Tơợ thành phố Đồng Hới, tỉnh Quảng Bình ch’ngai dâng 50 km chô n’đăh Tây Bắc, t’mooi vêy tươc Trung tâm du lịch Phong Nha. Tơợ đâu, pr’zơc boọ bhuông truih k’ruung Son dâng m’pâng tiếng đồng hồ cớ năc tươc ă gơp Phong Nha.

P’lơơp a đay coh apêê bha lang crâng abhuy đanh k’rơ bhâu c’moo ângBhươn Kiêc k;ruung Phong Nha - Kẻ Bàng, gơp Phong Nha coh chr’val Sơn Trạch, chr’hoong Bố Trạch, bơơn p’ma moon cơnh năc “Đhị liêm pr’hay bhlâng âng c’bhuh gơp”, năc boọng hơp (k’ruung đac coh cr’loọng coong chăng) n’juối bhlâng bha lang k’tiêc.

A mọi Nguyễn Văn Hải c’moo đâu đhêêng 15 c’moo n’jưah zooi ca conh cor bhuông n’jưah pa prá cơnh 1 cha năc hướng dẫn viên la lua liêm choom. Ch’ol ooy p’loọng gơp dal dâng 10 mét, bhưah 25 mét, Hải xay moon, Phong Nha vêy 2 c’năt gơp năc gơp gooh lâng gơp đac. Bêl moot boọng gơp đac, zâp đoo apêê bhuông zêng t’păt máy, cor lâng têy đọong t’mooi buông chơơc bơơn năl, la lêy crâng ca coong abhuy alụ. Bh’nhăn moot đhộ ooy cr’loọng gơp, t’mooi bh’nhăn c’jệ lêy đhị râu liêm pr’hay âng apêê gơp Bi Ký, Cô Tiên, Cung Đình… Đợ apêê c’cọ đhêl hooi bha door bâc cơnh pr’đhang cha chrih cơnh năc đợ bh’nơơn nghệ thuật âng plêêng k’tiêc. Đhị đâu, tr’ang tr’clá hr’luc lâng đhị ca năm bhrợ t’vaih muy râu liêm pr’hay la lay. C’mâr Ha Na, t’mooi Đức đh’rưah lâng pr’zơc William, ma nưih Thụy Sĩ g’luh tr’nơơp bơơn lươt la lêy gơp Phong Nha xay moon cơnh đâu: “Phong Nha z’zăng liêm, đơơng đoọng ha zi xơợng n’hil loom luônh, vêy bâc râu coh cr’loọng đoọng chơơc bơơn năl. Pa bhlâng năc, lâh Phong Nha, azi căh âi ting tươc  bâc gơp n’lơơng, n’đhang azi k’noọ crâng ca coong lâng boọng gơp coh đâu năc pa bhlâng liêm pr’hay”.

Lâh boọng gơp Phong Nha năc gơp Tiên Sơn ( gơp gooh). Phong Nha lâng Tiên Sơn năc gơp bhâm bhar âng a bhuy alụ t’vaih. Ăt đhị dal dâng 200 mét coh piing gơp Phong Nha, gơp Tiên Sơn n’juối 980 mét lâng căh vêy râu rí choom pr’têêt lâng gơp Phong Nha. Coh đâu, tơợ a hay a hươn, toọm k’ruung âi rêệ đac, năc đhêêng dzợ đợ c’cọ đhêl bhooc lâng t’nool đhêl  pr’hoọm t’viêng chr’loọng. Apêê c’cọ đhêl bha door coh gơp âi đanh k’ưc c’moo năc u vaih tơợ c’bhuh đhêl ca câp, crêê đac boo clâp, hr’luc lâng hooi tơợ bh’bhung gơp dưr vaih đợ tr’dzôh đac pa bhlâng liêm lêy. Căh vêy pa xưa bêl p’ma Tiên Sơn cơnh năc đhị coh plêêng cơnh lâng apêê c’cọ đhêl pa bhlâng liêm pr’hay bhrợ t’vaih râu cha chrih ma bhuy.

