Lâh 10 c’moo hay, t’cooh Lò Văn Sán ặt đhị vel Boong Xanh, chr’val Chiềng Pằn, chr’hoong Yên Châu, tỉnh Sơn La, ma nuyh bấc ngai chăp đhị vel đong ta luôn t’pâh moon acoon, cha châu lâng đhanuôr pa zay bhrợ cha, đươi dua khoa học kỹ thuật đhị bhrợ têng, chroi k’rong pa dưr dal bh’nơơn bh’rợ, ta bil ha ul pa xiêr đha rựt. Ting cơnh t’cooh Sán, đoọng vêy “Moon đhanuôr xơợng, bhrợ đhanuôr ting”, t’cooh tơợp lêy bhrợ đhăm ha rêê, bhươn căh vêy bh’nơơn dal đoọng xăl choh zập rau tơơm chr’noh bh’nơơn dal. Tước nâu kêi, pr’loọng đong t’cooh vêy 3 héc ta nhãn, chrun lâng băn bh’năn đơơng chô tệêm ngăn tơợ 200 - 300 ức đồng zập c’moo: “Ma nuyh bấc ngai chăp năc bhrợ xr’mil liêm đoọng ha coon cha châu lêy, xang năc lâng đhanuôr vel bhươl ting xơợng bhrợ. Pr’loọng đong đay năc ting xơợng bhrợ liêm choom zập c’lâng xa nay âng Đảng, chính sách pháp luật âng Nhà nước, j’niêng âng vel bhươl. Coh zập g’luh họp đhanuôr, năc pa zay xay moon đăh c’lâng xa nay đoọng đhanuôr ting xơợng bhrợ, ting pâh bhlêh lơi pazêng rau căh liêm, t’pâh zập pr’loọng pa zay bhrợ cha, tệêm ngăn quốc phòng”.

Năc k’bhuh lang vêy năl bấc ooy chr’năp văn hóa âng ma nuyh đay, apêê bấc ngai chăp đhị tỉnh Sơn La ta luôn pa chăp xơợng, năc chêêc lêy cơnh choom zư lêy chr’năp văn hóa liêm chr’năp âng ma nuyh đay đoọng ha lang t’tun ting pa dưr. T’cooh Lò Văn Xiêng, ma nuyh bấc ngai chăp ặt đhị vel Tát Ướt, chr’val Liệp Tè, chr’hoong Thuận Châu đoọng năl, t’cooh ta luôn pa zay xay moon, t’pâh đhanuôr lơi apêê j’niêng căh ta nih liêm, bhrợ liêm pr’ặt tr’mông crêê liêm coh bhiệc xay xơ, lơi a bhuy lâng zập j’niêng bhiệc bhan, pa dưr pr’ặt tr’mông văn hóa c’rơ liêm đhị zr’lụ ặt ma mông: “C’la cu năc ma nuyh bấc ngai chăp, acu ta luôn k’đươi moon ca coon, cha châu oọ đơc bil chr’năp văn hóa liêm cra âng ma nuyh đay. Bấc chr’năp văn hóa liêm pr’hay đăh lơi a bhuy, xay xơ, bọop p’rá, chữ xrặ năc oọ ng’lơi. Acu cung ta luôn  k’đươi moon đhanuôr ting bhrợ liêm cơnh c’lâng xa nay, chính sách âng Đảng”.

Tỉnh Sơn La xoọc vêy k’nặ 3.000 t’cooh bhươl, trưởng cr’noon, ma nuyh bấc ngai chăp. Bơơn rau xay moon, t’pâh âng zập cấp, zập ngành vel đong lâng pazêng ma nuyh bấc ngai chăp, đhanuôr ơy r’dợ pa dưr dal c’năl âng đay, ting pâh bhrợ pa dưr vel bhươl. Chr’năp bhlầng, tỉnh Sơn La xoọc dưr vaih zr’lụ p’lêê p’coo, zr’lụ choh bhrợ chr’noh ga măc bhlầng đhị zr’lụ Tây Bắc lâng prang k’tiếc k’ruung. K’bhuh ma nuyh bấc ngai chăp ơy pa zay xay moon đhanuôr pa zay xăl tơơm chr’noh, bh’năn băn đoọng vêy pa chô bh’nơơn dal lâh. Đươi cơnh đêêc, đợ pr’loọng đha rựt âng tỉnh xoọc năc dzợ dưp 20%. Ting cơnh t’cooh Kha Mạnh Sâm, Phó Trưởng ban Thường trực, Ban Dân vận Tỉnh ủy Sơn La, bh’nơơn nâu năc vêy rau chroi k’rong bấc bhlầng âng k’bhuh ma nuyh bấc ngai chăp đhị  vel đong. Apêê lalua năc pazêng “đhr’rôông oih” dzool ang c’lâng đoọng ha đhanuôr ting lướt bhrợ, tân đôr pazêng chr’năp liêm choom, t’hước tước pazêng bh’nơơn liêm dal lâh: “C’rơ chr’năp âng ma nuyh bấc ngai chăp, t’cooh bhươl, trưởng cr’noon đhị apêê vel bhươl, chr’val ta luôn bơơn k’rang ghit lâng pazêng bhiệc bhrợ cơ chế, chính sách, chế độ âng Chính phủ, âng tỉnh cơnh: Đọong ga gooh t’la báo, tước lưm ta mooh ting cr’chăl, đơơng apêê tước cha ơh, l’lêy, pa choom kinh nghiệm. Tơợ đêêc, pa dưr dal c’năl, zooi c’lâng xa nay ta nih đoọng apêê nâu pa dưr dal bh’nơơn c’rơ chr’năp âng đay”./.

