Xay bhrợ xa nay bh’rợ pa dưr bhươl cr’noon t’mêê, muy bơr pr’loọng đong coh cr’noon A Liêng, chr’val Ta Bhing, chr’hoong Nam Giang vặ zên đh’rưah pa liêm clung A Liêng. Tơợ muy zr’lụ k’tiếc căh ma chr’noh, clung A Liêng dưr vaih clung ha roo liêm pa bhlâng. Hân đhơ cơnh đêêc, tu râu liêm choom tơợ bh’rợ cha bêệt ha roo căh lâh bấc, apêê pr’loọng đong coh A Liêng năc bhrợ bh’rợ băn a ọc tăm, râu liêm choom ooy kinh tế bấc lâh mơ. Đươi vêy c’lâng lướt coh bhươl cr’noon vêy ta bhrợ liêm, đhanuôr Cơ Tu da ding k’coong Nam Giang năc t’bhlâng bhrợ kinh tế. P’căn Coor Đới, trưởng cr’noon Pa Tôi, chr’val Ta Pơ prá xay, k’tiếc coh đâu mốp bhlâng, crâng k’coong căh liêm, lướt chô zr’năh k’đhap. Tơợ bêl vêy ta bhrợ Xa nay bh’rợ cr’noọ cr’niêng âng k’tiếc k’ruung bhrợ pa dưr bhươl cr’noon t’mêê lâng pazêng xa nay bh’rợ cr’noọ cr’niêng âng k’tiếc k’ruung pa dưr pr’ắt tr’mông zr’lụ đhanuôr acoon coh, xa nay bh’rợ pa xiêr đharựt, c’lâng bhươl cr’noon t’mêê vêy ta bhrợ tước ooy bhươl cr’noon, công trình đác ch’ngaách tơợ tọm Play, tọm Rơ Rang năc chô đơơng đác tước ooy pr’loọng đong đhanuôr. Vêy c’lâng p’rang, pr’loọng đong hân đoo công choh keo, băn a ọc tăm, pa dưr râu bơơn pay pa chô. P’căn Coor Đới prá xay: “Xa nay bh’rợ âng k’tiếc k’ruung ooy bhươl cr’noon t’mêê ơy zooi bhrợ c’lâng xang n’năc điện. Pazêng râu xa nay bh’rợ zooi đoọng âng Xa nay bh’rợ bhươl cr’noon t’mêê năc bhrợ ha bhươl cr’noon zi dưr têêm ngă, t’viêng liêm tơợ c’lâng lướt tước ooy g’roong, c’riing đong. Lâh 80% đong xang liêm mâng năc đươi vêy cấp m’piing zooi đoọng. Lâng c’lâng p’rang, điện xoọc đâu năc ơy vêy ta bhrợ liêm bhlâng, tang đoọng ha p’niên k’tứi chr’ơh chr’lêê công ơy vêy ta bhrợ”.
Hân đhơ năc êêh râu chr’val bha lâng xay bhrợ xa nay bh’rợ cr’noọ cr’niêng âng k’tiếc k’rung bhrợ pa dưr bhươl cr’noon t’mêê năc tước nâu cơy, chr’val Ta Pơ, chr’hoong Nam Giang ơy xay bhrợ liêm xang 15/19 cr’noọ bh’rợ. Xoọc đâu dzợ 4 cr’noọ bh’rợ căh ơy ta bhrợ năc cr’noọ bh’rợ ooy pr’loọng đong đharựt, thu nhập, xay bhrợ bh’rợ pa bhrợ lâng cr’noọ xa nay ooy bh’rợ pa bhrợ. Lâng đhr’năng âng vel đong da ding k’coong, đoọng xay bhrợ liêm choom 4 cr’noọ xa nay n’nâu năc râu zr’năh k’đhap pa bhlâng. T’cooh Zơ Râm Thực, Chủ tịch UBND chr’val Ta Pơ xay moon ghít, chr’val Tà Pơ t’bhlâng bhrợ 4 cr’noọ bh’rợ ha mơ dzợ lâng zư pazêng xa nay bh’rợ ơy choom bhrợ: “C’moo đâu chr’val Tà Pơ xay bhrợ cơnh cr’noọ bh’rợ pa bhrợ, azi xay bhrợ đoọng ha pazêng apêê ađhi coh c’moo pa bhrợ nhăn lướt pa bhrợ năc azi prá xay đoọng chêêc lướt pa bhrợ coh thành phố, pa bhlâng năc đoọng lướt pa bhrợ ooy Lào, azi ơy đoọng 7 a đhi lướt pa bhrợ. Pazêng cr’noọ xa nay năc azi xoọc bhrợ cr’noọ bh’rợ đoọng xay bhrợ. Azi dzợ zư đớc pazêng cr’noọ xa nay ơy choom xay bhrợ lâng pa dưr râu liêm choom âng pazêng cr’noọ bh’rợ đoọng xay bhrợ pazêng bh’rợ ha mơ dzợ, pa bhlâng năc 2 cr’noọ xa nay năc pr’loọng đong đharựt, pa xiêr đharựt. Azi t’bhlâng pa dưr bh’rợ pa bhrợ, t’bhlâng bhrợ bh’rợ prá xay”.
