Chr’val da ding ca coong Phong Mỹ, chr’hoong Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế vêy lâh 170 pr’loọng đhanuôr, bấc bhlầng nắc apêê đhanuôr Pahy, Pa Cô, Bru-Vân Kiều chô tơợ apêê chr’hoong Nam Đông, A Lưới ặt ma mông. Bêl tơợp chô ooy đhăm k’tiếc nâu bhrợ têng cha, đhanuôr nắc muy năl prươh crâng bhrợ ha rêê, tr’mung lưm bấc rau k’đhap, ta bhuch. Tr’mông tr’meh ặt g’nưm tơợ bhrợ ha rêê, bh’rợ tr’nêng zr’năh k’đhap tu cơnh đêêc đăh văn hóa, văn nghệ coh đâu căh vêy ngai k’rang.

C’moo 2016, t’cooh Nguyễn Văn Phúc (52 c’moo) bơơn đhanuôr tin đươi bầu bhrợ Bí thư Chi bộ xang nắc trưởng vel Khe Trăn lâng nắc ma nuyh đhanuôr acoon coh đhị chr’val Phong Mỹ chăp hơnh bhlầng. Lâng c’năl trách nhiệm âng đay, t’cooh Phúc đơc bấc cr’chăl lưm ta mooh cr’noọ cr’niêng rơơm kiêng âng đhanuôr đoọng năl cơnh xay moon, t’pâh k’dua crêê cơnh. T’cooh Phúc đoọng năl, c’la t’cooh nắc ơy k’đươi bấc chu lâng cấp ping rau crêê tước pr’ặt tr’mông liêm choom đoọng ha đhanuôr đhị vel bhươl. T’cooh cung k’rong t’pâh đhanuôr bhrợ têng g’roong, pa liêm bhươn đong oọ đoọng t’rị k’roọc pa hư chr’noh chr’bêệt. Căh muy k’rang pa dưr pr’ặt tr’mông đoọng ha đhanuôr, t’cooh Phúc dzợ pa zay pa zư pa dưr chr’năp văn hóa âng acoon coh đay.

C’la t’cooh nắc pa zay pa choom plọng khèn, xrặ đơc pazêng xa nay t’ruih, bh’lô bh’la ty chr’năp, zập rau pr’hat n’ty, j’niêng cr’bưn… bơơn t’cooh xrặ đơc xang nắc pa choom cớ đoọng ha pêê pr’chấc p’niên coh vel bhươl, rơơm văn hóa âng ma nuyh đay tât lang bơơn zư pa dưr. T’mêê đâu, t’cooh Phúc ơy xrặ pr’hat “Amọi em ơi” ting bh’ươr Cha chấp đoọng ting pâh “T’ngay bhiệc bhan Văn hóa, Thể thao lâng Du lịch zập k’bhuh acoon coh da ding ca coong” tỉnh Thừa Thiên Huế g’luh XV, đhị chr’hoong A Lưới, c’moo 2024. “Lâh mơ bhrợ bh’rợ âng trưởng vel, bhrợ têng ha rêê ha lai, nắc a cu dzợ chấc k’rong, xrặ pazêng pr’hat âng ma nuyh Pahy, lưm apêê t’cooh t’ha, đợ apêê năl ghit ooy j’niêng cr’bưn đoọng xrặ cớ, zư pa dưr. Bêl lễ tết nắc a cu buôn bhrợ tr’thi coh vel đoọng ha p’niên ting pâh, đoọng năl ngai choom, ngai z’hai đoọng vêy cơnh pa choom ghit lâh. Đăn đâu, a cu pa choom plọng khèn, xrặ pr’hat t’mêê ting bh’ươr K’lới, cha chấp âng ma nuyh Pahy đoọng ting pâh biểu diễn bêl bhiệc bhan âng vel đong bhrợ têng”.

Năc ma nuyh năl ghit chr’năp văn hóa âng đhanuôr Pahy, t’cooh Nguyễn Văn Phúc buôn chr’hoong Phong Điền k’dua ting pâh biểu diễn, ting pâh thi coh vel bhươl lâng đhị zr’lụ bhrợ têng. Amoó Nguyễn Thị Diễn ặt vel Hạ Long, chr’val Phong Mỹ đoọng năl, amoó nắc ơy bấc chu ting pâh zập bhiệc bhan văn hóa ty chr’năp đh’rưah lâng t’cooh Phúc. Amoó lâng apêê coh k’bhuh văn nghệ âng chr’val bơơn t’cooh Phúc pa choom cơnh hát, t’nơơt, pa căh j’niêng cr’bưn âng ma nuyh Pahy đoọng biểu diễn đhị zập bhiệc bhan: “Moon tước bh’rợ zư pa dưr chr’năp văn hóa âng ma nuyh Pahy căh ngai mơ a đoo. Anoo Phúc nắc ma nuyh lưch loom, buôn lưm apêê t’cooh t’ha, ngai năl j’niêng cr’bưn, xang nắc a noo xrặ cớ, t’vaih đợ rau pr’hat t’mêê pay tơợ bh’ươr n’ty. Coh pazêng lướt biểu diễn, anoo cung k’rang đoọng ha zập ngai. Zập cha nắc zêng chăp a đoo”.

