Bâc bha lang crâng, ha rêê ha lai t’viêng t’vir liêm ga dơn, bâc acoon c’lâng bê tông liêm li glêêch ting truih a ral da ding, tr’ang điện j’jộ chô tươc zâp pr’loọng đong âi bhrợ t’vaih pr’đơợ zooi đha nuôr da ding ca coong t’bhlâng dưr z’lâh tươc ca bhố ngăn.

Acoon c’lâng bê tông moot ooy vel Cà Roòng 1, chr’val Thượng Trạch, chr’hoong Bố Trạch âi xăl ha c’lâng lụ k’tiêr a hay. Điện ang k’tiêc k’ruung t’mêê glụ pa ang tươc vel n’nâu. T’cooh vel Đinh Xon, coh vel Cà Roòng 1, chr’val Thượng Trạchh đoọng năl, đha nuôr bơơn zooi đoọng tơợ Bh’rợ xa nay cr’noọ cr’niêng k’tiêc k’ruung pa dưr tr’mông tr’meh - pr’ăt tr’nơt zr’lụ đha nuôr acoon coh lâng da ding ca coong, bơơn pay đoọng m’ma bh’năn, vêy k’tiêc choh a rong, choh n’loong. Pr’ăt tr’nơt âng đha nuôr acoon coh đhị đâu âi dưr liêm ting t’ngay: “Bơơn râu k’rang âng Đảng, Nhà nước zư x’mir lêy pr’ăt tr’mông, zư lêy crâng, zư lêy môi trường, quy hoạch apêê dự án điện c’lâng trường trạm, bhrợ pa dưr đong t’bil đong chr’tôp plăng lâng đha nuôr acoon coh bơơn đươi dua. Đha nuôr ting t’ngay ting tr’xăl t’mêê, pa dưr liêm lâh mơ a hay. Tơợ ra pă tơơm chr’noh, acoon bh’năn zooi đha nuôr pa bhrợ, muy bơr pr’loọng doó dzợ g’nưm ooy râu zooi đoọng âng Nhà nước dzợ, năc zêng ma kiwnưg t’bhlâng pa bhrợ ta têng, kiêng bhrợ pa dưr tr’mông lâh mơ”.

Nâu câi, đha nuôr Ma Coong coh 2 chr’val k’noong k’tiêc Tân Trạch lâng Thượng Trạch âi năl lươt đêêh a băng chô bhrợ pa gooh xang n’năc pa câl t’bơơn zên. Hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp Cà Roòng dưr vaih, năc đương pay câl a băng t’mêê âng đha nuôr đêêh xang năc bhrợ pa gooh. Nâu đoo công năc bh’nơơn liêm âng vel đong. A băng crâng Cà Roòng âi bơơn chơơih pay đoọng xay bhrợ bh’nơơn OCOP, bhrợ t’vaih pr’đơợ t’bơơn zên ha đha nuôr Ma Coong. L’lăm a hay, bêl 2 chr’val Tân Trạch, Thượng Trạch căh âi vêy điện lưới k’tiêc k’ruung, bh’rợ uh bhrợ a băng zêng lâng têy, a băng bơơn puôh pa gooh đhị p’răng, bh’rợ zư đơc công lum zr’năh k’đhap. Tu cơnh đêêc, bh’rợ bhrợ têng ăt g’nưm ooy plêêng k’tiêc, năc bh’nơơn căh vêy bâc.

Tơơp c’moo đâu, điện lưới k’tiêc k’ruung âi tươc lâng 2 chr’val k’noong k’tiêc Thượng Trạch lâng Tân Trạch, chr’hoong Bố Trạch, chroi đoọng chr’năp tr’xăl bh’rợ bhrợ cha, bhrợ bhr’lâ pr’ăt tr’mông âng đha nuôr. Điện chô tươc vel zooi đha nuôr vêy pr’đơợ pa dưr bh’rợ tr’nêng, băn rơơi, dưr z’lâh đha rưt. Nâu đoo công năc pr’đơợ đoọng vel đong bhrợ t’vaih pr’đơợ p’têêt pa zum apêê pr’loọng đha nuôr coh vel pa dưr tr’mông tợơ a băng crâng. T’cooh Nguyễn Văn Đại, Bí thư Đảng ủy chr’val Tân Trạch, chr’hoong Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình đoọng năl, đha nuôr Ma Coong cơnh lâng zooi đoọng âng zâp câp, chính quyền, điện lưới công chô tươc vel tu cơnh đêêc nâu câi bâc ngai âi t’bhlâng bhrợ cha ca van đhị đhăm vel đong: “Bơơn râu k’rang âng Đảng, Nhà nước, tỉnh Quảng BÌnh lâng apêê ban ngành crêê tươc, âi vêy điện lưới k’tiêc k’ruung chô tươc vel đoọng đha nuôr đươi dua. Bêl vêy điện lưới, dha nuôr vêy đươi dua ooy bh’rợ tr’nêng, ha dưr dal pr’ăt tr’mông ting t’ngay ting liêm choom lâh”.