Người có uy tín ở Sơn La: Nói dân tin, làm dân theo

Gương mẫu trong cộng đồng dân cư, trực tiếp tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện tốt chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và các quy định của địa phương... là những việc làm thường xuyên của người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số ở tỉnh Sơn La. Họ xứng đáng với vai trò là "cầu nối" giữa Đảng, chính quyền với nhân dân.

Hơn 10 năm qua, ông Lò Văn Sán ở bản Boong Xanh, xã Chiềng Pằn, huyện Yên Châu, tỉnh Sơn La, người có uy tín ở địa phương luôn vận động con, cháu và người dân đẩy mạnh phát triển kinh tế, áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, góp phần nâng cao thu nhập, xóa đói giảm nghèo. Theo ông Sán, để “nói dân tin, làm dân theo”, ông tiên phong chuyển đổi diện tích nương, vườn kém hiệu quả sang trồng các loại cây có kinh tế cao. Đến nay, gia đình ông có 3 héc ta nhãn, xoài và chăn nuôi gia súc, gia cầm cho thu hoạch ổn định từ 200 – 300 triệu đồng/năm: “Người có uy tín phải gương mẫu trước mặt con cháu, sau đó là với làng bản. Gia đình mình phải chấp hành chủ trương của Đảng, pháp luật của nhà nước, quy ước của thôn, bản. Trong các cuộc họp bản, phải tích cực tuyên truyền về các chủ trương để người dân chấp hành, tham gia giải quyết các tranh chấp, vận động các gia đình phát triển kinh tế, đảm bảo an ninh quốc phòng”.

Là lớp người am hiểu truyền thống văn hóa của dân tộc mình, đội ngũ người có uy tín ở tỉnh Sơn La luôn trăn trở, tìm cách gìn giữ bản sắc văn hóa tốt đẹp cho thế hệ sau. Ông Lò Văn Xiêng, người có uy tín ở bản Tát Ướt, xã Liệp Tè, huyện Thuận Châu cho biết, ông luôn tích cực tuyên truyền, vận động nhân dân xóa bỏ các hủ tục lạc hậu, thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và lễ hội, xây dựng đời sống văn hóa lành mạnh ở khu dân cư: “Bản thân là người uy tín trong bản, tôi luôn bảo ban con cháu đừng để mai một bản sắc của dân tộc mình. Nhiều nét văn hóa đặc trưng của dân tộc trong ma chay, cưới xin, chữ viết, tiếng nói không bao giờ bỏ được. Tôi cũng vận động bà con và các cháu thực hiện tốt đường lối, chính sách của Đảng”.

Tỉnh Sơn La hiện có gần 3.000 già làng, trưởng bản, người có uy tín. Được sự tuyên truyền, vận động của các cấp, các ngành địa phương và những người uy tín, người dân từng bước nâng cao nhận thức, tích cực tham gia xây dựng và phát triển bản, làng. Đặc biệt, tỉnh Sơn La đang trở thành "vựa" quả, trung tâm chế biến nông sản lớn tại khu vực Tây Bắc và cả nước. Đội ngũ người có uy tín đã tích cực vận động người dân nỗ lực chuyển đổi cơ cấu cây trồng, phát triển kinh tế. Nhờ vậy, tỷ lệ hộ nghèo của tỉnh hiện chỉ còn dưới 20%. Theo ông Kha Mạnh Sâm, Phó Trưởng ban Thường trực, Ban Dân vận Tỉnh ủy Sơn La, kết quả này có sự đóng góp không nhỏ của đội ngũ người có uy tín tại địa phương. Họ thực sự như những “ngọn lửa” soi đường để nhân dân tiếp bước, lan tỏa những giá trị tích cực, tốt đẹp, vươn tới những thành công: “Vai trò của người có uy tín, già làng, trưởng bản ở các bản, xã luôn được quan tâm cụ thể bằng việc thực hiện cơ chế, chính sách, chế độ của Chính phủ, của tỉnh như: Phát miễn phí các tờ báo, tổ chức thăm hỏi định kì, tổ chức những người có uy tín tham quan, học tập kinh nghiệm. Qua đó, nâng cao nhận thức, hỗ trợ thông tin cần thiết để đội ngũ này phát huy hiệu quả vai trò của mình”./.