Năc đơn vị câp chr’hoong tr’nơợp âng tỉnh Đăk Nông bơơn vel bhươl t’mêê (c’moo 2020), Gia Nghĩa t’bhlâng bhrợ pa dưr đợ vel bhươl, đợ zr’lụ vel đông nhâm mâng pr’ăt tr’mung, vêy bâc râu chr’năp liêm.

Thành phố Gia Nghĩa, tỉnh Đăk Nông đợ t’ngay nâu xoọc moot hân noo bơơn bhrợ cà phê. T’bhlâng lêy glụ bạt bịng bâc đợ p’lêê cà phê xoọc đoọm bhrông, t’cooh K’Sung, acoon coh M’Nông, trưởng vel Ting Wel Đơm coh chr’val Đăk Nia, thành phố Gia Nghĩa bhui har moon, c’moo đâu đhanuôr bhrợ ha đhuốch bơơn bhrợ bâc. Bêl m’pâng c’moo năc bơơn bhrợ sầu riêng, xoọc đâu năc bơơn bhrợ cà phê lâng ra văng tươc đâu lêy bơơn bhrợ a’moót cậ, p’lêê n’đoo cung vêy zên pa câl dal bâc. Ting cơnh t’cooh K’Sung, tu vêy p’zay ta mooh pa choom đăh choh bhrợ, ting lêy bhrợ cơnh apêê a’duôn năc pr’ăt tr’mung âng đhanuôr coh vel vêy pa dưr liêm dal lâh. Coh vel vêy tươc 350 pr’loọng đhanuôr, k’noọ 40% năc manưih M’Nông, dzợ ha mơ năc apêê a’duôn, zêng ặt ma mung pa zưm liêm ta nih, tr’zooi đh’rưah đoọng pa dưr pa xơc pr’ăt tr’mung:

“Pr’ăt tr’mung bêl ahay zr’năh k’đhạp bhlâng, xoọc đâu vêy Đảng, Nhà nước k’rang lêy, lâng đhanuôr t’bhlâng ting lêy pa choom bhrợ cơnh apêê a’duôn đăh bhiệc choh cà phê, a’moot, lâh mơ năc cr’chăl đâu ta mooh pa choom đăh choh bhrợ sầu riêng, t’bhlâng đoọng têêm ngăn pr’ắt tr’mung. Đhanuôr zâp acoon coh coh vel đông ta luôn pa zưm ặt đh’rưah liêm đoọng pr’ăt tr’mung ting pa dưr dal, ting t’ngay ting pa dưr pa xớc lâh mơ.”

Đh’rưah lâng pa dưr pa xơc pr’ăt tr’mung, đăh bhrợ pa dưr vel bhươl t’mêê, zâp chr’val âng thành phố Gia Nghĩa t’bhlâng p’ghit lêy tươc đăh zư lêy, pa dưr đợ râu chr’năp liêm đăh văn hoá ty ahay. Đăh văn hoá chiing goong vêy bơơn đhanuôr coh zâp vel đông zư lêy, bhrợ pa dưr zâp c’bhuh chi ơh chiing goong ting ruuh c’moo, tơợ ga rựa t’ha tươc p’niên k’tưi đoọng vêy choom zư đợc, pa dưr lâh mơ. Thành phố cung bhrợ pa dưr đợ bh’rợ đoọng zooi đhanuôr coh vel đông bhrợ pa dưr zâp bh’rợ taanh n’đoo a’dooh ty chr’năp, vel bhươl bhrợ buah n’dza, bhrợ pa dưr vel bhươl du lịch. P’căn Quan Thị Ngọc, Phó Chủ tịch UBND chr’val Đắk Nia đoọng năl, zâp râu chr’năp văn hoá ty pa zưm lâng du lịch, dịch vụ cung xoọc ting bhr’dzang chrooi pa xoọng pa dưr dal zên bơơn pa chô ha đhanuôr:

“Chr’val xoọc bhrợ bh’rợ pa dưr pa xơc du lịch, cung vêy râu zooi đoọng âng Sở Văn hoá Thông tin, âng Thành phố, zooi đoọng zâp cơ sở hạ tầng đoọng ha zâp vel đông. Cr’chăl nâu, azi cung zư lêy 2 bh’rợ tr’nêng ty chr’năp năc bh’rợ taanh n’đooh a’dooh lâng búah n’dza, zâp c’xêê cung vêy bơơn bâc apêê xay moon câl pay”.