T’cooh Phan Hoài Nam, Phó Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Quảng Bình đoọng năl, đợ điện đươi dua yêm têêm zooi đha nuôr pa dưr tr’mông tr’meh - pr’ăt tr’nơt nhâm mâng. Bêl vêy hạ tầng chr’năp n’nâu, cr’chăl pa dưr tr’mông tr’meh, ma loom bhrợ têng bh’rợ tr’nêng âng đha nuôr bơơn ha dưr dal, loom đương g’nưm âi bơơn t’bil lơi: “Bêl vêy điện lưới k’tiêc k’ruung, bh’rợ brhợ têng lâng pa câl bh’nơơn, pa dưr tr’mông tr’meh pr’ăt tr’nơt đhị vel đong 2 chr’val n’nâu vêy tr’xăl ting t’ngay lâng choom tr’xăl pa bhlâng đơơh, vêy đhị tr’xăl coh zâp đoo dự án bhrợ têng âng đha nuôr. Đha nuôr lâh bh’rợ bơơn ha dưr dal c’năl, bơơn đươi dua công nghệ thông tin năc bh’rợ bhrợ têng lâng têy l’lăm ahay vêy bơơn xăl lâng máy móc cơ giới”.

Apêê chính sách đơc đoọng ha đha nuôr acoon coh xơợng bhrợ coh cr’chăl ha nua âi tr’xin bhrợ tr’xăl pr’dưr pr’dzoọng vel bhươl zr’lụ đha nuôr acoon coh lâng da ding ca coong coh tỉnh Quảng Bình. Tươc đâu, 100% chr’val zr’lụ đha nuôr acoon coh lâng da ding ca coong coh tỉnh Quảng Bình vêy c’lâng ô tô moot tươc trung tâm, vêy trường Mầm non, Trường Tiểu học lâng trường Trung học cơ sở bơơn xa nay phổ cập giáo dục, apêê vel bhươl zêng vêy đong ăt bhrợ za zum. T’cooh Võ Ngọc Thanh, Trưởng Ban Acoon coh tỉnh Quảng Bình đoọng năl, vel đong âi k’rong t’đang lâh 1.800 tỷ đồng k’rong ha zr’lụ đha nuôr acoon coh lâng da ding ca coong, bhrợ t’vaih pr’đơợ ha đha nuôr z’lâh đha rưt, dưr bhrợ cha ca van: “Pr’đơợ hạ tầng zr’lụ đha nuôr acoon coh bơơn k’rong bhrợ z’zăng mr’cơnh tơợ điện, c’lâng, trường học, trạm y tế, đong văn hóa, bh’rợ đac ch’ngaach đươi za zum. Râu đâu âi bhrợ t’vaih muy pr’dưr pr’dzoọng t’mêê, bhrợ t’vaih pr’đơợ chr’năp ha zr’lụ acoon coh dưr k’rơ liêm. K’rong bhrợ đoọng ha zr’lụ đha nuôr acoon coh lâng da ding ca coong chroi đoọng bhrợ t’vaih đợ g’luh tr’xăl liêm cra, zâp prang đhị apêê bh’rợ tr’mông tr’meh, đhr’niêng bh’rợ, pr’ăt tr’nơt, an ninh quốc phòng”./.

TẠO ĐỘNG LỰC GIÚP NGƯỜI MA COONG Ở QUẢNG BÌNH THOÁT NGHÈO

Những năm qua, tranh thủ nguồn vốn từ Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, nhiều bản làng vùng cao tỉnh Quảng Bình đã nhiều đổi thay. Những cánh rừng, nương rẫy ngút ngàn màu xanh, những con đường bê tông phẳng lỳ men theo triền núi, ánh điện chiếu sáng về tận nhà đã tạo động lực giúp người miền núi vươn đến ấm no, hạnh phúc.

Con đường bê tông vào bản Cà Roòng 1, xã Thượng Trạch, huyện Bố Trạch đã thay thế đường bùn đất nhão nhoét trước đây. Điện lưới quốc gia vừa kéo đến bản làng này. Già làng Đinh Xon, ở bản Cà Roòng 1, xã Thượng Trạch cho biết, bà con được hỗ trợ từ Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, được cấp giống chăn nuôi, có đất trồng sắn, trồng rừng. Cuộc sống của đồng bào dân tộc thiểu số nơi đây đã tốt lên từng ngày: “Được sự quan tâm của Đảng, Nhà nước chăm lo cuộc sống, bảo vệ rừng, bảo vệ môi trường, quy hoạch các dự án điện đường trường trạm, xây dựng nhà xóa mái tranh tạm bợ và bà con dân tộc được hưởng lợi. Bà con ngày càng đổi mới thêm phát triển hơn so với trước. Từ cơ cấu cây trồng vật nuôi giúp bà con lao động, một số gia đình không còn ỷ lại sự hỗ trợ của nhà nước nữa mà muốn tự nỗ lực trong lao động sản xuất, muốn xây dựng và phát triển cao hơn”.