Chr’hoong Nam Giang năc chr’hoong da ding k’coong pa bhlâng zr’năh k’đhap âng tỉnh Quảng Nam lâng mơ 8/10 chr’val mr’đoo c’lâng k’noong k’tiếc lâng k’tiếc k’ruung pr’zớc Lào, đhanuôr acoon coh pay mơ 85%. Lâng râu la lay âng chr’hoong da ding k’coong, đhanuôr ắt mamông căh mr’đhị, pazêng râu pr’đươi coh chr’hoong Nam Giang căh ơy vêy ta bhrợ crêê liêm, vel đong tr’pác, đợ pr’loọng đong đharựt bấc… Muy c’bhuh đhanuôr căh ơy n’năl ghít cr’noọ lâng râu chr’năp âng bh’rợ bhrợ pa dưr bhươl cr’noon t’mêê năc dzợ vêy cr’noọ đương g’nưưm ooy râu k’rong bhrợ âng Nhà nước, bhrợ râu zr’năh k’đhap tước ooy bh’rợ bhrợ têng bhươl cr’noon t’mêê.
Năc tơợ bêl tơớp bhrợ bhươl cr’noon t’mêê, chr’hoong Nam Giang xay moon tơợ xa nay bh’rợ năc t’bil lơi đợ bh’rợ căh lâh liêm choom, t’bil ha ul pa xiêr đharựt, kinh tế vêy ta pa dưr. Đoọng xay bhrợ cr’noọ bh’rợ n’nâu, prang hệ thống chính trị đh’rưah ting xay bhrợ lâng cr’noọ xa nay hân đoo đơ buôn năc ng’bhrợ l’lăm, k’đhap ng’bhrợ t’tun, t’hước ooy cr’noọ bh’rợ x’rịa năc pa dưr dal pr’ắt tr’mông âng đhanuôr. Chr’hoong ơy p’loon đươi pazêng râu zên k’rong bhrợ âng Nhà nước, xay bhrợ đh’rưah pazêng cr’noọ xa nay, dự án, t’bhlâng bhrợ pa đơơh bh’rợ bhrợ têng c’lâng p’rang, pr’đươi chr’năp, đươi dua ha pr’ắt tr’mông, bh’rợ tr’nêng âng pazêng acoon coh đhị vel đong. Tước nâu cơy, chr’hoong Nam Giang ơy xay bhrợ liêm xang 161/209 cr’noọ bh’rợ bhươl cr’noon t’mêê. Coh đêêc, chr’val Ta Bhing ơy xay bhrợ liêm xang 18/19 cr’noọ bh’rợ, La Dêê bơơn 17/19 cr’noọ bh’rợ, Đắc Tôi bơơn 15/19 cr’noọ bh’rợ, pazêng chr’val ha mơ dzợ xay bơơn 12 cr’noọ bh’rợ têh ooy piing. T’cooh Lê Văn Hường, Bí thư Huyện uỷ Nam Giang prá xay: “Coh nhiệm kỳ n’nâu, chr’hoong t’bhlâng xay bhrợ liêm xang 2 chr’val năc Tà Bhing lâng La Dêê. Xang n’năc, tơợ bh’rợ ch’mêệt lêy, Sở Nông nghiệp lâng Pa dưr bhươl cr’noon t’mêê ta đang moon xay bhrợ p’xoỌng chr’val Đắc Tôi. Tu cơnh đêêc, ơy p’xoọng ooy Nghị quyết âng Huyện uỷ năc t’bhlâng coh nhiệm kỳ n’nâu, 3 chr’val xay bhrợ liêm xang. Chr’hoong t’bhlâng coh c’moo 2024 n’nâu, xay bhrợ liêm xang bha ar bha tơ ta đang moon đoọng 2 chr’val Tà Bhing lâng La Dêê xay bhrợ liêm xang”.