Thành phố Gia Nghĩa vêy 2 chr’val, 6 phường, 64 vel bhươl, tổ dân phố. Bhrợ têng xa nay bh’rợ k’tiêc k’ruung bhrợ pa dưr vel bhươl t’mêê, cấp uỷ, chính quyền thành phố Gia Nghĩa ta luôn năl ghit, đh’rưah lâng c’rơ bh’rợ âng Nhà nước nắc lêy k’đươi c’rơ đhanuôr, vêy râu đươi bhrợ đh’rứah âng đhanuôr. Cr’chăl lêy bhrợ zâp dự án, xa nay bh’rợ, cấp uỷ, chính quyền vel đông bhrợ liêm ma mơ, p’căh ghit, ting c’lâng bh’rợ “đhanuôr năl, đhanuôr prá xay, đhanuôr bhrợ, đhanuôr lêy cha mêêt”. Tu cơnh đêếc, bâc ơl lang đhanuôr ơy ting đươi bhrợ xa nay bh’rợ lâng đợ bhiệc bhrợ lalua ta nih, glặp lâng đhr’năng bh’rợ âng đay. T’cooh Đỗ Tấn Sương, Chủ tịch UBND thành phố Gia Nghĩa moon ghit, prá đoọng đhanuôr năl, bhrợ đoọng đhanuôr đươi ơy bơơn k’rong pa zưm c’rơ đhanuôr đoọng ting bhr’dzang bhrợ pa dưr đợ zr’lụ vel đông nhâm mâng đăh bhrợ têng cha, liêm bâc pr’hoọm, liêm ta nih pr’ăt tr’mung coh vel đông thành phố:

“Tr’nơợp năc vel bhươl t’mêê tươc vel bhươl t’mêê pa dưr dal, vel bhươl t’mêê liêm crêê năc lêy zêng vêy đhanuôr bơơn đươi râu liêm crêê. Kiêng cơnh đêếc nắc tr’nơợp lêy xay moon đoọng đhanuôr lêy râu chr’năp liêm, điện, c’lâng, trường, trạm pa zưm lâng zâp cr’noọ bh’rợ, lâh mơ năc c’lâng c’tôch, hạ tầng c’lâng c’tôch bhưah liêm, đhanuôr bơơn đươi. Xọoc đâu pa zưm lâng 3 xa nay bh’rợ k’tiêc k’ruung dzợ, ơy zooi đoọng pr’ăt tr’mung âng zâp chr’val coh thành phố vêy bâc râu tr’xăl liêm choom”.

Chô ooy zâp vel đông âng thành phố Gia Nghĩa bêl đâu, lươt ooy truih c’năt c’lâng nhựa, c’lâng bê tông tih liêm choom bơơn lêy bâc đhr’nông đông bhrợ pa dưr bhưah liêm. Đh’rưah lâng nâu năc bâc bhươn cà phê, sầu riêng t’viêng liêm, đơơng chô đợ hân noo bơơn bhrợ bâc. Gia Nghĩa xoọc moon đợc tươc ‘moo 2025 zêng 2/2 chr’val bơơn vel bhươl t’mêê pa dưr dal, ooy đâu vêy 1 chr’val bơơn vel bhươl t’mêê liêm crêê, năc vel đông chr’năp liêm âng tỉnh Đắk Nông đăh bhrợ pa dưr vel bhươl t’mêê./.

XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI GIÀU BẢN SẮC TẠI GIA NGHĨA – THÀNH PHỐ TRẺ NHẤT TÂY NGUYÊN

Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng Nông thôn mới đang đem lại những hiệu quả tích cực trong phát triển kinh tế, xã hội ở các bon làng, vùng nông thôn của thành phố Gia Nghĩa, tỉnh Đắk Nông. Là đơn vị cấp huyện đầu tiên của tỉnh Đắk Nông về đích nông thôn mới (năm 2020), Gia Nghĩa tiếp tục nỗ lực với quyết tâm xây dựng những bon làng, những vùng nông thôn vững kinh tế, giàu bản sắc và đậm nghĩa tình. 

Thành phố Gia Nghĩa, tỉnh Đắk Nông những ngày này đang vào mùa thu hoạch cà phê. Ra sức kéo tấm bạt đầy ắp những quả cà phê chín đỏ, ông K’Sung, dân tộc M’Nông, trưởng bon Ting Wel Đơm ở xã Đắk Nia, thành phố Gia Nghĩa phấn khởi cho biết, năm nay bà con làm nông nghiệp trúng lớn. Giữa năm thu sầu riêng, giờ đang thu cà phê và chuẩn bị đến thu hồ tiêu, loại quả nào giá cũng tăng cao. Theo ông K’Sung, nhờ chịu khó học hỏi kinh nghiệm, làm theo những hộ gia đình người Kinh nên đời sống của bà con trong bon đã dần nâng cao, nhiều hộ khá giả. Bon có hơn 350 hộ dân, gần 40% là người M’Nông, còn lại chủ yếu là người Kinh, tất cả đều sinh sống đoàn kết, gắn bó, giúp đỡ lẫn nhau để cùng phát triển.

