Z’lâh 50 c’moo bhrợ pa dưr, Bình Định ơy bơơn bấc bh’nơơn bh’rợ ga măc chr’năp coh pazêng rau xa nay bh’rợ, tơợ 1 tỉnh đharựt dưr vaih muy tỉnh vêy đợ pa dưr công z’zăng bấc.

Cr’noon Canh Tiến, chr’val Canh Liên, chr’hoong da ding k’coong Vân Canh âng tỉnh Bình Định năc zêng đhanuôr Bana lâng Chăm Hroi ăt mamông.

L’lăm ahay, kiêng tước ooy cr’noon năc lướt z’lâh chr’val Nhơn Tân, thị xã An Nhơn lâng bhuông coh a bọc Núi Một; căh ng’lướt lâng bhuông năc ng’truih c’lâng k’tiếc coh crâng k’coong, bấc ơl đhr’đấc đhr’luônh. C’moo 2024, tỉnh Bình Định bhrợ c’lâng tước ooy pazêng bhươl cr’noon, ooy chr’val tơợ cr’noon Canh Tiến, chr’val Canh Liên tước ooy chr’val Canh Hiệp, z’lâh đhr’đấc Nha Sam n’juôih dal 13km crêê cơnh xa nay c’lâng cấp IV da ding k’coong, zên bhrợ têng k’nặ 150 tỷ đồng. Xoọc đâu, ơy ra li đhăm c’lâng lâng xay moon năc vêy ta xay bhrợ liêm xang l’lăm hân noo boo c’moo 2025.

Đh’rưah lâng bh’rợ bhrợ c’lâng, tỉnh Bình Định dzợ bhrợ choọng angoon điện đoọng ha cr’noon Canh Tiến tơợ angoon điện âng k’tiếc k’ruung, năc Công ty điện lực Bình Định bhrợ c’la bhrợ têng. Dự án n’nâu vêy đợ zên bhrợ têng năc 15 tỷ đồng, đợ n’juôih dal âng angoon điện 22KV lâh 12km, lướt tước ooy chr’val Canh Hiệp lâng Canh Liên, chr’hoong Vân Canh. C’la bhrợ têng lâng đông thầu t’bhlâng bhrợ têng liêm xang lâng pa ang điện đoọng ha cr’noon Canh Liên crêê bêl t’ngay 30/4 c’moo đâu.

Amoó Đinh Thị Thuý (30 c’moo) coh cr’noon Canh Tiến pra xay, vêy c’lâng, vêy điện pr’ăt tr’mông âng đhanuôr coh zr’lụ da ding k’coong năc bhui har lâh mơ. Chr’năp bhlâng 54 đhr’nong đong zir coh cr’noon xoọc vêy Nhà nước zooi bhrợ t’mêê:

“Cr’noon zi vêy 167 pr’loọng đong, apêê ađhi amoó coh cr’noon bhrợ đong công vêy c’lâng đơơng âng pr’đươi. Nhà nước bhrợ c’lâng tơợ đhr’đấc Nha Sam tước ooy Canh Tiến năc zooi đhanuôr lướt chô liêm buôn. C’lâng vêy ta bhrợ, zập pr’loọng đong đhanuôr coh cr’noon Canh Tiến pa câl tơơm keo vêy chr’năp lâh mơ. Vêy c’lâng bêl jeh k’ăy đhanuôr đơơh loon ta đơơng pa dưah”.

Vân Canh năc muy coh pazêng chr’hoong da ding k’coong dzợ zr’năh k’đhap âng tỉnh Bình Định. Coh pazêng c’moo ahay, Đảng bộ, chính quyền chr’hoong Vân Canh ta luôn t’bhlâng zooi đhanuôr pa dưr kinh tế, t’bấc rau bơơn pay pa chô, pa xiêr đợ pr’loọng đong đharựt lâng bh’rợ pa dưr kinh tế lâm nghiệp, nông nghiệp, b’băn. C’moo 2025, pazêng bhươl cr’noon coh zr’lụ ch’ngai bha dăh âng chr’hoong da ding k’coong Vân Canh năc zêng vêy c’lâng lướt lâng đươi điện âng k’tiếc k’ruung.

