Đợ rau tr’xăl n’nâu xoọc bhrợ t’vaih pr’ăt tr’mông t’mêê ha bhươl cr’noon, bêl apêê pân đil căh muy zư lêy rau têêm ngăn coh pr’loọng đong ting n’năc năc dzợ ting bhrợ kinh tế, đh’rưah lâng k’diic k’coon bhrợ pa dưr pr’ăt tr’mông liêm pr’hay lâh mơ

L’lăm ahay, pr’loọng đong amoó Y Lệ Thu ăt coh cr’noon Rơ Wăk, chr’val Ia Chim năc pr’loọng đong đăn đharựt. Pr’loọng đong đhiệp đương g’nưưm ooy nang arong, ha dzợ chr’năp pa câl arong căh nhâm mâng, đợ zên bơơn pay pa chô căh ha mơ. Lêy năc đơơh ng’xăl cơnh t’mêê đoọng pa liêm pr’ăt tr’mông, amoó Thu ơy chêêc bhrợ c’lâng bh’rợ t’mêê.

Bơơn rau p’too pa choom lâng zooi âng Hội Liên hiệp pân đil chr’val, amoó vặ 80 ức đồng tơợ Ngân hàng Chính sách xã hội. Vêy zên, pr’loọng đong amoó năc choh bơr sào cà phê, ch’pắt sào cao su lâng xơơng sào atao. Căh muy pa bhrợ, amoó Y Lệ Thu năc dzợ t’bhlâng pâh ooy pazêng lớp pa choom bh’rợ ch’choh, b’băn âng vel đong bhrợ têng. Pazêng c’năl tơợ bh’rợ học, năc amoó chô bhrợ têng ooy bh’rợ kinh tế âng pr’loọng đong. Đươi vêy cơnh đêêc, tơơm chr’noh chắt vaih liêm, bhrợ t’vaih rau liêm choom ooy kinh tế bâc lâh mơ. Nâu cơy amoó ơy bơơn bhrợ đhr’nong đong liêm mâng xăl đhr’nong đong zir hư, k’rang đoọng ha k’coon học hành liêm zập. C’moo 2024, amoó năc băn p’xoọng c’roóc lâng a ọc crâng đoọng t’vaih p’xoọng rau bơơn pay pa chô ha pr’loọng đong.

“Bơơn rau zooi đoọng âng Hội liên hiệp pân đil chr’val Ia Chim năc pr’loọng đong zi công bơơn vặ zên bhrợ cha, vêy pr’đơợ đoọng t’bil lơi đharựt. Pr’loọng đong zi rơơm kiêng xăl tơơm chr’noh, bhrợ t’bhưah bhươn ch’choh, xăl tơợ choh arong năc choh cà phê. Coh ha y chroo ha dang vêy p’xoọng zên prặ năc công kiêng bhrợ t’bhưah zr’lụ băn a ọc âng r’loọng đong”.

Pr’ăt tr’mông âng amoó Y Trưng coh cr’noon Plei Weh, chr’val Ia Chim, bêl ahay zr’năh xr’dô pa bhlâng. Đợ zên bơơn pay pa chô âng pr’loọng đong năc đương g’nưưm tơợ bh’rợ choh arong lâng lướt pa bhrợ đoọng ha apêê n’lơơng. Pr’ăt tr’mông âng pr’loọng đong zr’năh k’đhap năc bhrợ ha moó căh bơơn ven pa liêm đong xang. Đươi tơợ rau p’too pa choom âng chính quyền lâng Hội Pân đil chr’val, pr’loọng đong amoó năc choh cà phê lâng cao su. Ting n’năc, amoó vêy ta zooi vặ 12 ức đồng tơợ zên vặ âng ngân hàng chính sách xã hội đoọng pếch giếng. Vêy đác sạch, pr’loọng đong amoó têêm loom pa bhrợ, ting n’năc k’rong m’bứi zên choh muy đhr’nong đong k’tứi liêm mâng. Amoó Y Trưng ting t’ngay tr’xăl pr’ăt tr’mông, ta luôn pa ven pa liêm đong xang lâng t’bhlâng ting pâh ooy bh’rợ pa liêm c’lâng p’rang coh bhươl cr’noon.

“Coh ha y, cr’noọ âng cu năc bhrợ p’xoọng bh’rợ b’băn, xang n’năc t’bhlâng đoọng k’coon lướt học zập liêm. Coh cr’noon công cơnh coh pr’loọng đong apêê ađhi amoó công tr’lum prá xay, pr’choom lâng đhanuôr coh cr’noon, công cơnh acu năc ng’pân đil năc ven pa liêm đong xang. Zập c’xêê x’rịa tuần công lươt họp zập liêm, pazêng hội apêê ađhi amoó coh cr’noon công tr’zooi đh’rưah coh xa nay kế hoạch hoá pr’loọng đong”.

