Têêm đhị ắt tớt năc zooi đhanuôr mâng loom bhrợ cha đh’rưah lâng râu bhui har bêl 2 chr’hoong da ding k’coong ơy bơơn t’bil đharựt. Bh’rợ t’bil lơi đharựt coh pazêng chr’hoong da ding k’coong chr’va tước ooy zập pr’loọng đong đhanuôr.

Tr’clá p’răng coh ha bu x’rịa c’moo năc bhrợ tr’ang tôn t’mêê coh pazêng đhr’nong đong âng đhanuôr T’Rin, Raglay đhị chr’val Giang Ly, chr’hoong da ding k’coong Khánh Vĩnh. Đợ g’dzoóc ooy dưr păr, râu đha hum âng chr’na năc chr’va tơợ pazêng đhr’nong đong za nêệ âng đhanuôr. C’moo đâu, đhanuôr chr’val Giang Ly đương cha Tết ga măc bhlâng. Amoó Cà Da, đhanuôr T’Rin, coh cr’noon Gia Rích, chr’val Giang Ly truih, coh pazêng c’moo ahay, đhr’nong đong zir xrăh, xr’pợ tôn zêng a uuh, cum xi măng ma cr’đooh, hr’lụ, z’đâr gạch zêng đác boo chrêệp hooi… căh n’năl đoo bêl dưr ha rập. Coh m’pâng c’xêê 12, đhr’nong đong n’nâu năc vêy c’bhuh thợ âng chr’val k’dua xiêr xa pợ tôn, cum đong vêy ta t’boọ gạch, z’đâr năc vêy ta tô t’mêê, nhâm mâng 3 griing. Xang 3 tuần bhrợ têng, bh’rợ bhr’lậ pa liêm đong n’nâu năc vêy ta bhrợ xang coh râu bhui har âng zập ngai. Amoó Cà Da xay truih, nâu cơy ch’neh, bánh chưng, bánh tét âng UBND tỉnh Khánh Hoà công ơy vêy ta đoọng: “Tết n’nâu, azi vêy đong t’mêê, vêy ch’neh, vêy pr’hêl, 4 cha năc manuyh vêy ta đoọng 60kg ch’neh, ting n’năc dzợ vêy bánh chưng, bánh tét. L’lăm ahay, đong zir xrăh, lêy mốp bhlâng, nâu cơy vêy ta bhr’lậ năc lêy liêm bhlâng”.

Lâh 20 c’moo l’lăm ahay, tỉnh Khánh Hoà ơy đoọng k’tiếc, bhrợ đong ắt, đoọng k’tiếc bhrợ bhươn, zooi bh’rợ bhrợ cha ha đhanuôr acoon coh t’bil lơi đharựt. Tước nâu cơy, bấc đhr’nong đong ơy zir xrăh, bấc pr’loọng đong ăt mamông coh đhr’nong zir xrăh, t’răh ha ruôi. Tơợ tr’nơớp c’moo 2024, xay bhrợ Xa nay bh’rợ cr’noọ cr’niêng âng k’tiếc k’ruung pa dưr pr’ắt tr’mông zr’lụ đhanuôr acoon coh lâng da ding k’coong cr’chăl c’moo 2021 - 2030, tỉnh Khánh Hoà năc tơớp bhrợ bh’rợ bhrợ đong t’mêê k’nặ 1.500 đhr’nong đong. Ting n’năc, Nhà nước zooi muy đhr’nong đong 80 ức đồng, zập pr’loọng đong bơơn vặ zên t’đui đoọng bhrợ đong liêm mâng lâh mơ, vêy zập phòng ta mooi ắt, phòng bếch, đong pr’noong… Căh muy bhrợ đhr’nong đong, c’moo đâu, k’r’bhâu pr’loọng đong đhanuôr năc dzợ vêy ta đoọng c’roóc, bé ma coon đoọng pa dưr kinh tế. Coh đhr’nong đong t’mêê ta bhrợ, amoó Pi Năng Thị R’En, đhanuôr Raglay coh cr’noon Suối Cá, chr’val Khánh Trung, chr’hoong Khánh Vĩnh trơ vâng ven đong đoọng đương cha Tết. Pi Năng Thị R’En prá xay, tơợ bêl ahay ăt mamông coh đhr’nong đong zir hư, am cr’đe, c’moo đâu pr’loọng đong đương cha Tết lâng râu bhui har ga măc bhlâng, ơy bơơn t’bil lơi đharựt lâng cha Tết coh đhr’nong đong t’mêê: “L’lăm ahay, boo ngân năc bhặ k’coon tước ooy đong k’căn ắt g’đéch, nâu cơy vêy đong ắt liêm mâng, boo ngân, đhí ga măc công nhâm mâng. C’moo đâu, pr’loọng đong cu đương cha Tết g’luh tr’nơớp coh đhr’nong đong t’mêê, bhui har pa bhlâng. Năc t’bhlâng bhrợ cha, pr’ắt tr’mông liêm mâng lâh mơ, doọ dzợ lâh zr’năh xr’dô”.

