Râu liêm pr’hay văn hóa apêê acoon coh Lai Châu coh loom luônh t’mooi
Thứ sáu, 18:15, 16/06/2023 Khắc Kiên-VOV Tây Bắc Khắc Kiên-VOV Tây Bắc
Cơnh lâng 20 c’bhuh đhi noo acoon coh đh’rưah ma mông, tỉnh Lai Châu vêy muy c’bhuh văn hóa bâc pr’hoọm. Đươi dua pr’đơợ âng apêê trang mạng xã hội, đha nuôr vel đong âi pa căh apêê video, pa căh đợ bh’nơơn văn hóa âng acoon coh đay đoọng xay truih pa căh lâng pr’zơc pr’chr’ơh lâng t’mooi.

 

Chợ phiên vel Sin Suối Hồ năc đhị k’rong bâc bh’nơơn văn hóa acoon coh Mông cơnh: n’đooh a dooh, khèn Mông, apêê pr’đươi pr’chăm căh câ bh’nơơn pr’hêl… Nâu đoo công năc đhị  tr’câl tr’bhlêy apêê bh’nơơn ha rêê đhuôch âng đha nuôr ma bhrợ têng. Đha nuôr coh đâu âi đươi dua mạng xã hội đoọng xay truih apêê bh’nơơn văn hóa, đoọng pa câl pr’đươi, chroi đoọng t’đang t’pâh tmooi lâng đơơng âng apêê bh’nơơn văn hóa acoon coh đay tươc đăn lâh lâng t’mooi. Amoó Hảng Thị Ke, ăt coh vel Sin Suối Hồ, chr’val Sin Suối Hồ, chr’hoong Phong Thổ, tỉnh Lai Châu xay moon:“Acu livestream coh tiktok lâng facebook, coh mạng xã hội tu cơnh đêêc acu công bơơn pa câl bâc. Buôn năc acu xooc pa câl xa nâp, n’đooh a dooh zâp râu âng ma nưih zi. Tợơ bh’rợ đươi dua trang mạng đoọng pa câl hàng năc công bơơn t’đang t’pâh bâc t’mooi đoọng câl pr’đươi.”

Đhị bh’rợ xay truih coh apêê mạng xã hội, cr’chăl đăn đâu đợ t’mooi tươc lâng vel Sin Suối Hồ ting t’ngay ting bâc lâh. Đha nuôr coh vel công kiêng bhrợ apêê bh’nơơn pr’hêl thủ công cưnh xa nâp acoon coh, ch’đhung, pr’nơng, pr’chăm… đoọng  ra pă pa câl, xay truih lâng t’mooi coh cr’loọng k’tiêc lâng bha lang k’tiêc. Đươi cơnh đêêc, moot zâp g’luh chợ phiên, vel du lịch vel bhươl Sin Suối Hồ bâc cơnh t’ngay bhiêc bhan. Amoó Cunique CHLOÉ, t’mooi Pháp tơc đhị vel Sin Suối Hồ xay moon:“Acu lêy chợ coh đâu pa bhlâng liêm pr’hay, zâp ngai k’rong bâc bh’nơơn văn hóa liêm la lay. Acu pa bhlâng kiêng cơnh lâng apêê xa nap, ch’đhung âng đha nuôr, pa bhlâng liêm. Acu vêy câl muy bơr bh’nơơn đoọng bhrợ pr’hêl đoọng ha ma nưih đong lâng pr’zơc chr’ơh.”

Ha dang cơnh chợ phiên Sin Suối Hồ bơơn năl tươc lâng bâc bh’nơơn acoon coh đơơng c’leh văn hóa ma nưih Mông, năc chợ phiên căh câ chợ ha dum San Thàng coh thành phố Lai Châu đơc đoọng c’leh căh choom ha vil ha t’mooi cơnh lâng bâc râu bánh âng manưih Giáy. Liêm pr’hay bhlâng năc apêê n’luung pr’đươi bánh phở tr’haanh ch’ngai đăn, âi bơơn bhrợ ha t’mooi chăp kiêng bêl tươc đâu. Amoó Nùng Thị Nga, ăt coh vel San Thàng, chr’val San Thàng, thành phố Lai Châu đoọng năl:“Tơợ bêl tứi, a mế ama âi pa choom đoọng bhrợ bánh phở n’nâu. Bánh phở đa đac công choom bhrợ k’zêt c’moo âi, pa bhlâng bâc t’mooi. Bánh phở acu pa câl bâc, bâc ngai kiêng. Bánh phở n’nâu âng pr’loọng đong cu bhrợ têng.”

