tzấu nhiàng chậm đaoz

Liều bển đảng tzấu nhiàng chậm đáo, plièo tziêuz kên zhnoi lống tháo muẩn sịp miênz miền, ziệt làn pút tồng, hả tzấu tziêuz pun khzàm dủn nhiang chậm đaoz. Coz nhủng kuaz liều tzấu nhiàng chậm đaoz tzụ mài nải bez hung, pièng, tang, piêuz, tùng gongz, che, hnàng tzang, zùa tzông, vuôm nhàn, coz nhủng dụ, coz nhủng chề…Đảng hnoi lẩy tzính, coz lànmiền chẳng pịa kềm kez haoz duấn tzấu tàn đíu pháng. Ziêm cờ ngải tàn tzấu cha an coz nhủng liều sipz miênz hnăng: Dố, phàn tị, lồ sâu, sipz miênz miền nhây lui hấu… Ziêm pờ đống plieoz an 6  nom hnàng tzáng. Coz nhủng liều síp miênz tzụ an pháo hang, mayz pun khờ lểnh làn miền hua pịa, ziết bez mayz tuz kuaz tzụ mhây. Ziêm cờ ngải miền tiaz tuz đíu coz khoi pháng kếu coz khoi tzâyz tuz cắt pến chè cóng, phàm khzinh, y pung phiaz vả tói kếu nghìn nhiểu chiều òn lọ, kuaz on, cành tzuống pun xiêu. Gang nải coz làn sipz miênz miền bển đảng phiaz sâu liều búa pháo ồng thái kếu coz tào miênz, nayz bez nhủng công bển đảng laz xì khziếm. Phính ìu miền ziêm Phú Thọ nhây nhiàng chậm đáo bển khzàm nhủng tzìn tzâyz, ziêm nải mài tzầy mả.

Khoi lẩy, làn sipz miênz miền khzía tzà, khzía tiuz pịa 5 nom tzanz ziêm chà tình nhây miền tìa ồng thái, muẩn búa pun coz tào miênz, ồng thái chà tình tzấu nhiàng chậm đáo.

Đảng hải bez coz sịp miênz miền đíu pháng, y làn tồm sai sâuz ziêm đảng ménh miền tìa nanz lình hoáng kếu plôm ngùng chong búa pun coz tào miênz hiuz. Nhiàng chậm đaoz phinhs ìu miền đíu 15 khoi pháng. Gang hít muẩn tuz coz tào miênz duấn, làn sipz miênz miền tzấu phát liều xiêuz mảng nhnàng chậm đaoz  khzáo plièo tziêuz, ximz coz tìu mayz zảo, khzíp ziêm đảng ménh kènh ziệt gòa đéng phái liều tzấu phát. Gang nải chà tình bển 4 bổm hnáng liều sipz miênz, nayz hít làn sipz miênz miênz pủa nanz trảo thôz ồng tháo tồng ấy pun phính miền tzấu nhnàng chậm đáo. Síp pả bez  chà tỉnh bển hnáng  muẩn coz làn miền tháo nhản dờ hấy kếu tzấu tzấu nhnàng chậm đáo.

Khoi con bez Lả Lạp lì lò xuất xtảy. Gang nải bez tháo lả plịẻo dụ đao, lả tzéng bez tháo Lạp miênz a dạo kếu  piẻo tộ. Coz nhủng lả nayz mayz tzuôngz tỏi nhây bez tồng mài ấy ói ồng thái lénh pun chà tình hả tzấu nhiàng chậm đáo, phàn cháng duấn ồng thái nhây ền tzình, coz tào miênz hả puz hẩu pun múa tỏi sấy tzẳng òn lọ, hồng phuz. Hít tzấu tzéng 3 dủn bez múa tỏi anhz tzuổi nhản hnáng, hốp tiuz. Nhản pả, hít hốn lỉu múa tỏi anhz tzíp lả. Lả mình lả tài 6 dủn.

          Tháo tài pham muẩn, coz  làn sipz miênz miền cắt tzâyz, hểu ồng thais duấn kếu tòn chuôiz lỉu bez đam  pháo bụa tào paz blièo, pủa nanz chề muẩn blièo vuồn duấn. Tzấu pả, sịp miênz miền lổng trảo thôz ồng thái gang nhnáng anhz tzíp puz hẩu pun tòn chuôiz lống hênz, hồng phuz, chom pâuz. Chà ìtnh tái y tào tủng, tzấu tzầy mả phúng pun ồng thái.

Nhiàng chậm đaoz bez ziệt nhủng lẩy laz xì mài muz  ziêm khzàm toit nayz ziêm tồm tzuống mủa tỏi phính ìu miền ziêm Phú Thọ sanhz kếu nhủng lẩy nayz hả tuz Bộ vuồn hóa thể thao kếu ziều mảng  phiaz lénh bez di sản vuồn hóa phi vật thể kuaz cha.