Phính chàn Thái miền ziêm Sơn La tẳng cẩu

        Gang hít ton vuaz pung kênz tuz hnoi lống, lẩu bez hnoi xiaz vuaz pung tzấu khzình cha, ton vuaz pung plaiz y làn nhiểu miền tháo “tẳng cẩu” pun sèng ngam. Y làn miênz tuz kênz bez tzụ mài chà tình hồng phuz, hiuz đỏ ziềm lảm, kếu nìn bua bez hài pải, Tẳng cẩu (niuz ưz plê pháo gòng ninhz)pun sèng nham, búa sèng nham coz nhủng lống đảng hít mình tzấu buôngz. Nghệ nhiền phính chàn Thái miền, Lò Nhung, ziêm quàn vuồn hóa nghệ thuật tồm tzuống Sơn La sanhz pun hiuz:

        “ Lẩu bez ton vuaz pung sẽ mảng hnoi lống, há lống, phai bez tzèng hổ lống, mâu bez 5 nom tzèng hổ lùng đom phai bez 7 nom tzèng hổ lùng đom, tuz tzấu 1-2 nom tzèng hổ kếu hít tẳng cẩu pả bez y pung chà tình kênz tzèng hổ tzíp sèng nham tồng ziêm lùng đom tzản phai bez chuổng nải hnoi”

        Kuaz liều tẳng cẩu tồng khziếm khzàm nhủng, tzụ mài: 1 nom tzá liều thính sèng nham pải ừ gongz, 1 viênz vuồm nám, ziêm cờ nhủa mài lờ plêz tzoz ziêm 3 tìu suông, paz miaz tzoz ziêm 3 nom vỉnh liều tziếm pịa tzaz nải liều pải ưz gongz pun sèng nham.

        Hít tẳng cẩu, y “me lam” phai bez hểu tzấu khzình cha tziêuz phai bez “Nai tẳng Cẩu” (ưz cú thính tẳng cẩu), ziệt làn bez xiaz vuaz pung, ziệt làn bez ton vuaz pung kếu y làn miền nayz phụ sú sèng buổng sâuz ziêm cờ hên sèng buổng. Ziệ làn “Me lam” thính sèng nham pải sung ưz plê, kếu pải ưz plê pháo cờ ngải gòng ninhz, ziệt làn thính nanz ưz plêz, niuz pháo cờ ngải gong ninhz. Nghệ nhiền Lò Nhung pun hiuz:

        “Khúng tói kếu phính chàn Thái miền hả mài gố bez tzụ xiêuz vuônz tìu duổi vuồn hóa nải , hít hả tẳng cấu bez hả mài gố, kếu tuz gố vuaz pung múa tỏi thính tẳng cẩu lái nải bua lẩu tzụ cháng, xiêuz vuônz tìu duổi vuồn hóa nải”

        Liều tzấu pun ưz plêz nhao duổi kếu mayz puồng lủn, múa tỏi miền màn lổng 1 cà sa bez plong pháo cờ ngải ưz plêz nhao, lổng nhàn xim đaoz 10-12 puân khzún quyaz ưz plề nhao pun uânz. Nom nhàn pẹ ziêm nhàn xim lẩu tuz khzún ziêm đảng ménh. Tìu nhàn xim paz pháo tẳng cẩu tzấu pun làn nhiểu miền laz xì duổi.

        Hít tẳng cẩu pả, múa tỏi lổng lổng y tziaz pủa plun ưz plê pháo gòng ninhz. Tzấu pun sùng sangz. Hít tẳng cẩu, Nai cảu sẽ páo coz tìu dung, vả gziáo kếu khzênh mừng hồng phuz pun tói sèng miền. Cú Hà Thị Vân phính chàn Thái miền ziêm tồm plấu Sơn La, Sơn La sanhz congz:

        “Can zia nhiểu miền phính chàn Thái miền tẳng cẩu bez laz xì duổi, tẳng cẩu liều bua tziaz tuz hayz làn miền mayz kènh lổng gố, hayz làn hả liệp chà tình.Can zia bez ziểm miền lún khziếm tzụ xiêuz vuônz tìu duổi vuồn hóa nayz”

        Ngay hít Tẳng cẩu pả, làn mùi miền hểu sèng làng tháo liều tói sèng miền puồng tỏi, y pung chà tình gziáo kếu khzênh hồng phuz tói sèng miền. Gang nải ton vuaz pung thôz tzíp sèng nham duấn. Ziêm hít  hả Tẳng cẩu, làn miền xiaz ziêm nải mình hả bez nhiểu miền mài gố. Can Phính chàn thài chiaz nhây ziềm lảm, mayz tuz càn púng ưz plề nhao zỉa, hnăng conzg hayz làn càn púng cẩu zỉa bez mayz tzấu lẩy thôz phép bez nải làn sẽ puồng coz tìu mayz xiểu ziêm sấy tzẳng.

