Chr’hoong Bố Trạch bơơn lêy năc đhị đhăm bha lâng choh pa cai âng tỉnh Quảng Bình cơnh lâng đhăm bhưah lâh 500 hécta. Hân noo pacai c’moo đâu, đha nuôr Bố Trạch choh tơợ c’xêê 1 âm lịch, xang 3 c’xêê zư x’mir lêy năc vêy choom pêêh pay. Bâc t’ngay n’nâu, đha nuôr choh pacai đhị tỉnh Quảng Bình xooc bh’dzang moot ooy hân noo bha lâng pêêh pay. N’đhơ cơnh đêêc, la lay lâng apêê c’moo l’lăm, hân noo pacai c’moo đâu bh’nơơn êp lâng ha tộ chr’năp, đha nuôr k’rang k’pân tu zêng bil bal.

Pr’loọng đong t’cooh Đặng Quang Vân, chr’val Tây Trạch, chr’hoong Bố Trạch đh’rưah lâng k’noọ 100 pr’loọng đha nuôr choh pacai đhị vêêl đong n’nâu muy đương kía pacai c’moo đâu vêy bơơn pa chô z’zăng. N’đhơ cơnh đêêc, dâng 60 hécta choh pacai âng k’noọ 100 pr’loọng đong coh đâu bh’nơơn đệ. T’cooh Đặng Quang Vân pa chô pr’hơơm, c’moo đâu đhr’năng pa câl đhị apêê nang chr’noh pa bhlâng ngoop ngap: “Bh’nơơn căh bơơn cơnh apêê c’moo l’lăm năc chr’năp pa câl năc đệ, zên pa câl đhêêng mơ muy pâng apêê c’moo l’lăm. Đha nuôr choh pacai c’moo đâu bil bal zêng, moon pa zum năc p’rơơm mă pa chô mơ zên đươi dua năc choom ă”.

Plêng c’moo đâu căh liêm, bêl p’răng puih, bêl boo đanh t’ngay lâng cha kêêt p’jơh bhrợ ha pacai dưr ch’măt căh liêm, bh’nơơn căh vêy. Bâc pr’loọng đong choh pacai âi đươi dua zâp c’lâng bh’rợ kỹ thuật n’đhang đợ ma mông lâng boong âng pacai công căh mơ vêy. Tươc cr’chăl pêêh pay, pacai năc ha tộ chr’năp bhrợ ha đha nuôr bh’nhăn k’đhap k’ra. Chr’năp pacai coh thị trường đệ bâc lâh mơ c’moo l’lăm, muy pâng năc thị trường pa câl xiêr, muy pâng năc bh’rợ đơơng pa câl pa cai ooy apêê k’tiêc k’ruung xooc lum zr’năh k’đhap. Cr’chăl pêêh pay pa cai coh tỉnh Quảng Bình buôn crêê lâng cr’chăl pêêh pay pa cai coh miền Nam tu cơnh đêêc chr’năp pa câl xiêr đệ, ma nưih tươc câl hăt. T’cooh Phan  Anh Tuấn, cóh tổ dân phố Quyết Tiến, thị trấn Nông trường Việt Trung, chr’hoong Bố Trạch đoọng năl, bêl lêy bơơn bhrợ pa cai coh tỉnh Quảng Bình crêê bêl bơơn bhrợ pa cai coh miền Nam năc zên pa câl xiêr bâc, apêê câl pay căh bâc. Xoọc đâu, zên pa câl pa cai mơ 3.500 tươc 4.000 đồng đhị mưy ký lâng đợ pa cai mơ 2 ký năc a’têh, xiêr m’pâng lâng c’moo lăm ahay: “10 đong choh pa cai năc công đhêêng bơơn 1-2 đong choh pa cai boong n’đhang p’lêê công căh pâ. Năc tu plêêng căh liêm, pa cai t’mêê boong năc lum boo, plêêng cha kêêt năc p’lêê pa cai u c’rêêh căh choom pâ, xrăh, bil bal tươc nâu câi năc têy k’gooh. Tơợ xang Tết choh pa cai tươc đâu ănc 80% zêng xrăh hư. Đha nuôr choh pa cai zâp bêl công rơơm kiêng zên pa câl dal n’đhang năc tu thị trường, xooc đâu pr’loọng đong âi choh 1 ha năc bil 50 ưc đồng”.