Tơợ bh’rợ ch’mêệt lêy, tỉnh Khánh Hoà năc dzợ lâh 1.300 pr’loọng đong đhanuôr xoọc ắt mamông coh đhr’nong đong zir xrăh, đong t’răh ha ruôi. Tơợ c’xêê 11/2024 bêl đêêc ahay, tỉnh Khánh Hoà ơy ta đang moon pazêng cơ quan, doanh nghiệp lâng đhanuôr chroi đoọng lâh 70 tỷ đồng đoọng bhr’lậ đong ắt zooi đhanuôr lum pr’ắt tr’mông zr’năh k’đhap. Mơ 60 t’ngay tơợ t’ngay tơớp ta đang moon bhrợ têng, k’nặ 800 đhr’nong đong vêy pazêng vel đong bhr’lậ pa liêm, bhrợ têng liêm xang l’lăm Tết Ất Tỵ. T’cooh Bùi Hoài Nam, Bí thư Huyện uỷ Khánh Sơn, tỉnh Khánh Hoà prá xay, prang chr’hoong vêy 185 đhr’nong đong đơơh bhr’lậ pa liêm. Pazêng chr’val, thị trấn ơy bhrợ pazêng c’bhuh xung kích zooi đhanuôr đơơng âng pr’đươi, manuyh bhrợ têng, crêê cơnh t’ngay c’xêê, liêm mâng âng công trình: “Chr’năp bhlâng năc xăl ooy cr’noọ âng đhanuôr lâng bh’rợ bhr’lậ đong t’răh ha ruôi. Đươi ooy muy bơr pr’loọng đong ơy bhr’lậ pa liêm tơợ đêêc năc t’vaih râu chr’va prang zập ooy. Đhanuôr năc n’năl ghít nhâm mâng đhị ắt mamông năc vêy choom ng’bhrợ cha liêm choom, ting t’ngay t’bil lơi đharựt”.

Tết n’nâu, tỉnh Khánh Hoà đớc lâh 30 tỷ đồng câl ch’neh đha hum, bánh chưng, bánh tét k’rang lêy Tết ha pazêng pr’loọng đong zr’năh k’đhap. K’nặ 800 đhr’nong đong công ơy ta bhr’lậ pa liêm l’lăm bêl Tết. T’cooh Nghiêm Xuân Thành, Bí thư Tỉnh uỷ Khánh Hoà prá xay: Xang bêl Tết, tỉnh Khánh Hoà năc đơơh zooi bhrợ đong t’mêê ha pazêng pr’loọng đong đhanuôr. “Bhui har bhlâng, xang 1 tuần ta đang moon bhrợ têng, tỉnh Khánh Hoà ơy k’rong pazêng c’rơ lâng đợ zên 70 tỷ đồng, đoọng t’bhlâng t’bil lơi đong zir xrăh coh zr’lụ tỉnh lâng đợ zên lâh 1.300 đhr’nong đong. Tỉnh Khánh Hoa xay bhrợ liêm xang bh’rợ n’nâu l’lăm t’ngay 30/6/2025”.

