Coh pazêng c’moo zâl Mỹ, t’cooh Phan Văn Kính (bêl ahay bhrợ Giám đốc Đài Phát thanh - Truyền hình tỉnh Khánh Hoà) pa bhrợ coh Ban Tuyên giáo Tỉnh uỷ Khánh Hoà. Ađoo ta luôn đươi radio, zập t’ngay đương xơợng, xrặ đợ xa nay tơợ Đài P’rá Việt Nam đoọng k’rong, xrặ bhrợ đợ bha ar xrặ xay truih, bhrợ tin, bài đoọng ha báo Giải phóng Khành Hoà.

C’xêê 3/1975, bêl đh’rưah lâng Apêê lướt pa bhrợ âng tỉnh Khánh Hoà tước tập huấn tơợ Khu uỷ Khu V đhị Quảng Nam chô tước ooy C’lâng bhlâng 21 đăn ooy Đắc Lắc năc tơợ Đài P’rá Việt Nam, ađoo bơơn n’năl pazêng tỉnh Tây Nguyên ơy ta giải phóng. K’bhan đhanuôr, binh lính chế độ ty công truih c’lâng bhlâng n’nâu xó mút ooy xuôi. Apêê lướt pa bhrợ năc đhêy ăt, đương xơợng xa nay tơợ Đài đoọng vêy xa nay bh’rợ crêê cơnh, ting n’năc, zooi đhanuôr crêê xrang, ha ul ch’na, ra hal đác coh crâng.

T’ngay 30/3, Apêê lướt pa bhrợ ting pazêng quân giải phóng âng Sư đoàn 10 tước ooy chr’hoong Ninh Hoà, tước ha bu t’ngay 2/4 năc chô tước ooy thành phố Nha Trang, coh đhr’năng bấc pa bhlâng quân chế độ ty xó mút, đhanuôr pazêng vel đong n’lơơng chô l’lăm đêêc.

Tước ooy thành phố, t’cooh Phan Văn Kính vêy ta k’dua chô k’đhơợng lêy Ty Thông tin âng chế độ ty, xang n’năc năc Đài Phát thanh Nha Trang. Đhị Ty Thông tin, bh’rợ tr’nơơp âng Đài Phát thanh bhrợ têng đơơh hân năc p’too moon manuyh pa bhrợ coh chế độ ty ăt pa bhrợ, pa têệt pa xul Đài P’rá Việt Nam, ting pa mâng rau căh liêm crêê. “Bh’rợ tr’nơơp năc pa xul Đài P’rá Việt Nam, p’căh coh loa đoọng ha đhanuôr coh zr’lụ t’mêê giải phóng n’năl xa nay bh’rợ zâl arọp abhuy; Quân Giải phóng xoọc tước ooy Phan Rang lâng coh Nha Trang h’cơnh ooy? Xoọc đêếc, loa chr’va pa bhlâng, acu k’dua đhi noo pa xul k’rơ lâh mơ, p’căh xa nay đoọng đhanuôr n’năl. Xoọc đêêc, bấc ngai k’pân năc bơơn xơợng Đài P’rá Việt Nam năc xa nay bha lâng âng Nhà nước hêê, vêy đợ chính sách chô k’đhơợng lêy. Apêê đoo xơợng xang năc mâng loom, thành phố bơơn têêm ngăn”.

Xang bêl vêy ta giải phóng, zr’lụ k’tiếc tỉnh Khánh Hoà dưr vaih pr’đơợ chr’năp âng chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử. Ting n’năc quân lâng đhanuôr Khánh Hoà đh’rưah lâng pazêng lực lượng âng Quân khu 5 lâng bộ đội hải quân, đh’rưah tước giải phóng pazêng đảo Song Tử Tây, Sơn Ca, Nam Yết, Sinh Tồn… T’ngay 29/4/1975, pazêng zr’lụ đảo Trường Sa vêy ta giải phóng.

T’ngay t’mêê giải phóng, tỉnh Khánh Hoà lum bấc rau zr’năh k’đhap, tơớp xay bhrợ lâng bấc rau ta bhúch, pa bhlâng năc coh zr’lụ da ding k’coong, bhươl cr’noon bhlưa lâng đô thi Nha Trang ga măc pa bhlâng. Đhanuôr acoon coh lướt dzing ăt, căh n’năl cơnh bhrợ ha roo ruộng, bhrợ bhươn, b’băn.

T’cooh Phạm Văn Chí, Bêl ahay bhrợ Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hoà xay truih cớ, vel đong xay moon năc xăl ooy cr’noọ xa nay, pa dưr rau bơơn pay pa chô đoọng ha đhanuôr acoon coh đhị da ding k’coong. Căh muy ng’bhrợ c’lâng, choọng angoọn điện, bhrợ chợ, tỉnh Khánh Hoà năc dzợ zooi đhanuôr têêm ngăn đhị ăt mamông, choh đong, đoọng k’tiếc bhrợ bhươn, đoọng c’roóc đhanuôr băn par: “Bhrợ c’lâng đoọng pa dưr kinh tế coh pazêng zr’lụ ch’ngai bha dăh, da ding k’coong. Azi đoọng Đha đhâm c’mor xung phong, Bộ đội tước pa choom đhanuôr da ding k’coong bhrợ ha ruộng. Zập pr’loọng đong năc vêy bhươn chr’noh, bhrợ t’vaih đoọng ha apêê đoo bhươn crâng. Lêy cớ, ahêê choom bhui har ooy xa nay bh’rợ k’rong bhrợ, pa dưr da ding k’coong. Rau chr’năp bhlâng năc pa dưr c’năl âng đhanuôr. Xoọc đêêc, azi vêy xa nay xay moon, pazêng p’niên ơy tốt nghiệp cấp 3, t’bhlâng đoọng moot pa bhrợ coh UBND chr’val. Bh’rợ n’năc, năc chr’năp pa bhlâng coh vel đong”.

C’moo 2024, tỉnh Khánh Hoà xay bhrợ liêm xang 22/22 cr’noọ xa nay kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh, coh đêêc rau liêm choom bhlâng năc đhr’năng dưr vaih âng kinh tế c’moo thứ 3 ta luôn coh bơr acoon số lâng ắt coh c’bhuh 10 tỉnh, thành phố vêy đợ rau dưr vaih âng kinh tế bơơn k’nặ 20.500 tỷ đồng.

Tỉnh uỷ Khánh Hoà xay moon c’moo 2025 năc c’moo pa dưr pa đơợh, bhrợ pr’đơợ đoọng nhâm mâng pa dưr tỉnh Khánh Hoà tước ooy c’xêê c’moo pa dưr dal lâng pa dưr k’rơ lâh mơ; Ra pặ; ma méch bộ máy đh’rưah lâng bh’rợ prá xay, pa dưr rau liêm choom âng apêê cán bộ; Xay bhrợ liêm choom pazêng quy hoạch chr’năp âng tỉnh, bhrợ pa đơớh bh’rợ âng pazêng dự án coh ngoài ngân sách, pazêng dự án vêy đợ pr’đươi kinh tế - xã hội bha lâng, pa têệt zr’lụ, bhrợ t’vaih c’rơ pa dưr rau dưr vaih cơnh c’lâng lướt đơơh, c’lâng sắt lướt đơơh, tang bhuông păr quốc tế g’luh 2 âng tỉnh đhị Vân Phong… T’cooh Nghiêm Xuân Thành, Bí thư Tỉnh uỷ Khánh Hòa prá xay ghít, tỉnh t’bhlâng k’đơơng t’pâh dự án công nghiệp ga măc đhị Vân Phong, đô thị ga măc đhị thành phố Cam Ranh, chr’hoong Cam Lâm, đơơh xăl xa nay bh’rợ kinh tế ting c’lâng bh’rợ nhâm mâng lâh mơ: “Tỉnh Khánh Hoà tước ooy c’xêê c’moo ng’đớc năc “pa dưr rau chr’năp lâng ha dưr k’rơ lâh mơ”, năc pa dưr ta luôn 2 acoon số coh 10 c’moo, t’bhlâng xay bhrợ ooy 3 chỉ số: Rau dưr vaih âng kinh tế - xã hội bấc lâh mơ, pay pa chô ooy ngân sách, đợ rau bơơn pay pa chô âng đhanuôr. Muy cơnh đêêc a năm năc đợ rau bơơn pay pa chô âng đhanuôr choom dưr bấc tước 1,75 chu t’piing lâng rau zazum coh prang k’tiếc k’ruung, năc muy cơnh đêêc a năm đhanuôr vêy choom vaih pr’ăt tr’mông liêm choom lâh mơ lâng c’rơ xay bhrợ, bhrợ t’vaih rau liêm pr’hay”.

Tỉnh Khánh Hoà xoọc xay bhrợ bấc xa nay bh’rợ liêm choom bhlâng, bhrợ t’vaih c’rơ t’mêê đoọng pa dưr bh’rợ công nghiệp, du lịch, kinh tế biển. Cán bộ lâng đhanuôr vel đong t’bhlâng bhrợ pa dưr Khánh Hoà dưr vaih thành phố âng Trung ương, pr’ăt tr’mông âng đhanuôr liêm crêê lâh mơ, bhui har lâng têêm ngăn. Rau đêêc năc cr’noọ cr’niêng t’bhlâng pa dưr ađay coh cr’chăl t’mêê lâng chăp hơnh g’lêêh c’rơ âng bấc apêê lang l’lăm ahay./.

SAU 50 NĂM GIẢI PHÓNG, KHÁNH HÒA HƯỚNG ĐẾN ĐÔ THỊ TRỰC THUỘC TRUNG ƯƠNG

Cách đây 50 năm, ngày 02/4/1975, tỉnh Khánh Hòa được giải phóng. Sau 50 năm ngày quê hương giải phóng, Khánh Hòa bước vào thập niên “nâng tầm và phát triển” với mục tiêu 10 năm liên tục tăng trưởng 2 con số, trở thành đô thị trực thuộc Trung ương, là nơi đáng sống, người dân có mức sống cao, hiền hòa và thân thiện.

Những năm chống Mỹ, ông Phan Văn Kính (nguyên Giám đốc Đài Phát thanh - Truyền hình tỉnh Khánh Hòa) công tác tại Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Khánh Hòa. Chiếc radio luôn bên ông, hằng ngày ông theo dõi, ghi chép thông tin từ Đài Tiếng nói Việt Nam để tổng hợp, soạn thảo các tài liệu tuyên truyền, sản xuất tin, bài cho báo Giải phóng Khánh Hòa.

Tháng 3/1975, khi cùng Đoàn công tác của tỉnh Khánh Hòa dự tập huấn từ Khu ủy khu V đóng tại Quảng Nam trở về đến Quốc lộ 21 địa phận Đắc Lắc thì qua Đài Tiếng nói Việt Nam, ông được biết các tỉnh Tây Nguyên đã giải phóng. Hàng vạn người dân, binh lính chế độ cũ theo Quốc lộ tháo chạy về đồng bằng. Đoàn công tác tạm dừng hành quân, nghe tin tức từ Đài để có hướng xử lý, đồng thời, cứu giúp đồng bào bị lạc, đói khát ở trong rừng.

Ngày 30/3, Đoàn công tác theo những cánh quân giải phóng của Sư đoàn 10 tiến về huyện Ninh Hòa, đến chiều 2/4 đã tiến vào thành phố Nha Trang, trong bối cảnh nhiều khu vực đang rối loạn bởi lượng lớn tàn quân chế độ cũ, người dân các địa phương khác đổ về trước đó.

Vào thành phố, ông Phan Văn Kính được giao tiếp quản Ty Thông tin của chế độ cũ, sau đó là Đài Phát thanh Nha Trang. Tại Ty Thông tin, việc đầu tiên Đài Phát thanh thực hiện ngay là động viên nhân viên chế độ cũ ở lại làm việc, tiếp phát Đài Tiếng nói Việt Nam, góp phần ổn định tình hình. “Nhiệm vụ đầu tiên là mở Đài Tiếng nói Việt Nam ra, mở loa ra cho bà con vùng vừa giải phóng biết tình hình chiến cuộc; Quân Giải phóng đang tiến vào Phan Rang hay ở Nha Trang như thế nào? Hồi đó, loa vang lắm, tôi bảo anh em mở hết công suất, loan tin cho bà con nghe. Lúc đó, nhiều người hoảng loạn nhưng được nghe Đài Tiếng nói Việt Nam là thông tin chính thức của Nhà nước mình, có cả những chính sách tiếp quản nữa. Họ nghe xong bình tĩnh, thành phố được ổn định”.

