Tơợ thành phố Tam Kỳ mơ 50km chô đắh Tây, lướt zi lấh đợ acoon c’lâng vịng văng, j’đấc bấc cơnh, ta mooi nắc vêy chô tước đhị k’coong ch’ngai Bắc Trà My âng tỉnh Quảng Nam. Crêê cơnh ta moon lâng đh’nớc “Cao sơn Ngọc quế”, Bắc Trà My liêm cơnh ta la tranh lâng crâng k’coong liêm bhứah, tất c’moo liêm đha hưm. Bêl ahay moon, bêl m’pâng thế kỷ 17 vêy mưy râu quế bơơn bhua k’tiếc Nam âng đơơng cher đoọng ha bhua Xiêm. Bhua Xiêm chắp kiêng nắc moon “Cao sơn Ngọc quế”. Bêl lang đông Nguyễn, râu quế nâu zâp c’moo zêng nặc pr’hêl đoọng ha bhua lâng c’léh cha nụp ooy tơơm quế bơơn bhua Minh Mạng đoọng boọc bhrợ ooy Cửu Đỉnh âng Kinh thành Huế.

Cắh mưy bơơn năl tước lâng quế, chô ooy Bắc Trà My ta mooi dzợ bơơn lêy crâng da ding Hòn Bà dal k’noọ 1.500m ting lêy lâng đác biển, prang c’moo lơớp n’léh cóh đhi lục bhoọc, bơơn lêy toọm k’ruung Tranh laliêm cóh dứp, đha hư cha ngaách âng tran Ba Bình. Ha dang vêy cr’chăl t’ngay dzợ, pr’zợc cung choom lêy chô đhị tran Ví cóh chr’val Trà Cót. Lêy tơợ ch’ngai, tran Ví cơnh lụa bhoọc liêm n’léh cóh zr’lụ crâng, vêy bấc bôl đhêl laliêm. Đhị dứp tran Ví nắc bấc đhêl ga mắc p’têết pazưm đh’rứah lâng mưy a’bóc đác bhứah k’dâng 40 mét vuông, ta mooi liêm buôn hoọm chi ớh. Amoó Nguyễn Thị Thu Trang cóh phường Thanh Hà, thành phố Hội An đoọng năl, zâp g’lúh lứch tuần ađay lâng pr’loọng đông, đh’rứah lâng apêê pr’zợc buôn lêy chô ooy Bắc Trà My đoọng ặt chi ớh bhui har xang mưy tuần bhrợ bhiệc ga lêếh k’bao:“Tr’nơợp lướt ooy Bắc Trà My, acu chắp lêy râu liêm pr’hay crâng k’coong cóh đâu. Ooy đâu dzợ bấc râu văn hoá, j’niêng bh’rợ lâng ch’na đh’nắh a’yêm.”

Lấh mơ râu lêim pr’hay âng crâng k’coong, Bắc Trà My dzợ bơơn bấc ngai năl bha nụ k’cir lịch sử Trung trung bộ-Nước Oa. Đhị đâu nắc mưy ooy 3 bha nụ k’cir lịch sử Cách mạng chr’nắp âng prang k’tiếc k’ruung. T’coóh Nguyễn Văn Bình, Gíam đốc Trung tâm Văn hoá-Thể thao-Truyền thanh lâng Truyền hình chr’hoong Bắc Trà My, tỉnh Quảng Nam đoọng năl, đợ c’moo đăn đâu, ting t’ngay ting vêy bấc c’bhúh ta mooi chô pấh lêy chi ớh, hay chơợ đồng đội lâng chấc lêy năl đắh truyền thống cách mạng:“Xang bêl prang k’tiếc k’ruung bơơn zêl cha groong pr’lúh Covid-19, bh’rợ du lịch truyền thống chô ooy tơơm ríah đhị zr’lụ k’cir lịch sử Trung trung bộ-Nước Oa chô cớ cơnh ahay. Đợ ta mooi chô đhị zr’lụ k’cir bấc lấh, lấh mơ nắc đợ t’ngay bhiệc bhan ga mắc âng k’tiếc k’ruung cắh cậ bhiệc bhan vel đông nắc ta mooi chô pấh lêy chi ớh bấc. Lêy cha mêết tước lứch c’xêê 8, ooy đâu t’pấh lấh 10 r’bhâu manứih. Ta mooi chô ooy đâu buôn lướt ooy t’ngay xang nặc chô. Lâng đợ ta mooi bấc lấh nắc Bắc Trà My cắh ơy vêy đhị ặt têêm ngăn.”

