" Phún búa" mayz phì pành duốn tấy cù ngoà ton kếu cù ngoà xiaz thuất sấy ziêm Sơn La

Có Lò Văn Sơn nhây nom pliào xây cấp 4 ziem láng Chậu, phường Chiềng Cơi, tồm plấu Sơn La mài cù ngoá nhây vả congz. Có nhây huyên kềnh guyền hâyz, có congz, 42 hiáng hiàng chêz, 3 làn cù ngoá thuất sấy, nhây bez có mayz hayz tzản lờ khuz tuz dủn phát nayz hải, có kềnh tziên guyền hâyz hít có mài cù ngoà ton. Kếu có ỳ tzản tải tồng mayz háy tzản kếu ông te, phính miền. Có Lò Văn Sơn congz:

" Zia nhây pliaoz khúng zia bez miền chảng ton. Có ziếu hayz làn tồng congz tzụ zúng tuz tào cù ngoà ton. 2 huôngz congz kếu tỏi. Líu bez xiểu tuz cù ngoà ton".

Có nhây tía mả tồng bez coz làn miền kềnh guyền hâyz. Đảng nayz, ông cú nhây 5 làn xiaz hả mình lổng gố, mài phun, nhây bez ông cù thàm muốn mayz puối ừ zòm tuz lái ông cú nhây đụ làn ton bez có Sơn mayz cành zúng tuz cù ngoà ton. Hòng hoi ông cú bua hểu làn ton kếu làn buống tzấu hangz hái tzụ mài cù ngoà ton, chàn Thái miền hamz: miền chảng xính bez làn miền tzấu con chà tình. Cú Lò Thị Panh, có Sơn nhây mả congz:

" Ỳ tzản phun nìn ói tuz 1 hiáng az, zia kềnh guyền hâyz. Thàm làn miền congz hểu nìn bua zúng hangz nải bez gang nayz miền chảng ton khâuz lổng aoz. Kềnh bez pỳ hiáng zia mài 13 làn phun bez mài 10 làn phun bez cù ngoà ton, khúng mài 3 tào cù ngoà xiaz, nhây bez zia mayz cấu tháo, cunz hiuz bua mài phun cù ngòa ton bez tuz".

Tồng tzính hiêuz hamz hangz cú Panh bez thàm hiáng quýa, tấy cù ngoà ton cù ngoà xiaz thuất sấy ziêm coz tẩy pung ziêm Sơn La xanhz mayz phì đổng tỏi. Hangz hiáng 2017, Bắc Yên guyển mài 134 làn cù ngoà ton thuất sấy, 100 làn cù ngoà xiaz, Mai Sơn bez 126 cù ngoà ton, 100 cù ngoà xiaz, Mường La 117 cù ngoà ton, 100 cù ngoà xiaz...Tỏ Lò Thị Vân, cán bộ tzấu tìu xỉ miền khuz phường Chiềng Cơi, tồm plấu Sơn La - 1 ziêm tấy coz tẩy pung mài tấy cù ngoà ton, cù ngoà xiaz thuất sấy mayz đổng tỏi pun hiuz"

" Ziêm phường Chiềng Cơi mài dủn zia bua tzấu tìu xỉ tzùn thông nhạ, chà tình vuổn quyết định zúng cù ngoá, ziết bez puồng plạt nin bua vuổn zúng. Nìn bua congz bez mayz mài cù ngoà ton, mayz mài miền tzíp con, tỏ bua mayz úi thiuz pun zia bua tuz bez congz hangz nải".

Chi cục miền khuz Sơn La xanhz nhây phún tuz, ziêm 5 hiáng tháo, Sơn La xanhz sẽ mài pongz 5 thin thzình nin khâuz lổng tuz aoz, ziêm 10 - 15 hiáng tzíp can bez tấy miền chảng mayz lổng tuz aoz pháo tháo hòng tziệp làn miền...Tzía hiáng quýa, coz làn miền tzấu tìu xỉ miền khuz ziêm Sơn La xanhz hả líu hiêuz, nhây bez phì pành cù ngoà ton, cù ngoà xiaz thuất sấy vuổn bez 1 tìu xỉ khâuz. Tỏ Quàng Thị Bua, cán bộ phòng tzùn thông, Chi cục miền khuz Sơn La xanhz pun hiuz:

" Ziêm hít mình tzùn thông ziêm láng tẩy, puồng khâuz hải bez múa tỏi nhây hiều tzòi, nìn bua mayz cành hiuz tuz mayz phì pành duốn tấy cù ngoà ton kếu cù ngoà xiaz thuất sấy nhây tìu hỏi tháo sấy tzảng, tháo tzính nìn bua nhây puồn xin, tháo tóng nìn bua tziàng. Tài nhể bez cán bộ cộng tác viên tzụ tzấu thàm tìu xỉ. Mài thàm làn miền mayz muống zia bua tzùn thông".

Mayz phì pành duốn tấy cù ngoà ton kếu cù ngoà xiaz thuất sấy kềnh hỏi tháo lào gang, hỏi tháo tziều tình, thàm làn hầu xanh mayz lổng tuz aoz, tấy miền lổng tỏi diêuz, mái mải nhiếu miền thamz pháo....Hangz nải hayz tìu chaoz liều zỉa tzộ nayz tìu? Ziêm lầy tzình gang sẽ bez bài phiaz " Cha mảng mayz phì pành duốn tấy cù ngoà ton kếu cù ngoà xiaz thuất sấy: tìu xỉ khziếm ziêm Sơn La". Muổn múa tỏi tangz muống./.

T.Lan, T.Thuỳ - Biên dịch

Tấy paz nhủng pẻnh lâủ puồng ziêm thóng hạ cuối kếu chaoz ximz pẻnh khzuất hìa tộp

Pẻnh khzuất hìa tộp bez ziệt nhủng pẻnh cấp tính lái nhía tzụ vi rút Varicella Zoter  tzấu khzuất (pẻnh hìa tộp ziêm cù ngoả kếu lẻnh Zona ziêm tồm miền). Vi rút muống tài tzèng tzía ziêm hìa tộp nhây nhây đốp hít goz khzú. Pẻnh nhía ziêm miền quyaz miền quyaz thaoz khzía nhây chaoz thông quyaz puồng, quyaz vuồm duồi, pờ tzong, chàng hồ, ziêm coz nom plộc.

Pẻnh miền lẩu puồng khốn, ưz gongz mun, puồng chom, bluỵt vuôm khzuất, chàng hồ mun kếu ziêm cờ nhỉa đốp mài coz nom plộc xiz ziêm  ưz gongz, zỉa tháo ưz tzinh lỉu bez khzuất tzèng xin. Tzèng hổ nhía pẻnh bez 1-2 hnoi đảng hít khzuất plộc kếu ziêm tzèng hổ 5 hnoi gang hít khzuất plộc vuôm đảng hải. Pẻnh lẩu pút 7-10 hnoi.

Nayz bez nhủng pẻnh mayz nảng cờ dỉa, mayz mài triệu chứng hniaz, nhây bez coz nom plộc vuôm hẩy puồng nhiễm trùng ziêm đốp tóng khzuất plộc muống tài nhiễm trùng huyết, viêm ưz gong phamz. Nhiểu miền mài xin hít khzuất hìa tộp muống tài sẽ hỏi tháo cù ngoả, muống tài tzấu cù ngoả bang, phai bez puồng vải pháng.

Bùng tăngz pẻnh khzuất hìa tộp

Mayz pến puồng miền khzuất hìa tộp

Coz làn miền khzuất hìa tộp bez tzụ tuz hitz sâu, phai bez tình tzấu công ziêm 7-10 hnoi phún ziêm hnoi hiuz khzuất pẻnh liều ximz nhía quyaz coz làn miền cờ hên.

  Lẩu dáo dểnh pủa kếu xà phòng, lổng coz nhủng chà tóng, mhiền plá, cờ nayz dát nhà dển kếu tzụ xong dùi kếu giào vuôm.

Phiếu dểnh plieoz ziêm, họ tòng kếu khzàm nhủng kuaz kếu dung dịch sát khuẩn.

Xiếp vắc xin bùng tăngz pẻnh khzuất hìa tộp pun cù ngoả ziêm hít cù ngoả tuz 12 há./.

                                       Thu Thuỳ- Thu dịch