K’nặ 2 c’xêê đâu, zr’lụ cha ơh vel Phú Xuân, chr’val Phú Vinh, chr’hoong da ding ca coong A Lưới dưr vaih năc đhị zr’lụ bhui har ặt cha ơh âng p’niên k’tứi lâng đhanuôr coh zr’lụ. Zr’lụ bhui har ặt cha ơh nâu vêy bấc rau pr’hay, liêm choom lâng ruh học sinh, cơnh đhr’nut đhr’nai, bập bênh, dzooc p’rang, xà đơn, xà kép, … đh’rưah lâng bấc zr’lụ choh pô, tơơm cha năm. Ađhi Nguyễn Như Tiến Đạt, học sinh lớp 5, Trường Tiểu học Phú Vinh, chr’val Phú Vinh đoọng năl, tơợ lâh zập g’luh học, a đhi năc pr’zơc apêê pr’zơc tước zr’lụ bhui har ặt cha ơh: “Đhị cr’chăl đhêy m’pâng giờ học, a cu buôn tước đâu cha ơh căh cợ bêl ha bu học xang nắc azi đá bóng. Căh muy acu kiêng tước đâu năc bấc apêê cung kiêng tước zr’lụ nâu”.

Amoó Phạm Thị Táo Hồng, Bí thư Xã đoàn Phú Vinh, chr’hoong A Lưới đoọng năl, zr’lụ ặt cha ơh vel Phú Xuân năc cr’noọ bh’rợ pa xiêr n’noh nhựa bơơn Huyện đoàn A Lưới pa đớp ha đoàn chr’val Phú Vinh bhrợ têng coh c’xêê đha đhâm c’mor 2024. Cr’noọ bh’rợ vêy 15 rau chr’ơh bơơn bhrợ tơợ 3000 tọ nhựa, lâh 50 bêệ lốp xe ô tô ơy ta đươi lâng bấc pr’đươi n’loong, cram cr’đe. Cr’noọ bh’rợ âng lâh 100 đoàn viên, đha đhâm c’mor đh’rưah lâng bấc cán bộ lâng đhanuôr chr’val Phú Vinh bhrợ têng coh 1 tuần lâng pazêng đợ zên 130 ức đồng tơợ Dự án pa xiêr n’noh nhựa đại dương, âng Tổ chức Quốc tế đăh zư lêy pleng k’tiếc Việt Nam zooi. Lâh mơ, Đoàn chr’val Phú Vinh dzợ k’rong pa xoọng rau zooi tơợ lơơng đoọng ra lắp 10 t’nâl đèn năng lượng mặt t’ngay coh zr’lụ cha ơh. Amoó Phạm Thị Táo Hồng bhui har moon năc cr’noọ bh’rợ ta nih liêm đoọng ha pr’ặt tr’mông đhanuôr, chroi k’rong pa xoọng pr’đơợ đăh bhrợ pa dưr văn hóa đoọng chr’val Phú Vinh t’hước tước bhrợ têng vel bhươl t’mêê ha dưr dal: “Cr’noọ bh’rợ đơơng đh’nơc đha đhâm c’mor ha dợ zr’lụ bhui har ặt cha ơh đoọng ha pazêng zập ngai, tu cơnh đêêc năc zập ngai zêng ting pâh bhrợ. Zr’lụ nâu đăn lâng trường học, zập đoo t’ngay p’niên choom tước cha ơh, ha bu năc đhanuôr tước tập thể dục, tớt đhêy cha ơh. Đoàn chr’val bhui har tu ơy bơơn bhrợ cr’noọ bh’rợ chr’năp cơnh đâu. Lâh mơ dzợ, bh’rợ k’rong n’noh nhựa, lốp ô tô ty căh muy pa xiêr n’noh nhựa năc dzợ chroi k’rong pa xang cr’noọ bh’rợ bhrợ têng vel bhươl t’mêê ha dưr dal lâh”.