Râu t’pấh ta mooi lấh mơ bêl chô cóh zr’lụ “Cao sơn Ngọc quế” nắc đhị đâu dzợ zư đợc bấc văn hoá chr’nắp liêm âng đhanuôr zâp acoon cóh truíh da ding Trường Sơn. Râu chr’nắp liêm đắh văn hoá zâp acoon cóh cóh đâu bhrợ p’cắh ooy đợ xa nập laliêm bấc pr’hoọm, đợ j’niêng bh’rợ ty chr’nắp âng zâp acoon cóh Cor, Ca Dong, Xê Đăng, Mơ Nông... cơnh múa chiing goong, múa cà đáo, tr’thi n’toong chiing, bhiệc bhan zước boo prứah, bhuốih hơnh ha roo t’mêê, bhuốih máng đác, bhuốih crâng... P’têết pazưm lâng nâu nắc râu chr’nắp yêm âng ch’na đh’nắh đhanuôr zâp acoon cóh cơnh a’vị hor, a’xiu hr’liêng, a’đúh, a’puội, bhơi góc, a’băng crâng... Lấh mơ, t’mêê đâu j’niêng bh’rợ bhrợ pa dưr cha nur lâng bộ Gu âng manứih Cor bơơn Bộ Văn hoá, Thể thao lâng Du lịch moon nắc k’cir văn hoá phi vật thể cấp k’tiêc k’ruung. T’coóh Thái Hoàng Vũ, Chủ tịch UBND chr’hoong Bắc Trà My, tỉnh Quảng Nam đoọng năl:“Chr’hoong Bắc Trà My vêy 27 acoon cóh xoọc ặt ma mung nắc vêy bấc văn hoá chr’nắp, bhrợ pa dưr pr’hoọm chr’nắp liêm. Lâng Bắc Trà My cung vêy bấc đhị cruung k’tiếc, crâng k’coong liêm pr’hay, t’pấh bấc đông k’rong bhrợ pa dưr đắh du lịch. Lấh mơ, Bắc Trà My dzợ p’ghít tước bhiệc bhrợ pa glúh đợ bh’nơơn pr’đươi du lịch chr’nắp âng zr’lụ Cao sơn Ngọc quế nắc đoo quế Trà My đoọng t’pấh ta mooi pấh lêy chi ớh.”

Rơơm kiêng lâng râu liêm pr’hay crâng k’coong lâng pr’hoọm văn hoá chr’nắp acoon cóh đh’rứah lâng đợ bh’nơơn pr’đươi du lịch chr’nắp lalay âng zr’lụ Cao sơn Ngọc quế nắc vêy zooi du lịch Bắc Trà My ting clan bhứah liêm lấh mơ zâp đhị liêm pr’hay, dưr váih đhị lêy chô chr’nắp pr’hay lâng ta mooi ch’ngai đăn./.

DU LỊCH VỀ VÙNG “CAO SƠN NGỌC QUẾ”

                                                                                                                                PV/VOV-Miền Trung

Nói đến Bắc Trà My, người ta không chỉ liên tưởng đến vùng đất hoang sơ với non xanh, nước thẳm, phong cảnh thiên nhiên hữu tình mà còn được trải nghiệm những nét văn hóa đặc sắc của các dân tộc anh em trên dãy Trường Sơn. Đặc biệt, nơi đây còn nổi tiếng với những cánh rừng quế xanh ngút ngàn vốn được mệnh danh là “Cao sơn Ngọc quế”.

Nằm cách thành phố Tam Kỳ chừng 50 km về hướng Tây, trải qua những cung đường quanh co, đèo dốc, du khách sẽ đặt chân đến vùng cao Bắc Trà My của tỉnh Quảng Nam. Quả không sai với tên gọi “Cao sơn Ngọc quế”, Bắc Trà My đẹp tựa bức tranh thủy mặc với núi non hoang sơ, kỳ vỹ và những cánh rừng quế xanh ngút ngàn, quanh năm tỏa hương thơm ngát. Tương truyền rằng, vào giữa thế kỷ thứ 17 có 1 loại quế được vua nước Nam đem tặng vua Xiêm. Vua Xiêm ưng bụng nên gọi là “Cao sơn Ngọc quế”. Vào thời nhà Nguyễn, loại quế này hàng năm đều là sản vật tiến vua và hình ảnh cây quế được vua Minh Mạng cho khắc trên Cửu Đỉnh của Kinh thành Huế.

