Bruk me-om halam ka bein madar  daok hu peih ngak rilo di Ninh Thuan

Mblang taneh pala madar di Ninh Thuận urak ini labaih 1.000 ha, pataom rilo di huyện Ninh Phước, Ninh Sơn, Ninh Hải saong bal Phan Rang – Tháp Chàm. Chi cục Khik caga phun pala, pasak pachreih nong gam haong dom jabat chức năng dalam saong langiu tỉnh daok hu rilo jalan tacei pato daong ka mikva pacang caga halak halin meng rilo jalan ngak, ilamu pacang caga halak halin piah paglaong năng suất, chất lượng baoh madar.

Dalam tukvak paik baoh, baoh madar mbuan njauk halak halin, abih di nyu lac anek rui kanjik katam nyu palai kaik ngak brei patrun năng suất saong chất lượng baoh. Hu blaoh rilo jalan ngak ilamu kỹ thuật hu ba tabiak piah pacang caga anek rui kanjik nyu palai kaik, dalam nan hu bruk me-om halam ka bein madar hu rilo po bein  ngak.

Puac thun 2017, bruk ngak iek akaok meti di xã Phước Thuận (huyện Ninh Phước) pachreih hu rilo po bein pala madar sangka tal. Hadei di jaik 3 thun, bruk me-om halam hu mikva taduan mek saong hu pandar ka bein madar di sang drei. Ngan haong phun jien pagam halam meng 12-18 triệu đồng sa sào nan lac oh sit ngan haong rilo baoh sang. Yau nan min, halam hu rilo siam lagaih jang yau: daong pacang cakak oh brei ka halak halin nyu tame, patrun biak rilo jru tavao pacang khik phun pala tal 80-95%; pacang meneing aia harei pasang tapak tame baoh, pacang khik baoh oh sanam kanduh, mbak sambo; pacang meneing aia kakuan sara, angin yuk ngak thu hala, jaoh dhar, jruh bingu, baoh. Langiu di nan, bruk me-aom halam ka bein madar daok hu daong ka bruk điều tiết nhiệt độ mbuan  jang, tapa nan ngak jeng labik hu ngik lagaih ka phun madar tamuh siam.

Ong Võ Văn Thanh, palei Bình Quý, ban sit Phước Dân (h.Ninh Phước) mbang akaok meti me-om halam ka labaih 2,8 sào madar bahrau pala brei thau: “Bein madar daok meda nan ye baoh prong, khang, mekre meta hu urang pablei salih mai duah blei pak bein yaom 15.000- 18.000 đồng sa kg. Meng bilan 1-2020 tal ini sang ong paik hu  labaih 2,7 tấn, kaoh abih jien buh tame sang ong daok duah hu laba”.

Ong Nguyễn Văn Chung, xã Phước Thuận, urang hu labaih 6 thun pala madar brei thau: sang ong pala hu 2 sào, meng bruk me-om halam ka bein madar meng tuk bahrau peih ngak bruk ini, nan ye năng suất tuk halei jeng hu 4 tấn baoh yaok sào sa vụ. Tui yaom pablei urak ini 15.000 đồng/kg, kaoh abih jien buh tame daok laba hu jaik 60 triệu đồng yaok sào sa vụ. Dahlau diah dahlak pruh jru 2, 3 mbang sa adit piah pacang cakak anek roi nyu palai kaik baoh, urak ini hu me-om halam nan ye tok pruh jru hadei di yaok mbang paik baoh piah raong dhar, baoh meda, patrun takik bimao ruak. Taphia di nan madar daok brei baoh prong, sambo màu gheih, oh hu baoh halak, hu urang pablei salih duah blei yaom glaong jang nan ye jien mek tame glaong jang dahlau.

Urak ini ngan haong mblang taneh labaih 1.000 ha madar daok paik baoh dalam tỉnh Ninh Thuận ye hu labaih meteh dom mblang taneh madar hu me-om halam, tapa nan brei mboh bruk me-om halam ka bein madar lac jalan pacang khik phun madar plaih halak halin hu siam lagaih. Oh lac tok pacang caga hu halak halin, cim, roi kanjik katam nyu palai kaik bo daok lac jalan ngak siam ka alam môi trường, siam ka pren yava urang pala saong urang blei mbang./.

Urang lang: Jasi-29/4