15 thun dahlau, ikan pra hu daong ka bhap bini bhum taneran kraong Cuu Long ngak mbang duah jien tame salih birau raidiuk. Min kayua ngak mblah tui gauk, ba tal bruk ikan pra labaih, ikan oh siam, oh sumu tanut chuan pablei tabiak negar langiu hu ba tabiak pablei di tapen jalan, dom darak pasar  meng kan mai ngan saong yaom biak lap.

Jeng dreih yau nan, hadang Viet Nam lac janih pandap pablei tabiak negar langiu hu rilo darak pasar langiu negar takre blei, min meng blaoh, Hiệp hội Ngak tabiak saong pablei kaya ikan tabiak negar langiu Việt Nam (VASEP) njauk kakei dahlau, kayua rilo urang nong pakacah gauk peih praong danao raong, meriak gauk ka yaom kaom, hadang oh siam.

Rilo pandap ngak meng rilo pabui vaktu 2015-2016 pablei tapa Trung Quốc biak rilo. Nan ye, sang halei jeng raong rilo taphon pabui, parilo pabui pablei tabiak, urang nong pakacah gauk buh jien tame ngak var ro, tagok taphon. Min tuk Trung Quốc padeih blei pabui, rilo urang nong pablei tuh, pablei thai, khat lahik. Hadei di nan, jit tả pabui châu Phi tamuh tabiak ngak brei abih tih taphon pabui dalam negar khat lahik trak. Bruk ini ba tal yaom pabui dalam negar tagok khang dalam tukvak tapa. Mikva urang nong caong khin raong gilac, rilo taphon min daok oh ka cambaic laic ka số liệu nan ye biak huac meyah bruk pablei rilo jang bruk blei.

Hadei di ikan pra, pabui lac tal tamun dưa lưới. Urak ini, taneh pala tamun dưa lưới tagok biak samar saong khang. Tui dom urang ilamu gah ngak nong, meyah oh quy hoạch taneh pala tamun lưới, takik pala mblah tui gauk, tamun meda dreih yau baoh thanh long, samekai, durieng…Kayua, tuk negar blei kaya nong padeih blei ye pandap kaya nan njauk iew urang daong blei.

TS Nguyễn Quốc Đạt, Phaok Akok Kapol urang raong glang Việt Nam khan lac, ngan saong dom taneh ia cak rok patgaok, taong abih kaya nong ngak tabiak jeng hu kuhria brei thau dahlau piah ngak tabiak, plaih njiak bruk labaih labua. Iek tui số liệu, DN saong urang nong ba tabiak jalan ngak tabiak kaya nong. Daok DI Viet Nam, DN blei pandap padauk khaw tin, huac urang karei meriak haong drei thau. Piah hu số liệu njauk, urang jakar palei, xã, huyện njauk nao pasang iek, yaok kuhria meng bruk ngak biak biai. Min tui Kapol raong glang tỉnh Đồng Nai, rilo xã hu taneh ngak nong praong, takik urang ngak bruk nan ye tok iew phone tangi sua taneh pala drak, meng nan kuhria  bruk ngak tabiak kaya nong piah pathau khan, yaok pataom.

  Langiu di nan, urang nong brei thau oh njauk kayua huac kak je, jien khik caga alam moi truong, langiu bruk quy hoạch…Yaok sa baoh sang suan hasit, taong abih taphon athur raong dalam negar suan oh lac takik.

Bac megru hu tapa bruk ikan pra labaih, ong Dương Nghĩa Quốc, akaoh Kapol ikan pra Việt Nam, mboh lac oh ta-eng gah ikan pra bo dom gah karei njauk brei pambuak bhum piah ngak tabiak tui quy hoạch. Dom bhum palei hu lagaih ngak tabiak kaya halei ye jhul pakhang bruk cak rok patagok kaya nan, oh ngak mblah tui gauk; meng nan ngak tabiak kateik gauk, labaih labua. Karja palei njauk lac labik pambuak DN saong urang ngak nong ngak tabiak tui chuỗi, quy chuẩn kỹ thuật yau gauk; DN blei kaya nong, gilang pariak brei jien mesre…piah takik ngak mblah di gauk./.

Urang lang: Aí Nghiêm - 4/11/2020