T’cooh Nguyễn Đức Phúc, Phó Giám đốc Trung tâm Văn hóa – Thông tin chr’hoong Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế đoọng năl, t’cooh Nguyễn Văn Phúc nắc muy đảng viên, trưởng vel lưch loom lâng bh’rợ, trách nhiệm dal, bhrợ têng tu rau liêm choom âng vel bhươl lâng bhrợ liêm xang zập bh’rợ ơy pa đơp đoọng. Lâng c’năl đăh văn hóa ty chr’năp âng manuyh Pahy, t’cooh căh muy pa zay chấc k’rong, zư pa dưr nghệ thuật hát, múa, bhrợ pa dưr zập j’niêng cr’bưn ty chr’năp, pa too pa choom đoọng ha lang p’niên, nắc dzợ pa zay ting pâh lâng bơơn bấc bh’nơơn đhị zập g’luh liên hoan, hội diễn nghệ thuật quần chúng lâng zập g’luh festival âng tỉnh Thừa Thiên Huế. T’cooh Nguyễn Đức Phúc đoọng năl, t’mêê đâu, UBND chr’hoong Phong Điền ơy k’đươi lâng Ban Dân tộc tỉnh Thừa Thiên Huế lêy cha mêệt, pa căh đoọng ha Chủ tịch UBND tỉnh cher Bằng khen đoọng ha đhanuôr lâng cán bộ vel Khe Trăn, chr’val Phong Mỹ đươi vêy bh’nơơn liêm dal coh bhrợ têng xa nay bh’rợ lâng Quyết tâm thư đhị Đại hội đại biểu zập k’bhuh acoon coh g’luh III (2019 – 2024).

Bh’nơơn nâu nắc vêy chroi k’rong ga mắc chr’năp âng t’cooh Nguyễn Văn Phúc, trưởng vel Khe Trăn:“Pazêng c’moo hay, bêl vêy pazêng bh’rợ ga mắc chr’năp cơnh festival, t’ngay bhiệc bhan zập k’bhuh acoon coh nắc Trung tâm Văn hóa chr’hoong Phong Điền buôn k’đươi anoo Phúc zooi tơợ c’nặt bhrợ đạo diễn, pa choom múa, hát. Xang nắc k’đươi anoo Phúc xrặ cớ đoọng ghit, đoọng pa choom cớ ha lang t’tun. Anoo Phúc nắc ma nuyh lưch loom lâng văn hóa ma nuyh đay. Đhơ vel đong vêy k’rang tước bh’rợ văn hóa, văn nghệ ha dơ tu căh vêy zên nắc cung căh bơơn câl zập pr’đươi. Azi cung xoọc k’đươi lâng cấp ping nắc pay zên câl pa xoọng tr’coọ x’nưl cơnh  khèn, cha gâr, chiing, goong đoọng đươi dua coh zập bhiệc bhan”./.

TRƯỞNG THÔN PAHY GÌN GIỮ VĂN HÓA DÂN TỘC

Với 2 nhiệm kỳ là Bí thư Chi bộ và hơn 8 năm làm Trưởng bản Khe Trăn, xã Phong Mỹ, huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế, ông Nguyễn Văn Phúc luôn nhiệt tình, tâm huyết trong công việc, được cấp ủy, chính quyền địa phương tin tưởng, người dân yêu mến. Hơn thế, là người con của dân tộc Pahy, ông Phúc còn tích cực sưu tầm, gìn giữ và trao truyền những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc mình cho thế hệ trẻ.

Xã miền núi Phong Mỹ, huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế có hơn 170 hộ dân, chủ yếu là đồng bào các dân tộc Pahy, Pa Cô, Bru-Vân Kiều di cư tự do từ các huyện Nam Đông và A Lưới. Lúc mới đến vùng đất này lập nghiệp, bà con chủ yếu khai hoang trên diện tích rừng nghèo. Cuộc sống quanh năm gắn liền với nương rẫy, làm lụng vất vả nên các hoạt động văn hóa, văn nghệ ít ai quan tâm.

