Duấn phính chàn Thài pẹ Phai paz nhây láng nhản khziết há tziệp phấy (chàn thái hểu xíp xí)

         Tzía hoi quýa tháo coz láng phính chàn Thài pẹ miền ziêm Lai Châu hayz chà tình tồng bển xíp xí. Miền xiaz bez pêu zuaz, miên chẳng bez tái áp bển xíp miênz kếu phiếu miền tìa ồng thái.

         Lồ hoi , Phính chàn thài pẹ nhây xíp xí bez bển kuaz xíp ồng thái, thù tẩy miênz hả puz hẩu pun miền màn láng tzông tzèng òn lọ, xiêuz mảng cành tzuống, kếu tồng bez dủn liều chà tình síp ngùng vuồn. Ziêm lẩy síp làm sịp miênz miền  pun sùi ngùng nhản giaoz kếu cháng chaoz duấn láng, tố tiuz pháo ngùng gongz liều xiểu, chiều tào xanh mayz puồng kềm oz nhản oz, mayz puồng đót khốt, đót khám đô… Gang hít síp pả bez púng ngùng pịa kềm tóng mài miaz liều pun ngùng hít khốn. Tói kếu ngiu, thén, zụ…gang hít pả miênz tzoz an lống liều tài gang canh tzó khzuất lổng. Cú Lò Thị Phái, 85 nhnáng, phính chàn Thài pẹ miền ziêm phường Đông Phong, tồm plấu Lai Châu pun hiuz:

         “Nháng háy, phính chàn Thái miền nhản xíp xí: bển bổm hnáng kếnh ồng thái kếu síp sùi ngùng nhây vuồn. Lùng đom tzèng láng chuổng tái tủng liều síp ngùng vuồn. Lùng án hayz chà tình tồng mình síp lình miênz. Kuaz síp bez mày áp, hnàng tzang, tiuz, kếu tìu khờ lòng điéng,  kếu cháp coz tào bliẻo, gìm goải kếu coz nhủng kènh quâyz đíu pháo tzùng khờ lòng điéng. Síp ngay ziêm vuồm tzuấn con, nom tóng vuôm pịa lình kếu nhniêuz hnăm mayz mài kenh hỏi blièo”.

         Nhây bez, ỳ tzản múa tỏi hả quảng nayz tìu. Hnoi 14/7 múa tỏi chàn thái pẹ mảng hangz ziệt nom dào hấy, nhản mừng 6 há nhàng tào nhây cồng pâu. Háy làn mình cô tống duấn nhản dào hấy. Can chàn thài Pẹ, nom áp thính phúng coz tìu mayz xiểu quát can vuôm mình. Láy nải, lổng áp xíp dờ hấy xíp xí, chàn Thài pẹ anhz lổng áp síp miênz chiều  tìu tìu pành on.

         Phính chàn Thài pẹ ziêm Lai Châu nhây nhây dờ hấy xíp xí bez tzụ síp pịa lùng án lái nải coz nhủng lai khzói, zúa tzụ tzấu lùng đom diêuz. Plièo tziêuz pầu bổm hnáng pháo kếnh ồng thái, coz tào miền hả muất sấy. Đảng ménh miền tìa, coz làn miền ziêm chà tình tzuổi kếu tỏi chiều coz tìu xiểu, chiều ziệt nhnáng tòn chuôiz tzấu nhản lống, tziều tziêuz tuz lống hênz. Ông Chu Văn Hạnh, ziêm láng phàn tỉnh chê Bình Luông, thị trấn Tam Đường, Tam Đường guyển, Lai Châu sanhz pun hiuz:

         “Cờ hên tháo nhnáng, ziệt nhnáng phính chàn Thái anh mài 3/3 bez tzía thềnh mềnh , hnoi 5/5 bez dờ hấy tzấu tài kènh quâyz, 14/7 bez dờ hấy xíp xí kếu dờ hấy 9/9. Náy tấy dờ hấy hayz chà tình tồng tái che, tái áp síp ồng thái kếu bển dào hấy búa có ziểu, múa tỏi tháo kéu chà tình nhản dào hấy”

         Xíp xí bez hoi liều múa tỏi, có diêuz, pieoz miền tháo kếu chà tình nhản dào hấy. Plièo tziêuz anhz tzoz nom đàn tính tẩu thuất boz khù muống tzấu pun xíp xí cào guyền hâyz. Hốp tiuz cáo bez chuổng dẻo, chuổng khzáng ca. Hayz làn tuz tháo kếu phính chàn Thái pẹ nhản xíp xí bez máy háy tzản lờ khuz tuz.

         Dờ hấy xíp xí bển can từng chà tình, tziểu can từng chà tình nhây khzáng bez bển hô phái, thamz tzộ.  Náy bez phính chàn Thái pẹ phai paz nhây ziệt tìu vuồn hoá mày ziêm lồ hoi tày, tuz tzùn ziêm nayz tỏi quýa vuaz tỏi./.

