Tìu cần, phính Raglai miền ziêm Ninh Thuận nhây nhủng kuaz quối

Ziêm lấy họp, tìu cần bez nhủng tzụ mài liều kếng pháo coz tào miênz, congz vả kếu coz tào miênz. Kếu hầu chế bez nhủng liều zào liều kếu tỏi, hầu xanh xịa ton tồng quýa tiuz liều pến gó pến aoz….Đảng hít zào liều kếu tỏi, tiuz tzụ tuz phún búa tháo coz tào miênz liều puz hẩu

Phính Raglai miền nhây nhản hốp ziêm lấy họp tồng hangz ziêm chà tình lẩu bez miền cố, miền tuz múa tỏi xiến hamz ziêm tồm tzuống, ông cú, tía mả hốp đảng, gang nải xính tháo miền lún. Phai bez hít chà tình mài khez bez tzụ pun khez hốp đảng, gang nải xính tháo pliaoz nhúa miền.

Hốp tiuz xê pun puột tìu hò nò. Hít hốp tìu cần bez miền hốp đảng sẽ hốp líu kếu suiz pun pẹ làn hốp. Vuôm anhz tuz tố puôngz pịa 1 viênz kếu anhz tzíp tháo tài 2 làn, cunz hangz nải tháo hít líu tiuz xính tình hốp.Có Tà Thía Banh congz: Hốp tiuz kềnh pun puột tìu hò nò. Hít hốp bez amì 5 – 10 làn miền, mài hít 2 – 3 làn miền tồng hốp, 1 làn miền mayz hốp tuz. Ziêm thóng dờ hấy, coz lấy họp phai bez tzíp khez xính hốp tìu cần.

Lồ hoi, miền màn lổng 1 nhủng pinhz tuz lổng coz tìu điáng ziêm kềm nhây dùng, chuổng kếu mhâyz, phàn tziu, bùa xung tzông muổn liều tzấu tìu cần. Ỳ tzản hoi, lái lùng chom zuaz quỳn hiáng, coz nhủng kuaz ziêm kềm mài tzộ, lái nải múa tỏi mayz tzấu pinhz bez puổn thamz mái pinhz mài tziáng, tzâuz kếu mhâyz khuz. Chaoz tzấu bez tzuôngz hangz đảng vuaz.

Liều mài tuz ống tiuz, tzụ tzấu thàm bỉa, ziêm hít tzong bển kuaz tháo hít tzấy pến, phún tziàng hổ họp lấy liều ống tiuz khuz hải…  Hayz  chà tình phính Raglai miền tồng càn mài 2 tìu chaoz liều tzấu tìu cần, lái nải tiuz khuz mayz tzuôngz tỏi, tziểu pịa từng chà tình ói hốp hangz hái.

Ông Ô Rai Hồng ziêm Phước Hà congz: Hayz làn tồng hiuz tzấu tìu cần, nhây bez hangz congz mayz cành zảo bez tzấu tiuz sẽ puồng vải, tiuz mayz cam…1 bao mhâyz bez tzấu tuz 7 ống tiuz. Mài 2 tìu chaoz hốp: Khez bez bua hốp ngay ziêm ống, thàm làn miền bez thziaz pịa tzanz.

Phính Raglai miền kềnh quối khez, lái nải ziêm pliaoz lẩu mài 1 – 2 ống tìu cần liều tzíp khez. Hít hốp tìu cần bez nìn bua nhản kếu tùng chiaz nhây oz kếu che úi ziêm bénh./.

Làn pẹ mìu miền Ma Khải Sò puz chiênz vuồn hoá puômz phàn tị

          Thuất xấu hô pháo ziêm Thái An xía, Quản Bạ guyển, Hà Giang xanhz, ziêm hít xê phái ông Ma Khải Sò hả hộ quýa ông, quýa te puômz phàn tị. 15 nháng táo tày ông hả hày puômz tày diết tìu pẹ mìu miền nhây phàn tị nhziếu – bez hít hộ puômz phàn tị háy tào tồng tzụ hộ puômz quýa náy tìu nhziếu. Ông pun hiuz: ziêm hít ông xê tzấu cán bộ mặt trận, ông nhây te bez làn miền puômz phàn tị zói hảy ziêm láng, líu tzùn gzáo pun ton puômz kếu lạ phàn tị. Tháo hít zuốn hưu ông vuổn anhz loz hiuz zuốn pẹ mìu miền nhây phàn tị, hộ puômz phàn tị . ỳ tzản ông lẩu mình puômz phàn tị ziêm dào hấy hoi, tzấu xình cha kếu  tuz Sở vuồn hoá hểu tháo búa ziểm miền lún hộ puômz. Can ông Sò, tấy câuz congz zuốn làn miền , lùng đao zả tuz puômz quáy phàn tị. Ziêm hít tzấu miênz zìn puômz phàn tị bez congz pháo làn miền xê tzièng kếu hả miền hả muất xấy. Tháo dào hấy hoi, lấy họp múa tỏi pẹ mìu miền  zả puômz phàn tị, hầu xanh bez puômz phàn tị pun coz làn xiaz liều quến tỏi. Còn cút phàn tị hangz háy, láy hangz háy pẹ mìu ziểu ói puômz phàn tị hangz nảy. Ông Ma Khải Sò pun hiuz.