Cr’noọ bh’rợ “Chợ pa xiêr n’noh nhựa” đhị chợ Bốn Đỏ chr’val Hồng Thượng lâng thị trấn A Lưới cung bơơn lêy năc đhị liêm choom coh bh’rợ pa xiêr n’noh nhựa âng Huyện đoàn A Lưới. Cr’noọ bh’rợ xay bhrợ tơợ c’moo 2022 lâng bơơn đơp rau ting xơợng bhrợ âng đhanuôr âng apêê tiểu thương. Đoọng cr’noọ bh’rợ bơơn bhrợ têng liêm choom, Huyện đoàn A Lưới ơy bhrợ têng 2 tủ đơc chr’đhung nilon sách choom đươi dua cớ lâng chr’đhung bha ar zooi apêê tiểu thương k’độ pr’đươi ha ma nuyh câl. Amoó Nguyễn Thị Hồng, c’la Quầy za nươu Tuệ Lâm đhị chợ Bốt Đỏ, chr’val Hồng Thượng, 1 coh 25 tiểu thương ting pâh bhrợ bh’rợ “Quầy hàng t’viêng pa xiêr nhựa” âng Huyện đoàn A Lưới, đoọng năl, xoọc tơợp cung lêy k’đhap, tu pa câl đhơ rau zêng đơc coh chr’đhung ha t’mooi đơơng chô.Tơợ 2 c’moo ting pâh bhrợ, amoó năc ơy pa xiêr chr’đhung nilo lâng t’hước tước zập chr’đhung liêm choom lâng môi trường, cơnh chr’đhung bha ar, chr’đhung nilon choom bil: “Acu cung r’dợ loih lâng bh’rợ pa xiêr đươi dua chr’đhung nilon xăl đêêc nắc đươi dua chr’đhung bha ar căh cợ choom k’đhơợng doọ đươi nilon. C’la cu lướt chợ cung đươi dua cớ đợ nilon ơy đươi lalăm đêêc. Moon za zưm năc zập ngai pa zưm têy pa xiêr n’noh nhựa đợ mơ ooy năc liêm choom mơ đêêc”.

Ting cơnh anoo Trần Toàn, Bí thư Huyện đoàn A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế, pa xiêr n’noh nhựa năc bh’rợ bhrợ coh đanh đươnh lâng căh vêy buôn. Pa dưr c’rơ xung kich âng lang p’niên lâng hệ thống cơ sở đoàn zập ooy, Huyện đoàn A Lưới ơy xay bhrợ bấc cr’noọ bh’rợ đoọng pa xiêr n’noh nhựa. Tr’haanh bhlầng, cơnh cr’noọ bh’rợ “Pa xiêr n’noh nhựa lâng chr’đhung nilon đươi dua 1 chu”, “Chợ pa xiêr n’noh nhựa”, ‘Quầy hàng liêm choom”, cr’noọ bh’rợ “Trường học pa xiêr n’noh nhựa”, Zr’lụ k’rong đơc n’noh”, “Zr’lụ ặt cha ơh liêm pr’hay” … pa bhlầng, zập bh’rợ âng apêê cơ sở đoàn zêng moon căh lâng chr’đhung nilon lâng zập pr’đươi nhựa đơi dua 1 chu. Anoo Trần Toàn đoọng năl, A Lưới xoọc r’dợ dưr vaih năc zr’lụ tước âng bấc t’mooi tơợ ch’ngai đăn. Đoọng pa dưr pa dzoọng A Lưới liêm choom lâng môi trường coh măt t’mooi, Huyện đoàn A Lưới ơy t’đang, pa têệt lâng zập tơợ zên xã hội hóa 250 ức đồng bhrợ têng c’bhuh poster điện tử đơc đhị trung tâm thị trấn A Lưới xăl pano, appic ta bhrợ lâng nhựa. Dap tước nâu kêi, zập cr’noọ bh’rợ pa xiêr n’noh nhựa âng Huyện đoàn A Lưới xay bhrợ chr’năp lâh 2 tỷ đồng: “A Lưới năl ghit du lịch năc ngành kinh tế bha lầng lâng t’hước tước bhrợ du lịch liêm pr’hay zập đăh pa têệt lâng văn hóa ty đanh. Năc tơợ nâu kêi, a zi lêy bhrợ bêl đhr’năng n’noh nhựa doọ ơy bấc. Coh bh’rợ Chủ nhật t’viêng, Huyện đoàn A Lưới ơy bhrợ têng apêê cr’noọ bh’rợ pa xiêr n’noh nhựa lâng đươi dua cớ n’noh năc đoo, lêy nâu đoo năc bh’rợ tr’nơợp âng đoàn. Hâng bhlầng năc zập cr’noọ bh’rợ âng đoàn bhrợ têng bơơn đơp rau ting xơợng bhrợ âng đhanuôr lâng xay moon liêm choom tơợ apêê zư lêy môi trường. A zi bhui har pa bhlầng, tu apêê cr’noọ bh’rợ nâu ta nih liêm bhlầng”./.

