
C’lâng bhlầng nâu bơơn ta moon nắc “c’lâng zr’năh k’đhap bhlầng” cơnh lâng đhanuôr apêê chr’val da ding ca coong chr’hoong Nam Giang. T’mêê đâu, Chính phủ ơy ra pặ zên đoọng xay bhrợ Dự án pa mâng, t’bhưah c’lâng bhlầng 14D. Đhanuôr lâng chính quyền vel đong rơơm kiêng dự án đâh xay bhrợ, tệêm ngăn c’lâng p’rang đoong vối chô liêm buôn, t’bhlầng padưr pr’ặt tr’mông, tr’câl tr’bhlêy coh zr’lụ ca noong k’tiếc.

C’lâng bhlầng 14D, c’lâng bhlầng ch’ngai 75km năc ơy lâh u hư ngân, bhrợ đhr’năng vối chô pa bhlầng k’đhap zr’năh, k’pân lêy cơnh lâng đhanuôr lâng apêê lái xe lướt coh c’lâng nâu.
Mặt c’lâng l’hụ l’hấp; nhựa c’lâng đhị bấc c’nặt lưch cr’đooh, leh t’cul đhêl coh m’pâng c’lâng l’chôch chaach. Pleng p’răng nắc bhrung bhrăng căh choom lêy c’lâng, pleng boo năc lụ laach, k’tiêr căh choom lướt. Đhanuôr ặt ma mông coh mị đăh c’lâng năc zâng lâng đhr’năng bhrung bhrăng, bhrợ căh liêm tước c’rơ tr’mông. Tước hân noo boo năc c’lâng zêng đác k’đong, nong đhị zr’lụ l’hụ l’hấp, ngai vối xe máy năc buôn ha prập, ô tô năc đác nong lưch bánh xe, pặt máy coh m’pâng c’lâng.
T’cooh Nguyễn Kim, đong coh toor c’lâng 14D, vel Bến Giằng, chr’val Cà Dy, chr’hoong Nam Giang đoọng năl, zập t’ngay, k’ha riêng xe đầu kéo, sơ mi tơ mooc pa têệt lướt coh c’lâng nâu, bâc đhị c’nặt c’lâng ving cr’pân pa bhlầng. Đhr’năng nâu căh muy bhrợ căh tệêm ngăn pr’ặt tr’mông âng đhanuôr nắc buôn pa bhlầng vaih bhrêy tăh bêl lướt chô xoọc ha dưm k’năm căh cợ bêl pleng boo ngân.
“Pleng boo năc lụ laach căh choom lướt chô, ha dợ pleng p’răng nắc bhrung bhrăng moọt lưch ooy đong, âm cha cung căh tệêm. Bấc ngai ca ay jeh đơơng cấp cứu căh loon tước cơ sở y tế năc chêệt coh m’pâng c’lâng. Tơợ apêê chr’val ca noong k’tiếc Nam Giang xiêr ooy trung tâm chr’hoong mơ 60km ha dợ bil lâh 4 giờ đồng hồ vêy tươc. Coh đhr’năng 2 xe chơ quặng lươt lalay đăh năc k’đêệng c’lâng toong t’ngay, căh choom lướt”.

Pr’căn Lê Thị Kiều, ặt đhị thị trấn Thạnh Mỹ, chr’hoong Nam Giang đoọng năl, căh ngai dzợ hay nâu năc c’lâng bhlầng 14D tu u hư lalâh ngân. Vêy l’hụ đhậu tước 0,5mét, lêy cơnh biêng ma nuyh lướt coh c’lâng. Đhanuôr mơ chu lướt đăh c’lâng nâu zêng k’rang, k’pân căh năl bêl crêê ha prâp.
“Bêl pleng boo, đác nong đhị zập l’hụ năc căh choom lướt, pa đhuônh lưch rau đơc coh xe lướt dzung z’lâh zr’lụ n’nặc ha dợ xó xe máy t’tun… Bêl pleng boo năc căh ngai pân lướt, ngai toon lướt z’lâh năc zêng prập. Xe máy vối đâh năc căh loon phanh zr’lụ l’hụ l’hâp nâu”.

