Bấc c’moo đâu, manứih Arem, manứih Ma Coong, cóh chr’val Thượng Trạch, chr’hoong Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình đươi đác toọm đoọng ôộm cha, bhrợ zâp râu. Tơợ tơợp hân noo p’răng pứih c’moo đâu, đợ đhị acoon toọm tơợp rêệ tiing. Đông amoó Y Nâu, cóh vel Nịu, chr’val Thượng Trạch ặt đăn đhị acoon toọm Cà Roòng. XoỌc đâu toọm đác nâu zêng rêệ tiing, n’léh đợ c’cọ đhêl. Bêl ra diu, amoó Y Nâu lâng đhanuôr cóh vel Nịu lêy t’dziịc thùng, xô lướt dzung zăng ch’ngai, lêy rạch chô đắh tu chấc lêy acoon toọm đoọng pay đơơng chô đác đươi dua. C’lâng ch’ngai, Y Nâu nắc lêy mặ âng đơơng can mơ 10 lít, tu cơnh đêếc, zâp t’ngay nắc lêy pay đác 3-4 chu. Lêy bộ đội Biên phòng khoan giếng đoọng ha đhanuôr, đhanuôr yêm loom bhlâng. Amoó Y Nâu đoọng năl: “Bêl ahay đhanuôr cắh vêy đác đươi dua nắc lướt đhị đâu đhị tốh chấc lêy đác đươi zâp t’ngay, cắh têêm ngăn vệ sinh, nha nhự nha nhiệt. K’noọ tước đâu vêy giếng khoan đoọng đươi dua, đhanuôr chắp hơnh bộ đội biên phòng, xoọc đâu doọ dzợ lấh zr’nắh k’đhạp.”

Toọm Chun hooi đăn đhị vel CoÓc, cóh chr’val Thượng Trạch ta luôn nắc đhị vêy bấc đác. Xoọc đâu toọm nâu cung ting rêệ tiing, đhanuôr pay đhêl bhậ bhrợ váih toọm đác k’tứi đhị m’pâng toọm đoọng zư lêy đác. Hân đhơ cơnh đêếc, xoọc đâu lêy dzợ mơ lơớp dzung, t’căl cắh choom đươi dua. Ha dang kiêng pay đoọng ôộm nắc lêy lướt bêl ra diu, cắh cậ đoọng đợ mơ lụ t’căl bil nắc vêy choom pay, hân đhơ cung cắh têêm ngăn vệ sinh.

T’coóh Hồ Đảng, cóh vel CoÓc, chr’val Thượng Trạch, chr’hoong Bố Trạch moon, đhanuôr xoọc lưm k’đhạp tu đác đươi dua, vêy Đồn Biên phòng Cồn Roàng ơy pay n’coo đơơng chô đác tơợ a’bóc đợc đác âng đồn đơơng chô đoọng ha đhanuôr. N’coo đơơng đác nâu chô tước ooy, đhanuôr zâp ngai k’rong pazưm, apêê t’coóh t’ha, pân jứih pân đil âng đơơng cuốc xẻng lướt glụ n’coo, ga lấp k’tiếc đoọng têệm ngăn đoọng doọ ha toót, hư zớch tu ta rí k’roóc bhrợ pa hư: “Acu ặt ooy đâu lấh 20 c’moo ơy, đhanuôr mưy năl pay đươi đác đắh toọm. Cắh bêl lêy đác rêệ tiing mơ đâu. XoỌc đâu Đảng, Nhà nước lâng Bộ đội Biên phòng k’rang lêy đoọng đác cha ngaách đươi dua nắc đhanuôr yêm loom, hơnh déh bhlâng, t’bhlâng bhrợ cha.”

Đấh loon đơơng chô đác cha ngaách đoọng ha đhanuôr cóh vel đông, cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Cồn Roàng, Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng Quảng Bình ơy lêy pay đươi zâp đắh zên zooi đoọng lâng pay zên đơn vị đoọng khoan bhrợ bấc giếng đác đơơng chô tước vel đông đoọng ha đhanuôr đươi dua.

Vel CoÓc ặt đăn đhị đồn, bộ đội ơy bhrợ c’lâng n’coo đác lâng a’bóc đớc đác âng đơn vị đoọng đhanuôr đươi dua. Đồn cung khoan mưy giếng đác đhị vel CoÓc lâng nâu đoo nắc giếng g’lúh 5 xay bhrợ ooy c’moo đâu. Tước đâu, zêng lêy zâp bha nụ vel đông cóh chr’val Thượng Trạch lêy cung zâp giếng đoọng vêy đác đươi liêm sạch. Trung tá Thái Nam Long, Chính trị viên Đồn Biên phòng Cồn Roàng, Bộ đội Biên phòng Quảng Bình đoọng năl: “Azi ơy lêy pay đươi zâp đắh pr’đươi đác tự hooi, đươi dua giếng khoan, nắc lêy ooy cr’chăl 1 c’xêê dzợ, pa zêng 8 vel đông cóh chr’val Thượng Trạch vêy đác đươi dua đoọng ha đhanuôr.”

Zâp giếng zêng vêy máy bơm, bơm đác pa dzoọc ooy a’bóc đoọng tơợ đêếc đhanuôr cóh vel đông lêy pay đươi. Zên bhrợ zâp xa nay bh’rợ nâu k’dâng 70 ực đồng, âng bộ đội trực tiếp bhrợ, k’đhơợng zư, zooi đoọng lêy bhrợ lâng bêl đhanuôr năl cơnh đươi dua nắc lêy đoọng ooy vel đông. XoỌc, máy bơm đươi dua điện mặt t’ngay, hân đhơ cơnh đêếc, tu điện cắh têêm ngăn nắc bh’rợ âng đơơng đác cắh bơơn ta luôn, đơn vị quyết định lêy xăl đoọng máy t’váih điện đươi xăng. K’noọ đợc zâp pr’loọng nắc chrooi đoọng 5.000 đồng đhị mưy c’xêê đoọng câl xăng đươi máy t’váih điện đoọng bơm đác đươi dua.

Ooy đợ t’ngay p’răng pứih cóh da diing k’coong đắh Tây Quảng Bình, toọm đác cha ngaách liêm đơơng chô tước zâp vel đông ơy bhrợ bil râu pứih páih, bhrợ pa dưr pr’ắt bh’rợ liêm nhâm âng quân lâng đhanuôr./.

Vùng biên giới Quảng Bình: Giải cơn “khát” nước sạch cho dân

Đang cao điểm mùa khô hạn, nhiều bản làng của đồng bào Arem, Ma Coong vùng biên tỉnh Quảng Bình thiếu nước sinh hoạt. Cán bộ, chiến sĩ Đồn biên phòng Cồn Roàng, Bộ Chỉ huy Bộ đội biên phòng Quảng Bình đã phối hợp các đơn vị khoan nhiều giếng nước, kịp thời giải cơn “khát” cho người dân.

Nhiều năm nay, người Arem, người Ma Coong, ở xã Thượng Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình dùng nguồn nước suối để ăn uống, sinh hoạt. Ngay đầu mùa nắng nóng năm nay, những khe suối bắt đầu cạn dần. Nhà chị Y Nâu, ở bản Nịu, xã Thượng Trạch bên cạnh con suối Cà Roòng. Giờ suối đã trơ đáy, lổn nhổn đá hộc, đá cuội. Sáng sớm, chị Y Nâu cùng bà con bản Nịu phải xách thùng, xách xô, đi bộ quãng đường khá xa, ngược lên thượng nguồn tìm suối để lấy nước về sử dụng. Đường xa, Y Nâu chỉ đủ sức mang theo can nhỏ loại 10 lít, vì vậy, mỗi ngày chị phải đi lấy nước 3- 4 lần. Thấy bộ đội Biên phòng khoan giếng cho dân, bà con trong bản phấn khởi lắm. Chị Y Nâu cho biết: “Trước đây, bà con không có nước sử dụng thì đi chỗ này chỗ khác để tìm nguồn nước về dùng hằng ngày, không đảm bảo vệ sinh, ô nhiễm. Sắp tới có nước giếng khoan  để sử dụng bà con rất cảm ơn bộ đội biên phòng, đỡ khổ rồi.”

Khe Chun chảy ngang đầu bản Coóc, ở xã Thượng Trạch luôn là nơi có nguồn nước dồi dào. Giờ đây thì khe cạn dần, người dân lấy đá ngăn thành đập nhỏ giữa lòng suối để giữ nước. Thế nhưng, chỉ còn là một vũng nước, ngập   bắp chân người, đục ngầu không còn dùng để ăn uống được. Nếu muốn lấy nước uống thì phải đi vào lúc sáng sớm, hoặc để cho lắng bớt bùn đất mới lấy được nhưng cũng không đảm bảo vệ sinh.

Ông Hồ Đảng, ở bản Coóc, xã Thượng Trạch, huyện Bố Trạch nói rằng, bà con đang khổ sở vì nước sinh hoạt thì Đồn Biên phòng Cồn Roàng đã kéo ống dẫn nước từ bể chứa nước của đồn sang chia sẻ cùng bà con. Ống dẫn nước rải đến đâu, dân bản lại túm tụm, người già trẻ, trai gái mang cuốc xẻng ra kéo ống, lấp đất để đảm bảo không bị đứt hay hỏng do trâu bò giẫm phải: “Tôi ở đây hơn 20 năm rồi, bà con chỉ biết múc nước suối sử dụng thôi. Chưa bao giờ thấy khô hạn như năm nay. Giờ Đảng, Nhà nước và Bộ đội Biên phòng quan tâm có nước sạch nên bà con bản rất phấn khởi, hào hứng và biết ơn lắm, chăm lo sản xuất.”

Kịp thời giải “cơn khát” nước sạch cho dân bản, cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Cồn Roàng, Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng Quảng Bình đã vận dụng các nguồn hỗ trợ và trích kinh phí đơn vị để đầu tư khoan nhiều giếng nước dẫn về tận bản làng cho bà con sử dụng.

Bản Coóc ở ngay bên cạnh đồn, bộ đội đã làm đường ống nối với bể chứa nước của đơn vị cho dân sử dụng. Đồn cũng khoan một giếng nước tại bản Coóc và đây là giếng nước thứ 5 triển khai trong năm nay. Đến nay, hầu hết các cụm bản trên địa bàn xã Thượng Trạch cơ bản đủ giếng khoan để có nước hợp vệ sinh cho bà con sinh hoạt. Trung tá Thái Nam Long, Chính trị viên Đồn Biên phòng Cồn Roàng, Bộ đội Biên phòng Quảng Bình cho biết: “Chúng tôi đã vận dụng tất cả các nguồn, vừa các nguồn nước tự chảy, vừa sử dụng các giếng khoan, thì cơ bản trong vòng một tháng nữa, toàn bộ 8 bản ở xã Thượng Trạch sẽ có nguồn nước sạch để sử dụng, phục vụ đời sống sinh hoạt của bà con”.

Mỗi giếng đều có máy bơm, bơm nước lên bồn chứa để từ đó dân bản đến lấy về dùng. Kinh phí thực hiện mỗi công trình khoảng 70 triệu đồng, do bộ đội trực tiếp thi công, quản lý, hỗ trợ vận hành và khi người dân biết cách sử dụng thì chuyển giao cho bản. Hiện, máy bơm sử dụng điện mặt trời, nhưng do nguồn điện không ổn định cho nên hoạt động cấp nước không được thường xuyên, đơn vị quyết định chuyển sang tặng máy phát điện dùng xăng. Dự kiến mỗi hộ sẽ đóng góp 5.000 đồng/tháng để mua xăng chạy máy phát điện phục vụ bơm nước sinh hoạt.

Trong những ngày nắng nóng trên miền biên giới phía tây Quảng Bình, dòng nước mát lạnh được dẫn đến tận các bản làng đã làm dịu đi sự oi bức, lan tỏa và gắn kết thêm tình quân dân bền chặt./.