Chang bại trường slon, fiểc pang hẩư lủc slư chắc chướng chắp vạ hết pjòi them bại mòn pèng quỷ cúa dân tộc lầu lẻ fiểc chăn cẩn diếu. Bại pi xẩư nẩy, lai trường slon dú slảnh Lạng Sơn đạ au bại mòn đây pjòi cúa dân tộc khảu slon hẩư bại noọng xáu lai keéc hết chăn mấư vạ chăn đây, đảy bại lủc slư nắt slon vạ chướng chắp au sle mòn đây nẩy.

Pửa pài đăm chang bại vằn fạ dên cắt, mì mươi khao lồng vạ moóc hán khóp bại bản dú búng slung xứ Lạng lẻ dú Trường THPT dân tộc nội trú slảnh Lạng Sơn, tẻo tỉnh nhìn heng khua khước nảo niểt xày bại cằm then, heng tính coỏng sloóng, nim van cúa bại noọng. Noọng Đàm Thị Hình, lủc slư lởp 12A1 trường THPT Dân tộc Nội trú slảnh Lạng Sơn, lẩn cạ:

“Noọng khảu Hỏm cần Nùng cúa trường, bại noọng xường slì slon vạ căn khảu bại vằn hang tuần. Tỉ lẻ bại vằn noọng đảy slon chiềng then, tói tính vạ bại tàng lượn đai cúa dân tộc lầu, slon hết bại thình cúa kin mì heng tiểng cúa dân tộc lụ xày căn slon tẻo bại bài slư chang tuần đạ quá. Bại noọng vận phuối toẹn xáu căn bặng tiểng cúa dân tộc lầu, sle lầu chắc cằm Tày, Cằm Nùng đảy lai them. Hỏm then tính nẩy lẻ tỉ sle bại noọng đảy slon lai tàng dưởng, chắc đảy lai tảo lị chang tởi slổng”.

Pửa đú ngám mì 20 cần tọ lăng tềnh pi nâng, sổ cần khảu Hỏm mòn đây pjòi cúa bại dân tộc dú trường THPT Dân tộc nội trú slảnh Lạng Sơn đạ lai khửn 400 noọng. Ăn tuần, mọi cần chang bại hỏm sẹ xày căn pjọm nả sle slon bại mòn đây pjòi cúa dân tộc. Tứng noọng ngòi lầu hết đảy mòn lăng, nắt mòn lăng dá mai khảu chỉa, bại noọng sẹ đảy lưởc khảu hỏm lầu nắt pện hỏm slon quyền Vovinam, Hỏm chiềng then, tói tính… Bại pày pjọm nả sle slon vạ căn pện nẩy xẹ pang hẩư bại lủc slư chắc rọ mừa bại mòn đây pjòi táp tởi cúa dân tộc lầu. Noọng Tô Minh Hiếu, lủc slư lởp 12C1, Cần dú chang hỏm slon quyền Vovinam cạ pện nẩy:

  “Slon dú bại hỏm lẻ tứng cần xày căn slon vạ xa thắp sle chắc mừa bại mòn đây cúa dân tộc lầu, cụng tồng cạ bại dân tộc đai them. Bại slấy slư tó pang chỏi sle bại noọng đảy slon vạ căn mừa bại mòn đây pjòi cúa dân tộc lầu. Noọng chăn hôn hỉ pửa đảy slon bại mòn đây pện nẩy, sle noọng đảy cọp fấn chướng chực vạ hết đây khửn bại mòn đây pjòi đang slí mẻn lừm tả pây.”

Trường THPT Dân tộc Nội trú slảnh Lạng Sơn mì tềnh 600 lủc slư, chang tỉ 98% lẻ cần dân tộc nọi cần. Bại noọng xày slon slư vạ kin nòn dú trường, mì Hỏm mòn đây pjòi cúa dân tộc đạ pang hẩư bại noọng đợ chứ lườn vạ ỏn slim slon slư. Bại noọng nhằng xường slì hết bại video clip mì tằng cằm Tày vạ cằm Keo au khửn tềnh mạng, sle lai cần chắc thâng bại fiểc hết cúa trường. Cà này, lai lủc slư đạ chiềng đảy bại tàng then, sli lượn chăn đây tỉnh. Slấy slư Dương Thị Nhuyên, trường THPT nội trú slảnh, Chủ nhiệm Hỏm cần Tày dú chang trường hẩư chắc:

 “Lủc slư trường Nội trú xẹ mì lai mòn nắm đảy tồng bại lủc slư dú trường pạng noỏc. Tọ bại noọng nắm tan xắc xăn, táng chắc slon slư, tó nhằng mì lai keéc hết chăn đây, chăn mấư chang pửa slon mừa bại mòn đây pjòi cúa dân tộc. Bại noọng đạ slon xam keéc au khửn tàng mạng sle cạ hẩư lai cần chắc thâng.”