                                                                       CTV Thuý Ngoạn- Thu dịch

Ziều diẻo láng tẩy Lào Cai

Tuz hiuz tháo bez xía kềnh khzâuz ziêm Sa Pa guyển, bez náy hít chaoz pịa coz láng Tả Van hả tuz tố bê tông duổi, mày máu tỏi chàn Giáy, pờ ây kếu pẹ mìu miền nhây pieoz lọp tzọp,  piều chèo piều hiengz tzièng pliến.  Láng tẩy coiz thiuz hangz náy bez  láy múa tỏi hả tzấu ziều diẻo homestay- pun khez miền tháo tình ziêm chà tình. Ỳ tzản xía mày 60 lềnh huaz miền tzấu dịch vụ homestay- tzíp khez tình ziêm chà tình, nhản hốp, loz hiuz coz tìu vuồn hoá ziêm láng. Tỏ Nông Thị Vang, chàn Giáy miền ziêm Tả Van Giáy 1 láng pun hiuz:  Hangz tzía nháng đảng, múa tỏi háy tào hiuz bez càn tzíp khez, bez ỳ tzản hả mày thàm chà tình hả hiuz tzỏ lống pieoz, mái thim kuaz, phai bez pun thinhz pieoz liều tzíp khez tháo tình.

         “Zia pun làn miền ziêm Hà Nội thinhz pieoz 1 há 4 tzỉu nhàn. Zia bez thính tzấu công ziêm nayz  1 há tuz thim 4 tzỉu nhàn”.

         Mô hình tzấu diều diẻo ziêm láng tẩy bez tzíp khez tình ziêm múa tỏi nhây chà tình kếu loz hiuz coz phính miền nhây vuồn hoá liều iu khez cô phát tháo bez hả tzấu thàm nháng nayz, ưz quânz máy cành háy tzản tzấu tuz lống hangz nayz hít. Khez miền tháo tình ziêm chà tình, nhản hốp, kếu múa tỏi tzấu thàm tìu công. Hòng pez nom pieoz bez miền màn Lào Cai liều tzíp khez tháo tình nayz hít hả tuz đăng pháo thàm puônz sâu, thàm nhủng báo. Tỏ Nguyễn Thị Thanh Mai, khez miền ziêm Hà Nội pháo pun hiuz.

         “Ziêm Hà nội pháo bez zia bua kềnh ói tuz kếu múa tỏi tzâú thàm tìu công. Hả hiuz thim múa tỏi nhây sấy tzảng ziêm nayz , tuz nhản múa tỏi nhây thàm nhủng cờ nayz nhản khuz, tuz tzuz pẹ mìu miền nhây lui hấu , mảng múa tỏi đát đia kềnh khù mảng”.

         Nháng 2005, Lào Cai xanhz mày 2 hô hình diều diẻo tháo láng âtỷ , ziêm Bản Hồ xía kếu San Sả Hồ láy tổ chức Bánh mì lùng điaz pong thính  tzấu.  Can nảy bez miền màn tuz búa congz vả kếu khez miền hanzg háy,  tzâuz háy nhủng cờ náy pun khez miền nhản. Tháo náy hít mô hình hả tzấu quýa thàm xía  ziêm coz guyển Sa Pa, Bắc Hà, Bát Xát, Văn Bàn, Bảo Yên. Ziêm Sa Pa mày 200 lềnh huaz miền tzấu nayz dịch vụ. 1 huaz 1 nháng tzỏn tuz tzộ hảy tồng 30-50 tzỉu nhàn/nháng, thàm huaz tuz 100-150 tzỉu nhàn. Cờ hây tấy láng tzíp khez tháo diều diẻo hả mày lào ziêm Sa Pa hanzg:  Bản Hồ, Cát Cát, Tả Van, Tả Phình, coz guyển tẩy hang bắc Hà,  Bát Xát, Mường Khương tồng mày thim láng xièng tzấu nayz dịch vụ bez: Tả Van Chư, Bản Phố, Mường Hum, La Pán Tẩn..tuz khez miền nhúa kếu nhỉa kua zhiuz tháo. Có Ly Seo Dũng, pẹ mìu miền ziêm Phố 2 láng, Bản Phố xía, Bắc Hà guyển pun hiuz:

“Zia hả tuz tập huấn thàm dủn tzấu diều diẻo ziêm chà tình, láy nảy zia hả tzấu, ỳ tzản chà tình hả òn tỉnh”.

Ông Nguyễn Đình Dũng, Phó Giám đốc Sở vuồn hoá, thể thao kếu diều diẻo Lào Cai xanhz pun hiuz: Tzấu ziều diẻo hangz nayz máy tan thính láng tẩy puz chiênz múa tỏi nhây vuồn hoá mày ziêm lồ hoi tày, bez anhz xiêuz mảng tóng ziêm. Náy tuz mảng bez chaoz tzấu xieng tói kếu ziều diẻo Lào Cai cáp puổn thấy liệp láng tâỷ xieng, vuổi láy ziêm háy múa tỏi tzấu dịch vụ tzíp khez tháo tình ziêm chà tình bez ziêm nảy miền màn cào hiuz puz chiênz òn nềnh trật tự, tzấu nhản tzấu hốp, xiêuz mảng tóng ziêm. Miền màn nhây sấy tzảng cào òn tỉnh.

“ Lào Cai miền màn tzấu ziều diẻo kềnh thamz. Quáy nảy thính thấy liệp láng tẩy xieng. Hangz tiêu chí tzỏn nhàn tzìn, miền chổm, tzấu nhản tzấu hốp. Tzấu ziều diẻo láng tâỷ bez tzính muá tỏi nhây hòng húa hả tuz khez miền mái ziêm ngay chà tình”.

Máy cành tháo coz láng tẩy bez máy cành tháo Lào Cai. Tấy láng ziêm cờ tzòng chuaz, pieoz tuz tzỏ lống, tzấu zuổi tzíp khez cô phát tháo loz hiuz múa tỏi coz phính miền nhây sấy tzảng vuồn hoá.

                                                                                   Thanh Thuỷ-Nghiệp dịch