Ìu miền ziêm Lai Châu sanhz nhây coz hnoi tzía kỉnh

          Can phính ìu miền ziêm Sìn Hồ guyển, Lai Châu sanhz  nhây ziềm làm , phún ziêm hnoi sành ziết táo mình tháo hnoi “Ziền” đảng hải tháo hnoi tzì há 15 bez hnoi kỉnh đì mào , mayz liều đì mào tzấu hỏi tháo tào xanh. Nải hnoi múa tỏi tình tzấu coz nhủng, mayz tuz conzg vả hô, mayz tuz tzấu giẹt ziêm 3 hnoi ( tài ziết hnoi xê đì mào puối; tài nhể hnoi xê đi mào mình; tài pham hnoi kỉnh dụ). Hnoi tzì há chiệp hử bez hnoi lỉu dờ hấy, nayz hnoi múa tỏi miền màn mayz mình tzấu công. Hnoi 20/1 bez hnoi kính giéo liều chiều pun giéo mayz tzấu hỏi tháo làn miền. Múa tỏi miền màn hayz làn tồng tzoz nanz gan, plaiz pến 8 puẩn tzộ, ziệt puẩn nhát khzít, cunz y puẩn bez cáp pịa tỏi an zỉa đao, tzoz nom lờ plêz an pháo phấy pung Tông,  Phai, Nàm, Paz ziêm cờ hên plieoz liều tawngz giéo. Liều bển pun hnoi tzía kỉnh nayz múa tỏi tzấu zuaz phai bez tzang hnàng tzang néy pháo gổng 4 nom coz liều sipz ‘gièo mieenz”. Ziêm nayz hnoi múa tỏi búa tỏi mayz tuz tzấu giẹt khzáo tình tzấu công ziêm plieoz dẻo. Tháo hnoi nhể há sành ziết tháo sành nhể bez y hnoi kỉnh nọ kếu kỉnh nảo, liều nọ kếu nảo mayz tzấu hỏi cành tzuống.

          Nayz hnoi múa tỏi tzang hnàng tzàng pẹ, hnàng tzàng xiz, hnàng tzàng vèng nhản. Khzáo tzoz á ton hnàng tzang nét phéo tồm kènh liều kỉnh nọ, kỉnh nảo. Cờ hên nải anhz mài tấy paz hnoi tzía kỉnh hnăng: Hnoi kỉnh lẩu, nayz hnoi múa tỏi mayz mình tzấu lình đẩy, khúng ziêm pieoz tzấu pliez nhủa công, mayz tzấu giẹt, mayz tuz dáo xin ziêm xuông đôz; ziêm hnoi kỉnh kenh, liều kenh mayz tzấu hỏi tháo cành tzuống Ông Chẻo Lao U ziêm khu 5, thị trấn Sìn Hồ, Lai Châu sanhz pun hiuz thim:

       Anhz mài múa tỏi ziêm Phong Thổ guyển, Lai Châu sanhz bez hnoi kỉnh phún ziêm bua miền nhây hnoi tzì há sành ziết tháo sành pham. Ziêm coz hnoi  nayz bez kỉnh tồng mayz tzuôngz tỏi. Sành ziết hnoi múa tỏi kỉnh sèng nhnáng mayz mình hayz đao. Sành nhể hnoi múa tỏi muống tài mình tuz nhây bez tzụ kến tzèng hổ duổi. Sành pham hoi ziết ziết mayz tình hayz đao, vuổi can múa tỏi miền màn nhây ziềm lảm nayz hnoi coz tào miến mình dẻo khzun hnang conzg bua mình puồng tzụ bez mayz xiểu, tzèng nhnáng pút pẻnh. Hnoi  tzì há sành hử tháo sành lụa bez hnoi kỉnh chù hùng, múa tỏi miền màn mayz tuz khzáng ca, tzấu giẹt, mayz tuz khzênz đao, lài pà lình đẩy tzấu hỏi tháo cành tzuống. Khzáo ziêm coz hnoi kỉnh bez miền chảng hả quá tang ào gố mayz tuz nít tỏi. Ông Lý Quang Minh ziêm Hưũ Nghị láng, thị trấn Phong Thổ, Phong Thổ guyển, Lai Châu sanhz pun hiuz thim:

        Múa tỏi khziên hnăm! Coz phính miền tzộ ziêm tẩy hang, phính ìu miền bez hài kez kềm đia laz xì zói. Kez kềm đia bez pến ziệt nhủng công laz xì cuối. Múa tỏi miền màn laz xì cấu tháo tìu công bển cáo coz nhủng đia liều tzỏ coz nhủng pẻnh lái nải hnoi hử há sành hử bez hnoi kềm đia. Can múa tỏi ìu miền nayz hnoi kềm đia mài cáo muối, kez kềm điaz nayz hnoi xê laz xì lống. Hayz làn miền hài kez kềm đia tồng tzụ pảng tzânz nải hnoi mình ló kềm đia, tò duấn xiêu màn mản lống. Khúng tzùng lùng ngoải, múa tỏi mình ló ziêm coz hnoi nom sành khzú mayz tháo tuz, cắt duấn plui gai, boz muẩn xiêu lổng phây, hít khziếm tzụ lổng xê tzó khzuất tzỏ pẻnh. Hnoi lụa há sành lụa bez hnoi tổ uiz. Nayz hnoi hnăng conzg lùng hlóng bez tziều tziêuz tồng tò lui hấu, xuống, mùng tzáng khzuất plui. Hnoi khziết há 14 bez pez đàm nhnáng. Ziêm hnoi 13 hayz chà tình mài tủng xê tái tủng, mayz mài tủng xê tái che liều xíp ồng thái kếu coz tào mieenz, pêu zùa đaoz hnăng tzía nhnáng, tò pháo miền tiad 4 nom zuaz, pâyz hnăng phấy cuối. Khziết há chiệp 14 múa tỏi miền màn hít khốn 3 hnoi ziêm hnoi khziết há 13 tháo 15 bez thúi chuống. Ông Chẻo Cáo Sung phính ìu miền ziêm Căn Câu láng, Sùng Pài xía, tồm plấu Lai Châu conzg duấn bua phính miền nhây hnoi liệp khziêu.