C’xêê 8/2021, Cửa khẩu Nam Giang – Đắc Tà Oọc năc vaih Cửa khẩu Quốc tế. K’nặ 4 c’moo hay, cửa khẩu nâu căh ơy bhrợ lưch pr’đơợ liêm choom tu c’lâng p’rang căh ơy ta bhrợ liêm đh’rưah. T’cooh A Viết Sơn, Chủ tịch UBND chr’hoong Nam Giang đoọng năl, c’lâng bhlầng 14D bhưah tơợ 3,5m tước 5,5m, ơy ta đoọng bhrợ tơợ c’moo 2004 lâng pr’đơợ kỹ thuật ếp. Coh c’lâng xoọc dzợ 24 zr’lụ k’pân, bấc c’nặt căh choom lêy ghit c’lâng đoọng lướt… ơy dưr vaih đhr’năng bhrêy tăh c’lâng ngân bhlầng.
“Đhr’năng lướt chô, pa dưr pr’ặt tr’mông bhlưa zr’lụ đồng bằng lâng da ding ca coong, trực tiếp nắc 8 chr’val ca coong ch’ngai âng chr’hoong Nam Giang lưm bấc k’đhap k’ra. Lâh mơ, bh’rợ k’rang c’rơ tr’mông âng đhanuôr vel đong lưm bấc k’đhap k’ra”.
T’ngay 28/12/2024, Thủ tướng Chính phủ ơy pa căh quyết định k’đươi pa xoọng, pa liêm kế hoạch k’rong bhrợ công trung hạn zên âng trung ương cr’chăl tơợ c’moo 2021 tước c’moo 2025 lâng pa liêm kế hoạch k’rong bhrợ zên trung ương c’moo 2024 âng bộ, cơ quan trung ương lâng vel bhươl. Dự án pa liêm, pa mâng c’lâng bhầng 14D coh t’nooi 18 dự án c’lâng p’rang chr’năp bhlầng bơơn k’rong bhrợ têng coh c’moo 2025. Nâu năc dự án c’lâng p’rang k’bhuh B, âng UBND tỉnh Quảng Nam bhrợ c’la k’rong bhrợ têng lâng pazêng đợ zên k’rong bhrợ moon đơc nắc 4.518 tỷ đồng.

T’cooh Lê Văn Dũng, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam rơơm, bhiệc t’bhưah, pa mâng c’lâng bhlầng 14D nắc zooi pa têệt Cửa khẩu Nam Giang – Đắc Tà Oọc lâng zập ch’nang biển ga mắc đăh Đông căh muy t’vaih c’lâng ha dưr lalay âng tỉnh Quảng Nam năc dzợ pr’đơợ ha dưr âng prang Zr’lụ Kinh tế bha lầng miền Trung lâng apêê k’tiếc k’ruung ASEAN.
“Nâu năc zr’lụ k’rong zập pr’đơợ đoọng ha dưr ha dợ pr’đơợ nâu căh ơy bơơn bhrợ pa dưr, vaih rau t’uôh bấc pa bhlầng. Rau chr’năp bhlầng nắc c’lâng bhlầng lêy bơơn pa têệt. Ha dang c’lâng 14D nâu căh bơơn k’rong bhrợ pa mâng, t’bhưah nắc pr’đơợ âng zr’lụ kinh tế cửa khẩu quốc tế Nam Giang – Đắc Tà Oọc căh choom bhrợ pa dưr”./.
QUỐC LỘ 14D BỊ BĂM NÁT: BAO GIỜ SẼ “HỒI SINH” TUYẾN HUYẾT MẠCH TRỤC ĐÔNG – TÂY
Quốc lộ 14D, nối đường Hồ Chí Minh tại Bến Giằng với cửa khẩu Nam Giang - Đắc Tà Ọoc, huyện Nam Giang, tỉnh Quảng Nam xuống cấp nghiêm trọng suốt nhiều năm qua. Quốc lộ này được mệnh danh là "con đường đau khổ" đối với người dân các xã vùng cao huyện Nam Giang. Mới đây, Chính phủ chính thức bố trí nguồn vốn để triển khai Dự án nâng cấp, mở rộng Quốc lộ 14D. Người dân và chính quyền địa phương mong muốn dự án sớm khởi công triển khai, đảm bảo an toàn giao thông, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội và giao thương khu vực biên giới.

Quốc lộ 14D, tuyến huyết mạch dài khoảng 75 km đã xuống cấp nghiêm trọng, khiến việc lưu thông trở thành nỗi ám ảnh thường trực đối với người dân và tài xế qua lại.
Mặt đường chằng chịt ổ gà, ổ voi; nhiều đoạn, nhựa đường bị bong tróc, trơ trọi lớp đá dăm lởm chởm như bẫy rình rập người đi đường. Vào mùa nắng, xe cộ chạy qua cuốn bụi bay mù trời, phủ kín khiến người và xe không thấy đường mà đi. Người dân sống 2 bên đường phải sống chung với khói bụi, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe. Đến mùa mưa, con đường lại biến thành những vũng nước lầy lội, bùn đất nhão nhoẹt như một thửa ruộng cày dở khiến xe máy dễ trượt ngã, ô tô thì ngập bánh, chết máy giữa đường.
Ông Nguyễn Kim, nhà nằm sát Quốc lộ 14D tại thôn Bến Giằng, xã Cà Dy, huyện Nam Giang cho biết, mỗi ngày, hàng trăm lượt xe đầu kéo, sơ mi rơ moóc nối đuôi nhau oằn mình vượt qua cung đường gồ ghề, đầy rẫy những khúc cua nguy hiểm. Tình trạng này không chỉ gây bức xúc mà còn tiềm ẩn nguy cơ tai nạn giao thông rất cao, đặc biệt là vào ban đêm hoặc khi trời mưa lớn.
“Trời mưa thì bùn đất lầy lội đi không được, còn trời nắng thì bụi bay mù mịt vào nhà dân, ăn uống không được. Nhiều trường hợp người đau ốm đi cấp cứu thì tử vong trên đường đi chứ chưa đến được cơ sở y tế. Từ các xã vùng cao huyện Nam Giang xuống trung tâm huyện khoảng 60km nhưng đi mất hơn 4 giờ đồng hồ. Trong trường hợp 2 xe chở quặng mà đối đầu nhau thì tắc đường cả ngày không đi được”.

