Pr’loọng đông amoó Tao Thị Coong, acoon cóh Lự, cóh vel Phiêng Chá, chr’val Nậm Tăm, chr’hoong Sìn Hồ, tỉnh Lai Châu bêl ahay nắc pr’loọng đông đha rứt. Bêl ahay, zên bơơn bhrợ bha lâng âng pr’loọng đông amoó nắc ặt đương ooy bhiệc bhrợ ruộng, ha rêê 1 hân noo; zâp bêl kiêng đươi zên, diịc điêl lêy pa câl ha roo, a’bhoo lâng bấc chu tr’vay tr’lin.

Bơơn chính quyền vel đông lâng zâp cấp Hội pân đil zooi đoọng, pa choom bhrợ cha, amoó lâng k’diịc lêy bhrợ pa xoọng k’tiếc đoọng bhrợ pa dưr bh’rợ bhrợ bhươn, a’bóc, c’roọl. Tước đâu, pr’loọng đông amoó ơy vêy bhươn tơơm cha p’lêê lấh 3.000 mét vuông, 5 p’nong ta rí, 2 a’bóc băn a’xiu 1.000 mét vuông lâng bhơi r’véh zâp hân noo cung váih. Amoó Coong hơnh déh moon, tu vêy t’bhlâng bhrợ cha, pr’loọng đông amoó cắh mưy dưr zi lấh đha rứt nắc dzợ váih mưy pr’loọng bhrợ cha liêm choom cóh vel, cóh chr’val: “Bơơn Hội Liên hiệp pân đil xay moon đắh bh’rợ liêm ma mơ pân jứih pân đil, diịc điêl zi ting tr’zooi đh’rứah đắh bh’rợ bhrợ cha lâng bhiệc bhrợ zâp t’ngay, k’rang lêy đoọng ha k’coon cha học liêm zâp”.

Chr’val Tà Ngảo, chr’hoong Sìn Hồ vêy 13 vel, lấh mơ nắc acoon cóh Mông lâng Dao. Ting cơnh cr’noọ bh’rợ lâng j’niêng cr’bưn âng acoon cóh, bêl ahay pân đil cóh vel đông prang c’moo nắc mưy ặt pa bhrợ, n’niên k’coon lâng cắh vêy râu choom prá xay lấh mơ apêê lơơng cóh đông. Hân đhơ cơnh đêếc, tu zâp cấp chính quyền, zâp tổ chức đoàn thể, lấh mơ nắc Hội pân đil t’bhlâng xay moon p’too pa choom đắh pháp luật lâng zooi đoọng pháp lý, nắc apêê a’đhi amoó ơy r’dợ ting tr’xăl cr’noọ bh’rợ, ting bhr’dzang bhrợ p’cắh mưy cơnh liêm ma mơ cóh xã hội. T’coÓh Vừ A Páo, t’coóh vel, trưởng tô bhúh Vừ cóh vel Tà Giằng Chải, chr’val Tà Ngảo, chr’hoong Sìn Hồ đoọng năl: Pân đil xoọc đâu bơơn pr’loọng đông lêy chắp lâng ting prá xay chr’nắp ma mơ lâng apêê pân jứih cóh vel: “Liêm ma mơ pân jứih pân đil chr’nắp bhlâng, cắh bhrợ liêm choom bh’rợ liêm ma mơ pân jứih pân đil đắh bhiệc zư lêy têêm ngăn pr’loọng đông; đhr’năng tr’vay tr’lin cóh pr’loọng đông nắc ta luôn dưr váih, lấh mơ nắc lâng pân đil, p’niên. Tơợ bêl acu bhrợ trưởng tô bhúh tước đâu nắc cóh vel zi ặt ma mung vêy 127 pr’loọng, k’noọ 800 manứih nắc bhrợ đươi liêm ma mơ pân jứih pân đil. Doọ vêy ngai pân jứih vay poóh pân đil dzợ”.

