Bài thứ 7 hoi 22/8/2015

Phính chàn thái miền nhây Khèn bè

        Phính chàn Thái miền mài khzàm còn ziều congz duấn nom khèn bè. Lồ hnoi làn hầu xanh phính miền Lò chổm, nhniêuz lống khzáo hài plôm phàn tị, lắc iệt làn xiaz pút tzòi miền ziêm pliến tẩy. Nhaya bez vuổi pờ lạ chổm làn hầu xanh hả puồng làn xịa ton nhây te ma tzủn. Nhniêuz mun, hít lénh tuz làn xịa ton nhây ziệt pêu muồi háng, làn hầu xanh hả mình ziều tầu ziêm nayz hnoi quyaz vuaz hnoi, tháo hít tình ziêm ziệt tìu suông. Vuổi pờ lạ cháng miền zía làn hầu xanh cuồi tỉnh tzó phàn tị khzuất plôm. Puột khzàm tẩu hào bảng thóng ziêm suông làn hầu xanh hả nhát pến ziệt az lỉu bez lổng muồi háng cômz địp coz đồng haoz. Khzáo ziêm nom phàn tị khzia bui anhz cào khù muống congz thinh làn hầu xanh nhây nhniêuz, hnăng coz tìu dung ca congz duấn tói hầu xanh xịa ton hồng phuz kếu tỏi. Tháo hít tải ziêm cờ hên xuông, làn hầu xanh nhây pủa cuổn nanz tziệt nom phàn tị. Ziêm nải mình, khzình nin ziêm cóm láng chàn thá hộ làn hầu xanh, hộ plôm. Nom phàn tị hả pến làn hầu chế khziên kếu coz làn hầu xanh xịa ton ziêm coz hnoi họp. Can Tiến sỹ Vi Văn An, Trưởng phòng ló hiuz  pliến tẩy tông nàm á ( Bảo tàng dân tộc học Việt Nam), phính chàn Thái mienè mài ziệt tìu câuzkhù muống bez múa tỏi vuổn tzùn tháo ỳ tzản hnoi.

        Băng: “ Khèn bè hả mài ziêm coz tìu lồ hnoi câuz congz duấn hàn hầu xanh xịa ton nhây tzình ziều ziêm phai paz. Nghìn nhiểu tìu câuz congz duấn làn xịa ton chàn Thái miền ziêm Việt Nam lắc ziệt làn hầu xanh  ziêm Lào tồng bez chàn Thái miền nhây bez lái ngỏ chổm lái nải chà tình y pung mayz pun tzấu khzình cha. Tói hầu xanh xịa ton cuồi tỉnh lầy cô tỏi, lieuè phàn phiaz nải tìu câuz liều tzùn zieme nayz tỏi quyaz vuaz tỏi bez làn hầu xanh tzó ziệt tẩu haoz tzấu pến ziệt nom phàn tị, tzấu ziệt nom pờ lạ khù muống lái nải làn hầu xanh khzính anhz tzó tzía tìu haoz tzấu pến ziệt ziệt nom khèn bè, gang hts plôm bez miền bua puột tuz tìu duổi nhây bez nìn bua y làn hả lầy cô tỏi”

        Mài hít bez khèn bè tuz lống liều  đệm nhạc pun coz tìu dung ca, mài hít anhz bez plôm zieme coz dủn lả. Hít hả hốp tiuz, khzía phàn tị anhz cào khù muống.

        Liều tzấu tuz nom khèn bè lống bez làn tzẳng tzụ mài sành ấy tzấu.Can Tiến sĩ Vi Văn An, mayz tzẩy kênz quyaz tồng tuz. Mâu hnăng, kênz haoz tzấu đồng khèn bez tzụ kênz lống khzáo tzụ kez haoz pịa thóng tông cuối khèn khzính lống.

        Kênz đéng liều tzấu bầu khèn tồng mayz tzẩy ziệt tìu hẩy. Đéng tzụ tz tzấu lống hẩy nanz.

        Băng: ‘ Nom bầu khèn lẩu tuz lổng đéng tzấu tài nhây bez nhủng đéng hênh hnăng đéng Thừng Mực, chàn Thái hểu tzấu Mảy Mục bez laz xì khzăm, anhz mài ziệt nhủng đéng nải bez  tzùng Xăng Lẻ khzàm nom tóng tồng lổng. Bầu hayz tzản tồng tuz lổng haoz tzấu tài, miền màn tzụ lổng đéng hên iều miền nét muồi háng, đéng hniaz bez nanz lào pủa nhúi, anhz mài tấy paz nhủg đéng khờ lểnh hnăng đéng mục, mài miền lổng đéng xăng lẻ tzấu, đéng bez múa tỏi kez duấn lieuè gai khzính tzấu.