Xoọc đâu, đhị chr’val Canh Vinh, chr’hoong da ding k’coong Vân Canh, Zr’lụ Công nghiệp, Đô thị lâng Dịch vụ Becamex VSIP Bình Định lâng đợ ga măc năc 1.374 héc ta, pazêng zên k’rong bhrợ lâh 5.600 tỷ đồng xoọc cr’chăl ta bhrợ liêm xang c’lâng p’rang lâng k’đơơng t’pâh tước bhrợ cha, muy bơr doanh nghiệp ơy pa bhrợ. Zr’lụ công nghiệp n’nâu vêy ta bhrợ coh c’xêê 9/2020, t’hước ooy cr’noọ xa nay năc bhrợ t’vaih muy zr’lụ công nghiệp - đô thị, dịch vụ t’mêê, liêm choom, crêê cơnh cr’noọ xa nay ooy c’lâng p’rang, an ninh, môi trường, bhrợ t’vaih môi trường k’rong bhrợ liêm buôn, ting pa dưr kinh tế - xã hội âng vel đong. Zr’lụ Công nghiệp, Đô thị lâng Dịch vụ Becamex VSIP Bình Định vêy ta rơơm năc bhrợ t’vaih bh’rợ tr’nêng đoọng ha k’r’bhâu cha năc manuyh pa bhrợ đhị chr’hoong Vân Canh lâng pazêng vel đong n’đăh mặt t’ngay lơớp âng tỉnh Bình Định.

Pa bhrợ coh chr’hoong da ding k’coonh Vân Canh năc 40 c’moo, t’cooh Nguyễn Văn Cường, Phó Chủ tịch UBND chr’hoong Vân Canh bơơn lêy rau tr’xăl âng chr’hoong da ding k’coong Vân Canh. Rau đêêc năc pr’ăt tr’mông âng đhanuôr ta luôn vêy ta pa liêm. T’cooh Nguyễn Văn Cường prá xay:

“Ta luôn coh cr’chăl tơợ ahay tước nâu cơy, chr’hoong Vân Canh t’bhlâng xay bhrợ h’cơnh ooy choom vêy zập pazêng pr’đươi đoọng ha đhanuôr đươi dua, c’lâng, điện, trường, trạm. Coh đêêc cr’noon Canh Giao, chr’val Canh Hiệp lâng cr’noon Canh Tiến, chr’val Canh Liên năc 2 chr’val x’rịa t’mêê xay bhrợ liêm xang c’lâng bê tông tước ooy cr’noon. Đhanuôr bơơn đươi tr’ang tơợ angoon điện âng k’tiếc k’ruung. Bêl vêy điện âng k’tiếc k’ruung năc pr’ăt tr’mông coh zr’lụ, coh bhươl cr’noon vêy ta pa dưr liêm lâh mơ”.

50 c’moo bhrợ pa dưr, Đảng bộ, chính quyền lâng Đhanuôr tỉnh Bình Định ơy bơơn bấc bh’nơơn bh’rợ ga măc chr’năp coh pazêng rau xa nay bh’rợ. Chr’năp bhlâng, lâh 5 c’moo xay bhrợ cơnh Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Bình Định g’luh XX, nhiệm kỳ 2020 - 2025, kinh tế âng tỉnh dưr vaih z’zăng liêm choom. Đhr’năng dưr vaih đợ pr’đươi âng vel đong (GRDP) coh 5 c’moo ahay năc tơợ 7 - 7,2% coh muy c’moo, crêê cơnh cr’noọ xa nay âng Nghị quyết xay moon đớc. Bh’rợ kinh tế vêy tr’xăl ting c’lâng bh’rợ liêm choom; bh’rợ bhrợ pa dưr Đảng, pa dưr hệ thống chính trị năc vêy cớ ta pa mâng.

T’cooh Hồ Quốc Dũng, Bí thư Tỉnh uỷ, Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định prá xay:

“Lêy cớ xa nay bh’rợ coh 50 c’moo bhrợ pa dưr, ga măc k’rơ, Đảng bộ, chính quyền, đhanuôr tỉnh Bình Định t’bhlâng xay bhrợ coh 50 c’moo ahay năc chr’năp bhlâng coh 5 c’moo chô ooy đâu năc chr’năp pa bhlâng. Rau đêêc năc bh’rợ chr’năp ga măc pa bhlâng. Ahêê ơy pa dưr Bình Định tơợ 1 tỉnh đharựt  crêê chiến tranh pa hư bấc pa bhlâng năc dưr vaih muy tỉnh pa dưr z’zăng k’rơ. Đợ ga măc âng kinh tế âng tỉnh Bình Định năc coh zr’lụ Bắc Trung bộ lâng Toor biển Miền Trung. Nâu đoo năc bh’nơơn bh’rợ đươi tơợ aham, cr’hậu, g’lêêh c’rơ, tr’béch g’lăng âng prang Đảng, pazêng quân, pazêng đhanuôr tỉnh Bình Định. Tỉnh Bình Định vêy zập pr’đơợ đoọng tước ooy cr’chăl pa dưr t’mêê”.