C’moo đâu, thị trấn Nông trường Việt Trung, chr’hoong Bố Trạch vêy dâng 140 pr’loọng choh pacai cơnh lâng pa zêng đhăm bhưah 242 hécta. Tươc đâu, 30% đhăm choh pacai đhị đâu âi pêêh pay. Pr’căn Trần Thị Nguyệt, Chủ tịch Hội Nông dân thị trấn Nông trường Việt Trung, chr’hoong Bố Trạch đoọng năl, vêêl đong âi pa choom đoọng ha đha nuôr coh bh’rợ chơơih pay m’ma, hân noo choh bhrợ, zư x’mir lêy crêê cơnh. N’đhơ cơnh đêêc, plêêng k’tiêc căh liêm cr’đơơng tươc bh’nơơn căh vêy: “Tu plêêng căh liêm cr’đơơng tươc bh’nơơn hăt, lâh đhị đêêc chr’năp pa câl pa cai căh bơơn dal tu cơnh đêêc đha nuôr choh pa cai c’moo đâu bil bal bâc. Xooc đâu vêêl đong pa zum lâng ban ngành đoọng chơơc lêy c’lâng p’têêt pa zum thị trường  pay câl pa cai lâng zâp râu bh’nơơn ha rêê đhuôch”.

Tỉnh Quảng Bình choh k’dâng 527 hécta pa cai, bh’nơơn pa chô k’dâng lâh 10 tấn đhị mưy hécta, xiêr m’pâng ting lêy lâng c’moo lăm. T’cooh Ngô Văn Thành, Phó trưởng Phòng Nông nghiệp lâng Môi trường chr’hoong Bố Trạch, tỉn Quảng Bình xay moon: “Xooc đâu đhăm choh pa cai công z’zăng ga măc lâng pa bhlâng năc đoọng pa xiêr râu căh pr’đọong coh bhrợ têng năc chr’hoong công k’đươi đha nuôr choh tr’xăl tơơm chr’noh đoọng bhrợ  bhr’lậ coh đhr’năng za zum xooc đâu”./.

MẤT MÙA, MẤT GIÁ Ở THỦ PHỦ TRỒNG DƯA HẤU TẠI QUẢNG BÌNH

Nông dân trồng dưa hấu tại tỉnh Quảng Bình lo lắng vì năm nay dưa hấu vừa mất mùa, vừa mất giá.

Huyện Bố Trạch được xem là thủ phủ dưa hấu của tỉnh Quảng Bình với diện tích gieo trồng hơn 500 hécta. Vụ dưa năm nay, nông dân Bố Trạch xuống giống từ tháng 1 âm lịch, sau 3 tháng chăm sóc sẽ cho thu hoạch. Những ngày này, người trồng dưa hấu tại tỉnh Quảng Bình đang bước vào chính vụ thu hoạch. Tuy nhiên, khác với những năm trước, vụ dưa năm nay năng suất, sản lượng giảm và rớt giá, nông dân lo lắng vì hầu hết đều thua lỗ.

Gia đình ông Đặng Quang Vân, xã Tây Trạch, huyện Bố Trạch cùng gần 100 hộ dân trồng dưa tại địa phương này trông chờ vụ dưa năm nay cho thu nhập khá. Tuy nhiên, khoảng 60 hécta trồng dưa của gần 100 hộ dân ở đây năng suất thấp. Ông Đặng Quang Vân than thở, năm nay tình hình mua bán tại các vườn dưa rất ảm đạm: “Năng suất không được như các năm mà giá cả thì lại thấp, giá cả bằng một nửa của các năm trước. Bà con trồng dưa năm nay thua lỗ, phần đa là lỗ, nói chung chỉ mong lấy lại đủ vốn là được”.