         Phính ìu miền nhản dờ hấy can dờ hấy còn ziều Việt Nam. Tzèng hổ ziêm tzì há sành ziết tháo sành hử. Tháo lỉu hnoi sành hử bez khzính tuz thúi chuống, tò lỉu coz nhủng kuaz ziêm miền tìa zỉa, kếu phúng ồng thái coz tào mien duấn ziềm kên.

        Phính ìu miền ziêm Lai Châu mài khzàm nhủng kỉnh mayz tzuôngz  tỏi. Nhây bez coz ziềm lảm kỉnh nải bez chiều coz tìu lống duổi, lẩu búa tòn chuôiz tzèng lống kếu tỏi, chiều pun làn miền khzạ lệ lống heenz, cành tzuống pun xiêu./.

Then Việt Bắc

         Then bez hít tzấu miênz, tzấu pờ ây, lờ on, chàn Thái miền nhây coz nhủng vủi hangz: chez nản, quá tang….then bez mày thàm nhủng páo then hít guyền hâyz, hít dào, hít xiếp hít tổn, hít páo khiza hnag hít gzỉa ayz..láy nảy puổn thamz pờ ây, lờ on zả lác páo then.

Ziêm Lạng Sơn, háy xía, háy láng tồng mày CLB páo then. CLB lẩu tzùn gzáo pun tỏi, láy nảy Then máy háy tzản lờ khuz tuz. Pờ ây, Lờ on miền ziêm Cao bằng, Lạng Sơn, Bắc Kạn..mình cô tháo HN, tồm plấu HCM , Tây Nguyên tồng tò con  náy tìu ziềm lắm mình can. Phun Nguyễn Hoàng Tường An, 11 nhangz miền, nhàng chêz lún hảy ziêm CLB  páo then Cẩu Pung, Tràng Định guyển, Lạng Sơn xanhz pun hiuz:

“Phun pịa CLB tuz 4 nhangz nayz, tuz cú, mùa cú bua búa páo then, boz đàn tính. Náy hít phun hiuz thamz az”.

Ziêm cóm kềm tào Việt Bắc, ziêm háy mày pờ ây, lờ on miền bez ziêm nảy mày then. Máy tan hangz nảy bez coz làn nghẹ nhiền đuông hòng hoi páo Then pun tzuống miền muống.  Nghẹ nhiền mã Trung Trực ziêm gzàng Ba Bể, Bắc Kạn xanhz  hả càn tzấu đàn tính, liệp tzièng CLB tzùn gzáo páo then pun khez miền muống. Có bua y mluôngz tồng lẩu mình páo then ziêm tzièng kuaz.

“Zia bez càn puz chiênz vuồn hoá páo then, đàn tính. Zia guyền hâyz vuổi miền lún ỳ tzản hoi cấu tháo náy tìu.  Nảy tồng bez tìu  liều zia càn thuất nhziếu tzùn gzáo háy nhủng bua hiuz pun ziềm miền lún”.

Máy tan páo then hít xíp miênz, khoi vủi, bez Then anhz tuz páo can chàn tzây vả pun thàm làn miền hày muống. Náy bez tìu họp lấy liều tò pờ ây, lờ on miền nhây vuồn hoá tháo kếu tzuống miền. Tò Then gzỉa tồm plấu bez thàm làn miền ói, ỳ tzản nayz tìu hả tzấu tuz. The hả tuz tò tháo tồm plấu HN, páo diêm tềnh Kim Ngân ziêm phố Hàng Bạc, quận Hoàn Kiếm, thủ đô HN, ziệt làn khez ziêm kauz Anh tháo tuz mảng pun hiuz.

“Tày ziết dủn zia tháo nayz, càn hắm nayz bez muốn máy háy tzản zia lờ khuz tuz. Cháng hảy bez làn xiaz nanz nom hangz đàn guitar, gang nảy tzièng quàn chuổng páo then. Miền mảng háy tào tồng thán khù muống”.

Máy tan tò gzỉa tồm plấu HN tzấu, then anhz tuz páo ziêm thủ đô Parir, kuaz Pháp. Tzièng sấy miền páo then, tồng bez làn miền mày công tò then tháo kếu tzuống miền tzièng kuaz kếu nhỉa kuaz, nghẹ nhiền Triệu Thuỷ Tiên, Phó Chủ tịch hội puz chiênz vuồn hoá Lạng Sơn xanhz pun hiuz:

“ Tò then gzỉa tồm plấu bez tzùn bua nhây vuồn hoá tháo kếu tzuống miền, tuz miền màn lềm nhỉa kuaz tồng thán. Páo then hả ktuz thàm làn miền ói muống”.

Pờ ây, lờ on miền nhây then ziêm VN thôz tuz UNESCO lánh pến di sản vuồn hoá. Náy bez tìu guyền hâyz tói kếu pờ ây, lờ on, chàn Thái miền, ziết bez tói kếu coz làn nghẹ nhiên fvuổi nìn bua mày công puz chiênz, tzùn gzáo then./.