        Puẩn cuồi tỉnh tháo khzía khèn bè tzính bez lưỡi khèn phai bez hểu tzấu che biệt. Khzàm làn nghệ nhiền congz tìu khâuz hải hít tzấu khèn bè bez tzụ tzấu coz biệt khèn, vuổi hôz , pịa dênhz cuồi tinh tháo khzía khèn. Vuổi hnăg nải, làn tzẳng liều khzính hài tzáu tuz che biệt.

        Băng: ‘ Che biệt bez lẩu lổng tồng tzấu, vuổi khzính vuônz, vuổi nìn mayz puồng quyaz gính,hít plôm bez khù muống’

        Hít hả tzấu pả khèn đồng, bầu khền khzáo che biệt, múa tỏi lổng muồi háng cômz địp coz nom khốt, hnăng mayz tzấu bez miền plôm mất khzía, bez khzái tồng mayz plôm tuz.     

        Phính chàn Thái lẩy xiêuz khèn bè ziêm phát tẩu, liều tzấu pun khèn bè cào lống. Đảng hít tò khèn bè khzuất plôm bez tzụ timz mảng lống:

        Băng: Hnăng congz khèn bè mayz plôm bez nìn bua táp pịa bụa đia  vuổi cờ dỉa kenh ngạt vải, khzáo đảng hít miền màn plôm miền màn lẩu tố á tiuz pịa liều pun thông nải nom tóng. Khúng mài coz làn tzẳng zói khzính tzỏ tuz, liều y nhnáng bua mayz plôm bez puồng gai, gai bez mayz plôm khzuất khzía lái nải múa tỏi tzụ tzó khzuất tzỏ”

        Kếu múa tỏi chàn Thái miền, mayz tzẩy ói tzấu khèn bè phai bez ói plôm khèn bez tzấu tuz. Can tiến sĩ Vi Văn An, khziếm tzụ lắc khzính tzấu tuz./.

                                Việt Phú- Thu dịch

 Lầy tzình “ Tzùn duốn phính ừu miền nhây dung,  phây” thứ 7 hoi 22/8/2015

Múa tỏi khziên hamz! Hangz ziêm coz lầy tzình thứ 7 đảng tuần zia bua hả tzùn tháo múa tỏi phính ừu miền nhây coz tìu dung, phây congz duấn tzình ziều. Ziêm lầy tzình ỳ hoi zia bua thôz tzùn tháo múa tỏi phính ìu miền nhây coz tìu dung, phây congz duấn pliáo tẩy pung, suiz tẩy pung.

          Nayz bez nhủng phây, nhủng dung hít ìu miền tháo Việt Nam chúi duấn pun múa tỏi ziêm lồ tẩy pung Trung Quốc hiuz tuz nìn bua nhây chaoz mình kếu xấy tzảng ziêm Việt Nam.Trương Hữu Tuấn làn miền ló hiuz duấn phính ìu miền ziêm Trung Quốc pịa coz hiáng ói chổm thế kỷ 20 hả hiuz thzuất ziêm pliến tẩy Thập Vạn Đại Sơn lọ tzụ Quảng Tây xanhz, khuaz Trung Quốc, mày puânz xâu congz duấn pliáo tẩy pung mày búa “Hải nam tín ca”, “Giao Chỉ tín ca”, “phây dung chúi pun múa tỏi tzụ pliáo tháo Việt Nam…”. Ziêm Việt Nam hiáng 1974, Tzếu Vàn Lấy hả hiuz thzuất ziệt khoiz xâu congz duấn pliáo tẩy pung mày búa hểu tzấu “Piền hành câuz, piền hội câuz”.

          Pịa coz hiáng ói líu thế kỷ 19 lám pịa thế kỷ 20, Sở vuồn hoá thể thao Lào Cai xanhz tồng hiuz thzuất 8 puânz xâu congz duấn phính ìu miền pliáo tẩy pung, suiz tẩy pung chúi duấn pun múa tỏi ziêm Trung Quốc. Coz puânz xâu nayz mày dung, phây đaoz pongz 200 tháo 500 liếu dảng. Ziệt liếu dảng bez mày 7 nom dảng.

          Coz puânz xâu, coz tìu phây congz duấn xuiz, pliáo tẩy pung bez ziệt tìu kềnh khziếm pun puột đỏ ìu miền ziêm Việt Nam nhây xấy tzảng đảng nayz, kếu coz tìu chaoz mình ziêm TQ tháo VN. Nayz kềnh tziên bez coz puônz xâu congz duấn ìu miền nhây còn ziều cuối khziếm xiêuz vuônz lống./.

Xuân kt Thư ca người Dao tr11 và dịch