C’moo 2024, tỉnh Khánh Hoà ơy bhrợ liêm xang 22/22 cr’noọ xa nay kinh tế - xã hội; 2 chr’hoong da ding k’coong Khánh Sơn, Khánh Vĩnh zập pr’đơợ đoọng gluh tơợ xa nay chr’hoong đharựt. Râu bhui har bấc lâh mơ bêl k’r’bhâu đhr’nong đong, k’r’bhâu cha năc đhanuôr vêy đong ắt nhâm mâng l’lăm Tết, bhrợ t’vaih cr’noọ xa nay t’bil lơi đharựt nhâm mâng, pa dưr pr’ắt tr’mông âng manuyh đharựt lâng đhanuôr acoon coh đhị zr’lụ ch’ngai bha dăh./.

ĐÓN TẾT TRONG NHỮNG CĂN NHÀ MỚI Ở MIỀN NÚI TỈNH KHÁNH HÒA

Tết này, hơn 2 ngàn hộ dân ở miền núi tỉnh Khánh Hòa được đón Tết trong những căn nhà mới kiên cố. An cư giúp bà con lạc nghiệp hòa trong niềm vui khi 2 huyện miền núi đã thoát nghèo. Việc thoát nghèo ở các huyện miền núi lan tỏa vào từng căn nhà, từng gia đình người dân.

Nắng chiều cuối năm đổ về trên căn nhà lợp tôn mới của đồng bào dân tộc T’Rin, Raglay tại xã Giang Ly, huyện miền núi Khánh Vĩnh. Những ngọn khói ấm áp vươn lên, mùi cơm chín lan tỏa từ những căn nhà bếp của bà con. Năm nay, người dân xã Giang Ly đón Tết lớn. Chị Cà Da, dân tộc T’Rin, thôn Gia Rích, xã Giang Ly kể, những năm trước, căn nhà đã xuống cấp, mái tôn mục nát, nền xi măng sụt lún, tường gạch ẩm mốc… không biết đổ, sập lúc nào. Giữa tháng 12, căn nhà này được nhóm thợ được xã đưa xuống lợp lại mái tôn, nền nhà ốp gạch, tường được tô trát, đảm bảo “3 cứng”. Sau 3 tuần thi công, việc sửa chữa căn nhà hoàn thành trong niềm vui của mọi người. Chị Cà Da khoe, bây giờ gạo, bánh chưng, bánh tét của UBND tỉnh Khánh Hòa cũng đã về đến bếp: “Tết này, chúng tôi có nhà mới, có gạo, có quà, 4 người được 60kg gạo, được thêm bánh chưng, bánh tét. Hồi trước, nhà cũ nát, thấy xấu lắm, bây giờ được sữa chữa lại, thấy đẹp”.