Xoọc đâu, c’lâng p’rang bhươl cr’noon coh chr’hoong Nam Giang công cơnh pazêng chr’hoong da ding k’coong tỉnh Quảng Nam vêy ta bhrợ nhâm mâng, vêy ta bhrợ lâng bê tông tước ooy pazêng chr’val, bhươl cr’noon, bhrợ t’vaih râu liêm buôn đoọng ha đhanuôr lướt chô, tr’câl tr’bhlêy, pa dưr kinh tế. Pazêng râu pr’đươi điện - c’lâng - trường - trạm năc vêy ta bhrợ liêm xang. Pr’ắt tr’mông kinh tế, văn hoá, xã hội âng đhanuôr đhị pazêng chr’val da ding k’coong, zr’lụ đhanuôr acoon coh ơy vêy ta pa liêm, tr’xăl t’mêê; đhr’năng an ninh chính trị, râu têêm ngăn âng xã hội vêy ta bhrợ k’rơ lâng nhâm mâng… ting bhrợ t’vaih ha bhươl cr’noon t’mêê da ding k’coong ting t’ngay liêm pr’hay lâh mơ.
Quảng Nam xay moon cr’noọ bh’rợ, tước x’rịa c’moo 2025 vêy m’bứi bhlâng năc 154/193 chr’val xay bhrợ liêm xang Bhươl cr’noon t’mêê, pay mơ 80%. Tỉnh năc t’bhlâng k’đhơợng xay k’rơ bhlâng, bhrợ t’vaih râu tr’xăl ghít liêm bhlâng, crêê cơnh cr’noọ xa nay t’đui ooy c’bhuh chr’val, chr’hoong, bhươl cr’noon. Coh đêêc, t’bhlâng xay bhrợ ooy pazêng chr’val, chr’hoong t’bhlâng xay bhrợ liêm xang Bhươl cr’noon t’mêê c’moo 2024; t’bhlâng p’too moon pa dưr chuẩn ha pazêng chr’val, chr’hoong ơy xay bhrợ liêm choom Bhươl cr’noon t’mêê ting cơnh Bộ Tiêu chí t’mêê cr’chăl c’moo 2022 - 2025; T’bhlâng xay bhrợ liêm choom bh’rợ bhrợ pa dưr Bhươl cr’noon t’mêê cơnh liêm pr’hay, nâu đoo vêy ta moon năc bh’rợ bha lâng k’đơơng bh’rợ Bhươl cr’noon t’mêê năc liêm choom lâh mơ. Ting cơnh t’cooh Lê Trí Thanh, Chủ tịch UBMTTQVN tỉnh Quảng Nam, đoọng xay bhrợ pazêng cr’noọ bh’rợ n’nâu, tỉnh Quảng Nam k’rong prang hệ thống chính trị ting ta đang moon đhanuôr pazum tây bhrợ têng bhươl cr’noon t’mêê: “Bộ Tiêu chí âng cr’chăl c’moo 2022 - 2025 bấc lâh mơ t’piing lâng Bộ Tiêu chí ty. Tu cơnh đêêc, căh muy ahêê t’bhlâng xay bhrợ liêm choom pazêng cr’noọ bh’rợ n’năc pazêng bhươl cr’noon l’lăm ahay ơy xay bhrợ liêm xang năc công t’bhlâng xay bhrợ đoọng nhâm mâng bh’rợ pa dưr chuẩn. Râu đêêc, năc k’đhap pa bhlâng, đoọng xay bhrợ liêm choom xa nay bh’rợ n’nâu, năc vêy ting xay bhrợ âng pranh hệ thống chính trị. Pa bhlâng năc ting xay bhrợ âng Mặt trận, âng pazêng tổ chức chính trị xã hội. Chr’năp bhlâng lâh mơ năc t’bhlâng ting xay bhrợ âng đhanuôr coh pazêng zr’lụ đhanuôr ắt mamông, pa bhlâng năc pazêng bhươl cr’noon n’đăh Tây, tỉnh Quảng Nam”./.
