Cóh đhr’nông đông bhứah liêm đhị c’lâng Đỗ Đức Dục, phường An Khê, quận Thanh Khê, thành phố Đà Nẵng, t’coóh Hoàng Ngánh, c’moo đâu k’noọ 90 c’moo, nắc chiến sĩ trực tiếp ting pấh chiến dịch Điện Biên Phủ bêl đêếc ahay dzợ bhriêl ta bách, liêm tr’xin đui truíh đoọng azi xơợng ooy đợ t’ngay c’xêê ơy lướt moót ooy lịch sử ga hô ga hăm âng acoon cóh.

T’coóh Ngánh, vel đông cóh chr’hoong Nghi Lộc, tỉnh Nghệ An, 17 c’moo lướt bộ đội, ting pấh chiến dịch Điện Biên Phủ đhị đơn vị Đại đội 505, Tiểu đoàn 115, Trung đoàn 165, Đại đoàn 312. C’xêê mưy âm c’moo 1954, t’coóh Ngánh đh’rứah lâng đồng đội vêy ta k’đươi lướt cóh Điện Biên, đoọng bhrợ c’lâng, pếch k’tiếc, glụ pháo, ra văng zêl penh.

T’coóh Hoàng Ngánh moon, bh’rợ tr’nơợp âng đơn vị nắc penh ooy tang bhuông păr Mường Thanh, bhrợ chiến dịch Điện Biên Phủ, bhrợ chêết bil zêng đhị đâu, zêl lêệng zâp đhị pháp binh âng a’rập đoọng bộ binh lướt moót zêl lêệng. Hân đhơ zr’nắh k’đhạp nắc ahêê bơơn thắng đhị g’lúh zêl penh tr’nơợp, bhrợ liêm buôn đoọng ha bộ binh hêê moót zêl lêệng zâp đhị bha nụ Him Lam, Độc Lập, bhrợ pa hư đhị ặt cha groong đắh Bắc âng a’rập.

Tr’pang têy t’coóh Ngánh ha dêêr chi ol ooy đợ Huân, Huy chương, Huy hiệu ta đợc đhị chr’nắp liêm bhlâng cóh đông, nắc pa đhêy đhị vêy c’léh Ava Hồ, nắc lêy cr’liêng mắt âng manứih chiến sĩ Điện Biên dưr tr’ang liêm râu hâng hơnh: “Azi moót zêl penh đhị bha đưn Him Lam, bha đưn Độc Lập cóh Điện Biên. Đợ t’tưn xang bêl zêl lêệng nắc azi moót ooy trung tâm zêl penh a’rập lâng bhrợ apêê cắh dzợ mặ dưr zêl. Bêl đêếc, pháo binh ta penh ta luôn toong t’ngay hi dưm, a’ngoọn nam a’xông bấc ơl nắc azi lêy pếch da dinh, bếch bhrợ hầm, pay pa chô zâp đhị zr’lụ ặt bhrợ âng a’rập đoọng apêê zươi. Đhi noo zi ta luôn t’bhlâng zêl penh, zâp t’ngay ặt lưm lâng apêê a’rập. Pr’zợc âng cu cóh 1 tiểu đội chêết bil 6 cha nặc đhị chiến hào. Acu ơy lưm Ava Hồ mưy chu, Ava tước lưm đhi noo đồng đội lâng Ava p’too moon ha zi. Xang chiến thắng, zâp đơn vị rạch chô. Đội đội cựu chiến binh hơnh déh, tr’lưm lâng bơơn vel đông cher đoọng pr’hêl”.

Cung cơnh t’coóh Hoàng Ngánh, cr’noọ ooy đợ t’ngay c’xêê ting pấh chiến dịch Điện Biên Phủ lâng t’coóh Đồng Quang Vinh cóh phường Thạc Gián, quận Thanh Khê, thành phố Đà Nẵng nắc đợ t’ngay c’xêê cắh ha mơ choom ha vil. 90 c’moo ơy, kỷ niệm ooy đợ t’ngay ting pâh chiến dịch đhị Điện Biên Phủ dzợ cơnh ahay cóh cr’noọ.

T’coóh Vinh lướt bộ đội c’moo 1953 bêl 16 c’moo lâng k’đươi chô pa bhrợ ooy Sư đoàn 350, Trung đoàn 94 âng Quân khu 5. Lướt bộ đội cắh ha mơ đenh, t’coóh Vinh bơơn pấh bhrợ chiến dịch Điện Biên Phủ. Bh’rợ âng t’coóh Vinh đh’rứah lâng đồng đội bêl đêếc nắc bhrợ c’lâng, pếch hào, xang nặc “glụ t’moót pháo, pa glúh pháo” tu manứih k’đhơợng bhrợ tr’xăl c’lâng bh’rợ zêl penh tơợ “zêl lêệng đấh, thắng đấh” moót “zêl lêệng nhâm, moót zêl nhâm”. T’coóh Vinh moon: “Acu ting lướt Bộ đội xang nặc k’đươi lướt Điện Biên đoọng pấh chiến đấu. T’ngay n’nắc kiêng moót zêl cóh đồn a’rập, bộ đội hêê lêy pếch c’lâng hào. Bêl đăn tước đhị a’rập ặt, đoọng doọ ta bơơn lêy, azi lêy pếch hào bêl hi dưm, xang nặc glụ pháo tơợ dứp đồng bằng. Chiến trường zr’nắh bhlâng, hân đhơ cơnh đêếc, cắh ha bêl azi lơi jợ, dưr mứt”.