Hội Liên hiệp pân đil chr’val Ia Chim, tỉnh Quảng Ngãi vêy ta bhrợ t’vaih tơợ bh’rợ pazum lâng Hội Liên hiệp pân đil pazêng chr’val Đăk Năng, Đoàn Kết lâng Ia Chim ty ahay. Xoọc đâu, Hội vêy 21 chi hội lâng lâh 2.600 hội viên, coh đêêc lâh 60% hội viên năc đhanuôr acoon coh. Đoọng xa nay bh’rợ ta đang moon “Bhrợ t’vaih rau tr’xăl ooy cr’noọ, bh’rợ tr’nêng âng đhanuôr acoon coh, bhrợ đoọng ha đhanuôr acoon t’bhlâng t’bil lơi đharựt nhâm mâng” la lua ta nih lâh mơ, zập cấp hội ơy t’bhlâng xay truih crêê cơnh lâng đhr’năng la lua âng zập vel đong. Coh đêêc, t’bhlâng ta đang moon đhanuôr t’bil lơi j’niêng cr’bưn căh liêm crêê, bhrợ t’vaih rau căh liêm crêê ooy pr’ăt tr’mông lâng bh’rợ tr’nêng. Zập cấp hội t’bhlâng xay truih c’năl pa dưr kinh tế, pa dưr dal c’năl đoọng apêê hội viên pân đil acoon coh pa dưr c’rơ, doọ dzợ k’chít k’pân, đương g’nưưm. Ting n’năc t’bhlâng pa choom apêê pân đil đharựt, đăn đharựt đươi dua liêm choom c’rơ âng pr’loọng đong lâng zên vặ đoọng pa dưr pr’ăt tr’mông. P’căn Nguyễn Thị Như Nguyệt, Chủ tịch Hội Liên hiệp pân đil chr’val Ia Chim prá xay:

“Hội Liên hiệp pân đil chr’val bêl pa zum năc azi công bhrợ bh’rợ chêêc n’năl pr’ăt tr’mông âng đhanuôr coh vel đong, lướt tươc ooy pazêng bhươl cr’noon, k’rong bhrợ đh’rưah lâng bh’rợ xay truih c’lâng xa nay, chính sách âng Đảng, pháp luật âng Nhà nước. Azi công tước lêy đợ bh’rợ liêm choom âng apêê ađhi amoó coh pazêng chr’val ty năc đoo bêl chô pazum ooy chr’val t’mêê năc dzợ t’bhlâng pa dưr đợ bh’rợ n’năc. Coh ha y, azi công ta đang moon bhrợ têng cơnh xay truih đoọng xay moon đợ bh’rợ tr’nêng liêm choom đơ ty ahay lâng bhrợ t’bhưah lâh mơ.”

Coh pazêng c’moo ahay, zập cấp hội pân đil tỉnh Quảng Ngãi ơy p’zương hội viên t’bhlâng pa bhrợ lâng bh’rợ năc xay bhrợ cr’noọ bh’rợ tơơp bhrợ cha, tơơp tr’câl tr’bhlêy; t’bhlâng ting pâh ooy hợp tác xã, tổ hợp tác lâng vặ zên chính sách đoọng bhrợ cha, pa dưr pr’ăt tr’mông pr’loọng đong. Lâh n’năc, Hội dzợ k’rong pazêng c’rơ, đh’rưah pa đớp đoọng đợ bh’rợ bhrợ cha đoọng ha hội viên đharựt lâng đăn đharựt. P’căn Phan Thị Hiệp, Chủ tịch Hội Liên hiệp pân đil chr’val Ngọk Réo prá xay:

“Xay truih, p’too pa choom apêê ađhi amoó tr’xăl ooy cr’noọ bh’rợ, năc xoọc đâu ooy pr’ăt tr’mông công cơnh bh’rợ bhrợ cha năc xoọc đâu apêê ađhi amoó tr’xăl bâc bhlâng. Tơợ căh n’năl cơnh b hrợ cha năc xoọc đâu apêê ađhi amoó năc ơy choom pa dưr pr’ăt tr’mông âng pr’loọng đong liêm mâng, căh dzợ đương g’nưưm ha ooy, tơợ đêêc k’đhơợng xay bh’rợ bhrợ cha lâng pr’ăt tr’mông âng pr’loọng đong coh ha y chroo”.

