Ăn pi, bươn chết mà thâng pỉ noọng dú bại slảnh Cao Bằng, Bắc Kạn, Lạng Sơn, Tuyên Quang, Hà Giang tó tồng pỉ noọng cần Tày - Nùng dú khóp đin tỉ, nặm mường tẻo mì lẹ kin nèn chết khảu bại vằn 14, 15 lịch hây.

Nắm cẩn lai thình tồng kin nèn chiêng, pỉ noọng chắp slặp kỉ pát phjắc sle pài pú chỏ, chựa chòi khảu vằn nèn chết mì pẻng nhả pán lẻ thình pẻng mì tẳm lai tởi quá mà vạ nắm sliểu đảy chang vằn nèn. Sle hết pền ăn pẻng nhả hom van, pỉ noọng lèo xa bại thình pện: khẩu nua, thúa kheo sle hết nhên pẻng, bâư pán, toong cuổi vạ thương kép… Bâư pán lèo đảy lịch slâư vạ thác hảo dá au mà pò xáu nặm phon, lăng tỉ chắng au mà xẻo khấư dá tăm hẩư miền pền bưa. Khẩu nua đảy xay pền bưa, thác hẩư khấư nặm dá lẻ au mà lộn xáu nhả pán vạ thương đeng, lẳn pền khỏn dá au lồng chộc pây tăm hẩư bưa xáu nhả thư căn pửa hâư hăn mì slắc moong kheo lẻ pền. Thúa kheo lẻ má nặm cẩư dá au mà nẩng hẩư slúc, nhiển miền pền nhên pẻng. Chắp slặp đo mọi thình dá lẻ thâng ben pẻng, bưa pẻng đảy păn pền ăn mủng lầng tha vạ au nhên khảu chang pây, pạng noọc lẻ lẳn ngà đạ khủa hom, dá lăng tỉ chắng au toong cuổi mà ben khảu. Ben pẻng xong dá lẻ au pây nẩng, cần ké pửa pày téng rèo chủa hương, nặm phật au pẻng lồng mỏ muột chủa hương nâng lẻ pẻng slúc. Pẻng nhả slúc đây lẻ poóc ăn pẻng mà đếnh hăn đăm toòng, mì mủi hom cúa nhả pán vạ van cúa thương kép. Pả Nông Thị Loan dú hoẹn Thạch An, slảnh Cao Bằng hẩư chắc:

Rằm tháng bảy ở Thạch An thường chia ra như thế này, người Nùng ăn ngày 14, người Tày ăn ngày 15, nhưng hiện nay đa số cuộc sống ai nấy cũng đầy đủ, xã hội hiện đại nên mọi người đều ăn cả hai ngày, nên từ ngày 12 mọi người đã bắt đầu chuẩn bị nguyên liệu để cho ngày 13 gói bánh và hấp bánh rồi. Ở đây ăn to lắm có nhà thì làm lợn quay, nhà nào cũng thịt ba, bốn con vịt để cúng và tiếp khách.

Thình cúa đây kin nâng nắm sliểu đảy them chang vằn nèn chết lẻ nựa pết cháo mác mặt. Cần Tày – Nùng lầu mì cằm cạ “Bươn chiêng kin nựa cáy, bươn chết kin nựa pết”. Phuối mừa toẹn nẩy lùng Hoàng Văn Páo, Chủ tịch Hội Di sản Lạng Sơn, pửa cón hết Giám đốc Sở Văn hóa Thể thao vạ Du lịch slảnh Lạng Sơn, hẩư chắc: Nèm cằm toẹn mì tẳm tởi ké lẩn tẻo, pết đảy ngòi pện cạ tua cúa siêng liềng cúa cần Tày - Nùng, nhoòng pết lẻ cẩu tâu tua cần xáu bân fạ. Cằm toẹn lẩn tẻo pện nẩy: Tua pết tịa cáy sleng khảm hải pây thâng bân fạ khảu vằn nèn bươn chết ăn pi sle páo bân fạ cụm cừa hẩư phân đét lầng, mjều mảu ím đo.

Theo các cụ ngày xưa kể lại tháng 7 là tháng mưa ngâu, mưa to, mưa kéo dài cả tháng mà con vịt vừa bay được lại vừa bơi giỏi nên đã cõng gà trống vượt biển đi cống sứ mường Trời vào ngày Rằm tháng 7 hằng năm, để cầu mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu cho người nông dân. Nên người Tày, Nùng thường tổ chức ăn Tết to vào ngày 14-15 tháng 7 âm lịch, bà con chuẩn bị đầy đủ bánh, bún và đặc biệt không thể thiếu được món vịt quay để cúng tổ tiên.

Xày xáu chắp xặp pẻng nhả, nựa pết xáu bại thình mác sle pài slớ chựa chòi lẻ pỉ noọng tó chắp slặp cúa cái sle lục lan pây chầư tái ta khảu vằn 14, 15. Chang bại fấn cúa pây chầư tái lẻ nắm sliểu đảy tôi pết bẻo cải vạ bại tôi pẻng nhả hom van. Lẹ “Pây Tái” khảu vằn nèn bươn chết lẻ slì sle pỉ noọng nhình cần Tày – Nùng mà dương pá mé lăng pửa pây hết kin mừa lườn khươi, khuốp pi cẩn cản xáu việc hết kin, dau thuổn mọi việc hẩư lườn khươi. Chang pi tan mì 2 vằn lẻ xo 2 bươn chiêng vạ 15 bươn chết chắng mì slì đảy mà dương lườn, dương pá mé. Nèn chết cúa cần Tày – Nùng lầu tó mì bại ăn lẹ tồng pện cần Keo lẻ chứ thâng công lèng luông cải cúa pỏ oóc, mẻ slinh vạ bại cần chang lườn đạ quá tha. Lùng Cương Xuân Lỉm dú hoẹn Ngân Sơn, slảnh Bắc Kạn hẩư chắc:

 Con gái của tôi đứa thì đi làm ăn ở trong miền Nam, đứa thì đi xuất khẩu lao động ở Đài Loan nhưng đến Tết tháng bảy các con cháu đều về ăn tết, giờ các cháu của tôi cũng lớn hết rồi, nhưng được “pây tái” là các cháu vui lắm.

Khảm quá pi bươn, mái cạ tởi slổng mấư cà này cúa pỉ noọng vằn cảng  tối mấư pện tọ lẹ kin nèn chết cúa cần Tày – Nùng lầu vận chực đảy bại mòn đây pjòi mì tẳm lai tởi quá mà. Nẩy lẻ mòn pèng quỷ cẩn đảy chướng chắp sle tứ tởi nẩy thâng lăng./.