        Phính chàn Thái miền hnăm Tẳng cẩu bez liều lénh tzình ồng thái, làn miền hả zủng khzuất ồng thái, nải bez tìu duổi mài ziêm lào tỏi, khziếm tzụ tuz xiêuz vuoonz tháo gang nayz./.

Lợi Long- Thu dịch

Thanh Y miền nhây làn nghẹ nhiền

Ziêm bua nhây nom pliaoz phái ziêm láng 6, Quảng La xía, Hoành Bồ guyển, Quảng Ninh xanhz, cú Truơng Thị Hoa đuông búa tỏ día ziêm láng thzống làn xiàng buống ừu miền Thanh Y nhây ziểm lui hấu. Cú Hoa congz, thzống thzống ừu miền nhây lui hấu bez tzụ líu hiêuz kéu púa tzụ zảo:

“ Nayz nhủng lui hấu bez tzụ lổng phây thzống, mayz lùn tuz. Thzống bez tzụ xaoz phây, kềnh khâuz, tzụ líu hiêuz xính thzống tuz. Zia puột thzàm làn miền ói hộ thzống thzống, lái nải zia hểu tòn chuôiz, coz làn phun quýa hộ. Cào khâuz bez cào tzụ líu hiêuz”.

Ừu miền Thanh Y nhây lui hấu mài thzống piàng piêuz thamz, ziết bez hít cát đia tháo hít thzống thzống tzụ lổng púa. Vuổi hangz nải, tuz 1 làn nghẹ nhiền líu hiêuz tzùn záo, cú Trương Thị Hoa nhây lớp tộ hayz tzản zả mài miền tháo. Tỏ Đặng Thị Lê, 1 làn miền tháo hộ cú Hoa nhây chaoz thzống thzống pun hiuz:

“ Ziêm hít tuz 15 – 16 hiáng xính hộ cú, mayz tzấy hayz tzản tồng hộ tuz lái tzấu cành tzuống, hayz hoi mayz nhangz xính tháo hộ. Cú thzống thzống kềnh zói”.

Mayz khúng záo pun coz làn xịa ton ừu miền thzống bua phính miền nhây lui hấu bez nghệ nhiền Trương Thị Hoa xanhz ói záo coz làn phun duốn coz tìu dung ca. Hiuz thzáng tzình ziều dung, thzáng ca hít tzấu quá tang, cú Hoa hamz: “ bua bez ziểm miền mình đảng mayz puz chiênz bez ziểm miền lún gang nayz sẽ mayz hiuz kếu phát hiáng bua phính miền nhây vuồn hoá tuz”:

“ Zia búa coz làn phun tzụ hộ thzáng ca, páo dung, hộ thzống thzống. Hít mài tziàng hổ bez zia hểu nìn bua tháo hộ. Hít lénh tuz mềnh tào nghẹ nhiền zói, zia cào hái bua tzụ tzùn záo pun coz làn phun liều puz chiênz bua phính miền nhây vuồn hoá”.

Lý Mùi Như, 18 hiáng, cú Hoa nhây phun tồng hộ chaoz thzống thzống. Hít phái hả tuz cú lùn lui hấu, tuz cú láo puối ừ zòm. Lý Mùi Như congz:

“ Nayz bez zia phính miền nhây vuồn hoá lái nải kềnh lác. Ỳ tzản zia đuông hộ thzống thzống kếu ói tháo bez hộ páo dung. Zia kềnh hái lổng huyên vuổi tuz cú záo kếu ói anhz tzíp phát hiáng phính miền nhây vuồn hoá”.

Lẩu hamz tzấu hangz hái liều puz chiênz bua phính miền nhây vuồnh hoá, líu hiêuz tzùn záo pun ziểm miền lún...coz làn miền hangz nghẹ nhiền Trương Thị Hoa kềnh tzụ tuz coz ngành chức năng kếu tồm tzuống cấu tháo pong thính. Cú Bùi Thị Giang, Phó Trưởng phòng cunz xiêuz di sản, Sở VHTTDL Qụảng Ninh xanhz congz:

“ Tói kếu coz làn ngẹ nhiền ziêm hít tzấu di sản vuồn hoá phi vật thể nhây xỉ, zia bua mài pùng húng tzùn záo pun ziểm miền lún, ziết bez coz làn họ xanh kếu coz làn miền lác vuồn hoá còn ziều liều tzùn pun coz ziểm miền khờ lểnh”./.

Triệu Biên dịch