Bánh phở đhị chợ San Thàng bơơn đha nuôr bhrợ têng, lâng ch’nêêh đha hum yêm âng vel đong. Tơợ bâc lớp bánh phở bhooc chooh, đhị tr’pang têy z’hai t’bach âng ađhi amoó âi bhrợ t’vaih đợ chom phở đha hum yêm, đơơng chô râu la lay. Đha nuôr lâng t’mooi vêy choom câl chô đơơng cha căh câ cha đhị apêê n’luung hàng coh chợ. Anoo Nguyễn Thanh Hải, t’mooi tươc tơợ Thủ đô Hà Nội xay moon:“Acu âi tươc Lai Châu bâc chu, n’đhang nâu đoo năc g’luh tr’nơơp tươc chợ San Thàng. Cha chom phiwr, xơợng yêm bhlâng. Pa bhlâng năc bhơi đha hum, bhơi ngot cha hât pa bhlâng yêm. Nâu đoo năc g’luh tr’nơơp bơơn năl muy c’leh văn hóa ch’na đh’năh âng vel đong, năc vêy cu xay truih tươc lâng apêê n’lơơng ma nnăl.”

Cơnh lâng 20 c’bhuh acoon coh đh’rưah ăt ma mông âi bhrợ t’vaih râu bâc ơl, liêm pr’hay la lay âng pr’đơợ văn hóa coh tỉnh Lai Châu. Zâp acoon coh zêng vêy bh’nơơn văn hóa la liêm coh bâc cơnh. Coh tr’coó xa nul vêy apêê pr’múa, xòe, xa nul khèn; coh ch’na đh’năh vêy bâc ch’na lâng xa nâp acoon coh tơợ pr’hoọm pa tươc cơnh pa chăm zêng liêm pr’hay… apêê bh’nơơn văn hóa xooc bơơn pr’châc p’niên xay truih, zư đơc lâng pa dưr chr’năp đoọng xay pa căh. Tơợ đêêc, bhrợ t’vaih pr’đơợ bhrợ pa dưr tr’mông tr’meh, văn hóa, xã hội âng vel đong, pa chăp tươc cr’noọ xa nay đơơng âng Lai Châu dưr vaih đhị tươc yêm têêm lâng liêm pr’hay./.

Ấn tượng văn hoá các dân tộc Lai Châu trong lòng du khách

Với 20 dân tộc cùng chung sống, tỉnh Lai Châu có một nền văn hóa đa sắc màu. Tận dụng lợi thế của các trang mạng xã hội, người dân địa phương đã đăng tải các video, phát trực tiếp những sản phẩm văn hóa của dân tộc mình để giới thiệu với bạn bè và du khách. Cách quảng bá mới này đã góp phần đưa các sản phẩm văn hoá độc đáo, mang đậm bản sắc dân tộc đến gần hơn với du khách trong và ngoài nước.

Chợ phiên bản Sin Suối Hồ là nơi hội tụ nhiều sản phẩm văn hóa dân tộc Mông như: váy áo thổ cẩm, khèn Mông, các đồ trang sức hay sản phẩm lưu niệm dân tộc... Đây cũng là nơi mua bán, trao đổi các sản phẩm nông sản do dân bản tự làm hoặc khai thác từ rừng. Người dân nơi đây đã tận dụng mạng xã hội để quảng bá các sản phẩm văn hóa, để bán hàng, góp phần thu hút khách du lịch và đưa các sản phẩm văn hóa dân tộc mình đến gần hơn với du khách. Chị Hảng Thị Ke, ở bản Sin Suối Hồ, xã Sin Suối Hồ, huyện Phong Thổ, tỉnh Lai Châu chia sẻ:“Em livestream trên tiktok và trên facebook, trên mạng xã hội nên em cũng bán được nhiều. Thường em đang bán là quần áo, áo chân váy dài, váy ngắn, áo nam và túi thổ cẩm. Từ việc sử dụng trang mạng để bán hàng thì cũng thu hút được nhiều du khách để mua hàng.”

