Ăt ch’ngai đhị trung tâm chr’val Trường Sơn, chr’hoong Quảng Ninh 10km, vel Sắt năc đhăm k’tiêc cơnh “bhr’lăh” tu cơnh đêêc ta luôn crêê nong đac bêl hân noo boo tuh. Dzợ hay g’luh boo tuh ga măc moot c’xêê 10 c’moo 2020, chính quyền vel đong lâng Đồn Biên phòng ăt pa bhrợ đhị vel đong âi dh’rưah lâng đha nuôr choh pợ đoọng đha nuôr đhị zr’lụ hr’lang hr’câh vel Sắt chô ăt. Nâu câi, đha nuôr âi bơơn zooi đoọng đong ăt, bhrợ đoọng bâc bh’rợ ha đha nuôr đươi dua, yêm têêm pr’ăt tr’mông t’mêê coh zr’lụ đhăm ăt ma mông. Đhị zr’lụ đhăm ăt ma mông n’nâu vêy 34 đhr’nong đong đha nuôr bơơn  choh t’mêê lâng muy zr’lụ đong 2 tầng bhrợ trường học pa zum lâng đong g’đach tuh đươi za zum. T’cooh Hồ Linh, đha nuôr vel Sắt, chr’val Trường Sơn moon, pr’ăt tr’mông đha nuôr vel nâu câi âi yêm têêm, doó dzợ k’rang mut ha tuh cơnh a hay: “Chô ăt đhị zr’lụ đhăm t’mêê n’nâu pr’ăt tr’mông âng đha nuôr tơợ cha ăt zêng liêm crêê lâh ahay, bhrợ têng liêm choom lâh. Vel vêy trường học, đong văn hóa liêm cra tu cơnh đêêc pr’ăt tr’mông âng đha nuôr dưr ta clơ lâh”.

Vel Sắt t’mêê ăt ch’ngai đhị c’lâng Hồ Chí Minh n’đăh tây k’noọ 8 km, ch’ngai đhị trung tâm chr’val lâh 10 km, c’lâng moot zr’năh k’đhap tu cơnh đêêc điện lưới k’tiêc k’ruung căh âi mă tươc. T’cooh Nguyễn Văn Muôn, Trưởng vel Sắt, chr’val Trường Sơn, chr’hoong Quảng Ninh đọong năl, vêy vel t’mêê, đong t’mêê zâp ngai công hơnh deh n’đhang căh âi vêy điện lưới đươi dua, bhrợ têng zâp t’ngay tu cơnh đêêc đha nuôr công zr’năh k’đhap. Ting Trưởng vel Hồ Văn Muôn, chính quyền zâp câp âi k’rong apêê pr’đơợ k’rong bhrợ pa dưr apêê bh’rợ đoọng đha nuôr đươi dua, bhrợ têng pa liêm đhăm ăt, pa đơp k’tiêc đoọng ha pêê pr’loọng đong, tươc đâu, vel Sắt âi  vêy pr’dưr pr’dzoọng t’mêê: “Chô ăt đhị t’mêê, đha nuôr bhui har, k’rong bhrợ cha, chơơc lêy bh’rợ tr’nêng đọong pa dưr tr’mông tr’meh, bhrợ pa dưr vel bhươl ting t’ngay ting dưr ta clơ. Rơơm kiêng âng đha nuôr năc bơơn câp piing, Đảng, Nhà nước k’rong bhrợ p’xoọng c’bhuh c’lâng p’rang, điện lưới k’tiêc k’ruung đoọng pa dưr tr’mông tr’meh”.

