Chàn Thái miền Sơn La nhây chaoz phún lịch

Múa tỏi chàn Thái miền nhây lịch tziểu pịa há nhây coiz thiuz ziêm 1 há lùng. Chàn Thái miền hểu tzấu “ bươn” tồng bez há nhây búa, 1 há lùng bez 1 nom há. Chuổng nải chàn Thái miền phún 1 hiáng mài 12 há, nhây bez pâyz kếu chàn tzây kếu bua miền nhây lịch ziêm bua nhây kuaz bez mayz tzuống tỏi. Ziêm chàn Thái miền nhây coz tác phẩm văn học lồ hoi, coz tìu dung ca tồng lổng há liều mảng lùng tzảng, hangz “ tzì há lùng tùi blủng thàm nom tóng, nhể há mài tóng tùi blủng mài tóng mayz tùi, phà há vuôm puôngz bến, phấy há vuôm phái ziêm vuồm plai, hứ há lùng zuaz…Múa tỏi tziểu pịa lùng tzảng bez hiuz tuz thóng tzuống cành tzuống pun họp lấy. Ông Lò Văn Chung, ziêm phường Chiềng Lề, tồm plấu Sơn La, miền ló hiuz duốn chàn Thái miền nhây lịch pun hiuz:

“ Lồ hoi, múa tỏi mảng pịa kềm piêuz tzụa bez há tzuống hình tziàng hổ, hangz “ hay” piêuz tzụa bez há zang, “ hả” piêuz tzụa bez zỉa tzuống biào. Ziêm chàn Thái miền nhây coz láng vuổn mài miền mài puônz sâu mảng hoi, múa tỏi lẩu ló tháo liều mảng hoi lống, há lống”.

Cờ nhỉa phún lịch can há nhây tuần, ziêm 1 láng phai bez 1 pliến tẩy zả mài miền mài puônz sâu hểu tzấu miền mảng hoi liều múa tỏi mảng hoi há lống. Ziêm chàn Thái miền mài chiếu vả duốn há chùn, há mayz chùn. Chuổng nải, hoi đảng hải ziêm há bez: Căm nưng bươn phặc, xong căm pên phắc mak kham, xam căm bươn hiếng ( nải bez: xành ziết mayz puột há, xành nhể há mẩu thongz, xành pham há tzìa). Tháo pờ đống há: xíp hả môn chộc, xíp hốc môn chẹn, xíp chết kin pết mết tô ( nải bez: Tziệp hứ há mayz cành chùn, tziệp lụa há kềnh chùn, tziệp thziết nhản líu nom áp há xính thuất)…Congz duốn chàn Thái miền nhây lịch, ông Lò Xương Hặc, 95 hiáng ziêm Chiềng Đông xía, Tuần Giáo guyển, Điện Biên xanhz pun hiuz:

“ Chàn Thái miền nhây lịch mayz tzuôngz hangz bua miền nhây lịch. Múa tỏi lẩu mảng pịa há ziêm lùng bez phún hoi, há ziêm 1 hiáng. Miền mài hiều tzòi bez hayz hiáng lùng tùi blủng thamz, diáo hô bez nìn bua mảng pịa coz tìu điáng, diêuz tzấu pùng aiz bez diáo hô, tzấu pung hang bez sẽ mayz nảng mài diáo hô”.

Hiuz tuz tìu khziếm ziêm tìu xỉ puz chiênz chàn Thái miền nhây lịch, ông Cà Văn Chung, lồ cán bộ bez chàn Thái miền ziêm Sở khoa học công nghệ Sơn La xanhz hả tzấu tziáng đề tài: ló hiuz, biên soạn kêu tin học hóa chàn Thái miền Sơn La nhây lịch. Chuổng nải, ông hả tzấu tziáng lầy tzình chàn Thái miền nhây lịch pun máy tính, mảng tài mảng từng hoi ziêm hiáng 1800 tháo hiáng 2199 ( 400 hiáng). Ông Cà Văn Chung pun hiuz thim:

“ Duốn chàn Thái miền nhây lịch hả pun pịa máy tính, hội văn học dân gian VN tồng hả hỉn pến puônz. Lịch cunz phún từng hiáng, líu bez phún hiáng tzíp can tháo 400 hiáng, an ziêm máy tính. Bua mayz mài nhàn liều hỉn, mài coz cơ quan hangz Hội văn học dân gian VN hỉn pến puônz lịch 7 tập, tháo 400 hiáng. Zia ói sẽ mài thzàm làn miền hiuz duốn nay puônz lịch”.

Kếu nayz tìu chaoz phún lịch cáp puổn tzấu pun chàn Thái miền nhây vuồn hóa tuz thzàm làn miền hiuz tháo, kềnh tzụ puz chiênz kêu phát hiáng./.

L.Hạnh – Biên dịch

Xiêuz vuônz  vuồn hoá còn ziều ziêm plieoz ziêmTêrêsa

          Gang 5 nhnáng hộ tìu công đát tồm đia ziêm plieoz Tê rê sa, tỏ H’Juel H’long tuz phàn ziêm nayz tzấu phìn xanh gzáo công tzấu pun coz làn phun. Pịa lùng án tzản, ziêm nom plieoz đao làng ziêm cờ điaz đèng làm điaz, mài 8-10 làn cù ngoà xiaz ziêm 10-16 nhnáng  hộ đát đia, làn bez hộ xếp súi, làn bez hộ penh súi, làn bez hộ tzấu pèng piêuz. H’juel H’Long mảng coz làn phun, gziáo búa coz làn phun tzấu pun lống, đát đia hnăng hái pun zuần kếu duổi. H’Juel pun hiuz, nayz bez tan bez tìu công tò duấn tìu guyền hnâyz, thính múa tỏi miền màn tò duấn nhuồn xiêu tzíp thim khzá pun coz làn phun xiêuz vuônz coz nhủng công tzấu còn ziều.