Thời tiết năm nay không thuận lợi, lúc nắng nóng, lúc mưa liên tục và lạnh bất thường làm cho dưa hấu phát triển chậm, năng suất không đạt. Nhiều hộ trồng dưa đã áp dụng đầy đủ các biện pháp kỹ thuật nhưng tỷ lệ sống và đậu quả của dưa hấu vẫn rất thấp. Đến kỳ thu hoạch, dưa lại mất giá làm nông dân càng thêm điêu đứng. Giá dưa trên thị trường thấp hơn nhiều so với mọi năm, một phần thị trường tiêu thụ dưa giảm mạnh, một phần việc xuất khẩu dưa đi các nước đang gặp khó khăn. Thời điểm thu hoạch dưa hấu ở tỉnh Quảng Bình trùng với thời điểm thu hoạch dưa hấu ở miền Nam nên giá bán giảm sâu, thương lái thu mua ít. Ông Phan Anh Tuấn, ở tổ dân phố Quyết Tiến, thị trấn Nông trường Việt Trung, huyện Bố Trạch cho hay, giá dưa hấu thương lái thu mua chỉ khoảng 3.500 đồng – 4.000 đồng/kg với loại dưa từ 2kg trở lên, giảm một nửa so với năm ngoái. “10 nhà trồng dưa thì cũng chỉ được 1-2 nhà trồng dưa cho quả nhưng quả cũng không to. Lý do thời tiết không thuận lợi, dưa vừa ra quả thì gặp mưa, trời lạnh thì quả dưa chững lại không phát triển, quả bị hư, thiệt hại đến giờ có thể là trắng tay rồi. Từ sau tết trồng dưa đến nay thì tỷ lệ 80% bị hư hại. Người nông dân trồng dưa lúc nào cũng mong muốn giá cả cao nhưng giá do thị trường, hiện tại gia đình cứ trồng 1 ha bị lỗ 50 triệu đồng”.

Năm nay, thị trấn Nông trường Việt Trung, huyện Bố Trạch có khoảng 140 hộ trồng dưa hấu với tổng diện tích 242 hécta. Đến nay, 30% diện tích trồng dưa hấu tại đây đã thu hoạch. Bà Trần Thị Nguyệt, Chủ tịch Hội Nông dân thị trấn Nông trường Việt Trung, huyện Bố Trạch cho biết, địa phương đã định hướng cho bà con nông dân trong việc lựa chọn giống, thời vụ gieo trồng, chăm sóc đúng kỹ thuật. Tuy nhiên, thời tiết không thuận lợi dẫn tới năng suất rất thấp: “Ảnh hưởng thời tiết không thuận lợi dẫn đến năng suất thấp, bên cạnh đó giá bán dưa không được cao nên bà con nông dân trồng dưa năm nay thua lỗ khá nhiều. Hiện nay địa phương phối hợp với ban ngành để tìm giải pháp liên kết tạo thị trường đầu ra cho dưa hấu và các loại nông sản”.

Tỉnh Quảng Bình gieo trồng khoảng 527 hécta dưa hấu, sản lượng ước tính chỉ hơn 10 tấn/hécta, giảm một nửa so với năm trước. Ông Ngô Văn Thành, Phó trưởng Phòng Nông nghiệp và Môi trường huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình thông tin: “Hiện nay diện tích trồng dưa cũng khá lớn và đặc biệt là để hạn chế rủi ro trong sản xuất thì huyện cũng chỉ đạo bà con luân canh, xen canh các loại cây trồng để khắc phục trong bối cảnh chung hiện nay”./.