T’coóh Huỳnh Bá Thành, Phó Chủ tịch Hội Cựu chiến binh thành phố Đà Nẵng đoọng năl, xoọc đâu cóh vel đông thành phố vêy 24 apêê t’coóh ting pấh zêl penh đhị Điện Biên Phủ dzợ ma mung. Cr’chăl hanua, lấh mơ pa zưm lâng Ban liên lạc Điện Biên Phủ đoọng tr’lưm, lêy ta moóh, hay k’noọ tước c’rơ bh’rợ âng apêê t’coóh, Hội Cựu chiến binh thành phố Đà Nẵng xay moon ooy Thành uỷ, HĐND, UBND thành phố lâng zâp vel đông, bhrợ lưm ta moóh c’rơ, p’too p’zương, p’cắh moon loom luônh năl ơn tước đợ râu bh’rợ, bil bal âng apêê t’coóh đoọng ha bh’rợ zêl penh pa chô acoon manứih hêê: “Azi bhui har bơơn lêy apêê t’coóh hân đhơ t’coóh đhưr, bấc apêê t’coóh cung dzợ ma mung k’rơ, bhriêl ta bách. Apêê t’coóh ta luôn zư liêm nhâm pr’ắt bh’rợ, truyền thống âng anoo bộ đội Ava Hồ, ta luôn vêy đợ cr’noọ bh’rợ ting pấh bhrợ đắh k’đhơợng bhrợ zâp bh’rợ âng chính quyền vel đông. Azi ta luôn chắp lêy, bhrợ lớp học tập, ting bhrợ cơnh râu chrooi đoọng, bhrợ têng âng apêê t’coóh ooy đắh bh’rợ pa dưr hội cung cơnh đắh bh’rợ pa dưr pa xớc thành phố”.

70 c’moo lướt zi lấh, đợ t’ngay c’xêê zêl penh zr’nắh zr’dô, năl mơ hâng hơnh âng đợ apêê lính ting pấh Chiến dịch Điện Biên Phủ c’moo ahay nắc đoo trang sử chr’nắp ga mắc đoọng zâp lang acoon a’châu lêy hay k’noọ, ta moóh pa choom, pa dưr tinh thần chiến thắng Điện Biên bhrợ pa dưr vel bhươl, k’tiếc k’ruung./.

CHIẾN THẮNG ĐIỆN BIÊN PHỦ TRONG KÍ ỨC CỰU CHIẾN  BINH ĐÀ NẴNG

Thành phố Đà Nẵng hiện có nhiều cựu chiến binh từng tham gia chiến đấu tại chiến trường Điện Biên Phủ. 70 năm trôi qua, những ký ức về một thời hoa lửa vẫn luôn in đậm, niềm tự hào không thể mờ phai.

Trong căn nhà khang trang ở đường Đỗ Đức Dục, phường An Khê, quận Thanh Khê, thành phố Đà Nẵng, ông Hoàng Ngánh, năm nay đã gần 90 tuổi, là chiến sĩ trực tiếp tham gia chiến dịch Điện Biên Phủ ngày ấy vẫn còn rất minh mẫn, chậm rãi kể cho chúng tôi nghe về những tháng ngày đã đi vào lịch sử hào hùng của dân tộc.

Ông Ngánh, quê ở huyện Nghi Lộc, tỉnh Nghệ An, 17 tuổi lên đường nhập ngũ, tham gia chiến dịch Điện Biên Phủ tại đơn vị Đại đội 505, Tiểu đoàn 115, Trung đoàn 165, Đại đoàn 312. Tháng Giêng năm 1954, ông Ngánh cùng đồng đội được điều lên Điện Biên, để làm đường, đào hào, kéo pháo, sẵn sàng chuẩn bị chiến đấu.

Ông Hoàng Ngánh kể, nhiệm vụ đầu tiên của đơn vị là bắn vào sân bay Mường Thanh, mở màn chiến dịch Điện Biên Phủ, làm tê liệt cứ điểm này, diệt các cứ điểm pháo binh của địch để bộ binh xung phong đánh vào. Tuy vất vả, nguy hiểm nhưng ta đã thắng lợi ngay trong trận đầu tiên, tạo thuận lợi cho bộ binh ta tổ chức tiến công tiêu diệt các cứ điểm Him Lam, Độc Lập, đập vỡ tuyến phòng thủ phía Bắc của địch. 