Chr’hoong k’noong k’tiếc Sìn Hồ, Lai Châu xoọc vêy lấh 180 chu hội pân đil lâng lấh 16.000 hội viên, ooy đâu lấh 95% nắc pân đil acoon cóh. P’căn Lâm Bích Hiền, Phó Chủ tịch Hội Liên hiệp pân đil chr’hoong đoọng năl, đoọng apêê a’đhi amoó ting bhr’dzang bhrợ tr’xăl cr’noọ bh’rợ, t’bhlâng dưr zi lấh bhrợ p’cắh bh’rợ âng đay cóh pr’loọng đông lâng đhanuôr, zâp cấp hội pân đul cóh vel đông ơy t’bhlâng xay moon, k’đhơợng bhrợ nhâm mâng zâp cr’liêng xa nay âng luật liêm ma mơ pân jứih pân đil. Ha dợ 5 c’xêê tơợp c’moo đâu, zâp cấp hội cóh chr’hoong ơy xay moon 330 chu, lâng k’noọ 25.000 g’lúh manứih ting pấh. Bhiệc xay moon vêy bhrợ bấc cơnh, sân khấu khoá, hội thi, hội thảo, xay moon lâng boọp; cr’liêng xa nay prá xay pa zưm ooy đắh bhiệc tr’vay tr’lin cóh pr’loọng đông, bhrợ pa dưr pr’loọng đông văn hoá, pr’loọng đông pa dưr pa xớc nhâm mâng: “Hội Liên hiệp pân đil chr’hoong Sìn Hồ cung ơy xay bhrợ zâp bh’rợ, đoọng pa dưr liêm ma mơ pân jứih pân đil đhị zâp đắh bh’rợ. Azi ơy bhrợ zâp bh’rợ xay moon, p’too pa choom c’năl bh’rợ liêm ma mơ pân jứih pân đil đoọng ha cán bộ, hội viên pân đil lâng đhanuôr cóh vel đông. Lâng bhrợ zâp khoá pa choom đắh c’năl tr’mung, c’năl pháp luật đoọng pân đil pa dưr pa xớc lâng ặt liêm nhâm lấh, ooy đâu pa dưr đhr’năng bh’rợ đoọng ha pêê pân đil”.

Đhị bấc vel đông cóh k’coong ch’ngai, pân đil nắc dưr váih bha lâng đắh bhrợ pa dưr vel bhươl t’mêê, k’đơơng a’cọ đắh bhrợ cha, t’bil ha ul pa xiêr đha rứt. Tơợ đêếc chrooi pa xoọng liêm choom đắh bhiệc bhrợ pa dưr vel bhươl ting t’ngay ting pa dưr pa xớc k’rơ liêm./.

Từng bước nâng cao vị thế của phụ nữ dân tộc thiểu số ở Lai Châu

Vượt qua những rào cản của cộng đồng và phong tục, tập quán của dòng tộc, những năm qua, phụ nữ các dân tộc thiểu số ở vùng cao Lai Châu đã từng bước khẳng định vai trò, vị thế của mình trong phát triển kinh tế và xây dựng gia đình hạnh phúc. Từ đó, góp phần xây dựng bản làng, quê hương ngày càng phát triển giàu đẹp.

Gia đình chị Tao Thị Coong, dân tộc Lự, ở bản Phiêng Chá, xã Nậm Tăm, huyện Sìn Hồ, tỉnh Lai Châu từng là hộ nghèo. Trước đây, thu nhập chính của gia đình chị chỉ trông chờ vào việc canh tác mảnh ruộng, nương 1 vụ; mỗi khi cần tiền tiêu, vợ chồng chị phải bán lúa, ngô và không ít lần nảy sinh mâu thuẫn, thậm chí đánh, chửi nhau.