VÙNG CAO QUẢNG NAM CHUYỂN BIẾN TỪ CHƯƠNG TRÌNH XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI
Huyện miền núi Nam Giang, tỉnh Quảng Nam giao thông hiểm trở, đi lại khó khăn, tỷ lệ hộ nghèo cao, điều kiện canh tác bất lợi. Thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, diện mạo nông thôn của huyện Nam Giang và các huyện miền núi từng bước thay đổi tích cực, kinh tế – xã hội phát triển, đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân cũng được cải thiện.
Thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới, một nhóm hộ ở thôn A Liêng, xã TaBhing, huyện Nam Giang mạnh dạn vay vốn chung tay cải tạo cánh đồng A Liêng. Từ một vùng đất hoang, cánh đồng A Liêng trở thành thung lũng với đồng lúa nước đẹp như tranh. Thế nhưng, do hiệu quả trồng lúa không cao, nhóm hộ ở thôn A Liêng quay sang đầu tư chuồng trại chăn nuôi heo đen, hiệu quả kinh tế cao hơn. Nhờ đường giao thông nông thôn thuận tiện, đồng bào Cơ Tu vùng cao Nam Giang mạnh dạn đầu tư làm kinh tế. Bà Coor Đới, trưởng thôn Pa Tôi, xã Tà Pơ cho biết, đất đai ở đây cằn cỗi, núi rừng bạc màu, đi lại khó khăn. Từ khi thực hiện Chương trình quốc gia xây dựng nông thôn mới và các chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số, chương trình giảm nghèo, đường nông thôn mở về tận thôn, công trình nước sạch suối Play, suối Rơ Rang đem nước về tận hộ dân. Có đường giao thông, nhà nào cũng mạnh dạn đầu tư trồng keo, nuôi heo đen, cải thiện thu nhập. Bà Coor Đới nói: “Chương trình quốc gia nông thôn mới đã hỗ trợ cho đường rồi điện. Các loại hỗ trợ của chương trình nông thôn mới đã làm cho thôn mình trở thành thôn an lành, xanh sạch đẹp từ đường làng đến trong ngõ. Hơn 80% nhà cửa đã kiên cố là nhờ cấp trên giúp đỡ hỗ trợ. Còn đường sá, điện lưới hiện tại đã đạt chuẩn rồi, sân vui chơi giờ cũng đã có rồi”.
Mặc dù không phải là xã điểm thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới nhưng đến nay, xã Tà Pơ, huyện Nam Giang đã đạt được 15/19 tiêu chí. Hiện còn 4 tiêu chí chưa đạt đang được tổ chức thực hiện là tiêu chí về hộ nghèo, thu nhập, tổ chức sản xuất và tiêu chí về lao động. Với điều kiện của địa phương miền núi, để thực hiện 4 tiêu chí này là điều nan giải. Ông Zơ Râm Thực, Chủ tịch UBND xã Tà Pơ khẳng định, xã Tà Pơ cố gắng thực hiện 4 tiêu chí còn lại và duy trì các tiêu chí đã đạt được: “Năm nay xã Tà Pơ thực hiện tiêu chí lao động, chúng tôi tổ chức triển khai cho các em trong độ tuổi lao động đăng ký tư vấn để tham gia lao động tại các tỉnh thành phố, đặc biệt là triển khai xuất khẩu lao động tại Lào, chúng tôi đã vận động được 7 em. Các tiêu chí thì chúng tôi đang xây dựng kế hoạch đăng ký với hiện. Chúng tôi vẫn duy trì các tiêu chí đã đạt và nâng chuẩn tiêu chí đạt để góp phần vào thực hiện các tiêu chí còn lại, đặc biệt là 2 tiêu chí hộ nghèo, giảm nghèo. Chúng tôi tập trung phát triển mô hình sản xuất, đẩy mạnh công tác tuyên truyền”. Huyện Nam Giang là huyện miền núi đặc biệt khó khăn của tỉnh Quảng Nam với 8/10 xã có cùng đường biên giới với nước bạn Lào, đồng bào dân tộc thiểu số chiếm 85%. Với đặc thù của huyện miền núi, dân cư sống rải rác, cơ sở hạ tầng huyện Nam Giang chưa được đầu tư đồng bộ, địa bàn chia cắt, tỷ lệ hộ nghèo cao…. Một bộ phận người dân chưa hiểu mục đích, ý nghĩa và tầm quan trọng của xây dựng nông thôn mới nên còn tư tưởng trông chờ, ỷ lại vào sự đầu tư của Nhà nước, làm ảnh hưởng không nhỏ đến quá trình triển khai xây dựng nông thôn mới.
