Co mác nỏa đảy pỉ noọng cần Lô Lô roọng lẻ “vịa phá”, nẩy lẻ co tầu khăm nhoòng pện bâư cải, na vạ slâư nhoòng pện đảy pỉ noọng au mà sle to phjắc. nhằng bâư toong cuổi đảy pỉ noọng slắp mà dàng phầy hẩư tọi dá sle to khẩu.

Lăng pửa cươm khẩu slúc, lẻ mì cần nâng tắc khẩu, nhằng cần đai xẹ au toong mà ben, mọi bôm xẹ mì 2 ben khẩu. Chang bôm khẩu xẹ mì bại thình cúa kin pện nựa mò xẻo mảy, nựa mu tổm. Nặm tổm nựa mu xẹ đảy au pi cuổi xắt oóc sláy lồng sle hết nặm thang.

Lùng Chi Viết Hải, cần đảy pỉ noọng dú bản Khuổi Khon slứn điếp hẩư chắc: Pửa pày, xằng mì lai cúa cái, thâng pửa lườn hâư mì fiểc cải lẻ pây dim pát, dim xản cúa pỉ noọng chang bản tó đảy tọ pửa mì lai khéc quả pỉ noọng dau nắm đo pát, đo xản nhoòng pện đạ pây au bâư mác nỏa vạ bâư toong cuổi mà sle to khẩu phjắc. Pửa kin dá lẻ tan chắc khuýt pây, nắm lẹo công lèng sle lạng pát.

Bại bôm sle pài slớ hết lẹ, lăng pửa pài slớ pỉ noọng xẹ nẳng kin vạ căn. Pửa pày pỉ noọng cần Lô Lô xường slì dủng ăn bôm phảc, bỏ thú tó đảy au thoóc mà phúc. Cà này pỉ noọng đạ au bôm nhôm, bôm toòng mà dủng.

Pỉ noọng cần Lô Lô dú bại búng pù slung, xẩư đông phja nhoòng pện pỉ noọng mì lai thình cúa chăn đây kin vạ chăn táng, hẩư hăn đảy tởi slổng pỉ noọng dú nẩy mì chăn lai mòn pjòi đây./.

MÂM CỖ LÁ VẢ CỦA NGƯỜI LÔ LÔ Ở CAO BẰNG

Trong khi các dân tộc khác chuẩn bị bữa cơm đãi khách trong những ngày đặc biệt sẽ có nhiều món ăn khác nhau được đặt trong bát, đĩa các loại, nhưng với người Lô Lô ở xóm Khuổi Khon (xã Kim Cúc, huyện Bảo Lạc, tỉnh Cao Bằng) thì món ăn được chuẩn bị khá đơn giản và được đựng bằng lá cây vả.

 Cây vả được người Lô Lô gọi là “vịa phá”, với đặc tính là cây bóng mát nên lá cây to, khá dày lại sạch nên được người dân tận dụng để đựng thức ăn. Còn lá chuối được người Lô Lô cắt thành từng tấm rồi hơ lửa cho lá dẻo dai hơn để đựng cơm.

Sau khi cơm được nấu chín, một người sẽ làm nhiệm vụ xới cơm, còn một người khác sẽ khéo léo gói chặt cơm vào trong lá, mỗi mâm sẽ được chia hai gói cơm. Trong mâm cơm có các món mặn như thịt bò xào măng, thịt lợn luộc. Nước luộc thịt lợn sẽ được tận dụng để luộc hoa chuối thái nhỏ làm món canh. Chính vì không có quá nhiều món nên mâm cơm của người Lô Lô rất nhỏ gọn.

Ông Chi Viết Hải, Người có uy tín tại xóm Khuổi Khon cho biết: Ngày xưa, của cải vật chất không có nhiều, đến khi nhà nào có việc làm lễ mượn bát đũa của bà con cùng xóm cũng được, nhưng vì sợ phiền và số lượng khách đến đông nên người dân tận dụng lá cây có trong tự nhiên là cây vả và lá chuối. Khi xong việc chỉ cần vứt để lá cây tự tiêu hủy, như thế rất thuận lợi mà không phiền đến nhà khác.

Một số mâm được dùng để cúng tế, sau đó người thân trong gia đình sẽ quây quần ngồi lại với nhau cùng ăn cỗ. Ngày xưa, người Lô Lô thường dùng những chiếc mâm được đan bằng nan tre để đựng thức ăn, bó đũa cũng được buộc lại bằng lạt tre rất cẩn thận. Nay, đồng bào đã dùng mâm nhôm, mâm đồng để thay thế.

Người Lô Lô cư trú ở những địa hình vùng đồi núi cao, sống gần gũi với thiên nhiên nên cách đồng bào làm các món ăn, sắp xếp các mâm lễ cũng thật đặc biệt, thể hiện sự khéo léo và tài hoa trong việc tận dụng các nguyên liệu có sẵn trong tự nhiên./.