“Đời sống trước đây thì khó khăn nhiều, nhưng gần đây thì Đảng, Nhà nước quan tâm bên cạnh đó là bà con tích cực học tập những hộ người Kinh xung quanh trồng cà phê, hồ tiêu, đặc biệt gần đây học tập thêm trồng sầu riêng, cố gắng để ổn định cuộc sống. Bà con các dân tộc ở thôn, bon luôn luôn đại đoàn kết để cuộc sống càng ngày càng nâng cao, càng ngày càng phát triển.”

Cùng với phát triển kinh tế, trong xây dựng Nông thôn mới, các xã thuộc thành phố Gia Nghĩa đặc biệt chú trọng đến bảo tồn, phát huy các giá trị văn hoá truyền thống. Không gian văn hoá cồng chiêng được bà con ở từng bon làng gìn giữ, xây dựng các đội cồng chiêng theo nhiều lứa tuổi, từ già tới trẻ để có sự kế thừa, phát huy. Thành phố cũng xây dựng những đề án để giúp bà con bon làng hình thành các làng nghề dệt thổ cẩm truyền thống, làng nghề làm rượu cần, xây dựng bon du lịch cộng đồng. Bà Quản Thị Ngọc, Phó chủ tịch UBND xã Đắk Nia cho biết, các giá trị văn hoá truyền thống kết với du lịch, dịch vụ cũng đang từng bước góp phần nâng cao thu nhập cho người dân.

“Xã đang thực hiện nhiệm vụ phát triển du lịch, cũng đã được sự hỗ trợ của Sở Văn hoá Thông tin, của Thành phố, hỗ trợ các cơ sở hạ tầng cho các bon. Bên cạnh đó, chúng tôi cũng duy trì được 2 nghề truyền thống là nghề dệt thổ cẩm và rượu cần, hàng tháng cũng nhận được rất nhiều đơn đặt hàng.”

Thành phố Gia Nghĩa có 2 xã, 6 phường, 64 thôn, bon, tổ dân phố. Thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, cấp ủy, chính quyền thành phố Gia Nghĩa luôn xác định, cùng với nguồn lực của Nhà nước thì phải huy động được sức dân, có sự đồng thuận của nhân dân. Quá trình thực hiện các dự án, chương trình, cấp ủy, chính quyền địa phương thực hiện dân chủ, công khai, theo phương châm “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra”. Vì vậy, đông đảo các tầng lớp nhân dân đã hưởng ứng chương trình bằng những việc làm thiết thực, phù hợp với khả năng của mình. Ông Đỗ Tấn Sương, Chủ tịch UBND thành phố Gia Nghĩa khẳng định, nói cho dân hiểu, làm cho dân tin đã huy động được sức dân để từng bước xây dựng những vùng nông thôn vững kinh tế, giàu bản sắc và đậm nghĩa tình trên địa bàn thành phố.

 “Đầu tiên là nông thôn mới đến nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu thì hoàn toàn người dân được hưởng lợi. Muốn như thế thì đầu tiên phải tuyên truyền để người dân thấy được lợi ích, điện, đường, trường, trạm gắn với các tiêu chí, đặc biệt là đường sá, hạ tầng giao thông sạch sẽ, gọn gàng, người dân hưởng lợi. Hiện nay gắn với 3 chương trình mục tiêu quốc gia nữa, đã giúp cho diện mạo nông thôn của các xã thuộc thành phố có nhiều thay đổi.”

Về các bon làng của thành phố Gia Nghĩa hôm nay, đi trên những tuyến đường nhựa, đường bê tông phẳng lì có thể thấy rất nhiều ngôi nhà được xây dựng khang trang. Cùng với đó là nhiều vườn cây cà phê, sầu riêng xanh tốt, mang lại những vụ mùa thắng lợi. Gia Nghĩa đang đặt mục tiêu đến năm 2025 cả 2/2 xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao, trong đó có 1 xã sẽ đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu, là địa phương điển hình của tỉnh Đắk Nông trong xây dựng thôn mới./.