Bà Lê Thị Kiều, sống tại thị trấn Thạnh Mỹ, huyện Nam Giang cho biết, không ai hình dung đây là Quốc lộ 14D khi mặt đường có vô số ổ voi. Nhiều hố sâu lên đến hơn 0,5 mét, như những cái bẫy chực chờ người đi đường. Người dân mỗi lần qua đây đều thấp thỏm, lo sợ tai nạn có thể ập đến bất cứ lúc nào.
“Khi trời mưa, nước đọng lại ổ voi, ổ gà thì không ai đi được, phải khiêng đồ xuống rồi xách qua hố sâu rồi mới chạy xe máy qua… Lúc mưa lớn thì các hố sâu này đọng nước nên ai dám đi qua cả, có người liền mình đi qua thì bị ngả. Xe máy mà chạy ẩu thấy ổ gà xong phanh lại không kịp”.
Tháng 8 năm 2021, Cửa khẩu Nam Giang - Đắc Tà Ọoc chính thức trở thành Cửa khẩu Quốc tế. Gần 4 năm qua, cửa khẩu này vẫn chưa phát huy hết công năng do hệ thống giao thông chưa khớp nối đồng bộ. Ông A Viết Sơn, Chủ tịch UBND huyện Nam Giang cho biết, Quốc lộ 14D chỉ rộng từ 3,5 m đến 5,5 m, được đưa vào khai thác từ năm 2004 với tiêu chuẩn kỹ thuật thấp. Trên tuyến hiện tồn tại 24 điểm đen giao thông, nhiều đoạn che khuất tầm nhìn... từng xảy ra nhiều vụ tai nạn nghiêm trọng.
“Việc lưu thông, phát triển kinh tế giữa vùng đồng bằng và miền núi, trực tiếp là 8 xã vùng cao của huyện Nam Giang gặp rất nhiều khó khăn. Ngoài ra, công tác chăm sóc sức khoẻ cho người dân địa phương cũng gặp không ít khó khăn”.

Ngày 28/12/2024, Thủ tướng Chính phủ đã ra quyết định giao bổ sung, điều chỉnh kế hoạch đầu tư công trung hạn vốn ngân sách trung ương giai đoạn từ năm 2021 đến năm 2025 và điều chỉnh kế hoạch đầu tư công vốn ngân sách trung ương năm 2024 của bộ, cơ quan trung ương và địa phương. Dự án cải tạo, nâng cấp Quốc lộ 14D nằm trong danh sách 18 dự án giao thông quan trọng được chuẩn bị đầu tư ngay trong năm 2025. Đây là dự án giao thông nhóm B, do UBND tỉnh Quảng Nam làm chủ đầu tư, với tổng mức đầu tư dự kiến 4.518 tỷ đồng.
Ông Lê Văn Dũng, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam kỳ vọng, việc mở rộng, nâng cấp Quốc lộ 14D sẽ giúp kết nối Cửa khẩu Nam Giang - Đắc Tà Ọoc với các cảng biển lớn phía Đông không chỉ tạo ra sự phát triển của riêng tỉnh Quảng Nam mà là động lực phát triển của cả Vùng Kinh tế trọng điểm miền Trung và các nước ASEAN.
“Đây là vùng động lực hội tụ đầy đủ tiềm năng để phát triển nhưng tiềm năng này chưa được khơi dậy gây lãng phí nguồn động lực rất lớn. Yếu tố quan trọng nhất là “mạch máu” giao thông phải được kết nối. Nếu Quốc lộ 14D này không được đầu tư nâng cấp, mở rộng thì tiềm lực của Khu kinh tế cửa khẩu quốc tế Nam Giang - Đắc Tà Ọoc vẫn khôgn thể khơi thông được”./.
Viết bình luận