 Hỏm bại mòn đây pjòi cúa dân tộc đảy có dú chang trường slon lẻ tàng dưởng chăn đây pjòi, cỏp fấn hết hẩư bại lủc slư chắc cáp căn kiu slặt, chắc pang chỏi căn chang slon slư vạ chang tởi slổng ăn vằn. Slấy slư Vương Xuân Thuận, cần hết cốc Trường THPT - Dân tộc Nội trú slảnh Lạng Sơn hẩư chắc: Tứng lủc slư chang trường xày lẻ cần thẻ nả hẩư bại mòn đây cúa bản cỏn, cúa dân tộc lầu. Nhoòng pện lườn trường xường slì chảo bại dưởng đây sle hẩư bại noọng đảy slon xam, tứ tỉ hết hẩư bại mòn pèng quỷ cúa dân tộc vằn cảng đảy pjòi đây, đảy chướng chắp au sle mại mại:

 “Boong khỏi ngầư ngoòng Fiểc có pền bại hỏm pện nẩy dú chang trường slon sẹ chướng chực vạ hết đây khửn đảy bại pổn slắc đây pjòi cúa dân tộc quá bại fiểc hết ăn vằn cúa bại lủc slư, cụng lẻ pang hẩư bại lủc slư phjến đảy fiểc tức điện tử vạ khảu facebook, zalo lai..Quá slì nâng bại Hỏm slon mòn đây pjòi táp tởi cúa dân tộc đảy có chang trường slon, bại noọng xày mì lai keéc hết chăn mấư vạ chăn đây. Nắm tan xường slì slon xam vạ căn, bại noọng tó nhằng cáp xáu pằng dạu cúa bại trường đai dú chang slảnh lụ bại slảnh đai pện Cao Bằng, Bắc Kạn… Quá mòn cáp căn pện nẩy, bại noọng đạ chắc đảy lai hơn vạ slon xam vạ căn đảy bại mòn đây pjòi cúa bại dân tộc chang tằng nặm mường, cọp fấn chướng chực vạ hết đây khửn mòn đây pjòi cúa dân tộc, sle pjủc lừ hòi mừa tỉ fuông, mừa lườn bại noọng lẻ cần slon tẻo bại mòn đây pjòi nẩy hẩư pỉ noọng, hẩư bại pan slắm lăng”./.

HIỆU QUẢ MÔ HÌNH CLB VĂN HÓA DÂN TỘC TRONG TRƯỜNG HỌC Ở LẠNG SƠN

Ở môi trường giáo dục, việc giúp cho học sinh hiểu biết về truyền thống, bản sắc văn hóa dân tộc, tôn trọng, giữ gìn và phát huy văn hóa truyền thống của dân tộc mình là nhiệm vụ rất quan trọng. Những năm gần đây, nhiều trường học tại tỉnh Lạng Sơn đã triển khai nội dung này bằng những cách làm sáng tạo, thiết thực, thu hút đông đảo học sinh tham gia và trải nghiệm.

Chiều đông, gió lạnh, sương muối và mây mù phủ kín những bản làng vùng cao xứ Lạng. Tại Trường THPT dân tộc nội trú tỉnh Lạng Sơn, tiếng cười nói rộn ràng cùng những câu hát then, tiếng đàn tính vang lên ngân nga xóa tan đi  giá rét. Đây là lúc những cô cậu học trò trong trang phục truyền thống Tày, Nùng đang “cháy” hết mình với các hoạt động do CLB văn hóa các dân tộc trong trường tổ chức. Bên này là lớp hát then, hát sli, tập đánh đàn tính, bên kia là hoạt động nhảy sạp, kéo co, xa hơn nữa là khu vực học nói, học viết chữ người Tày, là khu vực học làm những món ăn truyền thống… Em Đàm Thị Hình, học sinh lớp 12A1 trường THPT Dân tộc Nội trú tỉnh Lạng Sơn, kể:

 “Em tham gia vào CLB dân tộc Nùng của trường, chúng em hay sinh hoạt vào những dịp cuối tuần. Đó cũng là dịp chúng em có thể học hát then, hát sli, được biểu diễn những làn điệu của dân tộc mình, học làm những món ăn đặc sản hay chỉ đơn giản là trao đổi kinh nghiệm học tập trong tuần học đã qua. Chúng em vẫn nói chuyện với nhau bằng tiếng dân tộc, để từ đó trau dồi, học hỏi thêm nhiều hơn nữa về ngôn ngữ của dân tộc mình. CLB là nơi để chúng em giải tỏa stress sau những giờ học căng thẳng, cũng là nơi để trau dồi được nhiều kiến thức, kỹ năng “mềm” trong cuộc sống.”