Sau khi được giải phóng, vùng đất tỉnh Khánh Hòa trở thành bàn đạp quan trọng của chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử. Đồng thời quân và dân Khánh Hòa cùng các lực lượng thuộc Quân khu 5 và bộ đội hải quân, lần lượt giải phóng các đảo Song Tử Tây, Sơn Ca, Nam Yết, Sinh Tồn... Ngày 29/4/1975, toàn bộ quần đảo Trường Sa được giải phóng.

Ngày mới giải phóng, tỉnh Khánh Hòa gặp nhiều khó khăn, xuất phát điểm thấp, đặc biệt vùng miền núi, nông thôn có khoảng cách rất lớn với đô thị Nha Trang. Đồng bào dân tộc thiểu số du canh, du cư, chưa biết canh tác lúa nước, làm vườn, chăn nuôi.

Ông Phạm Văn Chi, Nguyên Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa kể lại, địa phương xác định phải thay đổi nếp nghĩ, tăng thu nhập cho đồng bào miền núi. Không chỉ làm đường, kéo điện, làm chợ, tỉnh Khánh Hòa còn đưa bà con định cư, xây nhà, cấp đất làm vườn, cấp bò để chăn nuôi. “Mở đường để phát triển kinh tế tại các khu vực hẻo lánh, miền núi. Chúng tôi đưa Thanh niên xung phong, Bộ đội lên hướng dẫn đồng bào miền núi làm lúa nước. Mỗi nhà phải có một vườn nhà, tạo cho họ vườn rừng. Nhìn lại, chúng ta rất tự hào trong đầu tư, phát triển miền núi. Quan trọng là nâng cao dân trí. Hồi đó, chúng tôi có quy định, các cháu đã tốt nghiệp cấp 3, cố gắng đưa vào làm việc tại UBND các xã. Việc đó, hết sức quan trọng đối với các địa phương”.

Năm 2024, tỉnh Khánh Hòa hoàn thành 22/22 chỉ tiêu kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh, trong đó điểm sáng là tăng trưởng kinh tế năm thứ 3 liên tiếp ở mức hai con số và nằm trong nhóm 10 tỉnh, thành phố có tốc độ tăng trưởng kinh tế cao nhất cả nước; thu ngân sách nhà nước trên địa bàn tỉnh đạt gần 20.500 tỷ đồng.

Tỉnh ủy Khánh Hòa xác định năm 2025 là năm tăng tốc, bứt phá, tạo tiền đề vững chắc đưa tỉnh Khánh Hòa tiến vào thập niên nâng tầm và phát triển; Sắp xếp, tinh gọn bộ máy gắn với đánh giá, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ; Tổ chức triển khai hiệu quả các quy hoạch quan trọng của tỉnh, đẩy nhanh tiến độ thực hiện các dự án ngoài ngân sách, các dự án kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội trọng điểm, liên kết vùng, tạo động lực thúc đẩy tăng trưởng như đường bộ cao tốc, đường sắt cao tốc, sân bay quốc tế thứ 2 của tỉnh tại Vân Phong... Ông Nghiêm Xuân Thành, Bí thư Tỉnh ủy Khánh Hòa khẳng định, tỉnh tập trung thu hút các dự án công nghiệp lớn tại Vân Phong, đô thị có quy mô lớn tại thành phố Cam Ranh, huyện Cam Lâm, nhanh chóng chuyển đổi cơ cấu kinh tế mang tính bền vững hơn. "Tỉnh Khánh Hòa bước vào thập niên gọi là “nâng tầm và phát triển”, phải phát triển liên tục 2 con số trong 10 năm, tập trung 3 chỉ số: tăng trưởng kinh tế- xã hội, thu ngân sách, thu nhập bình quân đầu người. Chỉ có như vậy thì thu nhập bình quân của người dân mới cao gấp 1,75 lần mức bình quân của cả nước, chỉ có như vậy người dân mới mức sống cao và có nguồn lực đầu tư vào hiền hòa, hạnh phúc”. 

Tỉnh Khánh Hòa đã và đang thực hiện nhiều giải pháp đột phá, làm mới động lực tăng trưởng từ các lĩnh vực công nghiệp, du lịch, kinh tế biển. Cán bộ và nhân dân địa phương nỗ lực xây dựng Khánh Hòa trở thành thành phố trực thuộc Trung ương, người dân có mức sống cao, hiền hòa và hạnh phúc. Đó cũng là khát vọng vươn mình trong kỷ nguyên mới và tri ân công lao của các thế hệ đi trước./.