Pr’zơc Yến Nhi t’mooi TP Hồ Chí Minh c’jệ lêy bêl g’luh tr’nơơp bơơn moọng lêy đhị gơp n’nâu: “Bêl tơơp đâc ooy gơp Tiên Sơn acu lêy pa bhlâng nhưh, n’đhang bêl moot tươc gơp, râu đh’hi đhí, chriêt chroot âng đhêl, lâng pa bhlâng năc c’bhuh gơp đhêl coh đâu pa bhlâng liêm bhrợ mơ nêêh ga lêêh k’bao năc ki bil bal lưch”.

Phong Nha vêy 7 râu bhlâng: Gơp vêy acoon toọm k’ruung coh c’loọng liêm bhlâng; vêy p’loọng gơp dal lâng bhưah bhlâng; vêy bha lang chuôh, bha lang đêl ra đang liêm bhlâng; vêy aboc đac coh cr’loọng liêm bhlâng; vêy gơp gooh bhưah lâng liêm bhlâng; vêy c’bhuh c’cọ đhêl cha chrih liêm bhlâng lâng năc gơp đac n’juối bhlâng.

Tu cơnh đêêc, c’moo 2001, bha nụ Bhươn k’tiêc k’ruung Phong Nha - Kẻ Bàng bơơn Nhà nước ra pă bhươn k’tiêc k’ruung lâng moot c’moo 2003, UNESCO xay moon năc C’kir crâng đac bha lang k’tiêc.

Xang cr’chăl crêê cr’đơơng tu pr’luh Covid-19, đợ t’mooi tươc Phong Nha âi dưr bâc cớ. Năc đhêêng coh bêl tết c’moo đâu, đợ t’mooi tươc lâng apêê đhị Trung tâm Phong Nha - Kẻ Bàng dưr bâc dâng 20% t’piing lâng c’moo 2023. Đhêêng cơnh lâng gơp Phong Nha dưr bâc dâng 35%. Pa bhlâng năc, coh 3 t’ngay tơợ t’ngay 3 tươc 5 Tết Giáp Thìn, zâp t’ngay Trung tâm đương hơnh lâh 3 r’bhâu t’mooi tươc Phong Nha lâng k’noọ 4000 chu tươc zâp đhị la lêy cha ơh. T’cooh Hoàng Minh Thắng, Giám đốc Trung tâm Du lịch Phong Nha - Kẻ Bàng bhui har đoọng năl: Đoọng bhrợ crêê cơnh cr’noọ t’mooi bâc, pa bhlâng năc coh hân noo du lịch ch’noọng tươc đâu, Trung tâm xooc k’rong bhrợ t’bhưah c’bhuh dịch vụ lâng bhrợ t’vaih p’xoọng đợ bh’nơơn du lịch t’mêê: “Bơơn râu k’rang âng UBND tỉnh, crâng K’tiêc k’ruung Phong Nha - Kẻ Bàng, apêê sở ngành năc k’dâng coh c’moo 2024 n’nâu, đơn vị vêy bhrợ t’bhưah p’xoọng apêê bh’nơơn đhị du lịch Sông Chày - Hang Tối, pa đhang cơnh apêê chr’ơh coh đac, apêê c’bhuh đong cha cha năc vêy tơơp moot đươi bhrợ x’ría c’xêê 4. K’dâng c’moo 2024 n’nâu, đơn vị vêy bhrợ p’xoọng c’bhuh đong đhêy ăt đăn lâng da ding. Cơnh lâng 2 gơp âng đơn vị k’đhơợng lêy, lâh xay bhrợ bhưah zâp râu, đơn vị xooc bhrợ pa dưr tuyến du lịch đhộ 4.500 mét lâng tuyến du lịch Phong Nha ooy ha dum. Apêê bh’nơơn n’năc bâc năc du lịch kiêng bơơn năl lâng đợ t’mooi năc căh lâh bâc. Du lịch ooy ha dum đơn vị vêy bhrợ cor bhuông Kayak ooy gơp Cung Đình, tơợ gơp Cung Đình vêy tour k’đơơng tươc la lêy apêê gơp Bi Ký lâng lêy c’bhuh c’cọ đhêl đhị  gơp Bi Ký n’năc. C’cọ đhêl vaih n’đăh k’tiêc la lay lâng c’cọ đhêl vaih tơợ dal t’dzôh hooi”.