Ngay từ khi bắt tay xây dựng nông thôn mới, huyện Nam Giang xác định từ chương trình sẽ loại bỏ dần những tập quán canh tác lạc hậu, xóa đói giảm nghèo, kinh tế phát triển. Để thực hiện mục tiêu này, cả hệ thống chính trị cùng vào cuộc với phương châm tiêu chí dễ làm trước, khó làm sau, hướng đến mục tiêu cuối cùng là nâng cao đời sống cho người dân. Huyện đã tranh thủ các nguồn vốn đầu tư của Nhà nước, thực hiện lồng ghép các chương trình, dự án, tập trung đẩy nhanh tiến độ xây dựng cơ sở hạ tầng thiết yếu, phục vụ đời sống, sản xuất của các dân tộc trên địa bàn. Đến nay, huyện Nam Giang đã đạt được 161/209 tiêu chí nông thôn mới. Trong đó, xã Tà Bhing đạt 18/19 tiêu chí, La Dêê đạt 17/19 tiêu chí, Đắc Tôi đạt 15/19 tiêu chí, các xã còn lại đạt từ 12 tiêu chí trở lên. Ông Lê Văn Hường, Bí thư Huyện ủy Nam Giang cho hay: “Trong nhiệm kỳ này, huyện quyết tâm thực hiện về đích 2 xã là xã Tà Bhing và La Dêê. Sau đó, qua khảo sát, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đề nghị thực hiện thêm xã Đắc Tôi. Do vậy, đã bổ sung vào Nghị quyết của Huyện ủy là phấn đấu trong nhiệm kỳ này, 3 xã về đích. Huyện cố gắng năm 2024 này, hoàn thành hồ sơ đề nghị cho 2 xã Tà Bhing và La Dêê”.
Hiện nay, đường giao thông nông thôn ở huyện Nam Giang cũng như các huyện miền núi tỉnh Quảng Nam được xây dựng kiên cố, bê tông hoá nối dài đến các xã, thôn, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân đi lại, thông thương, phát triển kinh tế. Cơ sở vật chất điện – đường – trường – trạm cơ bản được hoàn chỉnh. Đời sống kinh tế, văn hóa, xã hội của người dân tại các xã vùng cao, vùng đồng bào dân tộc thiểu số đã có nhiều cải thiện, đổi mới; tình hình an ninh chính trị, trật tự xã hội được tăng cường và bảo đảm… góp phần tạo nên diện mạo nông thôn mới miền núi ngày càng khởi sắc.
Quảng Nam đặt mục tiêu, đến cuối năm 2025 có ít nhất 154/193 xã đạt chuẩn Nông thôn mới, chiểm tỷ lệ 80%. Tỉnh sẽ tập trung chỉ đạo quyết liệt, tạo chuyển biến rõ nét, đạt mục tiêu theo từng nhóm xã, huyện, thôn. Trong đó, chú trọng các xã, huyện phấn đấu đạt chuẩn Nông thôn mới năm 2024; tập trung chỉ đạo, duy trì nâng chuẩn các xã, huyện đã đạt chuẩn Nông thôn mới theo Bộ Tiêu chí mới giai đoạn 2022-2025; Tiếp tục thực hiện tốt việc xây dựng Nông thôn mới kiểu mẫu, đây được xem như giải pháp trọng tâm đưa xây dựng Nông thôn mới đi vào chiều sâu. Theo ông Lê Trí Thanh, Chủ tịch UBMTTQVN tỉnh Quảng Nam, để thực hiện các mục tiêu này, tỉnh Quảng Nam huy động cả hệ thống chính trị vào cuộc vận động người dân chung tay xây dựng nông thôn mới: “Bộ Tiêu chí của giai đoạn 2022-2025 cao hơn rất nhiều so với Bộ Tiêu chí cũ. Chính vì vậy, không chỉ chúng ta phấn đấu đạt được các tiêu chí đó mà các thôn trước đây đã được công nhận cũng phải được tập trung đầu tư để nâng chuẩn đảm bảo. Điều đó là hết sức khó khăn, trước hết để làm được điều này, cần có sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị. Đặc biệt là sự tham gia của Mặt trận, của các tổ chức chính trị xã hội. Quan trọng hơn là sự tích cực chủ động của bà con nhân dân trong từng khu dân cư, nhất là các thôn ở vùng phía Tây, tỉnh Quảng Nam”./.
Viết bình luận