Rau tr’xăl ooy cr’noọ năc bhrợ t’vaih pr’ăt tr’mông ha y chroo liêm pr’hay lâh mơ đoọng ha bâc pân đil acoon coh tỉnh Quảng Ngãi. Tơợ bêl k’chít, k’pân, apêê đoo năc đơơh loon lâh mơ, t’bhlâng đươi dua khoa học kỹ thuật, bhrợ pa dưr bh’rợ kinh tế liêm choom. Lâng rau ting zooi âng chính quyền vel đong lâng âng pazêng c’bhuh đoàn thể, bâc pân đil xoọc ting t’ngay pa dưr pr’ăt tr’mông k’bhố ngăn lâng bhui har, dưr vaih c’rơ k’rơ bhlâng ha prang zập ngai./.

PHỤ NỮ DÂN TỘC THIỂU SỐ THAY ĐỔI ĐỂ VƯƠN LÊN

Thực hiện Cuộc vận động “Làm thay đổi nếp nghĩ, cách làm của đồng bào dân tộc thiểu số, làm cho đồng bào dân tộc thiểu số vươn lên thoát nghèo bền vững”, thời gian qua, cùng với sự đồng hành từ chính quyền địa phương, hỗ trợ của Hội Liên hiệp phụ nữ các cấp, nhiều phụ nữ dân tộc thiểu số trên dịa bàn tỉnh Quảng Ngãi đã dần thay đổi tư duy, học cách phát triển kinh tế gia đình. Những thay đổi này đang mang đến sức sống mới cho buôn làng, khi người phụ nữ không chỉ giữ lửa gia đình mà còn góp phần làm kinh tế, cùng chồng con xây dựng cuộc sống ổn định hơn

Trước đây, gia đình chị Y Lệ Thu ở thôn Rơ Wăk, xã Ia Chim thuộc diện cận nghèo. Cả gia đình chỉ trông vào vài sào mì, nhưng giá mì bấp bênh nên thu nhập chẳng đáng là bao. Nhận thấy cần phải thay đổi để cải thiện cuộc sống, chị Thu đã mạnh dạn tìm hướng đi mới.

Nhờ sự động viên và hỗ trợ tích cực của Hội Liên hiệp Phụ nữ xã, chị vay 80 triệu đồng từ Ngân hàng Chính sách xã hội. Có vốn, gia đình chị quyết định đầu tư trồng hai sào cà phê, sáu sào cao su và năm sào mía. Không chỉ sản xuất, chị Y Lệ Thu còn tích cực tham gia các lớp tập huấn về trồng trọt, chăn nuôi do địa phương tổ chức. Những kiến thức học được, chị áp dụng vào mô hình kinh tế của gia đình. Nhờ vậy, cây trồng phát triển tốt mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn. Nay chị đã xây dựng được căn nhà khang trang thay thế căn nhà dột nát, lo cho con cái học hành đầy đủ. Năm 2024, chị mạnh dạn nuôi thêm bò và heo rừng để tạo thêm nguồn thu nhập cho gia đình.

“Nhờ sự hỗ trợ của Hội liên hiệp phụ nữ xã Ia Chim thì gia đình cũng mạnh dạn tiếp cận vay vốn, có điều kiện để vươn lên thoát nghèo. Gia đình cũng mong muốn là mở rộng thêm việc chuyển đổi cây trồng, chuyển từ trồng mì sang trồng cà phê. Sau này nếu mà có thêm kinh phí thì cũng muốn mở rộng thêm việc nuôi heo của gia đình”.

Cuộc sống của chị Y Trưng ở thôn Plei Weh, xã Ia Chim, từng rất khó khăn. Thu nhập chính của gia đình chỉ dựa vào việc trồng mì và làm thuê. Điều kiện kinh tế eo hẹp khiến chị không đủ thời gian và tâm sức để chăm sóc gia đình và giữ gìn vệ sinh nhà cửa. Nhờ sự vận động của chính quyền và Hội Phụ nữ xã, gia đình chị chuyển sang trồng cà phê và cao su. Bên cạnh đó, chị được hỗ trợ vay 12 triệu đồng từ nguồn ngân hàng chính sách xã hội để đào giếng. Có nước sạch, gia đình chị yên tâm phát triển sản xuất, đồng thời dành dụm tiền xây được một căn nhà nhỏ kiên cố. Chị Y Trưng cũng dần thay đổi nếp sinh hoạt, thường xuyên dọn dẹp nhà cửa và tích cực tham gia các hoạt động làm sạch đường làng, ngõ xóm.