Ting Đề án du lịch crâng đac, đhêy ăt, bhui har Bhươn K’tiêc k’ruung Phong Nha - Kẻ Bàng, cr’chăl 2021-2030 bơơn UBND tỉnh Quảng Bình, tươc c’moo 2025 Phong Nha xay moon năc đương hơnh 1,5 ưc t’mooi/c’moo, pa zêng zên bơơn pa chô dâng 500 tỷ đồng./.

PHONG NHA, ĐIỂM DU LỊCH HẤP DẪN DU KHÁCH

Phong Nha như một tuyệt tác của thiên nhiên, là điểm đến hấp dẫn đối với du khách trong và ngoài nước mỗi khi đến với tỉnh Quảng Bình. Ngoài những sản phẩm du lịch truyền thống, du lịch khám phá, mạo hiểm đang trở thành điểm nhấn cho du lịch Phong Nha, tạo sức hút đối với du khách gần xa.

Ngược thành phố Đồng Hới, tỉnh Quảng Bình khoảng 50 km về phía Tây Bắc, du khách sẽ đến Trung tâm du lịch Phong Nha. Từ đây, bạn xuống thuyền máy xuôi nhẹ dòng sông Son khoảng nửa giờ đồng hồ nữa là đến động Phong Nha.

Ẩn mình trong những cánh rừng nguyên sinh hàng ngàn năm tuổi của Vườn quốc gia Phong Nha- Kẻ Bàng, động Phong Nha ở xã Sơn Trạch, huyện Bố Trạch, được ví như “Kỳ quan đệ nhất động”, là hang động nước (sông ngầm trong lòng núi đá) dài nhất thế giới.

Cậu bé Nguyễn Văn Hải năm nay mới 15 tuổi vừa phụ bố lái thuyền vừa trò chuyện như 1 hướng dẫn viên thực thụ. Chỉ tay vào cừa động cao khoảng 10 mét, rộng 25 mét, Hải giới thiệu, Phong Nha có 2 phần động là động khô và động ướt.  Khi vào động ướt, tất cả các thuyền đều phải tắt máy, chèo tay để du khách dễ dàng trải nghiệm, khám phá thế giới thần tiên. Càng tiến vào sâu trong hang, du khách càng ngỡ ngàng trước vẻ đẹp kỳ vỹ, lộng lẫy của các hang Bi Ký, Cô Tiên, Cung Đình…Những khối thạch nhũ muôn hình vạn trạng do thiên nhiên tạo thành những hình thù kỳ lạ tựa như những tác phẩm nghệ thuật của tự nhiên. Tại đây, ánh sáng kỳ ảo hòa quyện với bóng tối tạo ra một trải nghiệm tuyệt vời. Cô gái Ha Na, du khách Đức cùng bạn trai William, người Thụy Sĩ lần đầu tiên khám phá động Phong Nha thốt lên ngỡ ngàng: “Phong Nha khá đẹp, nó mang đến 1 cảm giác rất là thoải mái, dễ chịu, có nhiều thứ bên trong để khám phá. Thật ra chúng tôi chưa từng đi đến nhiều động ngoài Phong Nha nhưng tôi nghĩ thiên nhiên, và hang động  nơi đây rất tuyệt vời”.

Bên cạnh động Phong Nha là động Tiên Sơn (hang động khô). Phong Nha và Tiên Sơn là cặp song sinh của tạo hóa. Tọa lạc ở độ cao khoảng 200 mét trên trần động Phong Nha, động Tiên Sơn dài 980 mét và không ăn chung với động Phong Nha. Nơi đây, từ xa xưa, dòng sông ngầm đã cạn nước, chỉ còn lại những vòm đá trắng và cột đá xanh màu ngọc bích. Các thạch nhũ trong động trải qua hàng triệu năm kiến tạo từ đá vôi, bị nước mưa thẩm thấu, hòa tan và chảy xuống từ nóc hang tạo thành những nhũ đá vô cùng lạ mắt. Không quá khi ví Tiên Sơn như Chốn bồng lai, tiên cảnh với các khối thạch nhũ vô cùng tráng lệ, lung linh tạo nên không gian huyền ảo, kỳ bí.

