Ting j’niêng bh’rợ âng manứih Pa Cô cóh chr’hoong k’coong ch’ngai A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế, pân jứih, pân đil tước c’moo bơơn k’diịc k’điêl, pr’loọng đông lêy ra văng zâp pr’đươi lêy bhrợ xay xơ liêm ghít. Lâng apêê pân jứih, đợ râu jập lêy đoọng cơnh zên, vàng, bạc, k’roóc, a’ọc... apêê pân đil nắc m’bhoong, n’đoóh, cha nếêh, zâp râu a’tứch a’đha, a’xiu... Đọong lướt tước bhiệc bhan bhlâng, manứih Pa Cô lêy bhrợ zâp bh’rợ cơnh: Bhiệc bhan xay moon lâng k’căn k’conh, bhrợ p’cắh râu chắp hơnh âng k’coon lâng zâp apêê n’niên t’váih, xay moon ooy k’căn k’conh bêl a’đay ơy bơơn k’điêl lâng ra văng xay xơ. Bêl lướt ta moóh chr’nắp bhlâng lêy chô tước tr’pay diịc điêl, bơr đắh pr’loọng đông ặt pa zưm liêm ta níh.

Ooy t’ngay xay xơ, đắh đông n’đil dông đợc bơr m’bhoong đhị đông, p’cắh moon pr’loọng đông vêy tu bhiệc. Đấh ra diu, bêl đơơng k’coon n’đil chô đông k’diịc, pr’loọng đông n’đil bhrợ bh’rợ pa glúh đơơng lâng xay moon lâng tô bhúh, a’bhướp a’dích bhiệc k’coon n’đil bơơn k’diịc, rơơm apêê lêy zooi đoọng c’rơ, ma mung têêm ngăn lâng bấc pr’đoọng pr’đhooi. Đông n’đil âng đơơng pa zêng vêy: m’bhoong n’đoóh, a’tứch, a’vị đệêp... bêl đơơng k’coon chô ooy đông n’jứih. Chô ooy đông n’jứih, n’đil xập pa xoọng n’đoóh ta moon nắc “Pâr lang” đoọng doọ râu lưm cắh pr’đoọng truíh c’lâng. Đhị đông k’diịc, gia gia ơy ặt đương đhị p’loọng đông đương hơnh déh ma mai, lâng ha dưr n’đoóh đhị ma mai lâng pa cuục a’rạc cơnh mưy j’niêng bh’rợ độp pay ma mai liêm ta níh. Bêl đông n’đil lướt tước, đông n’jứih lêy bhrợ bhiệc độp pay chuíh gia xao lâng bhiệc p’cắh mặt đông n’đil âng đơơng cung vêy đoọng ha đông n’jứih ooy j’niêng bh’rợ nâu.

Xoọc đâu, manứih Pa Cô cắh dzợ bhrợ bhiệc zước nhăn cơnh bêl ahay. Đông n’jứih đoọng n’hâu nắc lêy đợ râu loom luônh liêm ta níh, p’too moon đh’rứah lâng bhr’ươl pr’hát Câr lợi chr’nắp liêm. Đông n’jứih nắc lêy bhrợ bhiệc âng đơơng đắh đông n’đil chô ooy đông têêm ngăn, lưm bấc râu pr’đoọng pr’đhooi. Xang nặc, 2 đắh pr’loọng đông moon đợc cr’chăl t’ngay lêy bhrợ xay xơ đhị đông n’đil. Xang bhiệc xay xơ tr’nợơp đhị đông n’jứih, 2 đắh pr’loọng đông bhrợ bhiệc xay xơ đhị đông n’đil. Tước đông n’đil, đông n’jứih lêy ra văng zâp râu pr’đươi zăng bấc. Đợ râu ch’na đh’nắh, pr’ộôm chr’nắp yêm, đông n’đil đoọng hơnh déh đắh đông n’jứih ộôm cha. Apêê đh’rứah lêy ặt bhui har, prá xay liêm ta níh, ặt tớt zr’nưm chuíh gia xao, zước rơơm râu têêm ngăn ha nhi diịc điêl.

J’niêng bh’rợ đắh đông n’đil đoọng ha đông n’jứih cung lêy bhrợ liêm ghít đoọng ha chuíh gia tước xa xao, đhi noo... đoọng pa gơi râu loom luônh lâng đợ râu p’too pa choom liêm ta níh. Pr’lứch. Đông n’đil lêy déh đắh đông n’jứih ra văng chô xang bhrợ bhiệc xay xơ mị đắh. Lướt zi lấh cr’chăl t’ngay, bhiệc xay xơ ty chr’nắp bơơn manứih Pa Cô zư đợc, lâng vêy đợ râu tr’xăl đoọng liêm glặp lâng cơnh xoọc đâu. T’ngay xay xơ, zâp apêê pân jứih pân đil cóh vel xập đợ xa nập la liêm bhlâng ặt pa zưm đh’rứah đhị râu pr’múa, pr’hát, ặt pa zưm liêm pr’hay zâp ngai. Xa nưl cha gâr, khèn ting bhrợ pa dưr t’ngay xay xơ ting r’rộ r’răm lấh mơ. Bhiệc xay xơ âng manứih Pa Cô nắc mưy j’niêng bh’rợ ga mắc chr’nắp âng pr’loọng đông, tô bhúh, vêy chr’nắp ghít ooy pr’ắt tr’mung zâp acoon manứih. Bhiệc bhan nâu bhrợ p’cắh râu dưr ga mắc liêm âng k’coon n’jứih, pân đil Pa Cô lêy lướt tr’bơơn tr’pay diịc điêl, ặt pa zưm đh’rứah nhâm mâng.