TUỔI TRẺ A LƯỚI CHUNG TAY GIẢM RÁC THẢI NHỰA

Phát huy tinh thần xung kích của tuổi trẻ, thời gian qua, Huyện đoàn A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế đã xây dựng nhiều mô hình nhằm giảm rác thải nhựa, góp phần bảo vệ môi trường. Cách làm sáng tạo, phù hợp với thực tế, các mô hình giảm rác thải nhựa của thanh niên A Lưới dần nhận được sự hưởng ứng tích cực của người dân.

Gần 2 tháng nay, Khu vui chơi thân thiện ở thôn Phú Xuân, xã Phú Vinh, huyện vùng cao A Lưới trở thành điểm vui chơi, sinh hoạt của thiếu nhi và người dân trong vùng. Khu vui chơi có nhiều trò chơi hấp dẫn, phù hợp với lứa tuổi học sinh, như xích đu, bập bênh, leo thang, xà đơn, xà kép,… nằm xen kẽ với các bồn hoa, tiểu cảnh. Em Nguyễn Như Tiến Đạt, học sinh lớp 5, Trường Tiểu học Phú Vinh, xã Phú Vinh cho biết, sau mỗi buổi học, em lại rủ các bạn đến khu vui chơi: “Thường giờ ra chơi, cháu qua Khu vui chơi hoặc buổi chiều tan học cùng các bạn đến đá bóng. Cháu không nghĩ mỗi mình cháu mà ai đến đây cũng rất thích khu vui chơi này”.  

Chị Phạm Thị Táo Hồng, Bí thư Xã đoàn Phú Vinh, huyện A Lưới cho biết, Khu vui chơi thân thiện thôn Phú Xuân là mô hình giảm rác thải nhựa được Huyện đoàn A Lưới giao Xã đoàn Phú Vinh thực hiện trong Tháng Thanh niên năm 2024. Công trình có 15 mô hình trò chơi được làm từ 3.000 chai nhựa, hơn 50 lốp xe ôtô đã qua sử dụng và 1 số vật liệu gỗ, mây, tre. Công trình do hơn 100 đoàn viên, thanh niên cùng nhiều cán bộ và người dân xã Phú Vinh thực hiện trong 1 tuần với tổng kinh phí 130 triệu đồng từ Dự án Giảm thiểu rác thải nhựa đại dương, do Tổ chức Quốc tế về Bảo tồn Thiên nhiên tại Việt Nam hỗ trợ. Ngoài ra, Xã đoàn Phú Vinh còn huy động thêm nguồn hỗ trợ khác để lắp 10 cây đèn năng lượng mặt trời xung quanh khuôn viên khu vui chơi. Chị Phạm Thị Táo Hồng phấn khởi vì mô hình thiết thực với đời sống người dân, góp phần hoàn thiện tiêu chí về thiết chế văn hóa để xã Phú Vinh tiến tới xây dựng Nông thôn mới nâng cao: “Công trình mang tên Thanh niên nhưng khu vơi chơi dành cho tất cả mọi người, nên ai cũng tham gia làm. Khu vui chơi nằm ngay cạnh trường học, ngày nào các em cũng qua chơi, buổi chiều thì người dân đến tập thể dục, hóng mát. Xã đoàn rất vui vì xây dựng được công trình ý nghĩa như thế này. Hơn nữa, hoạt động gom chai nhựa, lốp ôtô cũ không chỉ chung tay giảm rác thải nhựa mà còn góp phần hoàn thiện tiêu chí xây Nông thôn mới nữa”.