Chr’val Trường Sơn ch’ngai trung tâm hành chính chr’hoong, c’lâng p’rang zr’năh k’đhap, lươt ra vach xr’ngat. Cr’chăl ha nua, Đảng lâng Nhà nước vêy bâc chủ trương, chính sách k’rang bhrợ têng ha zr’lụ ch’ngai bha dăh, zr’lụ đha nuôr acoon coh zr’năh k’đhap tu cơnh đêêc đha nuôr coh đâu bơơn đơp bâc zooi đoọng liêm choom.  Pa bhlâng năc, apêê bh’rợ xa nay pa dưr tr’mông tr’meh - pr’ăt tr’nơt, bh’rợ p’têêt pa zum Bh’rợ xa nay cr’noọ cr’niêng k’tiêc k’ruung bhrợ pa dưr vel bhươl t’mêê lâng Bh’rợ xa nay cr’noọ cr’niêng k’tiêc k’ruung zr’lụ đha nuôr acoon coh lâng da ding ca coong âi zooi pr’ăt tr’mông âng đha nuôr đhị c’noong k’tiêc n’nâu ting t’ngay ting yêm têêm. Xooc đâu, Đảng bộ, chính quyền lâng đha nuôr chr’val Trường Sơn, chr’hoong Quảng Ninh xooc t’bhlâng đoọng mă bơơn chr’val vel bhươl t’mêê moot c’moo 2025. T’cooh Nguyễn Trọng Đưc, Chủ tịch UBND chr’val Trường Sơn, chr’hoong Quảng Ninh đoọng năl, chính quyền vel đong aia k’rong apêê pr’đơợ k’rong bhrợ pa dưr apêê bh’rợ ha đha nuôr đươi dua, bhrợ pa liêm đhăm ăt, pa đơp k’tiêc ha pêê pr’loọng đong chô ăt đhị t’mêê. Pa bhrợ đhị vel đong n’nâu, cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Làng Mô, Bộ đội Biên phòng tỉnh Quảng Bình ta luôn pa zum têy, chroi c’rơ zooi đha nuôr coh đâu. T’cooh Nguyễn Trọng Đức đoọng năl p’xoọng, cơnh lâng râu k’rang zooi âng tỉnh, chr’hoong ra pă apêê pr’đơợ đọong zooi đha nuôr coh pa bhrợ têng, râu lươt dh’rưah âng c’bhuh Bộ đội Biên phòng âi bhrợ đoọng ha pr’dưr pr’dzoọng vel Sắt tr’xăl liêm ting t’ngay: “Cr’chăl ha nua azi k’rong apêê pr’đơợ đoọng zooi tơợ apêê chính sách âng Bh’rợ xa nay cr’noọ cr’niêng K’tiêc k’ruung, công k’đươi lâng tỉnh pa chô, pac pay muy bơr đhị đhăm đoọng pa đơp k’tiêc ha đha nuôr bhrợ têng. Nâu câi, vel công căh âi vêy c’lâng bê tông đoọng dha nuôr lươt ra vạch liêm buôn, căh âi vêy điện đoọng đha nuôr đươi dua, pa bhlâng rơơm kiêng cr’chăl tươc zâp câp, zâp nganh k’rang zooi bhrợ đoọng ha vel đong”.

N’đhơ căh âi vêy điện lưới k’tiêc k’ruung n’dhang truih c’lâng moot ooy vel Sắt t’mêê âi vêy c’bhuh đèn băt ang lâng năng lượng măt t’ngay. C’lâng p’lêêh vel, đong văn hóa, trường học zêng vêy điện băt ang, zooi đha nuôr liêm buôn coh ăt ma mông lâng lươt ra vach. Đồn Biên phòng Làng Mô âi k’rong pr’đơợ k’rong bhrợ pa dưr “Liêm tr’ang zr’lụ c’noong k’tiêc”, pa lăc c’bhuh đèn băt ang lâng năng lượng măt t’ngay đoọng ha đha nuôr vel. Căh muy đơơng âng điện ang măt t’ngay pa ang vel bhươl, Bộ đội Biên phòng dzợ đoọng máy cày ha đha nuôr vel, zooi đha nuôr p’zay bhrợ têng. Đồn Biên phòng công cha hooi đac chô đoọng đha nuôr đươi dua lâng ha bha lang ruộng, zooi đha nuôr choh ha roo, bhrợ pa dưr bh’rợ tr’nêng. Trung tá Nguyễn Trung Dũng, Chính trị viên Đồn Biên phòng Làng Mô, Bộ đội Biên phòng tỉnh Quảng Bình đoọng năl, đơn vị âi zooi dha nuôr coh truih k’noong k’tiêc ha dưr dal pr’ăt tr’mông, bhrợ pa nhâm bh’rợ đoàn kết quân lâng đha nuôr. “Âi bơơn k’rong râu ting pâh âng cán bộ chiến sĩ Đồn Biên phòng Làng Mô lâng đoàn viên đha đhâm c’mâr vel đong cơnh lâng bâc bh’rợ liêm chr’năp cơnh zooi dziic xâc, pêêh pay chr’noh, bhrợ bhr’lâ đong ăt, apêê bh’rợ âng đha nuôr đươi. Bhrợ liêm bh’rợ bơơn năl đhr’năng, xay truih, p’too moon dha nuôr coh vel ting pâh pa dưr tr’mông tr’meh, pr’ăt tr’nơt, bhrợ têng liêm choom apêê bh’rợ xa nay cr’noọ cr’niêng k’tiêc k’ruung, pa bhlâng năc bh’rợ xa nay pa dưr tr’mông tr’meh pr’ăt tr’nơt zr’lụ đha nuôr acoon coh lâng da ding ca coong”./.

ĐỔI THAY TRÊN BẢN TÁI ĐỊNH CƯ CỦA ĐỒNG BÀO BIÊN GIỚI SAU TRẬN LŨ QUÉT LỊCH SỬ

Bản Sắt là bản nhỏ của xã Trường Sơn, huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình bị lũ quét gây thiệt hại nặng nề trong đợt mưa lũ lịch sử trong tháng 10/2020. Người dân bản Sắt hôm nay vào sống trong khu tái định cư vừa được xây dựng khang trang, bà con yên tâm ổn định cuộc sống.

Nằm cách trung tâm xã Trường Sơn, huyện Quảng Ninh 10km, bản Sắt có địa hình “lòng chảo” nên thường xuyên bị ngập lụt trong mùa mưa lũ. Còn nhớ đợt mưa lũ lịch sử hồi tháng 10 năm 2020, chính quyền địa phương và Đồn Biên phòng đóng quân trên địa bàn đã cùng người dân dựng lán trại tạm đưa bà con trong vùng nguy cơ sạt lở tại bản Sắt đến ở tạm. Bây giờ, bà con đã được hỗ trợ xây nhà, tặng công trình dân sinh, ổn định cuộc sống mới trong khu tái định cư. Tại khu tái định cư này có 34 căn nhà dân được xây mới và một khu nhà 2 tầng làm điểm trường học kết hợp nhà tránh lũ cộng đồng. Ông Hồ Linh, người dân bản Sắt, xã Trường Sơn nói rằng, cuộc sống dân bản nay đã ổn định, không còn lo chạy lũ như trước đây. “Chuyển qua khu tái định cư này cuộc sống của bà con từ ăn ở đều tốt hơn trước đây, sản xuất có nề nếp hơn. Bản có điểm trường, nhà văn hóa khang trang nên đời sống của bà con cải thiện hơn”.

Bản Sắt mới nằm cách đường Hồ Chí Minh nhánh tây gần 8 km, cách trung tâm xã hơn 10 km, đường vào khó khăn nên điện lưới quốc gia chưa thể đến được. Ông Nguyễn Văn Muôn, Trưởng bản Sắt, xã Trường Sơn, huyện Quảng Ninh cho biết, có bản mới, nhà mới ai cũng mừng nhưng chưa có điện lưới phục vụ sinh hoạt, sản xuất hằng ngày nên đồng bào cũng vất vả. Theo Trưởng bản Hồ Văn Muôn, chính quyền các cấp đã huy động các nguồn lực đầu tư xây dựng các công trình dân sinh, tổ chức tái định cư, giao đất cho các hộ gia đình, đến nay, bản Sắt đã có một diện mạo mới. “Chuyển đến nơi ở mới, bà con phấn khởi, tập trung làm ăn, tìm kiếm việc làm để phát triển kinh tế, xây dựng bản làng ngày càng vươn lên. Mong muốn của bà con là được cấp trên, Đảng, Nhà nước đầu tư thêm hệ thông đường giao thông, điện lưới quốc gia cơ bản để dân phát triển kinh tế”.