T’mêê đâu, bêl bhrợ bhiệc lâng Ban Thường vụ Tỉnh uỷ Bình Định, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính haanh deh rau t’bhlâng âng Đảng bộ, chính quyền lâng đhanuôr tỉnh Bình Định coh bh’rợ t’bhlâng pa dưr kinh tế. Thủ tướng rơơm kiêng Bình Định năc t’bhlâng k’rơ lâh mơ dzợ, pa dưr cr’noọ xa nay ma t’bhlâng xay bhrợ, vêy cr’noọ bh’rợ liêm choom lâh mơ, xay bhrợ xa nay bh’rợ ga măc chr’năp lâh mơ, căh choom đương g’nưưm, năc mâng loom lâng cơnh cr’noọ xa nay, t’bhlâng k’rơ lâh mơ dzợ đoọng pa dưr tỉnh Bình Định dưr vaih đơợh lâng nhâm mâng. Xay bhrợ năc đoọng ha đhanuôr lâng doanh nghiệp, bhrợ c’la đoọng bhr’lậ pazêng rau zr’năh k’đhap, g’đéch đhr’năng ta uah ta ruông./.

CHUYỂN MÌNH Ở VÙNG ĐẤT VÕ SAU 50 NĂM- NGÀY GIẢI PHÓNG

Kế thừa và phát huy truyền thống cách mạng của quê hương, sau ngày giải phóng Đảng bộ, Chính quyền và nhân dân Bình Định đã bắt tay vào công cuộc hàn gắn vết thương chiến tranh, xây dựng lại tỉnh nhà. Trải qua 50 năm xây dựng và phát triển, Bình Định đạt được nhiều thành tựu rất quan trọng trên tất cả các lĩnh vực, từ 1 tỉnh nghèo trở thành một tỉnh phát triển khá.

Làng Canh Tiến, xã Canh Liên, huyện miền núi Vân Canh của tỉnh Bình Định hầu hết là đồng bào dân tộc Bana và Chăm Hroi sinh sống.

Trước đây, muốn vào làng phải đi qua xã Nhơn Tân, thị xã An Nhơn bằng thuyền qua hồ Núi Một; không đi thuyền thì phải men theo  đường mòn xuyên rừng, đèo dốc hiểm trở. Năm 2024, tỉnh Bình Định đầu tư xây dựng đường liên thôn, liên xã từ làng Canh Tiến, xã Canh Liên về xã Canh Hiệp, qua đèo Nha Sam dài 13 km đạt chuẩn đường cấp IV miền núi, vốn đầu tư gần 150 tỷ đồng. Hiện nay, đã thi công cơ bản nền đường và dự kiến hoàn thành trước mùa mưa năm 2025.

Cùng với mở đường, tỉnh Bình Định còn thực hiện dự án xây dựng, cấp điện cho làng Canh Tiến đấu từ lưới điện quốc gia, do Công ty điện lực Bình Định làm chủ đầu tư. Dự án này có tổng vốn đầu tư 15 tỷ đồng, tổng chiều dài tuyến điện 22KV hơn 12 km, đi qua xã Canh Hiệp và Canh Liên, huyện Vân Canh. Chủ đầu tư và nhà thầu quyết tâm đóng điện, đưa công trình cấp điện cho làng Canh Tiến vào dịp 30/4 năm nay. 

Chị Đinh Thị Thúy (30 tuổi) ở làng Canh Tiến cho hay, có đường, có điện đời sống của người dân vùng núi thêm phần khởi sắc. Đặc biệt 54 căn nhà tạm trong làng đang được Nhà nước hỗ trợ xây dựng kiên cố:

“Làng tôi có 167 hộ, chị em trong làng làm nhà thì cũng có đường chở vật liệu. Nhà nước làm đường từ đèo Nha Sam qua Canh Tiến bà con nay đi lại rất thuận tiện. Đường được mở ra, các hộ dân ở làng Canh Tiến bán cây keo có giá hơn. Có đường thì bà con khi đau ốm đi cấp cứu kịp thời”. 

Vân Canh là một trong những huyện miền núi còn khó khăn ở tỉnh Bình Định. Những năm qua, Đảng bộ, chính quyền huyện Vân Canh không ngừng nỗ lực hỗ trợ bà con  phát triển kinh tế, nâng cao thu nhập, giảm tỷ lệ hộ nghèo bằng phát triển kinh tế lâm nghiệp, nông nghiệp, chăn nuôi. Năm 2025, các làng ở vùng sâu, vùng xa của huyện miền núi Vân Canh đã xóa được “điểm trắng” đường giao thông và điện lưới quốc gia.