Được chính quyền địa phương và các cấp Hội phụ nữ hỗ trợ, hướng dẫn cách làm kinh tế, chị cùng chồng khai hoang thêm diện tích để xây dựng mô hình kinh tế V-A-C. Đến nay, gia đình chị đã có vườn cây ăn quả hơn 3.000m2, 5 con trâu, 2 ao cá 1.000m2 và rau màu mùa nào thức nấy. Chị Coong khoe, nhờ chăm chỉ làm ăn, gia đình chị không chỉ thoát nghèo mà còn trở thành hộ sản xuất điển hình của bản, của xã: “Được Hội Liên hiệp phụ nữ tuyên truyền về công tác bình đẳng giới, vợ chồng tôi luôn giúp nhau trong lao động sản xuất và công việc hàng ngày, chăm lo cho các con đi học đầy đủ”.

Xã Tà Ngảo, huyện Sìn Hồ có 13 bản, chủ yếu là dân tộc Mông và Dao. Theo quan niệm và tập quán của dân tộc, trước đây phụ nữ trên địa bàn quanh năm chỉ biết làm lụng, sinh đẻ và không có tiếng nói trong gia đình. Thế nhưng, nhờ các cấp chính quyền, các tổ chức đoàn thể, nhất là Hội phụ nữ tích cực phổ biến giáo dục phát luật và trợ giúp pháp lý, nên chị em đã dần thay đổi tư duy, từng bước thể hiện mình một cách bình đẳng trong xã hội. Ông Vừ A Páo, già làng, trưởng dòng họ Vừ ở bản Thà Giằng Chải, xã Tà Ngảo, huyện Sìn Hồ cho biết: Phụ nữ hiện nay được gia đình coi trọng và và có tiếng nói bình đẳng như cánh đàn ông trong bản. “Bình đẳng giới rất quan trọng, không làm tốt công tác bình đẳng giới thì sẽ rất khó khăn trong việc giữ gìn hạnh phúc gia đình; tình hình bạo lực gia đình sẽ thường xuyên xảy ra, nhất là với phụ nữ và trẻ em. Từ khi tôi làm trưởng dòng họ cho đến nay thì bản của tôi đang sinh sống có 127 hộ, gần 800 nhân khẩu thì mọi người thực hiện bình đẳng giới rất là tốt. Không có trường hợp nào nam giới đánh phụ nữ nữa”.

Huyện biên giới Sìn Hồ, Lai Châu hiện có hơn 180 chi hội phụ nữ với hơn 16.000 hội viên, trong đó hơn 95% là phụ nữ người dân tộc thiểu số. Bà Lâm Bích Hiến, Phó Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ huyện cho biết, để chị em từng bước thay đổi tư duy, nhận thức, tự tin vươn lên thể hiện vai trò của mình trong gia đình và cộng đồng, các cấp hội phụ nữ ở địa phương đã tích cực tuyên truyền, quán triệt các nội dung của Luật bình đẳng giới. Riêng 5 tháng đầu năm nay, các cấp hội trong huyện đã tuyên truyền 330 buổi, với gần 25.000 lượt người tham gia. Việc tuyên truyền được thực hiện dưới nhiều hình thức như: sân khấu hóa, hội thi, hội thảo, tuyên truyền miệng; nội dung tuyên truyền tập trung vào vấn đề bạo lực gia đình, xây dựng gia đình văn hóa, gia đình phát triển bền vững... “Hội Liên hiệp phụ nữ huyện Sìn Hồ cũng đã triển khai thực hiện các hoạt động, nhằm thúc đẩy bình đẳng giới trên các lĩnh vực. Chúng tôi đã tổ chức tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức bình đẳng giới cho cán bộ, hội viên phụ nữ và nhân dân trên địa bàn. Đồng thời, tổ chức các khóa tập huấn về kỹ năng sống, kiến thức pháp luật để phụ nữ phát triển và tự tin hơn, qua đó nâng cao năng lực cho phụ nữ”.

Tại nhiều bản làng vùng cao, phụ nữ đã trở thành nòng cốt trong xây dựng Nông thôn mới, đi đầu trong phát triển kinh tế, xoá đói giảm nghèo. Từ đó, góp phần đáng kể vào việc xây dựng bản làng, quê hương ngày càng phát triển  giàu đẹp. /.