Qua hình ảnh giới thiệu trên các trang mạng xã hội, thời gian gần đây lượng khách đến với bản Sin Suối Hồ ngày càng nhiều hơn. Người dân trong bản cũng thích làm các sản phẩm lưu niệm thủ công như trang phục dân tộc, túi thổ cẩm, mũ, phụ kiện trang phục... để bày bán, trực tiếp giới thiệu với du khách trong nước và quốc tế. Nhờ đó, vào mỗi buổi chợ phiên, bản du lịch cộng đồng Sin Suối Hồ đông như ngày hội. Chị Cunique CHLOÉ, du khách Pháp có mặt tại bản Sin Suối Hồ cảm nhận:“Tôi thấy chợ ở đây rất sống động, mọi người tập trung với nhiều sản phẩm văn hoá đặc sắc, thú vị. Tôi rất thích thú với những bộ trang phục, túi của người dân, rất đẹp, hấp dẫn. Tôi sẽ mua một vài sản phẩm để làm quà, kỷ niệm cho người thân và bạn bè.”

Nếu như chợ phiên Sin Suối Hồ được biết đến với nhiều sản phẩm thổ cẩm lưu niệm mang dấu ấn văn hóa dân tộc Mông, thì chợ phiên hoặc chợ đêm San Thàng ở thành phố Lai Châu để lại dấu ấn khó quên cho thực khách với nhiều loại bánh truyền thống dân tộc Giáy. Hấp dẫn nhất là các gian hàng bánh phở nức tiếng gần xa, đã chinh phục được hầu hết các thực khách khi đến với nơi đây. Chị Nùng Thị Nga, ở bản San Thàng, xã San Thàng, thành phố Lai Châu cho biết:“Từ ngày bé, bố mẹ đã truyền cho cái nghề làm bánh phở này rồi. Bánh phở canh cũng làm được chục năm rồi, rất là đông khách. Bánh phở mình bán chạy, mình rất là vui, rất nhiều khách đến ủng hộ là mình vui lắm. Bánh phở này gia đình do tôi tự tráng, tự làm.”  

Bánh phở tại chợ San Thàng được bà con trực tiếp tráng thủ công, bằng nguyên liệu gạo thơm ngon ở địa phương. Từ những lớp bánh phở trắng ngần, mịn mướt, dưới đôi bàn tay khéo léo của chị em phụ nữ đã tạo lên những bát phở thơm ngon, mang hương vị đặc trưng riêng. Người dân và thực khách có thể mua về hoặc thưởng thức bát phở thơm ngon ngay tại các gian hàng trong chợ. Anh Nguyễn Thanh Hải, thực khách đến từ thủ đô Hà Nội chia sẻ:“Mình đã đến Lai Châu mấy lần rồi, nhưng đây là lần đầu tiên đến chợ San Thàng. Ăn bát phở, cảm nhận phở rất ngon, bánh phở tươi, thái tay; đặc biệt rau thơm, rau ngót tuốt sống ăn rất ngon. Đây là lần đầu tiên mình được trải nghiệm một nét văn hoá ẩm thực của địa phương, chắc chắn mình sẽ giới thiệu đến mọi người.”

Với 20 dân tộc cùng sinh sống đã tạo nên sự đa dạng, hấp dẫn riêng có của nền văn hoá ở tỉnh Lai Châu. Mỗi dân tộc đều có sản phẩm văn hoá đặc sắc ở nhiều loại hình khác nhau. Trong âm nhạc có các điệu múa, điệu xoè, tiếng khèn; trong ẩm thực có nhiều món ăn ngon và trang phục dân tộc lại sinh động từ màu sắc đến kiểu dáng trang trí…Các sản phẩm văn hóa đó đang được giới trẻ, người dân giữ gìn, bảo tồn và phát huy giá trị để quảng bá. Từ đó, tạo đà thúc đẩy phát triển kinh tế, văn hoá, xã hội của địa phương, hướng tới mục tiêu đưa Lai Châu trở thành điểm đến an toàn và hấp dẫn./.

Khắc Kiên-VOV Tây Bắc

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC