Xang 2 giờ đồng hồ k’đhơợng láy máy cày, t’cooh Nguyễn Văn Quý, coh vel Cổ Tràng, chr’val Trường Sơn, chr’hoong Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình âi pooc k’tiêc, cuôch cha chooh xang đhăm nang chr’noh n’đăh hoọng đong. L’lăm a hay, đoọng cày cha chooh k’tiêc n’nâu choh abhoo, clang, t’cooh Quý bil bâc t’ngay tu k’tiêc griing cơnh đhêl, ha dợ c’rơ ma nưih năc đhêêng vêy mơ đêêc a năm. Tơợ bêl vêy bêệ máy cày âng Bộ đội Biên phòng Làng Mô coh chr’val Trường Sơn đoọng ha đha nuôr, bh’rợ tal prưah bhrợ ha rêê âng đha nuôr buôn bă lâh mơ. Đươi vêy máy móc, đha nuôr p’zay bhrợ têng lâh, doó dzợ đơc k’tiêc na nooh. T’cooh Nguyễn Văn Quý đoọng năl, nâu câi máy móc âi zooi đoọng đha nuôr bhrợ k’tiêc ha hân noo choh bhrợ t’mêê, pa xiêr c’rơ lâng cr’chăl pa bhrợ. Âi tươc câ hân noo bhrợ têng năc đh’riêng máy xoot ha roo, máy xay xát âng bộ đội biên phòng đoọng năc dưr chr’va prang vel bhươl coh ta hung Trường Sơn. “Đồn Biên phòng zooi đoọng máy móc zooi dha nuôr cày cuốc, vêy bêl 3 – 4 đong đh’rưah đươi 1 máy cày n’nâu đơơh đoọng loon hân noo bhrợ têng t’mêê. Bêl a hay căh vêy máy móc zooi đoọng, bh’rợ tr’nêng hân noo bhrợ têêng t’mêê bil toot tuần tươc 10 t’ngay vêy xang, nâu câi vêy máy móc dha nuôr doó dzợ lâh ga lêêh, bhrợ coh 2 t’ngay năc xang ă.”

Hân noo bhrợ têng c’moo đâu, đha nuôr Vân Kiều coh chr’val Trường Sơn, chr’hoong Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình bhui har bhlâng tu bêl xang găt ha roo âi choom xoot đhị đêêc, năc muy chở chô đơơng puôh hơớ ooy đong. Căh câ bêl tươc hân noo choh bêêt, tr’pang têy âng apêê đoo doó dzợ t’râl tu âi vêy máy cày k’tiêc bhrợ xăl đoọng ha ma nưih tơợ pr’đhang bh’rợ “Xa nul máy cày k’noong k’tiêc” âng cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Làng Mô, Bộ đội Biên phòng tỉnh Quảng Bình đoọng ha đha nuôr. Bêl căh âi vêy máy móc, tươc hân noo bhrợ têng zâp pr’loọng đha nuôr năc k’rong pa zêng ma nưih âng pr’loọng đong dưr ta rưp đoọng lươt găt ha roo. Bâc hân noo ha roo đoọm lum plêêng boo dhí năc bh’nhăn zr’năh k’đhap lâh tu n’jưah găt, n’jưah đơơng chô pa đơơh k’pân lăm boo lum, đac apêê toọm dưr nong ga măc. Đại úy Trần Thanh Nam, Chính trị viên phó Đồn Biên phòng Làng Mô đoọng năl, apêê anoo đh’rưah lâng đha đhâm c’mâr coh chr’val xiêr tươc pa choom đoọng lâng zooi đha nuôr cơnh đươi dua máy găt, xoot ha roo đhị ruộng. Nâu câi, máy móc âi zooi đha nuôr tr’xăl cơnh bhrợ ha rêê hiện đại lâh, liêm choom lâh: “Xay bhrợ liêm choom pr’đhang bh’rợ “Xa nul máy cày k’noong k’tiêc”, đơn vị zooi đoọng 26 máy pa zêng máy cày, máy xoot ha roo, máy xay xát, máy g’lị… Dha nuôr đươi dua máy móc coh bh’rợ tr’nêng, đhị đêêc ha dưr dal bh’nơơn bh’rợ. Cr’chăl bhrợ têng liêm buôn, liêm choom lâh năc đha nuôr kiêng pa bhrợ ta têng lâng bhrợ t’bhưah lưch đhăm bhrợ xooc vêy.”

Nâu câi m’pâng crâng ca coong, đha nuôr âi tr’xăl c’lâng bhrợ têng ha rêê đhuôch, c’năl lâng pr’đươi bhrợ têng ting t’ngay ting bơơn bhrợ bhr’lâ. T’cooh Hồ Xuân Tiến, coh vel Đá Chát, chr’val Trường Sơn đoọng năl, bh’rợ xoot pay ha roo căh câ bhrợ ruộng âng đha nuôr vel doó lâh ga lêêh mơ a hay. Ha dợ coh aloong đong đh’rơơng, máng ch’nêêh bhooc chooh dưr hooi tơợ máy xay xat ha roo… Tơợ t’ngay vêy xa nul máy, đha nuôr coh apêê vel bhươl bhui har bhlâng, apêê đoo căh muy pa choom ng’cơnh đươi dua năc dzợ p’zay bhrợ têng. T’cooh Hồ Xuân Tiến bhui har, zâp ngai công bhui har tu tơợ đâu doó dzợ k’rang căh zâp cha, căh zâp zâp, đha nuôr âi z’lâh ha ul đha rưt ăt ta pun ga bọ tơợ bâc lang. “Bêl a hay azi buôn choh ha roo, bêl a dich abhươp choh ha roo năc ga lêêh ga lêêng. Nâu câi vêy điện lưới, vêy apêê anoo biên phòng t’đang moon đong liêm loom đoọng máy móc tu cơnh đêêc bhrợ ha roo buôn bhlâng, nâu câi bh’nơơn năc bâc  lâh  90% t’piing lâng a hay.”

Đhị p’răng clá cơnh ta đía oih đhị k’noong k’tiêc, apêê cán bộ, chiến sĩ Biên phòng dh’rưah lâng đha nuôr vel bhươl hân đơơh xoot pay ha roo hân noo bhrợ têng ha ot – ha pruôt. Trung tá Phạm Văn Hào, Đồn Trưởng Đồn Biên phòng Làng Mô, Bộ đội Biên phòng tỉnh Quảng Bình đoọng năl, bâc bêệ máy cày, máy xay, máy g’lị, máy xoót ha roo, zêng choom đươi dua, liêm glăp lâng bh’rợ bhrợ têng coh apêê bha lang ruộng vêy đhăm căh lâh pâ âng đha nuôr vel đong. Pr’dhang bh’rợ “ Xa nul máy k’noong k’tiêc” âng Đồn Biên phòng Làng Mô âi đơơng chô liêm choom, bhrợ tr’xăl pr’ăt tr’mông âng dha nuôr zr’lụ k’noong k’tiêc dzợ bâc zr’năh k’đhap n’nâu. Ting Trung tá Phạm Văn Hào, đha nuôr Vân Kiều coh apêê vel bhươl âng chr’val Trường Sơn âi ting bhr’dzang  đươi dua máy móc coh pa bhrợ ta têng lâng coh pr’ăt tr’mông zâp t’ngay, căh đhêy pa dưr bh’nơơn pa bhrợ ta têng, pa dưr tr’mông tr’meh, yêm têêm pr’ăt tr’mông: “Nâu đoo năc bh’rợ pa zum bhrợ zâp c’moo âng pr’châc p’niên đơn vị, năc đoọng zooi, p’too moon đha nuôr coh bh’rợ tr’nêng, năc cớ moon ghit trách nhiệm âng ma nưih chiến sĩ quân hàm t’viêng coh zr’lụ k’noong k’tiêc công cơnh bhrợ pa liêm loom luônh nhâm mâng bhlưa quân – đha nuôr coh vel đong, bhrợ pa dưr thế trận biên phòng pa zêng đha nuôr ting t’ngay ting nhâm mâng. Cr’chăl tươc Đảng ủy, Ban Chỉ huy đơn vị vêy t’bhlâng bhrợ têng liêm choom apêê bh’rợ đoọng zooi đha nuôr coh vel đong./.”

Cơ giới hóa trong nông nghiệp giúp đổi thay đời sống của bà con vùng biên giới

Dưới chân dãy Trường Sơn, nơi đồng bào Vân Kiều sinh sống bao đời chật vật lo cái ăn, cái mặc bỗng vang lên tiếng máy cày làm đất cho vụ gieo trồng mới. Máy móc cơ giới dần dần đóng vai trò thiết yếu trong sản xuất nông nghiệp, giúp đồng bào giảm bớt công sức, thời gian lao động, mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn. Làm nông nghiệp bây giờ không còn quá nặng nhọc, lại đạt năng suất cao khiến bà con hăng say lao động hơn, cải thiện cuốc sống làm ra nhiều của cải và chiến thắng đói nghèo, lạc hậu.

 Sau 2 giờ đồng hồ điều khiển chiếc máy cày đa năng, ông Nguyễn Văn Quý, ở bản Cổ Tràng, xã Trường Sơn, huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình đã vỡ đất, cày xới xong mảnh vườn ở sau lưng nhà. Trước đây, để cày xới miếng đất này trồng cây ngô, cây khoai, ông Quý mất mấy ngày trời vì đất rắn như đá mà sức người thì có hạn. Từ khi có chiếc máy cày đa năng mà Bộ đội Biên phòng Làng Mô ở xã Trường Sơn tặng bà con, việc khai hoang làm vườn của người dân dễ dàng hơn bao giờ hết. Nhờ có máy móc, người dân hăng say lao động hơn, không còn để đất đai cằn cỗi hoang hóa. Ông Nguyễn Văn Quý cho biết, giờ đây máy móc đã hỗ trợ bà con làm đất cho vụ gieo trồng mới, giảm bớt công sức và thời gian. Cứ vào vụ mùa là tiếng máy tuốt lúa, máy xay xát của bộ đội biên phòng tặng lại vang vang khắp bản làng ở thung lũng Trường Sơn. “Đồn Biên phòng hỗ trợ cho máy móc giúp người dân cày cuốc, có khi 3-4  nhà cùng dùng chung 1 máy cày này nhanh chóng cho kịp thời vụ. Hồi xưa không có máy móc hỗ trợ, việc làm vụ mùa mới phải mất cả tuần đến 10 ngày mới xong, bữa nay có máy móc bà con cũng đỡ hơn nhiều, làm trong 2 ngày là xong.”

Vụ mùa năm nay, người dân Vân Kiều ở xã Trường Sơn, huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình vui lắm vì khi lúa gặt xong đã được tuốt ngay tại chỗ, chỉ việc chở thóc về phơi. Hay khi đến vụ gieo cấy, đôi bàn tay của họ không còn chai sạn thêm vì đã có máy cày đất thay người từ mô hình “Tiếng máy vùng biên” do cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Làng Mô, Bộ đội Biên phòng tỉnh Quảng Bình tặng bà con. Khi chưa có máy móc, đến vụ mùa mỗi hộ dân bản phải huy động toàn bộ nhân lực của gia đình dậy từ tờ mờ sáng để ra đồng thu hoạch lúa. Những vụ lúa chín gặp thời tiết mưa bão thì lại càng vất vả hơn bởi vì vừa phải gặt, vừa phải vận chuyển thật nhanh về nhà kẻo trời mưa xuống, nước các con suối dâng cao. Đại úy Trần Thanh Nam, Chính trị viên phó Đồn Biên phòng Làng Mô cho biết, các anh cùng thanh niên trong xã xuống tận nơi hướng dẫn và giúp đỡ bà cách sử dụng máy cắt, tuốt lúa ngay tại ruộng. Giờ đây, máy móc cơ giới đã giúp người dân thay đổi tư duy làm nông nghiệp hiện đại hơn, hiệu quả cao hơn. “Triển khai hiệu quả mô hình “Tiếng máy vùng biên”, đơn vị hỗ trợ 26 máy gồm máy cày, máy tuốt lúa, máy xay xát, máy nghiền... Bà con áp dụng máy móc cơ giới hóa trong sản xuất, qua đó nâng cao năng suất lao động. Quá trình sản xuất thuận lợi, hiệu quả hơn thì bà con yêu thích lao động sản xuất và mở rộng được hết diện tích canh tác hiện có.”