Năm 2016, ông Nguyễn Văn Phúc (52 tuổi) được bà con tín nhiệm bầu làm Bí thư chi bộ rồi Trưởng bản Khe Trăn và trở thành người có uy tín trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số xã Phong Mỹ. Với ý thức trách nhiệm của mình, ông Phúc dành thời gian gặp gỡ, nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của người dân để có cách tuyên truyền, vận động phù hợp. Ông Phúc cho hay, bản thân ông chủ động đề xuất cấp trên những vấn đề liên quan đến an sinh xã hội trên địa bàn. Ông cũng huy động bà con làm hàng rào, cổng ngõ, không thả rông gia súc, gia cầm để hoa màu, vườn tược luôn xanh tươi. Không chỉ chăm lo phát triển kinh tế cho bà con, ông Phúc còn nỗ lực giữ gìn, phát huy những giá trị văn hoá của dân tộc mình. Bản thân ông tự mày mò học cách thổi khèn, ghi chép những câu chuyện cổ, bài hát của người Pahy rồi dạy lại cho con cháu và lớp trẻ trong thôn, xóm..., mong muốn văn hóa dân tộc mãi mãi được lưu truyền. Mới đây, ông Phúc đã dàn dựng bài hát, múa “Amọi em ơi” trên làn điệu Cha chấp để tham gia “Ngày hội Văn hóa, Thể thao và Du lịch các dân tộc miền núi” tỉnh Thừa Thiên Huế lần thứ XV, tại huyện A Lưới, năm 2024. “Ngoài việc tham gia công tác Trưởng thôn, công việc đồng áng, tôi còn dành thời gian để sưu tầm, ghi chép lại những bài hát của dân tộc Pahy, gặp những người lớn tuổi, họ biết rõ về các phong tục, nghi lễ để ghi chép lại, giữ gìn cẩn thận, xem như vật gia truyền. Vào dịp lễ, Tết, tôi hay tổ chức thi hát múa cho lớp trẻ ở thôn để biết được năng khiếu của các cháu để có hướng đào tạo, phát triển. Vài năm gần đây, tôi đã tập thổi khèn và sáng tác một số bài hát mới dựa trên làn điệu K'lới, Cha chấp của người Pahy để tham gia biểu diễn khi có lễ hội do địa phương tổ chức".

Là người am hiểu văn hóa truyền thống của đồng bào Pahy, ông Nguyễn Văn Phúc thường xuyên được huyện Phong Điền mời tham gia các hội diễn, hội thi ở địa phương và khu vực. Chị Nguyễn Thị Diễn ở bản Hạ Long, xã Phong Mỹ, cho biết, chị đã nhiều lần tham gia các lễ hội văn hóa truyền thống cùng ông Phúc. Chị và các thành viên trong đội văn nghệ của xã cũng được ông Phúc truyền dạy những điệu múa, hát, các trích đoạn nghi lễ, tín ngưỡng truyền thống văn hóa người Pahy để biểu diễn tại các lễ hội: “Nói về lòng nhiệt huyết trong việc gìn giữ, phát huy giá trị văn hóa của người Pahy thì trong đội văn nghệ của xã không ai qua anh Phúc. Anh Phúc là một người rất nhiệt tình, anh hay tìm gặp các già làng, người hiểu biết để tìm hiểu các phong tục tập quán, rồi anh tự sáng tác những bài hát mới dựa trên các làn điệu cũ. Trong những lúc đi hội diễn, anh cũng chăm lo cho đoàn chu đáo. Mọi người trong đoàn đều yêu quý anh".

Ông Nguyễn Đức Phúc, Phó Giám đốc Trung tâm Văn hóa – Thông tin huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế cho biết, ông Nguyễn Văn Phúc là một đảng viên, trưởng thôn tận tâm, trách nhiệm trong công việc, hết lòng vì lợi ích chung và luôn hoàn thành tốt mọi trọng trách được giao. Với sự am hiểu sâu sắc văn hóa truyền thống của người Pahy, ông không chỉ tích cực sưu tầm, gìn giữ nghệ thuật múa, hát, phục dựng các trích đoạn nghỉ lễ, tín ngưỡng truyền thống, truyền dạy cho thế hệ trẻ, mà còn tích cực tham gia và đọat nhiều giải thưởng tại các liên hoan, hội diễn nghệ thuật quần chúng và các mùa Festival của tỉnh Thừa Thiên Huế. Ông Nguyễn Đức Phúc cho biết thêm, mới đây, Ủy ban nhân dân huyện Phong Điền đã đề nghị Ban Dân tộc tỉnh Thừa Thiên Huế xem xét, trình Chủ tịch UBND tỉnh tặng Bằng khen cho Nhân dân và cán bộ bản Khe Trăn, xã Phong Mỹ vì có thành tích xuất sắc trong việc thực hiện Chương trình hành động và Quyết tâm thư tại Đại hội đại biểu các dân tộc thiểu số lần thứ III (2019-2024). Thành tích này có sự đóng góp không nhỏ của ông Nguyễn Văn Phúc, Trưởng bản Khe Trăn: “Những năm qua, khi có những sự kiện lớn như Festival, ngày hội của các dân tộc thiểu số thì Trung tâm Văn hóa huyện Phong Điền thường xuyên nhờ anh Phúc hỗ trợ từ khâu đạo diễn, tập múa, tập hát. Sau đó, nhờ anh Phúc ghi chép lại một cách tỷ mỉ, để truyền lại cho lớp trẻ. Phải công nhận rằng anh Phúc rất tâm huyết với văn hóa dân tộc mình. Mặc dù địa phương rất quan tâm đến công tác văn hóa, văn nghệ nhưng điều kiện kinh tế hạn hẹp. Chúng tôi cũng đang đề xuất với cấp trên đầu tư thêm nhạc cụ như khèn, trống, chiêng… để phục vụ ở các hội diễn./.