Xã Trường Sơn xa trung tâm hành chính huyện, giao thông cách trở, đi lại khó khăn. Thời gian qua, Đảng và Nhà nước có nhiều chủ trương, chính sách quan tâm đầu tư cho vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc đặc biệt khó khăn nên đồng bào nơi đây nhận được nhiều hỗ trợ thiết thực. Đặc biệt, các chương trình, dự án phát triển kinh tế - xã hội, việc lồng ghép thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới và Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi đã giúp đời sống của người dân nơi biên giới này ngày được ổn định. Hiện nay, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân xã Trường Sơn, huyện Quảng Ninh đang nỗ lực để về đích nông thôn mới vào năm 2025. Ông Nguyễn Trọng Đức, Chủ tịch UBND xã Trường Sơn, huyện Quảng Ninh cho biết, chính quyền địa phương đã huy động các nguồn lực đầu tư xây dựng các công trình dân sinh, tổ chức tái định cư, giao đất cho các hộ gia đình ở vị trí mới. Đóng quân trên địa bàn nay, cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Làng Mô, Bộ đội Biên phòng tỉnh Quảng Bình luôn chung tay, góp sức hỗ trợ người dân nơi đây. Ông Nguyễn Trọng Đức cho biết thêm, với sự quan tâm của tỉnh, huyện bố trí các nguồn lực để hỗ trợ đồng bào trong sản xuất, sự đồng hành của lực lượng Bộ đội Biên phòng đã làm cho diện mạo bản Sắt đổi thay từng ngày. “Thời gian vừa qua chúng tôi tập trung các nguồn lực để hỗ trợ từ các chính sách của Chương trình mục tiêu Quốc gia, cũng đề xuất với tỉnh thu hồi bóc tách một số diện tích để giao đất cho người dân sản xuất. Bây giờ bản vẫn chưa có đường bê tông để bà con đi lại thuận tiện, chưa có điện để bà con sinh hoạt, rất mong thời gian tới các cấp, các ngành quan tâm hỗ trợ, đầu tư cho địa phương”.

Dù chưa có điện lưới quốc gia nhưng dọc con đường vào bản Sắt mới đã có hệ thống đèn chiếu sáng bằng năng lượng mặt trời. Đường làng ngõ xóm, nhà văn hoá, trường học đều có điện thắp sáng, giúp bà con thuận lợi trong sinh hoạt và đi lại. Đồn Biên phòng Làng Mô đã huy động nguồn lực đầu tư xây dựng công trình “Ánh sáng vùng biên”, lắp đặt hệ thống đèn chiếu sáng bằng năng lượng mặt trời tặng dân bản. Không chỉ đưa ánh điện mặt trời thắp sáng bản làng, Bộ đội Biên phòng còn đưa máy cày vào tặng dân bản, giúp bà con tăng năng suất lao động. Đồn Biên phòng cũng đưa nước về phục vụ sinh hoạt và tưới tiêu cho đồng ruộng, giúp người dân trồng lúa nước, đẩy mạnh sản xuất nông nghiệp. Trung tá Nguyễn Trung Dũng, Chính trị viên Đồn Biên phòng Làng Mô, Bộ đội Biên phòng tỉnh Quảng Bình cho biết, đơn vị đã giúp đỡ nhân dân trên tuyến biên giới nâng cao đời sống, thắt chặt thêm tình đoàn kết quân dân: “Đã huy động được sự tham gia đông đảo của cán bộ chiến sĩ Đồn Biên phòng Làng Mô và đoàn viên thanh niên địa phương với những hoạt động thiết thực như giúp ngày công, chăm sóc thu hoạch rau màu lương thực, cây ăn quả, xây dựng, tu sửa nhà ở, các công trình dân sinh phục vụ các hộ gia đình. Làm tốt công tác nắm tình hình, tuyên truyền, vận động nhân dân trong tham phát triển kinh tế, xã hội, thực hiện hiệu quả các chương trình mục tiêu quốc gia, nhất là chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi”./.