         “ Hít bua hộ bez hái cào hẩy hít gziáo vuổi hít gziáo bez mài tấy paz làn phun hộ tổn lái nải tzụ khzuất nhniêuz gziáo, gzáo nìn bua chaoz saoz súi, chaoz púng súi. Nhây bez hít gziáo bez hái guyền hnâyz vuổi gziáo tuz pẹ làn miền, nìn bua tồng hài tzấu hnăng bua, ziêm nải mình muống tài xiêuz vuônz tuz bua phính miền nhây vuồn hoá còn ziều.

         Tuz coz làn miền khzuất nhniêuz gziáo, phun H’Vâng, 13 nhnáng, phính Mnông miền, ziêm Đăk Sắk xía, Đăk Mli guyển, Đăk Nông sanhz tồng đuông lổng khzá hộ đát đia. Khzuất lỉu tzèng hổ tộ giảng ziêm họ tòng, pịa lùng án tuz khzúng, H’Vâng tháo  nom plièo đaoz lieuè pun  quàn miền đát đia Tê rê sa liều tuz tỏ H’Juel gzíao búa thim. H’Vâng congz, ziêm chà tình khúng mài mạ cú hài đát đia. Nhây bez, cú hả cố, ưz tzinh buaz lái nải tzộ tzuổi đát đia. Ziêm hít tháo nom plieoz lưu trú, tuz mảng coz làn tỏ día hộ đát đia, zia cào lác kếu ói tzính puần xin hộ đát phính Mnông miền nhây đia.

         “ Zia hộ đát đia tuz y tuần kếu zia hái bez laz xì ói lái nải zia thôz sơ pun mình tộ. Ỳ hít muống tài đát tuz tồm đia kếu coz nhủng pièng piêuz. Zia nhaya nhniêuz hnăm bez hít hài đát đia bez  hô pháo zia sẽ ziêm nayz hộ đát đia phai bez khoi ziệt nom tóng phái ziêm láng tzùn gziáo pun khzàm làn tỏ dỉa ziêm láng”

         Cờ hên tìu công đát tồm đia, coz làn phun phái ziêm plieoz Lưu trú Tê rê sa tuz hộ tấy paz nhủng công tzấu hnăng tzấu pến coz nhủng lò dố phạn tị, biểu diễn nhạc cụ, kháng ca hiện đại. Lùng án, ziêm plieoz lưu trú mài khzàm quàn phái tzấu coz nhủng, coz làn xiaz bez hộ đát đia, kzhống khzống, coz làn ton bez hộ tzấu lò dố, phạn tị, hộ boz đàn. Hòng nhnáng plieoz lưu trú anhz tổ chức coz dủn sái ló coz làn miền zói kếu sành ấy bez ziệt quàn phính miền bez tzụ khzáng ca páo tzính bua phính miền nhây dung.

         Tỏ Nguyễn Thị Thuận, Cunz plieoz lưu trú Tê ra sa pun hiuz, nayz bez ziệt tìu sỉ lieuè gziáo pủi coz làn phun xiêuz vuônz bua phính miền nhây vuồn hoá. Can nải, coz làn phun zói hayz nhủng sẽ tuz ló miền duấn gziáo liều coz làn phun cào lác thim bua phính miền nhây vuồn hoá. Chuổng kếu nải, plieoz lưu trú tồng lổng khzá ló coz nhủng hòng húa, hợp đồng biểu diễn ziêm coz pliến tẩy ziều mảng liều mài thim nhuồn xiêu pun coz làn phun, tẩu khzáng pun coz làn phun cào thim lác bua phính miền nhây công tzấu, vuồn hoá còn ziều.

         “ Ziệt làn phun mài ziệt nhủng zói. Ziệt phính miền mài ziệt nhủng duổi, vuổi hnanưg nải ziêm nayz ói coz làn phụ tuz hộ kếu xiêuz vuônz phát héng tuz bua phính miền nhây vuồn hoá. Nải tzính bez coz làn Sơ ziêm plieoz Lưu trú coz phình miền Tê rê sa nhây nhniêuz hnăm”

         Tuz liệp tzèng ziêm nhnáng 2003 tháo ỳ tzản, Plieoz lưu trú coz phính miền Tê rê sa hả pong thính úi, gziáo thính quyaz đảng 200 làn họ sanh tuz hộ tộ kếu pến miền. Khzàm làn phun gang hít tốt nghiệp hả tộ pháo hang, pến phìn sanh, đìa tzẳng, nghệ sĩ. ỳ tzản, ziên nayz đuông gziáo, úi 20 làn ziêm lớp 1 tháo lớp 12 lọ tzụ 14 phính miền khờ lểnh ziêm Đăk Lăk kếu Đăk Nông sanhz. Nayz bez coz làn họ sanh phính miền tzộ, chổm, maoz hộ tộ lọ tzụ coz láng tzông chổm khâyz, mayz mài kháng tháo họ tòng phai bez pờ lạ ghez cô họ tòng lieuè muống tài tuz mình tộ sâu. Mayz tan tuz hộ giảng, coz làn phun sanhz tuz hộ bua phính miền nhây coz tìu duỏi vuồn hoá, coz nhủng công tzấu còn ziều, kếu nhniêuz hnăm thính coz làn họ sanh pầu hang nhniều tzòi vuồn hoá kếu tzấu pun coz làn phun cào lác phính miền nhây vuồn hoá, kếu nhniêuz hnăm xiêuz vuônz tồm tzuống miền nhây vuồn hoá còn ziều./.

                          VOV Tây Nguyên- Thu dịch