Hiện nay, tại xã Canh Vinh, huyện miền núi Vân Canh, Khu Công nghiệp, Đô thị và Dịch vụ Becamex VSIP Bình Định với quy mô 1.374 héc ta, tổng vốn đầu tư đăng ký hơn 5.600 tỷ đồng đang vào giai đoạn hoàn thành hạ tầng và thu hút đầu tư, một số doanh nghiệp đã đi vào hoạt động. Khu công nghiệp này được khởi công vào tháng 9/2020, hướng đến mục tiêu quan trọng là phát triển một khu công nghiệp - đô thị, dịch vụ hiện đại, đồng bộ, đáp ứng đầy đủ yêu cầu về hạ tầng, an ninh, môi trường, tạo ra một môi trường đầu tư thuận lợi, góp phần phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương. Khu Công nghiệp, Đô thị và Dịch vụ Becamex VSIP Bình Định được kỳ vọng tạo động lực phát triển và giải quyết việc làm cho hàng ngàn lao động tại huyện Vân Canh và phía tây của tỉnh Bình Định. 

Công tác tại huyện miền núi Vân Canh đã 40 năm, ông Nguyễn Văn Cường, Phó Chủ tịch UBND huyện Vân Canh chứng kiến sự thay đổi của huyện miền núi Vân Canh. Đó là đời sống của người dân không ngừng được cải thiện và nâng lên. Ông Nguyễn Văn Cường nói: 

“Xuyên suốt một quá trình dài, huyện Vân Canh phấn đấu làm sao để đảm bảo các công trình phục vụ cho Nhân dân, đường, điện, trường, trạm. Trong đó làng Canh Giao, xã Canh Hiệp và làng Canh Tiến, xã Canh Liên là 2 xã cuối cùng mới thực hiện được bê tông hóa đường để vào làng. Bà con có ánh sáng từ điện lưới quốc gia. Khi có điện lưới quốc gia thì tình hình kinh tế xã hội của vùng, của làng sẽ tiếp tục phát triển”.

50 năm xây dựng và phát triển, Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân tỉnh Bình Định đạt được nhiều thành tựu rất quan trọng trên tất cả các lĩnh vực. Đặc biệt, qua 5 năm triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Bình Định lần thứ XX, nhiệm kỳ 2020 - 2025, kinh tế của tỉnh tăng trưởng khá. Tốc độ tăng tổng sản phẩm địa phương (GRDP) bình quân 5 năm ước đạt 7 - 7,2%/năm, đạt chỉ tiêu Nghị quyết đề ra. Cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng tích cực; công tác xây dựng Đảng, xây dựng hệ thống chính trị tiếp tục được củng cố, kiện toàn. 

Ông Hồ Quốc Dũng, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Bình Định nhìn nhận:

“Nhìn lại chặng đường 50 năm xây dựng, phát triển trưởng thành, Đảng bộ, chính quyền, nhân dân tỉnh Bình Định phấn đấu đạt được trong 50 năm qua mà đặc biệt 5 năm trở lại đây thì hết sức tự hào, hãnh diện. Đó là kỳ tích. Chúng ta đã đưa Bình Định từ 1 tỉnh nghèo bị chiến tranh tàn phá nặng nề trở thành một tỉnh phát triển khá. Quy mô kinh tế của tỉnh Bình Định thuộc khu vực Bắc Trung bộ và Duyên hải Miền Trung. Đây là kết tinh của mồ hôi, công sức, trí tuệ của toàn Đảng, toàn quân, toàn dân tỉnh Bình Định. Tỉnh Bình Định đầy đủ điều kiện để bước vào một giai đoạn phát triển mới”.

Mới đây, tại buổi làm việc với Ban Thường vụ Tỉnh ủy Bình Định, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đánh giá cao nỗ lực của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân tỉnh Bình Định trong nỗ lực phát triển kinh tế. Thủ tướng mong muốn Bình Định cần tiên phong hơn nữa, phát huy tinh thần tự lực, tự cường, nhìn xa trông rộng, nghĩ sâu, làm lớn, không trông chờ, ỷ lại, không nản chí, phải kiên định, giữ vững lập trường, mạnh mẽ hơn nữa để xây dựng tỉnh Bình Định phát triển nhanh nhưng phải bền vững. Lấy người dân và doanh nghiệp làm trung tâm, làm chủ thể để tháo gỡ vướng mắc, tháo gỡ những khó khăn, tránh những lãng phí./.