Bàn tay ông Ngánh run run chỉ vào những tấm Huân, Huy chương, Huy hiệu được đặt ở vị trí trang trọng nhất trong nhà, dừng lại ở tấm có khắc hình Bác Hồ, đôi mắt người chiến sĩ Điện Biên ánh lên niềm tự hào: “Chúng tôi đánh vào đồi Him Lam, đồi Độc Lập ở Điện Biên. Sau khi đánh xong chúng tôi chuyển vào trung tâm đánh vào trận địa địch và làm cho địch bị suy yếu. Lúc ấy, pháo binh dội liên tục ngày đêm, dây thép gai chằng chịt nên chúng tôi phải khoét núi, đào hầm, dành từng cứ điểm, từng chiến hào, từng khu vực, dần dần làm địch suy yếu rồi đầu hàng. Anh em chúng tôi luôn luôn sẵn sàng chiến đấu, suốt ngày giáp mặt với địch. Bạn bè đồng đội của tôi ở trong 1 tiểu đội hi sinh 6 người ở trong chiến hào. Tôi đã gặp Bác Hồ 1 lần, Bác tới thăm anh em đồng đội và Bác động viên chúng tôi. Sau chiến thắng, các đơn vị về hậu phương. Đồng đội cựu chiến binh thương nhau, gặp gỡ và được địa phương tặng quà.”

Cũng như ông Hoàng Ngánh, ký ức về những ngày tháng tham gia chiến dịch Điện Biên Phủ đối với ông Đồng Quang Vinh ở phường Thạc Gián, quận Thanh Khê, thành phố Đà Nẵng là những ngày tháng không thể nào quên. Ở tuổi 90 tuổi, kỷ niệm những ngày tham gia chiến đấu tại Điện Biên Phủ vẫn còn vẹn nguyên trong ký ức.

Ông Vinh vào bộ đội năm 1953 khi 16 tuổi và được phân công về Sư đoàn 350, Trung đoàn 94 thuộc Quân khu 5. Vào bộ đội không bao lâu, ông Vinh được tham gia chiến dịch Điện Biên Phủ. Nhiệm vụ của ông Vinh cùng đồng đội lúc đó là làm đường, đào hào, rồi “kéo pháo vào, kéo pháo ra” do chỉ huy bất ngờ thay đổi phương châm tác chiến từ “đánh nhanh, thắng nhanh” sang “đánh chắc, tiến chắc”. Ông Vinh kể: “Tôi tham gia đi Bộ đội rồi điều lên Điện Biên để tham gia chiến đấu. Ngày ấy muốn đánh vào đồn của địch, bộ đội ta phải đào giao thông hào. Khi đến gần vị trí của địch, để không bị phát hiện, chúng tôi phải đào hào vào ban đêm, rồi kéo pháo từ dưới đồng bằng lên. Chiến trường thì ác liệt, gian khổ là vậy nhưng chưa bao giờ chúng tôi nhụt chí, chùn bước”.

Ông Huỳnh Bá Thành, Phó Chủ tịch Hội Cựu chiến binh thành phố Đà Nẵng cho biết, hiện nay trên địa bàn thành phố có 24 cụ trực tiếp tham gia chiến dịch Điện Biên Phủ còn sống. Thời gian qua, ngoài phối hợp với Ban liên lạc Điện Biên Phủ để gặp gỡ, thăm hỏi, tri ân sự cống hiến của các cụ, Hội Cựu chiến binh thành phố Đà Nẵng tham mưu Thành uỷ, HĐND, UBND thành phố và các địa phương, tổ chức thăm hỏi sức khoẻ, động viên, tỏ lòng biết ơn những hy sinh, mất mát của các cụ cho sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc: “Chúng tôi rất vui khi thấy các cụ dù tuổi đã cao, nhiều cụ sức khoẻ vẫn rất tốt và minh mẫn. Các cụ luôn giữ vững bản chất, truyền thống của anh bộ đội cụ Hồ, thường xuyên có những ý kiến tâm huyết tham gia công tác lãnh đạo, chỉ đạo các hoạt động của chính quyền địa phương. Chúng tôi luôn luôn trân trọng, ra sức học tập, nêu gương những cống hiến, hy sinh, đóng góp của các cụ trong công tác xây dựng hội cũng như trong sự nghiệp xây dựng và phát triển thành phố”.

70 năm trôi qua, những ngày tháng chiến đấu gian khổ, đầy tự hào của những người lính tham gia Chiến dịch Điện Biên Phủ năm xưa mãi là trang sử hào hùng để các thế hệ con cháu khắc ghi, học tập, phát huy tinh thần chiến thắng Điện Biên xây dựng quê hương đất nước./.`