Đhị thành phố Đà Nẵng, k’bhuh ma nuyh Cơ Tu xoọc vêy mơ 1.500 cha năc, ặt ma mông đhị 3 vel: Tà Lang, Giàn Bí âng chr’val Hòa Bắc lâng Phú Túc âng chr’val Hòa Phú.

Ma nuyh Cơ Tu Đà Nẵng vêy đơc Cơ Tu nal, năc k’bhuh ăt ma mông đhị zr’lụ ếp. Zr’lụ ặt ma mông bhlầng âng apêê năc đhị chr’val Hòa Bắc, ặt coh m’pâng zr’lụ crâng ca coong Bà Nà - Núi Chúa lâng bhươn k’tiếc k’ruung Bạch Mã.

Zr’lụ đhanuôr Cơ Tu đhị chr’val Hòa Phú ặt ma mong đăh Nam âng da ding Bà Nà. Zr’lụ ặt ma mông âng đhanuôr năc đhị pazêng đhăm k’tiếc truih k’ruung đác bơơn dưr vaih tơợ pazêng da ding dal. Đhị zr’lụ đhanuôr ặt ma mông vêy bấc tran đác liêm cra, pazêng đhăm crâng g’mrâng liêm buôn đoọng bhrợ pa dưr kinh tế du lịch.

Coh pr’ặt tr’mông âng đhanuôr Cơ Tu, tơơm x’nur đui cơnh muy c’leh pr’đhang văn hóa lâng căh choom ta bhuch coh zập j’niêng bhuôih caih abhô dang đhị bhiệc bhan ga măc chr’năp. Pr’đươi đoọng đươi tơơm x’nur âng manuyh Cơ Tu vêy bấc cơnh: tơơm x’nur đhị vel bhươl, x’nur coh pr’loọng đong, x’nur bhiệc bhan ga măc, x’nur đhị lơi a bhuy.

Ting cơnh cơnh j’niêng tơợ lang a hay, tơơm x’nur năc poong pa têệt bhlưa lang ma nuyh lâng lang a bhô dang, năc đhị đhanuôr pa đhâng x’nur đoọng bhuôih pleng k’tiếc, năc đhị k’đơơng r’vaih r’ô ma nuyh căh dzợ ma mông chô lâng a bhô dang, năc đhị căh choom ngai tước zr’lụ âng a bhuy; năc đhị pa têệt, pa đăn coon ma nuyh lâng coon ma nuyh, đong nâu lâng đong n’tôh, vêl n’nâu lâng vel lơơng, bhrợ vaih muy k’bhuh đh’rưah ặt ma mông đoàn kết, k’bhộ ngăn.

Coh t’ngay bhiệc bhan pa căh tơơm x’nur, giao lưu văn hóa, thể thao, du lịch 2023 ta bhrợ đhị Vel Văn hóa zập k’bhuh acoon coh Việt Nam, apêê nghệ nhân Cơ Tu tước tơợ thành phố Đà Nẵng ơy đơơng tơơm x’nur pa têệt lâng pr’ặt tr’nơt âng đơơng chr’năp a bhô dang./.

Đặc sắc cây nêu của người Cơ Tu ở thành phố Đà Nẵng

Cây nêu của người Cơ Tu ở Thành phố Đà Nẵng là hai cây tre có ngọn và lá được trồng hai bên cột lễ - cột x’nu, được uốn cong vòng cung và nối với nhau trên đỉnh cột lễ. Thân cây nêu còn được trang trí với các bó lá cọ non rất đẹp mắt. 

Tại thành phố Đà Nẵng, cộng đồng người Cơ Tu hiện có khoảng 1.500 người, sống tại 3 thôn: Tà Lang, Giàn Bí của xã Hòa Bắc và Phú Túc của xã Hòa Phú. 

Người Cơ tu ở Đà Nẵng có tên gọi Cơ Tu nal, tức nhóm sống ở vùng thấp. Khu vực sinh sống chính của họ ở xã Hòa Bắc, nằm giữa khu bảo tồn thiên nhiên Bà Nà - Núi Chúa và Vườn Quốc gia Bạch Mã.

Vùng người Cơ Tu ở xã Hòa Phú sinh sống ở phía Nam của ngọn núi Bà Nà. Địa vực cư trú của đồng bào là những dải đất hẹp ven các con suối được hình thành từ những dãy núi cao. Nơi cộng đồng sinh sống có nhiều thác ghềnh kỳ ảo tuyệt đẹp, những cánh rừng nguyên sinh đa dạng rất thuận lợi cho việc phát triển kinh tế du lịch. 

Trong đời sống tinh thần của cộng đồng người Cơ Tu, cây nêu như là một biểu tượng văn hóa và không thể thiếu trong các nghi lễ hiến tế. Hình thức sử dụng cây nêu của người Cơ Tu rất đa dạng: cây nêu trong bản làng, cây nêu trong gia đình, cây nêu lễ hội, cây nêu trong tang ma. 

Theo quan niệm xa xưa, cây nêu là chiếc cầu nối giữa thế giới con người và thế giới thần linh, là nơi dân làng dựng lên để tế lễ tạ ơn trời đất, là nơi dẫn lối cho tổ tiên, những người đã khuất được về với cõi vĩnh hằng, là lãnh địa bất khả xâm phạm quả tà ma và quỉ dữ; là nơi kết nối con người với con người, nhà này với nhà khác, làng này với làng khác, tạo nên một cộng đồng cùng chung sống đoàn kết, ấm no.

Trong Ngày hội trình diễn cây nêu, giao lưu văn hóa, thể thao, du lịch 2023 diễn ra tại Làng Văn hóa các dân tộc Việt Nam, các nghệ nhân Cơ Tu đến từ thành phố Đà Nẵng đã đem đến cây nêu độc đáo gắn với sinh hoạt tín ngưỡng.