Ngày nay giữa đại ngàn, đồng bào đã thay đổi phương thức sản xuất nông nghiệp, kiến thức và phương tiện sản xuất ngày càng được nâng cấp. Ông Hồ Xuân Tiến, ở bản Đá Chát, xã Trường Sơn cho biết, việc thu hoạch lúa hay làm ruộng của dân bản đỡ vất vả hơn trước. Còn ở nơi bậc thang nhà sàn, máng gạo trắng xóa tuôn ra từ chiếc máy xay xát lúa… Từ ngày có tiếng máy, đồng bào ở các bản vui lắm, họ không chỉ học cách sử dụng mà còn tăng gia sản xuất. Ông Hồ Xuân Tiến phấn khởi, ai cũng vui vì từ nay không con lo chuyện thiếu ăn thiếu mặc, bà con đã qua được cái nghèo đói đeo bám từ bao đời nay. “Hồi trước mình hay làm lúa, lúc ông bà mình làm lúa cũng hơi vất vả. Giờ mình có điện lưới, có các anh biên phòng kêu gọi nhà hảo tâm cho máy móc nên mình làm lúa khỏe nhiều, năng suất bữa nay đến 90% so với trước.”

Dưới trời nắng như đổ lửa nơi biên giới, các cán bộ, chiến sĩ Biên phòng cùng với bà con bản làng khẩn trương thu hoạch lúa vụ Đông - Xuân. Trung tá Phạm Văn Hào, Đồn Trưởng Đồn Biên phòng Làng Mô, Bộ đội Biên phòng tỉnh Quảng Bình cho biết, những chiếc máy cày đa năng, máy xay, nghiền, tuốt lúa, đều dễ sử dụng, phù hợp với trình độ, tập quán canh tác và phương thức sản xuất trên những thửa ruộng có diện tích không lớn của người dân địa phương. Mô hình “Tiếng máy vùng biên” của Đồn Biên phòng Làng Mô đã đem lại hiệu quả tích cực, làm đổi thay đời sống của bà con vùng biên giới còn nhiều khó khăn này. Theo Trung tá Phạm Văn Hào, bà con người Vân Kiều trên các bản làng của xã Trường Sơn đã từng bước ứng dụng cơ giới hóa vào sản xuất và phục vụ đời sống hằng ngày, không ngừng tăng năng suất lao động, phát triển kinh tế, ổn định cuộc sống. “Đây là hoạt động phối hợp thường niên của tuổi trẻ đơn vị, nhằm giúp đỡ, động viên bà con trong sản xuất, tiếp tục khẳng định trách nhiệm của người chiến sỹ quân hàm xanh ở khu vực biên giới cũng như vun đắp tình cảm gắn bó quân - dân gắn bó trên địa bàn, xây dựng thế trận biên phòng toàn dân ngày càng vững chắc. Thời gian tới Đảng ủy, Ban Chỉ huy đơn vị sẽ tiếp tục tổ chức hiệu quả các hoạt động nhằm giúp đỡ bà con nhân dân trên địa bàn./.”