Bây giờ, đồng bào Ma Coong ở 2 xã biên giới Tân Trạch và Thượng Trạch đã biết đi lấy măng rừng mang về chế biến, phơi khô rồi bán cho người miền xuôi. Hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp Cà Roòng ra đời, chuyên thu mua măng tươi của người dân hái về sau đó chế biến thành măng khô. Đây cũng chính là sản phẩm lợi thế của địa phương. Măng rừng Cà Roòng đã được lựa chọn để triển khai làm sản phẩm OCOP, tạo nguồn thu nhập cho người dân Ma Coong. Trước đây, khi 2 xã Tân Trạch, Thượng Trạch chưa có điện lưới quốc gia, việc chế biến măng rừng thực hiện thủ công, măng được phơi nắng tự nhiên, việc bảo quản cũng rất khó khăn. Do vậy, khâu sản xuất phụ thuộc vào thời tiết, hoàn toàn bị động và năng suất không cao.

Đầu năm nay, điện lưới quốc gia đã đến với 2 xã biên giới Thượng Trạch và Tân Trạch, huyện Bố Trạch, góp phần quan trọng chuyển dịch cơ cấu kinh tế, cải thiện đời sống vật chất, văn hóa tinh thần của người dân. Kéo điện về bản giúp người dân có cơ hội phát triển sản xuất, chăn nuôi, vươn lên thoát nghèo. Đây cũng là tiền đề để địa phương tạo liên kết cho các hộ dân trong bản phát triển kinh tế từ măng rừng. Ông Nguyễn Văn Đại, Bí thư Đảng ủy xã Tân Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình cho biết, đồng bào Ma Coong với sự hỗ trợ của các cấp, chính quyền, điện lưới cũng về bản nên giờ đây nhiều người đã quyết làm giàu trên mảnh đất quê hương: “Được sự quan tâm của Đảng và Nhà nước, tỉnh Quảng Bình và các ban ngành liên quan, đã có điện lưới Quốc gia về tới bản để bà con sử dụng. Khi có điện lưới, bà con sẽ vận dụng vào sản xuất, nâng cao đời sống, phát triển kinh tế ngày một tốt hơn”.

Ông Phan Hoài Nam, Phó Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Quảng Bình cho biết, nguồn điện sử dụng ổn định giúp người dân phát triển kinh tế - xã hội bền vững. Khi có hạ tầng quan trọng này, quá trình phát triển kinh tế, ý thức tổ chức sản xuất của bà con được nâng cao, tư tưởng trông chờ, ỷ lại được xóa bỏ: “Khi có điện lưới quốc gia, câu chuyện sản xuất và tiêu thụ sản phẩm, phát triển kinh tế xã hội trên địa bàn 2 xã này sẽ từng bước thay đổi và có thể thay đổi rất nhanh, thậm chí thay đổi trong tất cả dự án sản xuất, chế biến của bà con. Bà con ngoài việc nâng cao được nhận thức, trình độ, tiếp cận công nghệ thông tin thì việc sản xuất thủ công trước đây sẽ được thay thế bằng sản xuất sử dụng cơ giới máy móc”.

Các chính sách dành cho đồng bào dân tộc thiểu số thực hiện trong thời gian qua đã từng bước làm thay đổi diện nạo nông thôn vùng dân tộc thiểu số và miền núi ở tỉnh Quảng Bình. Đến nay, 100% xã vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi ở tỉnh Quảng Bình có đường ô tô vào đến trung tâm, có trường Mầm non, Trường tiểu học và trường trung học cơ sở đạt chuẩn phổ cập giáo dục, các thôn bản đều có nhà sinh hoạt cộng đồng. Ông Võ Ngọc Thanh, Trưởng Ban Dân tộc tỉnh Quảng Bình cho biết, địa phương đã huy động hơn 1.800 tỷ đồng đầu tư cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, tạo động lực cho bà con thoát nghèo, vươn lên làm giàu: “Kết cấu hạ tầng vùng đồng bào dân tộc thiểu số được đầu tư tương đối đồng bộ từ điện, đường, trường học, trạm y tế, nhà văn hóa, công trình nước sinh hoạt tập trung. Điều này đã tạo nên một diện mạo mới, tạo điều kiện quan trọng cho vùng dân tộc thiểu số phát triển. Đầu tư cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi góp phần tạo nên những chuyển biến tích cực, toàn diện trên các lĩnh vực kinh tế, văn hóa, xã hội, an ninh quốc phòng”./.