Mô hình “Chợ giảm rác thải nhựa” tại chợ Bốt Đỏ ở xã Hồng Thượng và chợ thị trấn A Lưới cũng được xem là điểm sáng trong chiến dịch giảm rác thải nhựa của Huyện đoàn A Lưới. Mô hình triển khai từ năm 2022 và nhận được sự hưởng ứng tích cực từ người dân và tiểu thương. Để mô hình hoạt động hiệu quả, Huyện đoàn A Lưới đã xây dựng 2 tủ đựng túi nilon sạch tái sử dụng và túi giấy để hỗ trợ các tiểu thương đựng hàng cho khách. Chị Nguyễn Thị Hồng, chủ Quầy thuốc Tuệ Lâm tại chợ Bốt Đỏ, xã Hồng Thượng, 1 trong 25 tiểu thương đăng ký mô hình “Quầy hàng xanh giảm nhựa” của Huyện đoàn A Lưới cho biết, ban đầu cũng rất bất tiện, bởi bán hàng gì cũng cần túi để đựng hàng cho khách. Qua 2 năm tham gia, chị đã hạn chế dùng túi nilon và hướng tới các loại bao bì thân thiện với môi trường hơn, như túi giấy, túi nilon tự phân hủy: “Mình dần quen với việc hạn chế túi nilon thay vào đó là dùng túi giấy hoặc có thể cầm nắm được không cần dùng túi nilon. Bản thân mình đi chợ cũng tận dụng lại túi nilon đã dùng trước đó. Nói chung là mình chung tay hạn chế được rác thải nhựa từng nào thì hay từng đó”.

Theo anh Trần Toàn, Bí thư Huyện đoàn A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế, giảm thiểu rác thải nhựa là cuộc chiến dài hơi và không đơn giản. Phát huy tinh thần xung kích của tuổi trẻ và hệ thống cơ sở đoàn rộng khắp, Huyện đoàn A Lưới đã triển khai rất nhiều mô hình hoạt động nhằm giảm rác thải nhựa. Nổi bật, như mô hình “Giảm rác thải nhựa và túi ni lông sử dụng 1 lần”, “Chợ giảm rác thải nhựa”, “Quầy hàng xanh”, mô hình “Trường học giảm rác thải nhựa”, “Điểm tập kết xanh”, “Khu vui chơi thân thiện”… Đặc biệt, mọi hoạt động của các cơ sở đoàn đều nói không với túi ni lông và các sản phẩm nhựa sử dụng 1 lần. Anh Trần Toàn cho biết, A Lưới đang dần trở thành điểm đến của nhiều du khách xa gần. Để hình ảnh A Lưới đẹp, thân thiện với môi trường trong mắt du khách, Huyện đoàn A Lưới đã kêu gọi, kết nối các nguồn xã hội hóa 250 triệu đồng xây dựng hệ thống poster điện tử đặt tại trung tâm thị trấn A Lưới thay cho pano, appic bằng chất liệu nhựa. Tính đến nay, các mô hình giảm rác thải nhựa do Huyện đoàn A Lưới triển khai trị giá hơn 2 tỷ đồng: “A Lưới xác định du lịch là ngành kinh tế mũi nhọn với hướng phát triển du lịch xanh gắn với văn hóa truyền thống. Ngay từ bây giờ, chúng tôi phải hành động khi vấn đề rác thải nhựa chưa thật sự lớn. Trong hoạt động Ngày Chủ nhật xanh, Huyện đoàn A Lưới đã xây dựng các mô hình giảm rác thải nhựa và tái sử dụng nó, coi đây là vấn đề ưu tiên trong hoạt động của đoàn. Mừng nhất là các mô hình của đoàn xây dựng nhận được sự hưởng ứng của người dân và đánh giá tích cực từ các nhà bảo vệ môi trường. Chúng tôi rất vui, bởi các mô hình xanh này nó vừa thiết thực, hữu ích lại rất đẹp mắt”./.