“Sắp tới dự kiến của mình là chắc chuyển sang thêm chăn nuôi, rồi cố gắng cho con đi học đầy đủ. Trong làng cũng như ở trong nhà chị em cũng có giao lưu học hỏi rồi động viên bà con trong làng cũng như mình là phụ nữ nhà cửa là sạch sẽ. Hàng tháng cuối tuần cũng đi họp đầy đủ, các hội chị em trong làng cũng hỗ trợ giúp đỡ lẫn nhau trong kế hoạch hóa gia đình”.

Hội Liên hiệp phụ nữ xã Ia Chim, tỉnh Quảng Ngãi được thành lập trên cơ sở sáp nhập Hội Liên hiệp phụ nữ các xã Đăk Năng, Đoàn Kết và Ia Chim cũ. Hiện nay, Hội có 21 chi hội với hơn 2.600 hội viên, trong đó hơn 60% hội viên là người dân tộc thiểu số. Để Cuộc vận động “Làm thay đổi nếp nghĩ, cách làm của đồng bào dân tộc thiểu số, làm cho đồng bào dân tộc thiểu số vươn lên thoát nghèo bền vững” đi vào thực tiễn, các cấp hội đã đẩy mạnh tuyên truyền phù hợp với điều kiện thực tế của từng địa phương. Trong đó, chú trọng vận động bà con xóa bỏ các phong tục lạc hậu, ảnh hưởng tiêu cực đến đời sống và sản xuất. Các cấp hội tích cực phổ biến kiến thức phát triển kinh tế, nâng cao nhận thức để hội viên, phụ nữ dân tộc thiểu số phát huy nội lực, vượt qua tâm lý an phận, ỷ lại. Đồng thời, tập trung hướng dẫn phụ nữ nghèo, cận nghèo sử dụng hiệu quả nguồn lực gia đình và các nguồn vốn vay để phát triển kinh tế. Bà Nguyễn Thị Như Nguyệt, Chủ tịch Hội Liên hiệp phụ nữ xã Ia Chim cho biết:

“Hội Liên hiệp phụ nữ xã sau khi sáp nhập thì chúng tôi cũng tiến hành nắm địa bàn, thăm các thôn làng, lồng ghép việc tuyên truyền những chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của nhà nước. Chúng tôi cũng tiếp cận những mô hình hay, cách làm sáng tạo của các chị em phụ nữ ở tại các xã cũ thì khi về sáp nhập với xã mới để tiếp tục duy trì và phát huy các mô hình đó. Tới đây, chúng tôi sẽ tiếp tục đề xuất cũng như trao đổi để đưa ra những giải pháp làm sáng hơn những mô hình cũ và nhân rộng hơn”.

Trong những năm qua, các cấp hội phụ nữ tỉnh Quảng Ngãi đã khuyến khích hội viên thi đua lao động, sản xuất bằng cách hiện thực hoá ý tưởng khởi nghiệp, khởi sự kinh doanh; tích cực tham gia hợp tác xã, tổ hợp tác và mạnh dạn vay vốn tín dụng chính sách để phát triển kinh tế gia đình. Ngoài ra, Hội còn huy động các nguồn lực, phối hợp trao các mô hình sinh kế cho các hội viên nghèo và cận nghèo. Bà Phan Thị Hiệp, Chủ tịch Hội Liên hiệp phụ nữ xã Ngọk Réo cho biết:

“Tuyên truyền vận động các chị em về thay đổi nếp nghĩ cách làm thì về môi trường sống cũng như là về kinh tế thì hiện tại các chị em thay đổi rất là nhiều. Từ bị động về kinh tế thì giờ các chị đã chủ động kinh tế cho gia đình, không phải phụ thuộc vào ai, từ đó chủ động hơn trong nguồn kinh tế cũng như cuộc sống của gia đình sau này”.

Sự thay đổi trong tư duy đã mở ra một tương lai tươi sáng cho nhiều phụ nữ dân tộc thiểu số tỉnh Quảng Ngãi. Từ chỗ e dè, ỷ lại, họ dần trở nên chủ động, mạnh dạn tiếp cận khoa học kỹ thuật, xây dựng mô hình kinh tế hiệu quả. Với sự đồng hành của chính quyền và các tổ chức đoàn thể, nhiều phụ nữ đang từng bước xây dựng một cuộc sống ấm no, tiến bộ và hạnh phúc, trở thành động lực mạnh mẽ cho cả cộng đồng./.