Khởi đầu với 20 thành viên nhưng chỉ sau hơn 1 năm, số thành viên tham gia vào CLB văn hóa các dân tộc tại trường THPT Dân tộc nội trú tỉnh Lạng Sơn đã lên đến hơn 400 em. Cứ mỗi tuần, các CLB sẽ tập hợp các thành viên để sinh hoạt và triển khai các hoạt động. Tùy vào năng khiếu và sở thích đăng ký, các em sẽ được lựa chọn tham gia vào bộ môn mình yêu thích như CLB Võ Vovinam, hay CLB hát then, đàn tính… Nội dung sinh hoạt của các CLB giúp học sinh hiểu sâu sắc hơn các giá trị truyền thống của dân tộc mình. Em Tô Minh Hiếu, học sinh lớp 12C1, thành viên CLB Tày, CLB Võ Vinam nói:

  “Sinh hoạt ở các CLB mọi người đều có thể cùng nhau hiểm thêm về những nét văn hóa của dân tộc mình cũng như của các dân tộc khác. Các thầy cô đều rất tạo điều kiện cho chúng em khi thương xuyên tổ chức những buổi ngoại khóa để mọi người có thể giao lưu. Em cảm thấy rất vui và phấn khích khi được tham gia vào những hoạt động như vậy qua đó chúng em có thể góp một phần nhỏ để có thể gìn giữ, phát huy những truyền thống văn hóa đang dần bị mai một.”

Trường THPT Dân tộc Nội trú tỉnh Lạng Sơn có hơn 600 học sinh, trong đó 98% là người dân tộc thiểu số. Xa nhà, xa gia đình, CLB văn hóa dân tộc thực sự trở thành người bạn thân thiết. Các em thường xuyên làm những video clip bằng cả tiếng Tày và tiếng Việt để đăng tải lên các mạng xã hội, quảng bá sâu rộng hoạt động của nhà trường. Nhiều em học sinh cũng đã tự tin trình diễn những làn điệu then, hát sli, hát lượn… tại Phố đi bộ Kỳ Lừa thành phố Lạng Sơn trước đông đảo người dân và du khách. Cô giáo Dương Thị Nhuyên, Giáo viên trường THPT nội trú tỉnh, Chủ nhiệm CLB dân tộc Tày cho biết:

 “Học sinh trường Nội trú có lẽ sẽ có sự thiệt thòi hơn so với các bạn cùng trang lứa. Nhưng phải nói các bạn học sinh không chỉ chăm chỉ, tự giác trong học tập, mà đối với các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục thể, thao, trong sinh hoạt các CLB các em đều rất tự giác, năng động, sáng tạo và đặc biệt có rất nhiều ý tưởng mới mẻ. Các em rất chịu khó tìm hiểu, mày mò về công nghệ thông tin để quảng bá, giới thiệu các hoạt động tới mọi người.”

 Mô hình CLB văn hóa các dân tộc được tổ chức trong các nhà trường là sân chơi bổ ích, góp phần xây dựng tinh thần đoàn kết, hỗ trợ, giúp đỡ nhau tiến bộ trong học tập, hướng tới mục tiêu đào tạo thế hệ học sinh phát triển toàn diện về trí tuệ, phẩm chất, kĩ năng, năng lực tư duy và sáng tạo. Cô giáo Vương Xuân Thuận, Hiệu trưởng Trường THPT Dân tộc Nội trú tỉnh Lạng Sơn cho biết: Mỗi học sinh trong trường đều là đại diện văn hóa của một vùng quê, một dân tộc, vì vậy nhà trường luôn tạo điều kiện thuận lợi để các em được tham gia giao lưu, học hỏi, từ đó để dòng chảy văn hóa không ngừng được nuôi dưỡng và lớn mạnh:

 “Hoạt động của các CLB với mong muốn gìn giữ, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc thông qua các hoạt động thường ngày của các em học sinh, cũng là giúp các em không tham gia quá sâu vào việc chơi điện tử hay lướt facebook, zalo… Qua một thời gian hoạt động, các em học sinh đều rất sáng tạo với nhiều tư duy mới mẻ, xây dựng những chương trình độc đáo. Không chỉ tập luyện thường xuyên, mà các em còn có kết nối với các bạn ở các trường khác trong tỉnh, hay kết nối với với các tỉnh bạn như Cao Bằng, Bắc Kạn… Qua sự kết nối như vậy, các em cũng nâng cao hiểu biết và có trao đổi về văn hóa giữa các dân tộc trên cả nước, góp phần bảo vệ, gìn giữ văn hóa dân tộc, để sau này về với địa phương, về với gia đình, các em sẽ là những “hạt nhân” để truyền bá sâu rộng hơn nữa những truyền thống văn hóa dân tộc.”./