Bạn Yến Nhi du khách TP Hồ Chí Minh cảm thấy ngỡ ngàng khi lần đầu tiên được tận mắt chiêm ngưỡng những tuyệt tác ấy: “Lúc đầu leo lên động Tiên Sơn em cảm thấy rất mệt nhưng khi vào đến hang, không khí thật mát mẻ, đặc biệt hệ thống hang động nơi đây quá đẹp khiến mọi mỏi mệt do leo núi dường như tan biến”.

Phong Nha có 7 cái nhất: Hang có con sông ngầm đẹp nhất; có cửa hang cao và rộng; có bãi cát, bãi đá ngầm đẹp; có hồ nước ngầm đẹp; có hang khô rộng và đẹp; có hệ thống thạch nhũ kỳ ảo và tráng lệ và là hang nước dài nhất.

Chính bởi thế, năm 2001, quần thể Vườn Quốc gia Phong Nha- Kẻ Bàng được Nhà nước xếp hạng vườn quốc gia và năm 2003, UNESCO công nhận là Di sản thiên nhiên thế giới.

Sau thời gian bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh Covid-19, lượng khách đến Phong Nha đã tăng trở lại. Chỉ tính riêng dịp tết năm nay, lượng khách đến với các điểm Trung tâm  Phong Nha- Kẻ Bàng tăng khoảng 20% so với năm 2023. Riêng đối với động Phong Nha tăng khoảng 35%. Đặc biệt, trong 3 ngày từ Mùng 3 đến Mùng 5 Tết Giáp Thìn, bình quân mỗi ngày Trung tâm đón hơn 3 ngàn lượt khách đến Phong Nha và gần 4.000 lượt đến tất cả các tuyến điểm. Ông Hoàng Minh Thắng Giám đốc Trung tâm Du lịch Phong Nha- Kẻ Bàng phấn khởi cho hay: Để đáp ứng nhu cầu khách tăng cao, nhất là trong mùa du lịch hè tới, Trung tâm đang tập trung đầu tư mở rộng hệ thống dịch vụ và cho ra đời thêm những sản phẩm du lịch mới: “Được sự quan tâm của UBND tỉnh, rừng QGPN-Kẻ Bàng, các sở ngành thì dự kiến trong năm 2024 này, đơn vị sẽ mở rộng thêm các sản phẩm tại điểm du lịch Sông Chày- Hang tối, ví dụ như các trò chơi dưới nước, các hệ thống nhà hàng dự kiến sẽ đưa vào khai thác cuối tháng 4. Dự kiến năm 2024 này, đơn vị sẽ mở thêm hệ thống nhà nghỉ nằm sát dãy núi. Đối với 2 động do đơn vị quản lý, ngoài khai thác đại trà, đơn vị cũng đang khai thác tuyến du lịch sâu 4.500 mét và tuyến du lịch Phong Nha về đêm. Các sản phẩm đó chủ yếu là du lịch trải nghiệm và lượng khách hạn chế. Du lịch về đêm đơn vị tổ chức chèo thuyền ka..vào hang Cung Đình, từ hang Cung Đình có tour dẫn vào khám phá các ký tự cổ trong hang Bi Ký và xem hệ thống thạch nhũ mọ ngược tại hang Bi Ký đó. Thạch nhũ mọc dưới đất lên khác với thách nhũ từ trên xuống”

Theo Đề án du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng, giải trí Vườn Quốc gia Phong Nha- Kẻ Bàng, giai đoạn 2021-2030 được UBND tỉnh Quảng Bình phê duyệt, đến năm 2025 Phong Nha đặt mục tiêu đón 1,5 triệu lượt khách/năm, tổng doanh thu đạt khoảng 500 tỷ đồng./.