" lồ hoi cauz congz mày 7 múa miền puônz phàn tị kềnh khù muống, hít tía mả muốt xấy ziệt làn puômz ziệt nom khốt nhziếm hểu tía mả, tzấu tzê pun tía mả máy háy tào cấu tháo. Puột hangz nảy 7 múa miền hả búa kếu tzọp 7 tìu haoz pến ziệt nom phàn tị liều đụ làn puômz. Nảy hít mày 1 làn ziêm tấy 7 múa miền puồng tảy, zieme nảy tày pẹ mìu nhây phàn tị xính mày 6 nom khốt tuz lổng haoz cáp tàu, mày tấy đaoz tấy nangz hangz 6 múa miền, phàn tị mày diêm nảy tày. Tháo ỳ tzản máy cành phún tuz mày pờ tzía tìu phàn tị nhây nhiếu" .

Pẹ mìu miền kềnh ói puốm phàn tị, ói lổng phàn tị liều lạ , vuổi phàn tị pun puột ziệt phính miền nhây vuồn hoá, có ziếu bua nhây nhziếu hắm tỏi. Tồng tzính láy nảy tìu  bez náy hít hả 89 nháng miền, nhây bez ông Ma Khải Sò vuổn ói puz chiênz phàn tị, ói tzùn pun cù ngoà phun lào tấy. Ông Sò pun hiuz: hộ puômz phàn tị kếu lạ bez kềnh khzâuz, tzụ thuất nhziếu xính hộ tuz.

" zia congz kếu phòng vuồn hoá tzấu ziệt hội thảo congz zuốn pẹ mìu miền nhây phàn tị, háy nhủng họp lấy bez tzùn gzáo pun cù ngoà phun, háy nhủng máy họp bez bua quảng. Zia gzáo 4-5 lớp mày đị làn thôz hày puômz tày diết tìu nhây nhziếu bez hả mình puônz nhạ bez puômz máy tzâyz, bua anhz búa dủn bez kềnh hzâuz. Puômz phàn tị kềnh khzâuz ói puz chiênz tuz bez tzụ mày hội thảo kếu hểu miền cố tháo  . pờ nháng khoi dủn vủi zuốn pẹ mìu miền nhây phàn tị zieme Hà Giang nhây bez  máy cành mày háy tào công nhận phàn tị bez di sản. Náy hít zia hả cố, ziểm miền lún tzụ tzấu hangz háy puz chiênz tuz phàn tị".

Cờ hên 20 lềnh làn miền lún ziêm láng tuz ông tzùn gzáo  puônz phàn tị kếu lạ phàn tị, ông Ma Khải Sò anhz khoi thàm lớp gzáo phàn tị ziêm thàm nom tẩy pung ziêm xanhz, pongz 100 làn tháo hộ. Ông tồng gzáo, tập huấn pun coz làn thí sinh Hà Giang xanhz mình sái vuồn hoá pẹ mìu miền tzièng kuaz thôz quýa. Tháo náy hít hả mày thàm làn miền hả puômz kếu lạ phàn tị zói láy tuz ông tzùn gzáo. Có Vàng Sào Hùng, ziêm Thanh Vân xía, Quản Bạ guyển, Hà Giang xanhz pun hiuz

" bez meìen nhàng chêz xê lún, zia kenèh ói puômz pẹ mìu miền nhây phàn tị. Zia tuz ông Ma Khải Sò búa puômz. Zia sẽ hộ puômz liều lào tấy bua tzùn pun cù ngoà phun, tzấu tuz hangz nảy bez bua nhây vuồn hoá sẽ mày mản tỏi".

Pẹ mìu miền nhây phàn tị kềnh khù muống. Hít dào hít guyền hâyz pẹ mìu miền tồng tzoz phàn tị thuất puômz. Mày làn nghẹ nhiền hangz ông Ma Khải Sò puz chiênz pẹ mìu miền nhây vuồn hoá bez tìu kềnh quấy liều phàn tị tỏi tỏi mày kếu múa tỏi nhây xấy tzảng.