Đọong jập đồ bêl t’ngay xay xơ. Gia gia lêy pa cuục a’rạc đoọng hơnh déh ma mai liêm ta níh. Tr’coọp têy dưr chô bêl xang bhrợ bhiệc bhan xay xơ./.

VIDEO: Đặc sắc lễ cưới truyền thống của người Pa Cô

Đặc sắc lễ cưới truyền thống của người Pa Cô

VOV.VN - Lễ cưới là một trong những nghi lễ rất quan trọng trong đời sống đồng bào Pa Cô sống trên dãy Trường Sơn. Để chính thức thành vợ, thành chồng thì họ phải tổ chức đám cưới với nhiều nghi thức và phong tục đặc sắc. 

Theo phong tục tập quán của người Pa Cô ở huyện miền núi A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế, con trai, con gái đến tuổi dựng vợ, gả chồng, gia đình chuẩn bị các lễ vật tổ chức lễ cưới chu đáo. Đối với con trai, lễ vật là tiền, vàng, bạc, bò, heo... Con gái là tấm zèng, gạo, đặc sản, các loại gà, vịt, cá suối... Để đi tới lễ cưới chính thức, người Pa Cô phải tiến hành các nghi lễ như: Lễ báo cáo với bố mẹ, thể hiện sự kính trọng của con cái với các bậc sinh thành, báo cáo bố mẹ khi mình đã có lựa chọn trong hôn nhân và chuẩn bị lễ vật cưới hỏi. Đám hỏi có ý nghĩa quyết định tiến tới hôn nhân, hai bên gia đình kết tình thông gia. Trong ngày cưới, phía nhà gái treo hai tấm zèng trước cửa nhà, báo hiệu gia đình có hỷ sự. Sáng sớm, trước khi đưa con gái về nhà chồng, gia đình nhà gái làm nghi lễ xuất gia và cẩn cáo với tổ tiên việc cháu gái đi lấy chồng, mong tổ tiên phù hộ cho sức khỏe, hạnh phúc và gặp nhiều may mắn. Nhà gái mang theo một số lễ vật như: zèng, gà luộc, gói xôi… khi tiễn con gái về nhà chồng. Về nhà chồng, cô dâu choàng thêm lên người một tấm zèng gọi là “Pâr lang” để tránh những điều xui xẻo trên đường.

Tại nhà chồng, mẹ chồng chờ sẵn tại cổng nhà để đón con dâu, đồng thời cởi tấm zèng trên người cô dâu và đeo cho cô chuỗi cườm như một nghi lễ đón nhận con dâu hiền. Khi nhà gái sang, nhà trai tiến hành làm lễ nhận thông gia và lễ vật đại diện mà nhà gái mang theo cũng được trao luôn cho nhà trai trong nghi lễ này. Ngày nay, người Pa Cô không còn tục thách cưới như ngày xưa nữa. Nhà trai cho của hồi môn chủ yếu để gửi gắm tình cảm, dặn lòng nhau bằng giai điệu Câr lợi thắm thiết yêu thương. Nhà trai tiếp tục nghi lễ tiễn nhà gái trở về nhà được bình an, gặp nhiều may mắn. Sau đó, 2 bên gia đình định ước thời gian tổ chức lễ cưới tại nhà gái.

Sau lễ cưới đầu tiên tại nhà trai, 2 bên gia đình làm lễ cưới tại nhà gái. Đến nhà gái, nhà trai chuẩn bị lễ vật và của hồi môn khá tươm tất. Những món ăn ngon, thức uống đặc biệt, nhà gái dâng lên tiếp đón nhà trai thưởng thức. Họ cùng trao nhau niềm vui, hạnh phúc, lời ca cha chấp ấm áp tình người, gửi gắm, gắn kết tình thông gia, cầu mong hạnh phúc lứa đôi. Nghi thức nhà gái trao hồi môn cho nhà trai cũng được thực hiện lần lượt trao cho ông bà thông gia rồi đến con rể, anh chị em... để gửi gắm tình cảm cùng những lời căn dặn yêu thương. Cuối cùng nhà gái tiễn gia đình và họ hàng thông gia kết thúc trọn vẹn việc cưới hỏi của đôi bên.

Trải qua thời gian, lễ cưới truyền thống được người Pa Cô gìn giữ, đồng thời, có những thay đổi để phù hợp với xã hội hiện đại. Ngày cưới, các nam thanh, nữ tú trong làng mang những bộ trang phục đẹp nhất cùng hòa nhịp trong điệu múa, điệu nhảy, gắn kết tình lứa đôi, bạn bè. Tiếng trống, điệu khèn thôi thúc, làm không khí ngày cưới thêm rộn ràng. Lễ cưới của người Pa Cô là một nghi lễ lớn, quan trọng của gia đình, họ tộc. có giá trị nhân văn sâu sắc trong cuộc đời mỗi con người. Sự kiện này đánh dấu sự trưởng thành của con trai, con gái Pa Cô bước ra khỏi vòng tay cha mẹ để cùng bạn đời xây dựng, vun đắp tổ ấm gia đình, yêu thương, gắn bó bên nhau đến đầu bạc răng long.

Trao của hồi môn trong lễ cưới. Mẹ chồng đeo chuỗi cườm để đón nhận con dâu hiền. Bắt tay tạm biệt khi lễ cưới hoàn tất./.