Không chỉ nổi tiếng với quế, đến Bắc Trà My du khách còn được chiêm ngưỡng núi Hòn Bà cao gần 1.500 m so với mặt nước biển, quanh năm ẩn hiện trong làn mây trắng; được ngắm dòng sông Tranh hiền hòa hay đắm mình dưới làn nước trắng xóa, mát rượi của thác Ba Bình. Và nếu có thời gian, bạn không thể bỏ qua vẻ đẹp hoang sơ của Thác Ví ở xã Trà Cót. Nhìn từ xa, thác Ví tựa dải lụa trắng kỳ bí ẩn hiện trong khu rừng già, bao quanh là vô vàn mỏm đá trơn láng tuyệt đẹp. Ngay dưới chân thác Ví là 1 thảm đá lớn nối tiếp nhau và 1 hồ nước tự nhiên rộng khoảng 40m2, du khách có thể tha hồ bơi lội. Chị Nguyễn Thị Thu Trang ở phường Thanh Hà, thành phố Hội An, cho biết, mỗi dịp cuối tuần chị cùng gia đình và bạn bè thường tìm về Bắc Trà My để thư giãn, bỏ lại những ồn ào, lo toan sau 1 tuần làm việc căng thẳng:“Ngay lần đầu tiên đến Bắc Trà My, tôi đã bị chinh phục bởi vẻ đẹp thiên nhiên kỳ vĩ của núi rừng nơi đây. Ở đây còn có rất nhiều nền văn hóa, phong tục và ẩm thực rất phong phú và đặc sắc.”

Ngoài phong cảnh sơn thủy hữu tình, Bắc Trà My còn nổi tiếng với Quần thể Khu Di tích lịch sử Trung trung bộ-Nước Oa. Đây là 1 trong 3 quần thể di tích lịch sử Cách mạng quan trọng của cả nước. Ông Nguyễn Văn Bình, Giám đốc Trung tâm Văn hóa-Thể thao-Truyền thanh và Truyền hình huyện Bắc Trà My, tỉnh Quảng Nam cho biết, những năm gần đây, ngày càng có nhiều đoàn khách du lịch đến tham quan, tri ân đồng đội và tìm hiểu truyền thống Cách mạng:“Sau khi cả nước kiểm soát được dịch bệnh Covid-19, hoạt động du lịch truyền thống về nguồn tại Khu tích lịch sử  Trung trung bộ -Nước Oa trở lại bình thường. Lượng khách về khu Di tích nhiều hơn, đặc biệt là trong những ngày kỷ niệm lớn của đất nước hay những sự kiện của địa phương thì lượng du khách tham quan về nguồn, giáo dục truyền thống khá đông. Theo thống kê, đến hết tháng 8, nơi đây thu hút hơn 10 ngàn người. Khách đến đây thường đi trong ngày rồi về. Với những đoàn khách lớn đến thì Bắc Trà My chưa có dịch vụ lưu trú ổn.”

Điểm thu hút nữa đối với du khách khi tìm về vùng “Cao sơn Ngọc quế” là bởi nơi đây còn lưu giữ và bảo tồn nhiều nét văn hóa đặc sắc của đồng bào các dân tộc trên dãy Trường Sơn. Sự  đang dạng và độc đáo về văn hóa của các dân tộc nơi đây được thể hiện qua những bộ trang phục sặc sỡ sắc màu; những nghi lễ truyền thống của các dân tộc Cor, Ca Dong, Xê Đăng, Mơ Nông.. như múa cồng chiêng, múa cà đáo, đấu chiếng đôi, lễ cầu mưa, lễ cúng lúa mới, lễ cúng máng nước, cúng rừng … Và gắn với đó là giá trị ẩm thực của đồng bào các dân tộc nơi đây như: Cơm lam, cá niên, ếch đá, ốc đá, rau dớn, rau lủi, măng rừng… Đặc biệt, vừa qua nghi lễ dựng cây Nêu và bộ Gu của người Cor được Bộ Văn hóa, thao và Du lịch công nhận là di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia. Ông Thái Hoàng Vũ, Chủ tịch UBND huyện Bắc Trà My, tỉnh Quảng Nam cho biết:“Huyện Bắc Trà My có 27 dân tộc đang sinh sống nên có rất nhiều nét văn hóa rất đặc sắc, tạo nên bản sắc văn hóa đa sắc tộc. Đồng thời, Bắc Trà My cũng có rất nhiều danh lam thắng cảnh đẹp, có thể thu hút đầu tư phát triển du lịch. Ngoài đó ra, Bắc Trà My còn rất chú trọng đến việc tạo ra những sản phẩm du lịch đặc trưng của vùng Cao sơn Ngọc quế đó là quế Trà My để thu hút khách du lịch.”    

Hy vọng với cảnh đẹp hoang sơ, kỳ vĩ và bản sắc văn hóa đa sắc tộc cùng những sản phẩm du lịch đặc trưng, riêng có của vùng đất cao Sơn Ngọc quế sẽ giúp du lịch Bắc Trà My ngày càng lan tỏa các điểm đến hấp dẫn, trở thành điểm đến thú vị với du khách gần xa./.