Hơn 20 năm trước, tỉnh Khánh Hòa đã cấp đất ở, xây dựng nhà, cấp vườn, hỗ trợ sinh kế giúp đồng bào dân tộc thiểu số thoát nghèo. Đến nay, nhiều căn nhà đã xuống cấp, nhiều gia đình phải sống trong những căn nhà tạm, dột, nát. Từ đầu năm 2024, thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 – 2030, tỉnh Khánh Hòa bắt đầu triển khai chương trình xây mới gần 1.500 căn nhà. Theo đó, Nhà nước hỗ trợ mỗi căn nhà 80 triệu đồng, các hộ gia đình được vay vốn ưu đãi để xây dựng khang trang hơn, có đủ phòng khách, phòng ngủ, nhà vệ sinh... Không chỉ xây dựng nhà, năm nay, hàng ngàn hộ gia đình còn được hỗ trợ giống bò, dê sinh sản để phát triển kinh tế. Trong căn nhà vừa mới xây, chị Pi Năng Thị R’En, dân tộc Raglay ở thôn Suối Cá, xã Khánh Trung, huyện Khánh Vĩnh tất bật dọn dẹp nhà cửa đón Tết. Pi Năng Thị R’En cho biết, sau nhiều năm sống tạm bợ trong căn nhà mái tôn, vách lồ ô,  năm nay gia đình đón Tết với những niềm vui lớn, đó là thoát nghèo và ăn Tết trong căn nhà mới: “Trước đây, mưa to cứ phải ẵm con qua nhà mẹ để trú ẩn, còn bây giờ có nhà ở kiên cố, mưa to, gió lớn cũng được đảm bảo. Năm nay, gia đình tôi được đón Tết lần đầu tiên với căn nhà mới, cảm thấy rất vui sướng, hạnh phúc. Sẽ cố gắng làm ăn, cuộc sống sẽ ổn định, đỡ khổ hơn”.

Qua rà soát, tỉnh Khánh Hòa vẫn còn hơn 1.300 hộ dân đang sống trong những căn nhà tạm, nhà dột nát. Từ cuối tháng 11/2024 vừa qua, tỉnh Khánh Hòa đã kêu gọi các cơ quan, doanh nghiệp và người dân đóng góp hơn 70 tỷ đồng để sửa chữa nhà ở giúp người dân hoàn cảnh khó khăn. Chỉ trong vòng 60 ngày kể từ ngày phát động, gần 800 căn nhà đã được các địa phương sửa chữa, hoàn thành trước Tết Ất Tỵ. Ông Bùi Hoài Nam, Bí thư Huyện ủy Khánh Sơn, tỉnh Khánh Hòa cho biết, toàn huyện có 185 căn nhà cần sửa chữa. Các xã, thị trấn đã thành lập các đội xung kích hỗ trợ người dân vận chuyển vật liệu, nhân công, đáp ứng tiến độ, chất lượng công trình: “Quan trọng nhất là thay đổi nhận thức của bà con về việc sửa chữa nhà dột nát. Dựa trên một số hộ gia đình chủ động sửa chữa từ đó tạo ra sức lan tỏa lớn. Bà con thay đổi nhận thức an cư phải bền vững mới lập nghiệp ổn định, dần dần thoát nghèo trong thời gian đến”.

Tết này, tỉnh Khánh Hòa dành hơn 30 tỷ đồng mua gạo thơm, bánh chưng, bánh tét chăm lo Tết cho các gia đình khó khăn. Gần 800 căn nhà cũng đã sửa chữa xong trước Tết. Ông Nghiêm Xuân Thành, Bí thư Tỉnh ủy Khánh Hòa cho biết: Sau Tết, tỉnh Khánh Hòa sẽ bắt tay ngay vào việc hỗ trợ xây mới nhà ở cho các hộ dân. “Rất đáng mừng, sau 1 tuần triển khai phát động, tỉnh Khánh Hòa đã huy động đủ nguồn lực với số tiền 70 tỷ đồng để tập trung xóa nhà tạm, nhà dột nát trên địa bàn tỉnh với lượng trên 1.300 căn. Tỉnh Khánh Hòa sẽ hoàn thành nhiệm vụ này trước ngày 30/6/2025”.

Năm 2024, tỉnh Khánh Hòa đã hoàn thành 22/22 chỉ tiêu kinh tế - xã hội; 2 huyện miền núi Khánh Sơn, Khánh Vĩnh đủ điều kiện thoát khỏi huyện nghèo. Niềm vui nhân lên khi hàng ngàn căn nhà, hàng ngàn người dân được an cư trước Tết mang theo hy vọng thoát nghèo bền vững, nâng cao mức sống của người nghèo và đồng bào dân tộc thiểu số ở vùng sâu, vùng xa./.